جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
ادبیّات‌ فارسی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 192
نگرش و جهان‌بینی نظامی گنجه‌ای در مخزن الاسرار و اسکندرنامه
نویسنده:
مینا مردانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهآنچه نظامی گنجه‌ای را به عنوان شاعر گران‌پایه در میان اندیشمندان نشان می‌دهد، گذشته از آفرینش‌های شاعرانه‌اش که در اوج کمال است، بسط و تجسّم اندیشه‌ای است که در بستر شعر و قصّه و حکایات او موج می‌زند و تأمّل و انکشاف آن، در این زندگانی تکراری و غم‌انگیز، به بودن انسان معنا می‌بخشد.نوعی جهان‌بینی الهی و عرفانی، تعالیم اخلاقی و دقایق حکمت نظری و عملی و فنّ سیاست به صورت زمینه‌ای کم و بیش قابل توجه، در هر مناسبتی که شعر و قصّه این گونه تأمّلات را تداعی می‌کند، در آثار او مجال ظهور یافته است.در پژوهش پیش ‌رو، نگرش و دیدگاه‌های نظامی در چهار حوزه؛ جهان‌بینی توحیدی، عرفانی، اخلاقی، سیاسی- اجتماعی با تکیه بر دو اثر گرانقدر او، یعنی مخزن‌الاسرار و اسکندرنامه واکاوی شده است. بعد از ذکر کلیات در فصل نخست، در فصل دوم به تشریح و تعریف جهان‌بینی‌های مذکور از نگاه اندیشمندان و صاحب نظران پرداختیم تا محدوده کار پژوهش ما روشن گردد. سپس در فصل سوم شرح مختصری از احوال و افکار نظامی ارائه شده است.پس از آن یافته‌های اصلی پژوهش در فصل چهارم در چهار بخش، تقسیم شده است که هر بخش به یکی از دیدگاه‌های مورد بررسی اختصاص یافته است و آنچه که درخور توجه می‌باشد، این است که نظامی سعی کرده تا نظریات خویش را در باب خداشناسی، عرفان و اخلاق و فنّ سیاست و... به علاوه‌ی همه تجربه‌های شخصی خود، متناسب با رویدادهای مختلف در این دو اثر منعکس سازد.
مشخصات اثر
تحلیل مضامین اخلاقی در دیوان ناصرخسرو
نویسنده:
لطیف درویشی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دیوان اشعار ناصرخسرو از جمله آثاری است که همه ی ابعاد آن به تمامی پژوهش نگردیده است ؛ از جمله موضوعهایی که مورد بررسی قرار نگرفته یا بگونه ای محدود وگذرا مطرح شده است ، موضوع « مضامین اخلاقی در دیوان ناصرخسرو »است ، بنابراین هدف این تحقیق ارائه تصویری جامعاز مضامین اخلاقی دیوان ناصر خسرو است . به عنوان درآمدی بر مباحث تحقیق ابتدا در فصل اول به اختصار در خصوص مبانی علم اخلاق و مفاهیم کلی آن و عمده مکاتب اخلاقی ، اهمیت، اهداف ، پیشینه و روش تحقیق توضیحاتی ارائه شده است . سپس در فصل دوم به منابع اخلاقی ناصرخسروکه عبارتند از افکار و احوال بزرگان ایران باستان ، اقوال فلاسفه و حکما ، متون دینی ، روش صوفیه و زهاد اسلام و تعالیم مذهب اسماعیلیه اشاره شده است .ودر فصل سوم فلسفه اخلاقی او و اصول آن که شامل خودشناسی ، خداشناسی ، دانایی محوری ، خردگرایی، معاد شناسی ، دنیا شناسی ، و ... بیان گردیده است . در فصل چهارم استفاده از آیات قرآنی و مفاهیم مذهبی، بیاناستدلالی ، بیان انتقادی ، بهره گیری از آرایه های ادبی چون تشبیه ، تلمیح ، انواع جناس، تضاد، توازن، ارسال مثل و مراعات النظیر ،استفاده ار روشمقایسه ، بیان رزمی و استفهام به عنوان روش ناصرخسرو در بیان آموزه های اخلاقی شمرده شده است .در فصل پنجم به تحلیل مضامین اخلاقی در دیوان ناصرخسروو ذکر شواهدی از هر مضمون اقدام شده است . و در فصل ششم (نتیجه گیری) بیان گردیده که ناصرخسروبه عنوان مبلغ اسماعیلیه یکی از روشهای اصلاح جامعه خود را آگاهی بخشی و تبیین فضایل و رذایل اخلاقی می داند ، و به همین منظور در اکثر قصاید خود ضمن تاکید بر دانش اندوزوی و خردگرایی مخاطب را به کسب فضایل و دوری از رذایل تشویق و ترغیب نموده است .
