جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 122
تحلیل روایت تفسیری منتقله ابن‌فحام درخصوص کاستی از آیۀ 33 آل عمران در امالی شیخ طوسی
نویسنده:
رضا مؤدب، کاظم زمانی پهمدانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
شیخ طوسی در کتاب امالی، روایتی را از ابن‌فحام (شیخ عامی خود) نقل می‌کند مبنی‌بر اینکه امام صادقt آیۀ 33 سورۀ آل عمران را با عبارت «وآل محمد» قرائت می‌فرمود و تصریح می‌کرد که این عبارت در متن آیه نازل شده است. روایت یادشده گویای نوعی تحریف به کاستی در آیۀ شریفه است؛ درحالی‌که اعتقاد مشهور و اجماع علمای شیعه، عدم تحریف قرآن کریم است، چه به زیاده چه به کاستی. ابن‌فحام از اساتید و مشایخ شیخ طوسی است که برخی از علمای رجال شیعی و سنی او را عامی شمرده اند. در سند روایت نیز افرادی عامی، ضعیف و مجهول وجود دارند. روایت ابن‌فحام در هیچ‌یک از منابع شیعی پیش از شیخ طوسی نیامده است. علاوه‌ بر اینها در روایت یادشده، شواهدی وجود دارد که دالّ بر منتقله بودن آن است. در این مقاله، هم شواهد درون‌متنی وهم شواهد برون‌متنی آن بررسی شده که همگی بیانگر انتقال روایت ابن‌فحام از مدرسۀ خلفا به مدرسۀ اهل بیتk است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 164
حشر از منظر شیخ طوسی و ملاصدرا
نویسنده:
ابوذر پاک نهاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معاد از جمله دغدغه های فطری انسان و همراه تفکر وی در طول تاریخ بوده است. و حضور تعداد زیادی از آیاتقرآن در این خصوص نشانگر اهمیت این موضوع است . پذیرشمعاد در میان مسلمانان امری مورد اتفاق است ولی در خصوص اقسام و کیفیت معاد ،در میان فلاسفه و متکلمان معرکه ی آراء وجود دارد .در تحقیق حاضر،شیخ طوسی با نگرش کلامی و ملاصدرا با نگرش فلسفی ،در برخی موارد با هم اشتراک عقیده و در برخی دیگر اختلاف عقیده داشته اند،از میان دیدگاه هایدر خصوص معاد با سه دیدگاه الف)صرفا جسمانی ب)صرفا روحانی ج)ترکیبی از جسمانیت و روحانیت رو به رو هستیم. نگارنده در این تحقیق پس از ذکر ماهیت معاد، بررسی مولفه ها و استخراجآثار تربیتی معاد در یک نگاه خاص و در یک نگاه برآیندی ،با روش تحلیل محتواخواهد بود
بررسی تأثیر پذیری تفسیر تبیان شیخ طوسی از تفسیرجامع البیان طبری
نویسنده:
محمد فریدونی مهرگان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف از انجام این تحقیق « بررسی تأثیر پذیری و یا عدم تأثیر پذیری تفسیر تبیان شیخ طوسی از تفسیر جامع البیان طبری » است . / یافته های تحقیق : پایان نامه در پنج فصل تنظیم شده و هر فصل شامل چندین مبحث است. فصل اوّل : به کلیات اختصاص داده شده است که مشترک بین بیشتر پایان نامه هاست. فصل دوّم : روش تفسیری جامع البیان و تبیان بررسی شده و نیز در این فصل ابعاد و گرایش های تفسیری و نیز آراء ونظریات کلامی دو مفسّر یعنی طبری و شیخ طوسی بررسی و با هم مقایسه شده است. فصل سوم وجوه اشتراک و افتراق در تفسیر جامع البیان طبری و تبیان شیخ طوسی بررسی شده است که در طی آن منابع تفسیری، جایگاه روایت و جایگاه اهل بیت (ع) در این دو تفسیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته، و با هم مقایسه شده است. فصل چهارم: تأثیر پذیری و تأثیرگذاری نام دارد که در طی آن علل تأثیر پذیری و میزان تأثیر پذیری تفسیر تبیان شیخ طوسی از تفسیر جامع البیان طبری ارزیابی شده و نیز تأثیر گذاری این تأثیر پذیری بر سیر تدوین تفاسیر شیعه بررسی شده و همچنین از روش های تأثیر پذیری تفاسیر نقلی متأخر از تفاسیر نقلی متقدم سخن به بیان آمده است. لازم به ذکر