جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > پژوهش های قرآنی > 1383- شماره 37
  • تعداد رکورد ها : 22
نویسنده:
موسی صدر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بررسى دیدگاه قرآن درباره‌ى پدیده انحراف در جامعه است نویسنده، نخست به تعریف انحراف از چهار نظر حقوقى، جامعه‌شناسى، اخلاقى و دینى پرداخته و آنها را با یکدیگر نسبت سنجى مى‌کند. آن گاه عوامل پیدایش انحراف را بررسى آن مجموعه نظریات را در سه گروه دسته بندى مى‌کند: 1- نظریات انسان مرکز، که عوامل انحراف را در خود انسان مى‌دانند. از این دست نظریات به دیدگاه‌هاى زیست شناختى در باب جرم، نظریه انتخاب آزاد و دیدگاه روان‌شناختى اشاره کرده است. 2- نظریات محیط مرکز؛ یعنى دیدگاه‌هایى که عوامل انحراف را در بیرون از وجود انسان جست و جو مى‌کند. از این دست نظریات به نظریه بى‌هنجارى و تضاد هنجارى مى‌پردازد. 3- نظریات ترکیبى که هر دو گونه عوامل را - درونى و بیرونى در پیدایش خرافه مؤثر تلقى مى‌کند. در ادامه به دیدگاه قرآن نسبت به مسأله انحراف پرداخته و با استناد به آیاتى این مطلب را خاطر نشان مى‌کند که قرآن گرچه معتقد به نظریه ترکیبى است امّا مدل ترکیبى آن با آنچه در جامعه‌شناسى مطرح است متفاوت مى‌باشد. نویسنده معتقد است از دیدگاه قرآن به عامل در پیدایش و ظهور پدیده‌ى انحراف نقش دارند: 1- ساختار وجودى انسان 2- بینش غلط 3- موقعیت بیرونى. آن گاه به مکانیسم و چگونگى تأثیر عوامل پرداخته و به این نتیجه رسیده است که گرچه این عوامل به نوعى ترتیب طولى و خطى دارند امّا به گونه تأثیر متقابل نیز وجود دارد.
صفحات :
از صفحه 14 تا 37
نویسنده:
حسین هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تعریف، سویه‌ها و عوامل خشونت از زوایاى مختلف از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، پس از اشاره به پیشینه خشونت در گذشته و امروز، سویه‌هاى خشونت را از زاویه رفتار فردى، قلمرو اجتماع و قلمرو حکومت با استناد به آیات قرآن مورد بررسى قرار داده است. سپس به نقد و بررسى تعریف‌هاى گوناگون از خشونت پرداخته و پس از تعریف دقیق آن به «نافرمانى خداوند و اقدام علیه جسم، جان، شرف، مال، حقوق طبیعى، فطرى و موضوعى خود، دیگران، هویّت‌ها، نهادهاى اجتماعى و جوامع انسانى» به معنى‌شناسى واژه «ظلم» به عنوان واژه کلیدى ترسیم کننده خشونت درنگره قرآنى اشاره کرده و خشونت‌هاى فردى، خشونت‌هاى خانوادگى، خشونت‌هاى اجتماعى - ربا خوارى، سرقت، استهزاء، غیبت، دشنام، طعن و... - و خشونت‌هاى حکومتى را به تفصیل با استفاده از آیات قرآن مورد بررسى قرار داده و در پایان نیز، فراخناى مفهومى ظلم را بیان کرده است. نویسنده معتقد است عدالت و ستم برروى هم معیار بازشناسى خشونت از غیر خشونت است، به این معنى که هر رفتار، گفتار و عملکردى که در قلمرو مفهومى ظلم و ستم قرار گیرد، عمل خشونت بار است، چنان که تمامى آن دسته از گفتارها و رفتارها و باورهایى که در چار چوب مفهومى عدالت بگنجد، خشونت به حساب نمى‌آید، هر چند که با شدت عمل، زجر و رنج همراه باشد. از سوى دیگر، تمامى زمینه‌ها و عواملى که در تعامل و روابط انسانها با خود، دیگران، روابط دولت، ملت و یا روابط بین المللى باعث رویکرد و رفتار ستمگرانه و ظالمانه مى‌شود، همان زمینه‌ها و عوامل، اسباب رویکرد به خشونت نیز هستند.