مشخصات اثر
مبانی تربیت در داستان‌های صوفیه بر پایه‌ی (تذکره اولیاء، نفحات الانس و طبقات الصوفیه)
نویسنده:
طیبه نصیری آخوره سفلایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تربیت به معنای رشد و تکامل است و در واقع فراهم کردن شرایط و زمینه‌های مناسب برای شکوفایی استعدادها و قابلیت‌های نهفته در فرد است. موضوع تربیت با توجه به تربیت‌پذیر بودن انسان دارای اهمیت فراوانی است. در واقع تربیت بر جسم و روح آدمی تأثیر می‌گذارد و باعث سازندگی و برازندگی انسان می‌شود. تربیت براساس اصول و مبانی صورت می‌گیرد. مبانی موارد کلی هستند که اصول بر اساس آنها پی‌ریزی می‌شود و بیانگر واقعیت‌ها و هست‌ها هستند و اصول موارد جزیی‌تری هستند که باید‌ها و نبایدها را بیان می‌کنند. مبانی و اصول تربیتی در اسلام برگرفته از قرآن کریم است و خداوند باشناخت کامل از انسان بهترین مبانی و اصول تربیتی را براساس سرشت آدمی برای تربیت او در نظر داشته است. در حوزه‌ی عرفان و تصوف نیز تربیت از مسائل مهم و کلیدی است و عرفا توجه ویژه‌ای به تربیت مریدان داشته‌اند. ازمنظر عرفان و تصوف تربیت مقدمه‌ای برای رسیدن به معرفت است و صوفی با تربیت عملی به خودشناسی و در پی آن به خداشناسی می‌رسد. قصص و حکایاتی که از عرفا و صوفیان بزرگ نقل شده است، به وضوح اهمیت موضوع تربیت را نشان می‌دهد. طبقات الصوفیه اثر خواجه عبدالله انصاری، تذکره الاولیاء عطار نیشابوری و نفحات الانس جامی از جمله این کتابهاست که در این پایان‌نامه سعی شده است، مبانی تربیت با توجه به شیوه‌های نوین تربیت اسلامی در این کتاب‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. قصص و حکایاتی که در کتب شرح حال عرفا و صوفیان آمده است به طور کل حول محور انسان و تربیت اوست. بایدها و نبایدهایی که به عنوان حکم خداوند در صلاح دید انسان مطرح است در این حکایات به خوبی نمایان است. از سوی دیگر مبانی، اصول و روش‌های تربیتی مطرح شده درحکایات صوفیان منطبق و هماهنگ با مبانی، اصول و روش‌های تربیتی اسلام و قرآناست.
مشخصات اثر
سیمای اهل بیت پیامبر (ص) در اشعار دوران صفوی با تأکید بر محتشم کاشانی، شیخ بهایی، صائب تبریزی و کلیم کاشانی
نویسنده:
فرخنده فریادی کلور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
ادبیات در شکل و محتوا با دین همسویی‌های فراوانی دارد و به همین دلیل بیشترین آمادگی را برای آمیزش با آموزه‌های دینی دارد. این امر باعث شده تا «ادبیات دینی» یا «ادبیات مذهبی»، پیشینه‌ای به قدمت تمدن و فرهنگ بشری داشته باشد. در ایران نیز از آغاز شکل‌گیری ادبیات فارسی همواره شاعران و ادیبان از آموزه‌های دینی ـ مذهبی بهره برده‌اند که پس از دوره صفویه، ادبیات فارسی به‌دلیل تلاش‌های شاه اسماعیل صفوی و دیگر حاکمان صفوی در ترویج فرهنگ دینی به‌ویژه تفکر شیعی جانی دیگر یافت و فصلی نو در ادبیات فارسی گشوده شد و اغلب شاعران مشهور دوره صفویه از جمله محتشم کاشانی، شیخ بهائی، صائب تبریزی، کلیم کاشانی و دیگران با استفاده از عناصر و سازوکارهای ادبی توانستند برخی از مفاهیم و مضامین دینی از جمله تفکر شیعی را به تصویر بکشند و سیمای اهل بیت را در تار و پود شعر به زیباترین شکل و در قالب هنر به اهل علم وادب ارائه دهند. روش این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای ـ اسنادی می‌باشد. و عمده‌ترین دستاورد و نتیجه این پژوهش به شرح زیر می‌باشد: نعت پیامبر و ثنای امیرالمومنین (ع) و رثای امام حسین (ع) در شعر این شاعران از بسامد بالایی برخوردار است؛ فضایل اهل بیت، شرح معجزات و پیروزی‌های آنان در جنگ با دشمنان و معاندان دین، مظلومیت و شهادت آن بزرگواران از دیگر مباحث مطرح در شعر آنان است.