است که هر فصلی دارای یک مقدمه و یک نتیجه گیری به طور مجزا می باشد و پس از پایان هر فصل، مطالب جمع بندی و نتیجه گیری شده است. فصل پنجم: شامل جمع بندی مطالب ونتیجه گیری است که در آن یک نتیجه گیری کلی شده و تصریح گردیده که تفسیر تبیان شیخ طوسی از تفسیر جامع البیان طبری تأثیر پذیری داشته است و این تأثیرپذیری در واقع از جنبه روش تفسیری بوده است نه گرایشهای تفسیری . زیرا تفسیر تبیان شیخ طوسی تفسیری است با گرایش کلامی - اجتهادی ولی تفسیر طبری ، تفسیری است با گرایش روایی - اجتهادی و از جهت گرایشهای تفسیری این دو تفسیر کاملاً با هم متفاوت هستند . وجه غالب تفسیری تبیان کلامی است در حالیکه وجه غالب تفسیری جامع البیان روایی است . با توجه به این واقعیت می توان گفت که تفسیر طبری، الگوی روش تفسیری شیخ طوسی در تألیف تفسیر ارزشمند تبیان بوده است. نام طبری در حدود 650 بار در تبیان ذکر شده و در این میان شیخ طوسی بار ها به رأی شخصی طبری و ترجیهی که وی اختیار کرده است ، توجه و آنرا نقل می کند .
بررسی شرایط و اوصاف امامت از نظر (امام فخر رازی، قاضی عضدالدین ایجی و شیخ طوسی)
نویسنده:
زینب نظیفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بحث امامت از زنده ترین و ارزنده ترین بحثهای کلامی، فقهی و اجتماعی است , که پس از رحلت پیامبر عظیم الشان اسلام راجع به برخی مسائل مهم اسلام نظیر:ضروت وجوب امام درجامعه اسلامی، انتخابی یا انتصابی بودن امام، اوصاف و ویژگی های امام، و...،اختلاف نظرها و دیدگاه های مختلفی درمیان مسلمانان به وجود آمد که پاسخ به این مسائل باعث بوجود آمدن مذاهب وفرق مختلفی گردید. لذا بناست دراین تحقیق به حول و قوه الهی جهت روشن شدن برخی از سوالات و ابهامات در بحث شرایط و اوصاف امامت، برخی از دیدگاه ها و نظرات ، سه شخصیت مهم کلامی : قاضی عضدالدین ایجی و امام فخررازی از متکلمان معروف اشاعره وشیخ طوسی از علمای گرانقدر شیعه مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به طور کلی در 6فصل گرد آوری شده است کهفصل اول شامل طرح مساله، فصل دوم به بررسی امامت در آیات قرآن ، روایات و تفاسیر مختلف از منظر متکلمان شیعه و سنی پرداخته است. فصل سوم ، شرایط اوصاف امامت را از نظر فخر رازی بیان می کند، در فصل چهارم شرایط و اوصاف امامت از نظر قاضی عضدالدین ایجی و در فصل پنجم نظرات شیخ طوسی در باب شرایط و اوصاف امامت بیان گردیده است. در فصل ششم به مقایسه آراء سه متکلم و وجوه تشابه و تفاوت در باب شرایط و اوصاف امامت پرداخته شده است .نوع و روش تحقیق بررسی فرضیه ها و پاسخ گویی به سوالات توصیفی و تحلیل محتوا می باشد. حاصل این بررسی این است که ،در بحث وجوب امامت هرسه متکلم نصب امام را واجب می دانند ولی متکلمان اشعری من جمله فخر رازی و عضدالدین ایجی نصب امام را بر مردم واجب می دانند به صورت سمعا و نقلی ولی شیخ طوسی و سایر متکلمان شیعه با استناد به دلایل عقلی متعدد نصب امام را از باب قاعده لطف بر خدا واجب می دانند.فخر رازی و ایجی تعیین امام را به انتخاب مردم صحیح می دانند اما شیخ و سایر علمای شیعه تعیین امام را از طریق نص ممکن می دانند.در خصوص شرایط و اوصاف امام، فخر و ایجی عصمت امام را نمی پذیرند و تقدیم مفضول بر فاضل را اولی می دانند زمانیکه تقدیم فاضل سبب شرو فتنه ای شود.شیخ طوسی از این نظر قائل به عصمت امام ازهر گونه خطا و اشتباه و معتقد به انتخابی بودن امام از طریق نص، افضلیت، که علاوه بر متکلمان شیعه، مورد قبول جمعى از متکلمهاى اهل سنت نیز بوده است.قریشى بودن ،که مورد قبول متکلمهاى شیعه و اهل سنت است.