صفحات :
از صفحه 184 تا 211
نویسنده:
سید موسی صدر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نویسنده، نخست به تعریف انحراف از چهار نظر حقوقى، جامعه‏شناسى، اخلاقى و دینى پرداخته و آنها را با یکدیگر نسبت سنجى مى‏کند. آن گاه عوامل پیدایش انحراف را بررسى آن مجموعه نظریات را در سه گروه دسته بندى مى‏کند: 1- نظریات انسان مرکز، که عوامل انحراف را در خود انسان مى‏دانند. از این دست نظریات به دیدگاه‏هاى زیست شناختى در باب جرم، نظریه انتخاب آزاد و دیدگاه روان‏شناختى اشاره کرده است. 2- نظریات محیط مرکز؛ یعنى دیدگاه‏هایى که عوامل انحراف را در بیرون از وجود انسان جست و جو مى‏کند. از این دست نظریات به نظریه بى‏هنجارى و تضاد هنجارى مى‏پردازد. 3- نظریات ترکیبى که هر دو گونه عوامل را - درونى و بیرونى در پیدایش خرافه مؤثر تلقى مى‏کند. در ادامه به دیدگاه قرآن نسبت به مسأله انحراف پرداخته و با استناد به آیاتى این مطلب را خاطر نشان مى‏کند که قرآن گرچه معتقد به نظریه ترکیبى است امّا مدل ترکیبى آن با آنچه در جامعه‏شناسى مطرح است متفاوت مى‏باشد. نویسنده معتقد است از دیدگاه قرآن به عامل در پیدایش و ظهور پدیده‏ى انحراف نقش دارند: 1- ساختار وجودى انسان 2- بینش غلط 3- موقعیت بیرونى. آن گاه به مکانیسم و چگونگى تأثیر عوامل پرداخته و به این نتیجه رسیده است که گرچه این عوامل به نوعى ترتیب طولى و خطى دارند امّا به گونه تأثیر متقابل نیز وجود دارد.
نویسنده:
سید حسین هاشمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تعریف، سویه‏ها و عوامل خشونت از زوایاى گوناگون از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، پس از اشاره به پیشینه خشونت در گذشته و امروز، سویه‏هاى خشونت را از زاویه رفتار فردى، قلمرو اجتماع و قلمرو حکومت با استناد به آیات قرآن مورد بررسى قرار داده است. سپس به نقد و بررسى تعریف‏هاى گوناگون از خشونت پرداخته و پس از تعریف دقیق آن به نافرمانى خداوند و اقدام علیه جسم، جان، شرف، مال، حقوق طبیعى، فطرى و موضوعى خود، دیگران، هویّت‏ها، نهادهاى اجتماعى و جوامع انسانى به معنى‏شناسى واژه «ظلم» به عنوان واژه کلیدى ترسیم کننده خشونت درنگره قرآنى اشاره کرده و خشونت‏هاى فردى، خشونت‏هاى خانوادگى، خشونت‏هاى اجتماعى، ربا خوارى، سرقت، استهزاء، غیبت، دشنام، طعن و... و خشونت‏هاى حکومتى را به تفصیل با استفاده از آیات قرآن مورد بررسى قرار داده و در پایان نیز، فراخناى مفهومى ظلم را بیان کرده است. نویسنده معتقد است عدالت و ستم برروى هم معیار بازشناسى خشونت از غیر خشونت است، به این معنى که هر رفتار، گفتار و عملکردى که در قلمرو مفهومى ظلم و ستم قرار گیرد، عمل خشونت بار است، چنان که تمامى آن دسته از گفتارها و رفتارها و باورهایى که در چار چوب مفهومى عدالت بگنجد، خشونت به حساب نمى‏آید، هر چند که با شدت عمل، زجر و رنج همراه باشد. از سوى دیگر، تمامى زمینه‏ها و عواملى که در تعامل و روابط انسانها با خود، دیگران، روابط دولت، ملت و یا روابط بین المللى باعث رویکرد و رفتار ستمگرانه و ظالمانه مى‏شود، همان زمینه‏ها و عوامل، اسباب رویکرد به خشونت نیز هستند.