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی آرای هستی‌شناختی جلال‌الدین محمد بلخی و جیدو کریشنامورتی
نویسنده:
محمد حجازی‌فرد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش پیش رو، تحقیقی در حوزه ی ادبیات تطبیقی و ناظر بر گستره ی عرفان شرق است که به مقایسه ی آرا و اندیشه های عرفانی مولانا جلال الدین محمد بلخی و جیدو کریشنامورتی می پردازد. این دو،هر کدام نماینده ی فرهنگ و تاریخی متفاوتند. یکی دست پرورده ی محیطی ایرانی ـ اسلامی، زاده ی بلخ، ساکن روم شرقی و تحصیل کرده ی دمشق در قرن سیزدهم میلادی و دیگری عارف معاصر هندی و رشد یافته در بستری که دین هندو و آیین بودا، وجه غالب آن به شمار می رود. در این رساله بعد از معرفی مختصر هندوئیسم، بودیسم و عرفان اسلامی، توضیحی در باب مفهوم هستی شناختی بیان می گردد که دلیل آن رفع ابهام از این اصطلاح فلسفی در عنوان رساله است؛ سپس در ادامه ی بحث به تاریخ زندگی و معرفی آثار دو شخصیت اصلی رساله پرداخته می شود و در پایان، طی فصلی مبسوط، برخی از مقولات بنیادین زندگی انسان، نظیر خدا، زندگی، مرگ و ... از نظرگاه این دو عارف وارسته مورد کاوش، مقایسه و بررسی قرار خواهد گرفت. بدیهی است که این جُستار هم شباهت ها را در بر می گیرد و هم تفاوت ها را؛ لیکن هدف و در واقع نتیجه ی این پژوهش، تبیین مسئله ی تاریخی اشتراک معنی در جهان بینی عرفاست. موضوعی که در اعصار گوناگون،مرزها را در هم شکسته و هرگز محدود به ملت و منحصر به مذهبی خاص نگشته است.
مشخصات اثر
بررسی ارکان جهان‌بینی تصوف در کشف‌المحجوب هجویری و رساله‌ی قشیریه
نویسنده:
اکرم نیکوکار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
از آن جایی که متون عرفانی در ادبیات ما جایگاه ویژه ای دارند و در این میان آثار ارزشمندی چونرساله ی قشیریّه و کشف المحجوب هجویری ، از مهم ترین متون قرن چهارم و پنجم هجری به شمار می آیند. به خصوص رساله ی قشیریّه که منبع مهمّی در تدوین سایر کتب از جمله کشف المحجوب هجویری بوده است. بنابراین، این پژوهش به«بررسی ارکان جهان بینی تصوّف در کشف المحجوب هجویری و ترجمه ی رساله ی قشیریّه» اختصاص یافت . در این پژوهش نخست به معرفی مولّفان این دو اثر پرداخته ایم ، سپس در فصل دوم به صورت اجمالی به بررسی عرفان و تصوّف اشاره ای کرده ایم و در نهایت در فصل آخر به بررسی ارکان تصوّف در این دو اثر پرداخته و آن ها را با یکدیگر مقایسه کرده ایم.هجویری و قشیری هر دو به جنبه های عرفان عملی پرداخته و کمتر به عرفان نظری توجّه داشته اند. هجویری در کشف المحجوب به مسائل عرفانی بیش تر از قشیری اشاره نموده، حتّی در برخی موارد به نقد نظریّات سایرین نیز همّت گماشته است. در حالی که قشیری اکثراً تنها به نقل قول سایر عرفا بسنده کرده و تحلیل های او در این اثر کمتر به چشم می خورد.
