جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

التجديد في تفسير القرآن المجيد، اثر شیخ علی عبدالرزاق مجید مرزه، تفسیر آیات قرآن کریم به روش پرسش و پاسخ می‌باشد که به زبان عربی و در سال1421ق نوشته شده است. صعوبت فهم تفاسیر عامه به دلیل اسلوب علمی، فلسفی، نحوی، اصولی و نیز سایر علوم دخیل در تفسیر، از جمله انگیزه‌های نویسنده برای تدوین تفسیری آسان و قابل‌فهم برای عموم بوده است تا همگان بتوانند از آن استفاده کنند

تفسیر ملاصدرا در هفت جلد به زبان عربی و شیوه فلسفی و کلامی و سبک اشراقی می‌باشد. مـلاصدرا نخست بعضی از آیات قرآن و سوره‌های مناسب را که امکان خوض در مباحث فلسفی و عرفانی داشته انتخاب نموده سپس به تفسیر آنها می‌پردازد. لـذا تـفـسیر او شامل بخشی از قرآن است که آنها عبارتند از سوره حدید، سوره اعلی، آیة الکرسی، سوره نور، سوره سجده، سوره واقعه، سوره زلزال و سوره جمعه. بـعـد از سـال ۱۰۴۱ ق مـفسر تصمیم به تفسیر تمامی قرآن می‌گیرد و از آغاز قرآن سوره الحمد شـروع نموده لغایت آیه ۶۵ سوره بقره (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت) دیگر اجل به او مهلت نداده و در راه حج در شهر بصره وفات یافت و در همان سامان به خاک سپرده شد. وضعیت کتاب: نسخه‌ای از آن از مخطوطات کتابخانه ای در قزوین و نسخه‌های متعدد در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و کتابخانه مرعشیه قم موجود است. این تفسیر نخستین بار سوره الواقعه و تفسیر آیه النور در سال ۱۳۱۳ ق و بعد بارها با بقیه سوره‌ها و مجموع تفسیر در تهران چاپ سنگی شده است. سـپـس آقـای سید عبداللّه فاطمی از سوره الحمد لغایت آیه (یا ایها الناس اعبدوا ربکم) در ۴۵۶ صـفـحـه بـقـطـع وزیـری بدون تاریخ طبع نموده و مجدد در سال‌های ۱۳۵۲ - ۱۳۶۷ ش توسط انتشارات بیدار قم در هفت مجلد طبع گردیده است.

تفسير الشهيد زيد بن علي(ع) المسمى تفسير غريب القرآن، از جمله كتب تفسيرى عربى منسوب به زيد فرزند امام زين‌العابدين(ع)(شهادت 121ق) است. اهميت اين كتاب به دليل قدمت آن است و اينكه از قديمى‌ترين كتبى است كه در علم لغت و تفسير به دست ما رسيده است. اين كتاب پس از سال 118ق، تأليف شده است. كتاب را يكى از شاگردان وى به نام عمرو بن خالد واسطى گردآورى و تدوين كرده است. آن‌گونه كه تراجم‌نويسان گفته‌اند برخى از سوره‌هاى اين اثر، به‌ويژه سوره «فاتحةالكتاب» و «البقره» در زمان حبس - پنج ماه - زيد بن على(ع) در زندان شام نگاشته شده است./ روش‌شناسى كتاب غريب القرآن: 1- ريشه‌هاى مشترك يا غير مشترك، از حجم 6236 آيه قرآن كريم، مجموعاً 2786 آيه از سور مختلف قرآن كه داراى 1152 ريشه مشتركند، در اين اثر بررسى شده است. 2- شرح و بيان كلمات پيچيده و غريب و بررسى لغوى و معنايى و توضيح مفردات آنها. 3- بررسى لغاتى كه غير لغت قريش در قرآن آمده است. 4- شرح جملات و عبارات قرآنى. 5- بررسى واژه يا واژگان و عبارات قرآنى به لحاظ تفسيرى. 6- بررسى به لحاظ مصداق. 7- بيان اقوال متعدد در تفسير كلمه‌اى واحد، به‌طورى‌كه ترجيح واحدى در آن يافت نمى‌شود. 8- استفاده نكردن از نظريات برخى از اهل تسنن. 9- بيان نكردن شأن نزول آيات، به‌ويژه آيات مربوط به اهل بيت(ع). (موارد 7 و 9 از نقاط ضعف اين اثر بشمار مى‌روند)

تفسیر " قدوة التفاسير في المأثور عن خاتم الانبياء والمرسلين" همانگونه که از نام آن هم مشخص است، تفسیری است روایی و ماثور از پیامبر بزرگوار اسلام که احادیث تفسیری ایشان از طریق اهل بیت (شیعه) رسیده است و گاها از احادیث اهل عامه هم که در کتب معتبرشان ذکر شده است ، در این کتاب ارزشمند ذکر شده است.