تحلیل عقلی و عقلایی مبانی کلامی شیخ طوسی در تفسیر قرآن
نویسنده:
محمد سلطانی رنانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مبنای کلامیِ تفسیر، آن دسته باورهای دینی است که بر اساس آنها منابع، قواعد و یا محتوای تفسیر آیات قرآن شکل می گیرد و بدین نحوه در تفسیر قرآن تاثیرگذارند. مبانی کلامی تفسیر، در چهار بخش جای دارند: اول، مبانی کلامی مربوط به پدیدآورنده قرآن: خداوند. به عنوان نمونه: خدا عادل و حکیم است. این صفت با توجه با اصل حسن و قبح عقلی بدین معنا می انجامد که خدا از هر قبیح عقلی به دور است. بر اساس این آموزه، اصل فهم پذیری و حجیت ظواهر قرآن بنا گذاشته می شود و شرایطی برای نسخ شمرده می شود، آیات وحی به دور از تناقض و ناراستی دانسته می شود و آیات متناقض نما بررسی می شوند. بخش دوم مبانی کلامی مربوط به قرآن کریم: قرآن سخن خداست، پس با توجه به ویژگی های پدیدآورنده اش فهم و تفسیر می شود. و قرآن یگانه است، پس اختلاف قرائت ها از قاریان ریشه می گیرد و به چندگانگی آیات وحی نمی انجامد. و قرآن حق و صادق است، پس هیچ ناراستی و نادرستی در آن راه ندارد. و قرآن حکیم است، پس ارتباط و تناسبی در درون آیات و آیات با یکدیگر یافت می شود، و بافت و سیاق همگونی در آیات وحی وجود دارد. و قرآن حادث (پدیده) است، پس رویدادها و فرهنگ زمانه نزول در فهم و تفسیر آیات تاثیرگذار است. بخش سوم، مبانی کلامی مربوط به دریافت کننده قرآن، پیامبر اکرم است. حضرت محمد مصطفی، از گناه و خطا و نسیان در حوزه دین، معصوم است. پس آیات وحی و سنّت نبوی و پس از آن گفتار و رفتار اهل بیت قابل اعتماد و اطمینان است و از هر ناراستی و خطا به دور است. بخش چهارم، مبانی کلامی مربوط به مخاطبان قرآن است: حجیت و اعتبار عقل و فهم مفسر.هر مبنای کلامی، ابتدا تبیین می شود و تا حد امکان ادله اثباتی آن، به ویژه در آثار شیخ طوسی، بیان می گردد. پس از آن ارتباط آن مبنای کلامی با مبحث تفسیری، بر اساس درک عقلانی یا روش عقلایی تحلیل می شود. و سپس مباحث تفسیری متاثر از آن مبنای کلامی، بر اساس نمونه های موجود در آثار شیخ،طرح و بررسی می شود. این پژوهش، گامی در جهت بازشناسی و تعریف مبانی کلامی تفسیر شیعی، با محور قرار دادن آثار شیخ طوسی است و همچنین نشان دهنده ارتباط گسترده و پرجانبه تفسیر قرآن و مباحث کلامی است.از سویی دیگر این تحقیق، گستره مباحث کلامی-تفسیری در تفسیر التبیان و همچنین جایگاه شیخ طوسی در سه حوزه تفسیر قرآن و کلام اسلامی و دامنه میان رشته ای این دو دانش راآشکار می سازد
تحلیل اخبار منتقله درآثارشیخ طوسی (علیه الرحمه) و پیامدهای آن «با تعریف اصطلاحی علامه عسکری»
نویسنده:
کاظم زمانی پهمدانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهمجموعه حاضر تلاشیبرای بررسی اخبار منتقله در آثار شیخ طوسی علیه الرحمه است. اخباری که منشأ صدور آنها شیعی نبوده بلکه ابتدا توسط راویان مکتبی دیگر (دراینجا اهل سنت) صادر گشته ودر منابع روایی آنها ثبت و سپس وارد منابع حدیثی شیعه شده وبعدها کم کم به عنوان حدیثی شیعی تلقی شده است. از آنجا که کتابهای شیخ طوسی همواره مرجع محققین شیعه بوده است، شناسایی اخبار منتقله در آثاراو می تواند ساحت شیعه را از برخی تهمتهامبرا سازد، ودر تقویت اعتبار معارف شیعی موثر باشد. دراین رساله، ابتدا مصادیقی از اخبار منتقله در حوزه های تفسیر، اخلاق، فقه واصول، مانند داستان إفک، معانی عبارتهای قرآنی، روایات تحریف و ...