مشخصات اثر
تبیین سیمای ائمه‌ی اطهار (ع) در آثار ادبی غزّالی با تأکید بر کیمیای سعادت
نویسنده:
حسین کهنسال فخرداودی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
آثار بزرگان ادب پارسی اعم از شیعه و سنّی به ذکر اقوال و احوال و حکایات ائمه ی اطهار(ع) مزیّن است. ابوحامد محمّد غزّالی عالم و عارف نامی اهل سنّت از جمله ی این بزرگان است که در آثار خود به بازتاب سیمای امامان معصوم (ع) پرداخته است. تبیین سیمای ائمه ی اطهار (ع) در آثار غزّالی می تواند در شناخت خطّ فکری بزرگان اهل سنّت آن روزگار موثر باشد. رساله ی حاضر در دو فصل سامان یافته که در فصل نخست ناظر به پژوهش های معتبر، روزگار و احوال و آثار غزّالی مورد تحلیل قرار گرفته و بررسی روایات و حکایات مربوط به ائمه ی اطهار (ع) در آثار ادبی غزّالی با تأکید بر کیمیای سعادت، موضوع جستجوی فصل دوم بوده است. از آنجا کهإحیاء علوم الدین مهم ترین کتاب غزّالی و شکل مفصّل تر کیمیای سعادت به شمار می آید، در تحلیل ها و نتیجه گیری ها از این اثر نیز غفلت نشده است. نوشتار حاضر با تکیه بر مستندات و شواهد به توصیف و تبیین سیمای ائمه ی اطهار (ع) پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که اگر چه غزّالی در مواردی براساس اعتقاد اهل سنّت و از روی تعصّب مطالبی نه سزاوار برخی امامان معصوم (ع) بیان داشته که بر خلاف واقعیت و سیره ی آن بزرگان است، اما در بیشتر مواضع، چون دیگر بزرگان اهل سنّت و تصوّف مقام رفیع و مرتبه ی منیع ائمه ی دین (ع) را در آثار فارسی خود بازتاب داده که البتّه آن مفاهیم و مناقب پیش از آنکه در حوزه‌ی اغراق و مبالغه قرار گیرد، بیانگر حقایقی مبتنی بر واقعیت است که شواهد تاریخی نیز آن را تأیید می کند. در واقع صرف نظر از مسئله ی خلافت بلافصل امام علی (ع) و فرزندان آن حضرت و برخی مصادیق در مورد امام حسن (ع) و فتوای منع لعن یزید، محبّت و ارادت خاصّ غزّالی نسبت به اهل بیتپیامبر (ص) در دیگر استشهادات او آنچنان نمایان است که او را چون امام شافعی به مذهب رافضی متّهم کرده اند و از این حیث اگر خواننده ی آثار غزّالی با مذهب وی آشنا نباشد، می پندارد که با یک اثر شیعی مواجه است.
مشخصات اثر
تعلیم و تربیت فرزند در ادب فارسی تا قرن ششم هجری
نویسنده:
رضا ابراهیمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از موضوعات کلیدی در اشعار و نوشته های بعضی از شعرا و نویسندگان،بحث تربیت فرزند می باشد،که از کهن ترین متون ادبی مثل درخت آسوریک به این موضوع توجه شده و بیشتر تمرکزاین گونه شعراونویسندگان به علم اندوزی،دینداری و پرورش قوای بدنی کودک منحصر بوده است. تربیت فرزند تا آنجا ارزش و اهمیت دارد که بدانیم؛ عامل سقوط و انحطاط برخی ازجوامع را مربیان و معلمان آن جامعه می دانندوعامل انتقال میراث فرهنگی و احیای مبانی عقیدتی را معلم دانسته اند.توجّه به دانش،امانت داری،پرهیز از اسراف و تبذیر،نگهداری میراث پدر و دوری کردن از دوستان ناباب و مهارتهای ورزشی و بدنی از اهم تعالیمی است که مربیان و پدران به دانش آموزان و فرزندان خود آموخته اند.این نویسندگان ، به فرزند خویش راه و رسم زندگی را خوب آموخته اند ونیکو سخنی را کلید در گنج حکمت می دانند .و به فرزند توصیه می کنند که از این سرمایه ی عظیم بهره گیرد،زیرا خودشان برای کسب و بدست آوردن آن زحمات فراوانی کشیده اندودر صورت بهره گیری از گنج حکمت ،مورد تحقیر دنیا قرار نمی گیرند. آنان ،به صراحت به فرزند خود گوشزد میکنند که به دنبال علم دین و طب بروند.و بدنبال کار و تلاش باشند زیرا نژاد سودی ندارد و دشمن دانا را بهتر از دوست نادان می پندارند.. در نصیحتهای آنهانکات برجسته زیر دیده می شود:1- خداشناسی 2- هنر آموزی 3- بلند همتی