این کتاب تلخیص تفسیر علی ابن ابراهیم قمی است. ابن عتایقی گزیده‌ای از تفسیر قمی دارد که نسخه اصل آن در کتابخانه آیت‌الله مرعشی به شماره ۲۸۲ نگهداری می‌شود.

مناهج البيان في تفسير القرآن، حاصل تدريس تفسیر مؤلف آن، مرحوم ملكى ميانجى است كه از اوان ورود به شهر مقدس قم، به سال 1378ق، آغاز گرديده است و نخستين جلد آن، تفسير سوره فاتحة الكتاب در سال 1413ق، به چاپ رسيده است. مجموع مجلدات آن، 6 مجلد و 6 جزء (دو جزء از آخر قرآن و چهار جزء از اول قرآن) است. مفسر محترم، در مقدمه جلد اول، پس از اشاره مختصر به روش تفسيرى خود، به مباحث علوم قرآن، فضيلت و شناخت قرآن و اهميت تفسير مى‌پردازد و نيز درباره حجيت ظواهر قرآن، تفسير قرآن به قرآن و تفسير قرآن به حديث، محكم و متشابه، تأويل و تفسير، تفسير به رأى، ناسخ و منسوخ، اعجاز و تحدى و حدوث قرآن سخن مى‌گويد و نكات ظريف و قابل توجهى در طرح مباحث و نقد ديدگاه‌هاى ديگران ارائه مى‌دهد. شيوه كلى مفسر، موجزگويى و در حد اشاره به مبانى تفسير و كلام و توضيح معانى و احيانا طرح و تحليل مباحث اعتقادى است. ترتيب مباحث در اين تفسير بدين شكل است كه در هر قسمت، مجموعه‌اى از آيات را مطرح مى‌كند و آن را از نظر بيان آيه و واژه‌شناسى، كلمه كلمه رسيدگى مى‌كند، سپس كلمات و جملات را توضيح مى‌دهد. در جايى كه حديثى رسيده باشد و به فهم كلام كمك كند يا در كليت بحث مفيد افتد، متعرض مى‌شود و از ديدگاه‌هاى مفسران شيعه و سنى، به‌ويژه شيخ طبرسى، شيخ الطائفه طوسى، جارالله زمخشرى، فخرالدين رازى استفاده مى‌كند. البته در بسيارى از موارد، اين نقل همراه با نقد و تحليل و مناقشه اقوال است. اين نقدها بيشتر نسبت به زمخشرى و فخر رازى است، گرچه كسانى مانند علامه طباطبايى و شيخ محمد عبده در تفسير المنار از اين نقدها بى‌نصيب نيستند و با تكيه كلام «و من العجيب»، آنان را مورد نقد قرار مى‌دهد. بدين سان از ويژگى‌هاى اين تفسير، همين قسمت از مباحث تفسير است كه به شكل گسترده و اجتهادگونه با نقادى و زير و رو كردن مطالب، به تحليل و بررسى آيات مى‌پردازد. به‌هرحال، طبق روال بسيارى از تفاسير كه مباحث، به ترتيب سوره و آيه به آيه شروع مى‌شود. اين تفسير نيز چنين است و در آغاز هر سوره، كلياتى از مطالب درباره سوره، مانند: مكى و مدنى بودن و ترتيب نزول را به نقل از مجمع البيان ارائه مى‌دهد، آنگاه به توضيح واژه و تبيين كلام و استشهاد روايت مى‌پردازد. مرحوم ملكى از منابع تفسيرى بسيارى استفاده مى‌كند. از مهم‌ترين منابع