مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

از آخرین تلاشهای فلسفی هیک پیش از مرگش، رفع تعارضات جدیدی بود که در حوزه علم و دین مطرح شده است. از این جهت وی به عنوان یک فیلسوف دینِ متأله سعی میکند چالشهایی را که یافته- های علم عصبشناسی در برابر تجربه دینی قرار داده است، مرتفع کند. هدف اصلی نوشتار حاضر بررسی نظر هیک در این باب است. این بررسی در دو محور کلی انجام گرفته است: در ابتدا دیدگاه هیک درباره تجربه دینی تبیین و بررسی شده، سپس نحوه پاسخ او به مناقشات برآمده از عصب شناسی ارزیابی و بررسی شده است. با بررسی دیدگاه هیک و با توجه به نقدهایی که در دو بخش جداگانه بر دیدگاه وی مطرح کردیم، روشن شد که اگر هم چالشی میان مباحث عصبشناختی و بحث تجربه دینی وجود داشته باشد- که این خود محل مناقشه است- به نظر نمیرسد اراده علمی- فلسفی هیک برای حل این چالش کافی باشد.

این کتاب با مقدمه‌ای بر مسیر تحول فکر دینی در غرب و عصر نو زایی (رنسانس) و نهضت اصلاح دینی آغاز می‌گردد و با بررسی انقلاب علمی، نهضت توین فلسفی، انقلاب صنعتی و رویارویی غرب مسیحی با شرق اسلامی ادامه می‌یابد .نگارنده در باب نو اندیشی در جهان غرب می‌گوید" :غرب در پی رخدادهای بزرگ تاریخی با بهره‌گیری از تمدن‌های گوناگون و به ویژه تمدن پرشکوه اسلامی توانست تمدن خود را بازسازی کند و قدرتمندانه فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر را مورد تهاجم قرار دهد، به ویژه آن که نیاز تمدن صنعتی به مواد اولیه، بدان ماهیت استعماری بخشید .به هر حال جاذبه و هجوم و سیطره تمدن مجدید غرب، مبانی فکری و معرفتی شرق مسلمان را به چالش فرا خواند و موجب پیدایش پرسش‌ها، پاسخ‌ها و مباحث جدیدی در عرصه فرهنگ، علوم و معارف دینی گردید که برای شناخت این رویکردها، ناگزیر می‌بایست سیر تحولات فکری در غرب را مورد مطالعه قرار داد ." نگارنده پس از مباحث مذکور به تبیین نو اندیشی در جهان غرب برآمده، آرا و اندیشه‌های اصلاح‌گرانی چون :طهطاوی، شبلی شمیل، فرح آنطون، محمد عبده، محمد رشید رضا، عبدالرزاق و قاسم امین را شرح و تبیین کرده است .در پی آن با طرح آرا و اندیشه‌های سید احمد خان، و امیر علی و اقبال، به تبیین نو اندیشی در شبه قاره هند همت گمارده است .بخش پایانی کتاب به بررسی نو اندیشی دینی در ایران اختصاص یافته، مولف سر چشمه‌های نو اندیشی ایران عصر جدید را ذیل هفت دسته عمده تقسیم نموده، آن را شرح داده است .دسته‌بندی مذکور بدین قرار است : 1ـ جریان فکری احیاگران و اصلاح طلبان دینی که طلایه‌دار آنان سید جمال اسدآبادی است2 .ـ روحانیون نو اندیش ایرانی مقیم عراق و تهران مانند اسدآبادی، آخوند خراسانی، عبدالله مازندرانی3 .ـ جریان روشنفکری الحادی، که نماینده آن فتح‌علی آخوندزاده بود4 .ـ جریان‌های لائیک و سکولار . 5ـ جریان روشنفکری دینی متاثر از فرهنگ و تمدن غربی که منادی آن عبدالرحیم طالب‌اوف بود6 .ـ جریان سیاست‌مدار غربگرا مانند حسین خان سپهسالار، میرزا ابوالحسن خان ایلچی و میرزا ملکم خان . 7ـ جریان روشنفکری التقاطی که آمیزه‌ای از همه طیف‌های موجود بود و بارزترین آنها میرزا آقا خان کرمانی بود . این اثر به ارائه تاریخ نو اندیشی دینی، سرچشمه‌ها و عوامل ایجاد آن در غرب، جهان عرب، شبه‌قاره هند و ایران می‌پردازد. مطالب این اثر در ده فصل ارائه شده است که پنج فصل اول آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

در این کتاب که به صورت گفت‌و‌گو تنظیم شده است، ژان گیتون، ایگور و گریشکا بوگدانف خواسته‌اند تعارض میان انسان معتقد و عالم علوم مادی را به صورت مباحثه‌ای بنیادی عرضه دارند. از خلال استدلال‌ها و پرسش‌های آن‌ها، موضوع، موقع و مقام انسان در کائنات در مرکز بحث قرار می‌گیرد، و مصداق‌های فراوانی برای برخی براهین اثبات وجود خدا چون برهان اتقان صنع ارائه می‌شود. این کتاب شامل نُه فصل می‌باشد.

این اثر شامل سه مقاله در باب برخی از مباحث کلام جدید و فلسفه دین می‌باشد.

این کتاب مجموعه ده مقاله در مباحث فلسفه دین و کلام جدید می‌باشد که توسط جمعی از اساتید و حوزه و دانشگاه فراهم آمده و مباحث متنوعی را شامل می‌شود.