، شناسایی، سپس هریک از این روایات در منابع حدیثی اهل سنت و منابع شیعی پیش ازشیخ طوسی، و همچنین نحوه کاربرد آن خبردر منابع شیعی بعد ازاو بررسی شده است. از نتایج این رساله معلوم می شود که بیشترین حجم اخبار منتقله، در حوزه تفسیر قرآن و سپس اخلاق و کمترین تعداد آن در حوزه فقه و اصول بوده است. دیگر اینکه روایات منتقله، هم دارای پیامدهای مثبت و هم دارای پیامدهای منفی بوده است. هم باعث تقویت معارف شیعی و دفاع از ولایت او شده وهم موجب پدید آمدن زمینه های اتهاماتی مانند اعتقاد به تحریف و اختلاط اخبار شده است، بررسی و جداسازی آنها از اخبار اصیل شیعی یکی دیگر از نتایج تدوین این رساله می باشد.واژگان کلیدی: شیخ طوسی، اخبار منتقله، تبیان، علامه عسکری، اسرائیلیات، اختلاط اخبار، مشایخ عامی.
تحلیل و بررسی مبانی کلامی تفسیر قرآن کریم بر محور آثار شیخ طوسی
نویسنده:
علی چالاکی
نوع منبع :
نمایه مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تفسیر قرآن کریم، پس از ادبیات عرب، بر مباحث اعتقادی و مبانی کلامی استوار است؛ چنان­که هیچ آیه­ای را بدون بهره­بردن از مبانی کلامی نمی­توان تفسیر نمود. مبانی کلامی تا بدان­جا در تفسیر آیات وحی تاثیرگذار است که هر فرقه­ و اندیشه کلامی، تفسیری گونه­گون و منحصر به­فرد از قرآن کریم ارائه می­دهد. آن­چه در این اثر می­بینید، بیان مبانی کلامی شیخ طوسی؛ به­عنوان نمونه برترین تفسیر شیعی، و بررسی حدود تاثیرگذاری این مبانی کلامی در تفسیر آیات قرآن کریم است. این پژوهش اثری میان­رشته­ای است که رابطه دوسویه کلام و تفسیر قرآن را آشکار می­سازد و نیز این پژوهش مقام علمی شیخ طوسی را به­خوبی؛ به­ویژه در دو حوزه تفسیر و کلام روشن می­کند و جایگاه والای تفسیر التبیان را مشخص می­سازد.
صفحات :
از صفحه 61 تا 90
بررسي تطبيقي عصمت انبياء از ديدگاه شيخ طوسي و فخر رازي
نویسنده:
‫افضل‌الدين رحيم‌اف
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‫پيامبران الهي همواره پرچم‌داران هدايت بشر به‌سوي رشد و کمال بوده‌اند، و به همين دليل، موضوع نبوت از مسايلي بوده است که ذهن انديشمندان زيادي را به خود مشغول داشته است. يکي از مسايل مهم و چالش‌برانگيز اصل نبوت، مسأله عصمت است، که پژوهش حاضر اين موضوع را از ديدگاه شيخ طوسي و فخر رازي، به شکل تطبيقي، مورد بررسي قرار داده است. فخرالدين رازي، که از علماي اشاعره است، در مورد عصمت انبيا مي‌گويد: "در ديدگاه ما، لزوم عصمت براي انبيا در دوران نبوت معتبراست، نه در دوران قبل از نبوت". او انبيا را از ارتکاب عمدي گناه کبيره و صغيره در دوران نبوت معصوم دانسته، ولي ارتکاب گناه صغير‌ه را از روي سهو جايز مي‌داند. اما در ديدگاهي متفاوت، شيخ طوسي در مورد عصمت انبيا مي‌گويد: "واجب است که نبي از همه قبايح، معصوم باشد؛ خواه گناه صغيره باشد يا کبيره، قبل از نبوت باشد يا بعد از آن، از روي سهو و نسيان باشد و يا به هر طوري که تصورشود". در نظرات شيخ طوسي و فخر رازي، علاوه بر وجود نقاط مشترک، وجوه افتراقي هم