اين تفسير، مجمع البيان طبرسى، مفاتيح الغيب رازى، كشاف زمخشرى، تبيان شيخ طوسى و المنار رشيد رضا و الميزان علامه طباطبايى است. ضمنا يكى از تأليفات مفسر كتاب «بدايع الكلام» است كه به تفسير و تبيين آيات احكام - كتاب طهارت و قسمت‌هاى مهم صلات - مى‌پردازد و چنان‌كه از مقدمه اين اثر استفاده مى‌شود، حاصل بحث و تدريس مؤلف در جمع شاگردان خود در حوزه علميه بوده است و چون مباحث اين كتاب در بخش‌هاى زيادى با تفسير مشترك است، مى‌توان اين كتاب را مجموعه‌اى از اين تفسير به حساب آورد (چنان‌كه «توحيد الإمامية» ايشان نيز همين خصوصيت را دارد). به‌هرحال، در اين كتاب افزون بر مباحث تفسيرى و جمع ميان آيات و تطبيق و طرح مطلب فقهى و اصولى، به مباحث اعتقادى و معارف، همچون مباحث: امامت (ص80-123) شفاعت (ص199-204) و عصمت (ص125) مى‌پردازد و با همان مشرب مباحث را به‌طور استدلالى و تحليلى مورد توجه قرار مى‌دهد. از نكات قابل پيش‌بينى در اين كتاب، نقد آراى فلاسفه و طرح ديدگاه عرفا و نقد آنهاست. از نمونه بحث‌هاى مفسر در پژوهش‌هاى اصولى و ادبى، بحث طهارت اهل كتاب، حقيقت شرعيه و مفهوم «إنما المشركون نجس» (توبه، 28/9) است. طبق شواهد و ارجاع‌هاى تفسير، كتاب «بدايع الكلام» پيش از تفسير، نگارش يافته است. از نكات جالب توجه اينكه ايشان در تفسير قرآن، در جاى‌جاى اين كتاب از آيات ديگر، براى فهم و تفسير قرآن استفاده كرده و به موارد مختلف استشهاد كرده‌اند. مرحوم ملكى يكى از كسانى است كه به‌طور گسترده از روايات اهل‌بيت در تفسير و فهم معناى آيه و اشاره به مصاديق كلام استفاده مى‌كند و از جهتى مى‌توان احاطه مفسر به روايات اهل‌بيت و مراجعه به آن‌ها را از جنبه‌هاى مختلف، يكى از مشخصه‌هاى بارز اين تفسير دانست. از نكات قابل يادآورى، اهتمام مفسر به نشان دادن منابع روايى است و چون ايشان از منابع فراوانى در حديث و تاريخ و سيره استفاده مى‌كند، همواره مشخصات اين منابع را يادآور مى‌شود. از مهم‌ترين منابع روايى وى، كتب اربعه، تفسير البرهان، نور الثقلين، الدر المنثور، بحار الأنوار، سيره ابن هشام و مروج الذهب است. مرحوم ملكى يكى از كسانى است كه در آغاز تفسير، ضمن تأكيد بر اجتهادى بودن تفسير، به اهميت عقل در كار تفسير اشاره مى‌كند و در كتاب توحيد الإمامية، بحثى گسترده درباره عقل و حجيت آن در كتاب و سنت دارد و عقل را، به عقل اصطلاحى و عقل فطرى تقسيم مى‌كند و موارد تعارض ميان عقل و نقل را توضيح مى‌دهد. به‌هرحال تفسير مناهج پر است از استدلالات عقلى بر