مشخصات اثر
بررسی و تحلیل ساختار ادبی مدح و معراج پیامبر (ص) در متون منظوم فارسی تا پایان قرن ششم (با تأکید بر آثار سنایی، جمال‌الدین اصفهانی، خاقانی، نظامی و عطار)
نویسنده:
علیرضا جوهرچی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مدح و معراج پیامبر(ص)، از موضوعات کهن در ادبیات فارسی است. برخی از شاعران پارسی‌گو، در کنار پرداختن به موضوع توحید و خداشناسی، به بعد دیگر اصول دین یعنی نبوت پیامبر(ص) توجه کرده‌اند. آنان با برشمردن برخی از صفات و ویژگی‌های والای آن حضرت، به مدح و گاهی به وقایع معراج پرداخته‌اند. این نوشتار، به رویکرد شاعرانی چون سنایی، جمال‌الدین، خاقانی، نظامی و عطار در این زمینه می‌پردازد و ضمن بررسی و تحلیل ساختارهای ادبی مورد استفاده آن‌ها، به حجم و کاربرد این ساختارها در آثار آنان اشاره می‌کند. بدیهی است میزان اطلاعات قرآنی، روایی و تاریخی و نیز محبت و ارادت هر یک از این شاعران را از تعداد ابیاتی می‌توان دریافت که به موضوع مدح و معراج پیامبر(ص) اختصاص داده‌اند. گفتنی است تا اوایل قرن ششم قمری، شاعران یاد شده از لحاظ خلاقیت و هنر شعری در زمینه مدح و معراج پیامبر(ص)، سرآمد شاعران دیگر به شمار می‌آیند. براساس این پژوهش، خاقانی و نظامی بیش‌تر به ساختار ادبی معراج توجه کرده‌اند، در حالی که شاعران دیگر به ویژه عطار، به جنبه‌های تاریخی و روایی مدح و معراج، بیش از جنبه ادبی آن پرداخته‌اند.
مشخصات اثر
تجلی صفات الهی و شیطانی انسان در شعر سنتگرای معاصر
نویسنده:
محمدباقر بهادری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
انسان و صفات زشت و زیبای او در مطاوی شعر شاعران سنتگرای معاصر به رغم تفاوت ها و شدت و ضعف‌ها در بسامد و محتوا، بسیار وسیع بازتاب یافته است و هر کدام آنها به فراخور توان علمی و مراتب حکمی و عرفانی خود از منظر آموزه های دینی در تبیین آن صفات اهتمام ورزیده و رجاحت انسان شناسی دینی را در کلامشان تبلور داده اند. اما از آنجایی که تاکنون پژوهش مبسوط در این زمینه به سامان نرسیده و شعر بسیاری از این سخنوران ناشناخته و نکاویده مانده است و به تموج مبانی فکری و اعتقادی آنها در شعرشان پرداخته نشده است، لذا پژوهش مستقل در این خصوص ضروری به نظر رسید؛ از این رو نگارنده برای معرفی برخی از شاعران سنتگرا و معناگرای برخوردار از شم عرفانی یا فلسفی معاصر و تبیین نوع نگرش و بینش آنها و تطبیق مضامین تربیتی و تعلیمی کلام آنها و نیز آشنا کردن خوانندگان با این مفاهیم و مطالب، دست به این پژوهش زد. این سطور با این فرضیات رقم خورد که شاعران این پژوهش در نگاه به چیستی و کیستی انسان و انعکاس اوصاف زشت و زیبای او، تحت تأثیر آموزه های دینی قرار گرفته و با الهام از مبانی اسلامی، صفات انسان را به نکوهیده و پسندیده تقسیم کرده و فضیلت و رذیلت او را در اتصاف بدان صفات دیده اند. البته برخی از شاعران حکیم و عارف این نوشتار نظیر علامه هیدجی و حسن زاده آملی، تلاش کرده اند که با معارف و باورها و یافته های اخلاقی، عرفانی و فلسفی کلامشان را پر مغز و نغز کنند و شکل و صورت گفتارشان را بیشتر با جلوه های هنری و زیبایی های ادبی نیارایند.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 192