نویسنده:
موسی صدر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نویسنده پس از این پرسش که فلسفه شریعت در ادیان الهی چیست؛ نخست به توجیه فقدان شریعت در مسیحیت موجود پرداخته ، سپس شریعت را به دو بخش قانون و عبادت تقسیم کرده بر این باور است که فلسفه شریعت در ادیان به کارکرد آن در دنیا و آخرت مربوط می شود. آنگاه کارکردهای دنیوی و اخروی هر یک از قانون و عبادت را توضیح می دهد. در رابطه با کارکرد دنیوی قانون معتقد است که نقش قوانین دینی تنظیم روابط اجتماعی و استقرار عدالت و حفظ حقوق است. آنگاه به ضرورت مسئله پرداخته و سه دیدگاه راجع به ضرورت تشریع قوانین از سوی دین و کافی نبودن قوانین بشری اشاره کرده است: 1- قوانین دینی تحکیم کننده قوانین بشری از دو جهت ساختار وجودی و آغاز و انجام حرکت وجودی مبتنی بر جهل و ناآگاهی است. در ادامه به کارکرد دنیوی عبادت پرداخته آن را تلطیف قانون گرایی و زمینه سازی اجرای بهتر قانون می داند. سپس کارکرد و نقش اخروی شریعت را به بحث گرفته آن را در تعبیر متکلمان «در معرض ثواب و پاداش قرار دادن انسان» و در اصطلاح منابع دینی «امتحان»‌ می داند و معتقد است که این فلسفه همان فلسفه حیات در نگاه دین است. و در پایان، تعبیر و توضیح علامه طباطبایی را راجع به امتحان الهی می آورد.
نویسنده:
محمد فرجاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معنى‌شناسى تأویل در روایات و یارى جستن از آن در بازشناسى معناى تأویل در آیات قرآن است. نویسنده، پس از تأکید بر اهمیت شناخت تأویل، نخست به تعریف تأویل در نگاه مفسّران پرداخته از سه نظریه نام مى‌برد. 1- تأویل به معناى تفسیر 2- تأویل به معناى خلاف ظاهر 3- تأویل به معناى بازگشت گاه کلام. آن گاه تأویل را در روایات بررسى کرده چهار دسته روایت را بیان مى‌کند. 1- روایاتى که واژه‌هاى تأویل و تنزیل را در برابر یکدیگر به کار برده‌اند. 2- روایاتى که تأویل را در برابر تفسیر به کار برده‌اند. 3- روایاتى که هر سه واژه تأویل، تنزیل و تفسیر را در برابر یکدیگر به کار برده‌اند. 4- روایاتى که تنها متضمن واژه تأویل است. در پایان به این نتیجه رسیده است که تأویل در روایات به دو معناى کلى به کار رفته است. 1- مراد خداوند از آیات قرآن که از قبیل دلالت الفاظ بر معانى است. 2- حقیقت خارجى و معناى عمل.
صفحات :
از صفحه 302 تا 313
نویسنده:
ابراهیم سجادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
استبداد به عنوان یک آسیب اجتماعى از دیدگاه قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده در آغاز به تعریف آسیب اجتماعى و جامعه آسیب زده پرداخته، سپس استبداد و خودکامگى را به عنوان مصداق بارز آسیب اجتماعى معرفى مى‌کند، آن گاه به پیشینه تاریخى استبداد ستیزى اشاره کرده وبر این باور تأکید مى‌کند که به رغم فلسفه سیاسى عدالت گراى اسلام، تاریخ مسلمانان، بیشتر آمیخته با استبداد بوده است. در ادامه به تعریف استبداد در فرهنگ سیاسى مى‌پردازد و واژه‌هاى قرآنى معادل آن را - «جبار»، «مستکبر» و «طاغوت» - با استناد به آیات قرآن مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد. عوامل و زمینه‌هاى پیدایش خودکامگى از دیدگاه افلاطون، ارسطو، راسل، مارکس، هابز، فروید و اریک فروم مورد بحث قرار گرفته و در تبیین دیدگاه قرآن بر این باور تأکید شده است که عامل پیدایش خودکامگى، اسارت معنوى انسان در چنگال غرایز و کشش‌هاى طبیعى است. در ادامه، از شیوه‌ها و ابزارهاى تداوم استبداد همچون تفرقه افکنى، مددگیرى از همدستان، خشونت با مخالفان و هویت سازى براى موافقان یاد کرده و جامعه استبداد زده از دیدگاه قرآن را توصیف کرده است. در پایان نیز از پایه‌هاى اصولى استبداد ستیزى چون بازپرورى شخصیت توحیدى، پرهیز از تندروى، کناره‌گیرى از نظام استبدادى، کنترل اجتماعى، نظارت نهادینه بر حکومت به عنوان مهم‌ترین راهکارهاى مبارزه علیه خودکامگى از دیدگاه قرآن سخن به میان آمده است.