اثبات مطالب اعتقادى و اخلاقى و حتى فقهى. بى‌گمان كسى كه اجتهاد مى‌كند و به ظاهر الفاظ بسنده نمى‌كند و از چند و چون مطالب سؤال مى‌كند و كاوشى در مضمون و دلالت آيات دارد، در حقيقت كنكاشى عقلانى دارد و عقل خود را در مفهوم و پيام آيه به كار مى‌برد. مرحوم ملكى در تفسير، به لغت توجه بسيار گسترده دارد. در هر مورد، به‌ويژه در كلمات مشكل و غريب و بحث‌انگيز، استفاده از لغت و اقوال مفسران عصر پيامبر و تابعان، كار جدى اوست. ايشان در استناد به كلام لغويان، مانند ابن منظور در لسان العرب، ابن فارس در مقاييس اللغة، فيروزآبادى در قاموس المحيط، طريحى در مجمع البيان، راغب در مفردات يا كتاب‌هاى لغت معاصر، مانند: أقرب الموارد عنايت دارد و در مواردى به نظر مجمع البيان در بحث لغت‌شناسى‌ها، به‌ويژه گفتار تابعان در معناى واژه اهميت مى‌دهد؛ گرچه از نكات جالب اين بحث، استناد به معانى آيات ديگر و حتى روايات رسيده در تفسير است. البته گاه استفاده از روايت براى كاوش‌هاى واژگانى نيست و ارتباطى با تعيين مصداق و موارد معناى كلمه پيدا مى‌كند. مرحوم ملكى نسبت به تفسير آن دسته از آيات كه به علوم روز مربوط مى‌شود، بسيار مستنكف است و هر جا كه به آياتى اين چنين مى‌رسد، تنها با توجه به آيات مرتبط ديگر، تفسير مى‌كند و سعى دارد، از داخل شدن در بحث‌هاى علمى و فنى پرهيز كند و اگر در مواردى هم اشاره‌اى دارد، با توجه به گفته‌هاى مفسران پيشين است. مرحوم ملكى، از تربيت‌يافتگان مكتب تفكيك و از مخالفان روش تفسير فلسفى است. او با تفسير عقلانى، مخالفتى ندارد و همان‌طوركه در مقدمه تفسير اشاره مى‌كند يكى از منابع فهم قرآن را عقل مى‌داند؛ اما در جاى‌جاى تفسير به نقد فلاسفه و شيوه برداشت آنان در مسائل معروف و مورد اختلاف، ميان متكلمان و فلاسفه مى‌پردازد. از آنجا كه تفسير مناهج بسيار موجز است، طبعا بحث‌هاى مرتبط با تفسير در آن به شكل گذرا و در محدوده‌اى خاص مطرح شده است؛ لذا در زمينه علوم قرآن مباحثى را به‌طور فشرده و در سايه تفسير مطرح كرده است.

تفسير القمى، تفسيرى است روايى، به زبان عربى، نوشته على بن ابراهيم بن هاشم قمى، محدث و فقيه امامى. اين كتاب، در رجال نجاشى و فهرست طوسى، به على بن ابراهيم نسبت داده شده است و منقولاتى از آن، در كتب قدما ديده مى‌شود. كتاب، با ديدگاه حديثى نوشته شده، ازاين‌رو مؤلف، از ظاهر آيات، با استناد به روايات، به آسانى دست كشيده است. هم‌چنين كتاب، از تفاسير تأويلى شمرده شده و تأويل‌هاى دور از ذهن در آن بسيار است.