وجود دارد؛ از جمله آن‌که فخر رازي منشأ عصمت را "لطف خداوند" دانسته، ولي شيخ طوسي منشأ آن را "علم" مي‌داند. همچنين فخر رازي معتقد است که انبيا در عصمت خود مجبور هستند، ولي شيخ‌الطائفه با بيان اين که جبرانگاري خلاف عدل الهي و حکمت خداوند است، اين موضوع را رد مي‌کند. اما هر دو به مقابله با شبهاتي که عصمت انبيا را مخدوش نموده است، پرداخته‌اند و در کتاب‌هاي متعدد خود پاسخ‌هايي را ارايه کرده‌اند. در مورد پاسخ‌گويي آن دو به شبهات مطروحه، فخر رازي آن دسته از نصوص را که مخالف با عصمت انبيا است، مربوط به دوره پيش از نبوت مي‌داند، ولي شيخ طوسي در اين‌گونه موارد، نص مخالف عصمت را بر اساس دلايل عقلي ثابت‌کننده عصمت، قابل اعتنا ندانسته است.
بررسی تطبیقی فلسفه امامت از منظر شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی
نویسنده:
محمد صادق علی پور؛ حسن یوسفیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مکتب تشیع یکی از مهم ترین مکاتب اسلامی است که یکی از ارکان مهم آن، نظریه امامت است. در طول تاریخ، اندیشمندان شیعه برای اثبات این نظریه استدلال های مختلفی از جمله استدلال های عقلی ارائه کرده اند. هدف این نوشتار، بررسی استدلال های عقلانی متکلمان بغداد(شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی) است؛ دانشمندانی که از مشهورترین متکلمان و فقیهان شیعه مذهب به شمار می روند. بدین منظور ضمن روشن کردن معنای امامت در اندیشه تشیع، به بررسی تطبیقی تعریف های متکلمان مورد بحث پرداخته، با تعیین ارکان امامت، توانایی هر استدلال در این خصوص مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 37 تا 64
بررسی علم غیب پیامبر اسلام ( ص ) از دیدگاه مفسران شیعی با تأکید بر تفسیر التبیان شیخ طوسی
نویسنده:
عماد عبداللهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مباحث مشترک که در میان مفسران و متکلمین اسلامی – اعم از شیعه و سنّی – وجود دارد، موضوع «علم غیب» است که از آن دو معنی کاملاً متضاد استنباط می‌شود: یکی اختصاص علم غیب به خداوند متعال و دیگری تعلّق این امر به مخلوقات برگزیده خداوند همچون پیامبر اسلام 6.موضوع این تحقیق بررسی علم غیب پیامبر اسلام از دیدگاه مفسران شیعی با تأکید بر تفسیر التبیان شیخ طوسی می‌باشد. برای اثبات علم غیب پیامبر (ص) آیات اثبات و نفی این موضوع برای ایشان در کنار هم قرار می‌گیرند و بررسی می‌شوند و راه‌حل چنین است که آیات اثبات شامل علم غیبی است که برای پیامبری و جنبه رسالت و نبوت لازم می‌باشد و در مقابل در گروه آیات نفی، پیامبر (ص) اگر علم غیب را از خود نفی می‌کند و به خود نسبت نمی‌دهد، منظور علم غیب مطلق است که این علم (غیب مطلق) فقط از آن خداوند متعال است و احدی از آن آگاهی ندارد.بررسی‌های انجام‌شده در این تحقیق نشان داد که شیخ طوسی در هر دودسته آیات اثبات و نفی علم غیب پیامبر (ص) درمجموع موافق علم غیبی است که از جانب خداوند متعال به پیامبر (ص) داده‌شده است و همگام باکسانی است که علم غیب را به‌طور مطلق از پیامبر (ص) نفی می‌کنند و درواقع این همان دیدگاهی است که سایر مفسران شیعه و اهل سنّت دارند.کلید واژه : علم غیب ، غیب ، پیامبر اسلام ، شیخ طوسی .
  • تعداد رکورد ها : 122