صفحات :
از صفحه 96 تا 145
نویسنده:
موسی حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تبیین فلسفه شریعت - عبادت و قانون - از دیدگاه علامه طباطبایى است. نویسنده، پس از طرح این پرسش که فلسفه تکلیف در دین چیست، تکلیف و شریعت را به دو بخش قانون - تکلیف ناظر به روابط انسان‌ها و مناسبات اجتماعى - و عبادت - تکلیف ناظر به رفتار فرد - تقسیم کرده و براى هر یک دو کارکرد دنیوى و اخروى بر شمرده است. کارکردِ دنیوىِ قانون را تنظیم روابط اجتماعى و استقرار عدالت و حفظ حقوق دانسته و معتقد است قوانین بشرى به دلیل عدم توجّه به آغاز و انجام زندگى انسان و عدم شناخت ابعاد و گستره وجود انسان در هاله‌اى از جهل و ناآگاهى تنظیم مى‌شود، از این رو تشریع قوانین الهى ضرورت مى‌یابد. در ادامه به کار کرد دنیوى عبادت پرداخته و آن را تلطیف قانون گرایى و زمینه سازى اجراى بهتر قانون مى‌داند. سپس کارکرد اخروى شریعت را از نگاه متکلّمان، »در معرض ثواب و پاداش قرار دادن انسان از سوى خداوند« و از دیدگاه منابع دینى »امتحان« ذکر کرده و آن را فلسفه حیات در نگاه دین مى‌داند. در پایان فلسفه تشریع را از نگاه علامه طباطبایى، به انجام رساندن خط وجود انسان به سمت یکى از دو نقطه سعادت و شقاوت بر شمرده است.
صفحات :
از صفحه 274 تا 285
نویسنده:
احمد آقایی زاده ترابی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
گزینش موضوع برای بخش ویژه موضوعی مجله پژوهشهای قرآنی، تاکنون بر اساس ملاک هایی چند صورت می گرفته است که از آن جله می توان به «کاربردی بودن»، «به روز بودن» و «ضرورت داشتن» موضوع اشاره داشت. البته این بدان معنی نیست که همواره و در همه شماره های مجله این ملاک به صورت یکسان و انحصاری ملاحظه شده است، بلکه جز این معیارها، گاه زمینه ها و مناسبت ها و یا ظرفیت های موجود پژوهشی نیز مورد توجه بوده است.
صفحات :
از صفحه 4 تا 11
نویسنده:
محمد بهرامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
تبیین و تحلیل عوامل، زمینه‌ها، بسترهاى شایعه و راه‌هاى مبارزه با آن از منظر قرآن است. نویسنده، پس از تعریف شایعه، به نمونه‌هایى از شایعات در قرآن اشاره کرده و شایعات عصر پیامبر را از جمله، شایعات درباره شخصیّت پیامبر، شایعات درباره خانواده پیامبر، شایعات درباره شهادت پیامبر و شایعات درباره صحابه را از نگاه قرآن مورد بررسى قرار داده و در مورد شایعه سازان، شایعه پراکنان، بستر شایعه و زمینه‌هاى اصلى شایعه، به تفصیل بحث کرده است. سپس به عوامل اصلى شایعه پراکنى - گزارش بودن، رهایى از فشار، خشنود ساختن دیگران، برون رفت از سکوت - و اهداف شایعه پرداخته و دلایل باور پذیرى شایعات را مستند بودن شایعات، درستى برخى از شایعات، سادگى برخى از مردم، احتمال درستى شایعات و بدبینى بر شمرده است. در ادامه راهکارهاى مبارزه با شایعات را به دو مرحله پیش‌گیرى و درمان تقسیم نموده و مهم‌ترین راهکار براى گروهى که شایعات درباره آنها ساخته و پخش مى‌شود را اطلاع رسانى سریع و دقیق واعتماد سازى دانسته و شایعه پراکنان را به خوش‌بینى و حسن نیّت، هوشیارى و اطمینان از درستى شایعه توصیه کرده است. در پایان به مرحله درمان اشاره کرده و تکذیب شایعه، تقویت سازى، خنثى سازى، کیفر شایعه سازان و شایعه پراکنان را مهم‌ترین راهکارهاى جلوگیرى از انتشار شایعه دانسته است.
صفحات :
از صفحه 70 تا 95
  • تعداد رکورد ها : 22