این تفسیر محصول سال‌ها تلاش و مطالعه مرحوم میرزا محمد قمی در آثار قرآنی به جای مانده از گذشتگان و مجموعه‌ای از بهترین نظریات برگزیده و زیباترین آثار دانشمندان و مفسران قبل از وی است. علّامه مجلسی در تقریظ خود بر این تفسیر می‌نویسد: خداوند جزای خیر دهد به عالم شایسته، دانشمند کامل، پژوهشگر ژرف‌نگر، جانشین زبردست گذشتگان، شخصیتی که دقیق‌ترین معانی علمی را با فکر تیزبین خود به دست می‌آورد و گوهرهای حقیقت را با رای صائب خود استخراج می‌کند، عالم مطّلع، نیک اقبال و تربیت یافته مکتب اهل بیت، مولانا میرزا محمد مؤلف این تفسیر. ان شاءالله پیوسته تحت تاییدات پروردگار توانا موفق باشد. او این تفسیر را زیبا، متقن، با کمال دقت، پرفایده و بجا نوشته و آیات بیّنات قرآن را با روایات ائمه طاهرین (علیه‌السّلام) تفسیر نموده است. نکته‌های ناب معانی را از پوسته لفظ جدا نموده و سنت و کتاب را با هم تلفیق کرده است. او تمام تلاش خود را در تفسیر خویش به کار گرفته و آنچه از اخبار و احادیث لازم بوده استخراج نموده است. او همچنین معانی لطیف و رازهای ناگفته را به تفسیر خویش افزوده و تفسیر خود را پربار و پسندیده‌تر کرده است. خداوند او را از برکات ایمانش بهره‌مند گرداند و اهل ایمان را از تفسیر وی بهره‌ور سازد و به او بهترین جزای نیکوکاران را عطا فرماید و با ائمه طاهرین (صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین) محشور بگرداند. (روز عید غدیر مبارک ۱۱۰۲؛محمدباقر بن محمدتقی)/ آقا جمال خوانساری، زبده‌ترین استاد مجامع علمی شیعه در عصر صفوی و صاحب تالیفات گران‌سنگ علمی و تحقیقی، در مورد میرزا محمد قمی و تفسیر وی می‌نویسد: اما بعد، خداوند متعال با فضل کامل خویش به جناب مولا، دانشمند عارف، فاضل هوشیار، جامع فضایل اخلاقی، دانای به علوم و حکمت‌های بشری، عالم به اسرار وحیانی و معارف قرآنی... مولانا میرزا محمد - که خداوند در هر زمینه‌ای یاور او باشد - همچنان که خداوند به او توفیق تالیف چنین تفسیر ارزشمندی را عنایت کرده است. وی در تالیف و گردآوری تفسیر خویش از معتبرترین تفاسیر و مشهورترین کتاب‌های حدیث بهره برده است. این تفسیر همانند نامش گنجینه نکات دقیق و دریای گوهرهای نایاب و ارزشمند است. هر خواننده‌ای که با دید حقیقت بین به آن نظری بیفکند، با صدف‌های پر از مرواریدِ حقیقت مواجه خواهد شد. خداوند دانش پژوهان و مشتاقان معارف قرآنی را از ثمرات و معارف آن بهره‌مند گرداند. و این تفسیر گران‌سنگ را برای مؤلف فاضلش ذخیره آخرت قرار دهد. (جمال‌الدین محمد بن حسین الخوانساری محرم الحرام، سنه ۱۱۰۷)/ علامه شیخ آقابزرگ طهرانی، کتاب‌شناس مشهور اسلامی، در مورد تفسیر کنزالدقائق چنین می‌گوید: این تفسیر همچون تفسیر نورالثقلین در پرتو معارف اهل بیت (علیه‌السّلام) آیات قرآن را تفسیر کرده است؛ امّا از جهات متعددی بر نورالثَقلین برتری دارد؛ از جمله این که: ۱- اسناد روایات را بیان می‌کند؛ ۲- ارتباط آیات دیگر را با آیه مورد تفسیر روشن می‌نماید؛ ۳- نکات ادبی و اِعراب آیات مورد توجه قرار گرفته است؛ ۴- توضیح آیات را به طور مختصر و با شرح مزجی برآورده است و سپس به نقل روایات در مورد آن می‌پردازد؛ ۵- گاهی نکاتی را برخلاف نورالثقلین مطرح می‌نماید. / علاوه بر امتیازاتی که علامه تهرانی فرموده است، در این تفسیر مزایای دیگری نیز مشاهده می‌شود؛ مثلاً مباحث صرفی و نحوی، نقل و نقد اقوال دیگران، شناخت لغات، ارتباط الفاظ و آیات، توضیح الفاظ و مفرداتِ روایات و احادیث وارده در ذیل آیات، و بهره‌گیری از اشعار برترین شعرای عرب همچون نابغه و کمیت بن زید اسدی. مفسر قمّی در تفسیر خویش، احادیث قرآنی را از تفسیر فرات بن ابراهیم، تفسیر قمی، عیاشی و تبیان شیخ طوسی نقل می‌کند. در مباحث تفسیری از مجمع البیان، تفسیر امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، تفسیر ابن مسعود و ابن عباس، کشّاف، برهان، بیضاوی، الدرالمنثور، علی بن ابراهیم و دیگران بهره می‌گیرد. میرزا محمد قمی در آغاز تفسیر خویش، هدف از تالیف این اثر ارزشمند را چنین بیان می‌کند: من در گذشته، تعلیقاتی بر تفسیر مشهور علّامه زمخشری نگاشته بودم و آن را با دقت و حوصله مطالعه و بررسی نمودم. سپس حواشی علّامه زبردست، شیخ بهاءالدین عاملی را مطالعه نموده و در مورد مطالب آن‌ اندیشیدم. آن‌گاه به نظرم آمد که تفسیری را که حاوی اسرار ناشناخته قرآن و دربردارنده نکات جدید و بکر در مورد تاویل آیات آن باشد، در پرتو احادیث و روایات و گفتارهای قرآنیِ ائمه اطهار (علیه‌السّلام) تالیف نمایم./ این تفسیر علاوه بر چاپ‌های قدیمی، که در ۴ مجلّد بزرگ بود، اخیراً در ۱۱ جلد به همّت نشر اسلامی و با تحقیقات آیةالله مجتبی عراقی منتشر شده است. همچنین وزارت ارشاد اسلامی نیز در اسفند ۱۳۶۶ آن را در ۱۴ جلد و با تحقیقات آقای حسین درگاهی منتشر و به جامعه قرآنی عرضه کرده است. ترجمه این تفسیر در زمان مفسّر انجام شده است و بخش‌هایی از آن در کتابخانه آیةالله مرعشی و قسمتی دیگر در کتابخانه آستان قدس موجود است./ در یک کلام می‌توان گفت، این تفسیر چکیده مهم‌ترین تفاسیر امامیه و عصاره‌ اندیشه‌های قرآنی تا عصر مفسّر قمی است. کنزالدقائق سرشار از عبارت‌های زیبای انوارالتنزیل بیضاوی، جمع‌بندی و نظم و ترتیب مجمع البیان طبرسی، نکات جذاب و دلنشین کشّاف زمخشری و حاشیه‌های شیخ بهایی و سایرین است که مؤلف، با تجزیه و تحلیل آن‌ها، بهترین نظرات را برگزیده و سپس‌ اندیشه‌های بدیع خویش را بر آن‌ها افزوده، در نتیجه تفسیری نفیس، جامع و جالب توجه پدید آورده است. به همین جهت در طول سه قرن گذشته تفسیر کنزالدقائق مورد توجه قرآن‌پژوهان بوده است. (گفتنی است که مفسر دیگری به نام محمد مؤمن مشهدی (۱۰۰۵ ۱۰۷۷) در اواخر قرن یازدهم و نزدیک به زمان صاحب کنزالدقائق، تفسیری تالیف نموده است که به تفسیر محمد مؤمن مشهدی معروف است و این دو مفسر تشابه اسمی دارند.)/ این مفسر گرانقدر، در موارد متعددی از تفسیر خویش به دفاع از مقام ولایت پرداخته و آیاتی را که در مورد علی (علیه‌السّلام) نازل شده، به نحو شایسته‌ای توضیح داده و شان نزول آن‌را مستدل و محکم و در پرتو روایات اهل بیت (علیه‌السّلام) مطرح نموده است. به عنوان نمونه او در ذیل آیه ۵۵ سوره مائده که به آیه «ولایت» معروف است، می‌نویسد: امام باقر (علیه‌السّلام) در مورد آیه اِنَّما وَلیُّکمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذینَ آمَنُوا الذّینَ یُقیمُونَ الصَّلوةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکوةَ وَ هُمْ رکعُونَ می‌فرماید: عده‌ای از یهودیان که در میان آنان چهره‌های شاخصی مانند عبدالله بن سلام، اسید بن ثعلبه، ابن یامین و ابن صوریا وجود داشتند و به تازگی مسلمان شده بودند، آن روز برای تقویت ایمان و پرسش سؤالاتی، به محضر پیامبر آمده بودند. آنان به رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) گفتند: ‌ای پیامبر خدا! حضرت موسی برای خودش یوشع بن نون را وصی قرار داد، وصیّ شما کیست؟ ولیّ و سرپرست ما مسلمانان بعد از تو چه کسی خواهد بود؟ در این هنگام بود که آیه ولایت بر پیامبر نازل گردید. بعد از نزول وحی، رسول خدا به حاضرین فرمود: برخیزید! آنان بلند شدند و به همراه پیامبر به مسجد رفتند. همزمان با ورود پیامبر کرم، سائلی از مسجد خارج می‌شد. پیامبر به سائل فرمود: ‌ای سائل! آیا کسی به تو چیزی عطا کرد؟ گفت: بلی، این انگشتر را به من دادند. فرمود: آن را چه کسی به تو داد؟ او در حالی که به علی (علیه‌السّلام) که در حال نماز بود اشاره می‌کرد، گفت: آن مردی که در حال نماز است، این انگشتر را به من بخشیده است. پیامبر دوباره پرسید: او در چه حالی آن را به تو داد؟ سائل گفت: او در حال نماز و موقع رکوع، آن را به من عطا کرد. در این موقع صدای پیامبر به تکبیر بلند شد و جمعیت حاضر در مسجد با پیامبر همصدا شدند. بعد پیامبر به مردم فرمود: علی بن ابی‌طالب بعد از من، ولیّ و سرپرست شما است. آنان گفتند: ما راضی و خشنود هستیم که خداوند پروردگار ماست و اسلام دین ما و محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیامبر ما و علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) رهبر و امام ما است. در این هنگام آیه بعد نازل شد که: وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللهَ وَ رَسوُلَهُ وَالَّذینَ آمَنُوا فَاِنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ الْغالِبُونَ؛ [۲۸] و کسانی که ولایت خدا و پیامبر او و افراد باایمان را بپذیرند (پیروزند؛ زیرا) حزب خدا پیروز و برتر است.

تفسير الصافي يكى از آثار پر ارج ملامحسن فيض كاشانى است كه بيشتر با جنبۀ روايى و نقلى نگاشته شده است و به علت اختصار و جامعيت، در اعصار مختلف مورد توجه و عنايت قرار گرفته است. مرحوم فيض در تفسير خود سعى كرده است، تفسيرى پيراسته از انديشه‌هاى گوناگون عرضه كند.