آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رئیس المُحدِّثین ابو جعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابَوَیهِ قمّى ملقب به (صدوق)؛ یکی از بزرگ ترین شخصیت های جهان اسلام و برجسته ترین چهره های درخشان علم و فضیلت است. وی بزرگ ترین فرد علمی خاندان بابَوَیه می باشد. شیخ صدوق در حدود سال ۳۰۶ قمری در شهر قم متولد شد. نام او محمد و کنیه اش ابو جعفر است. وی دارای القاب بسیار و متعددی است. مشهور ترین لقب ایشان صدوق است. استادانی که شیخ صدوق از محضر ایشان استفاده کرده، ۲۵۲ تن بوده است. افزون بر آنان، شیخ از هفتاد عالم دیگر نیز حدیث نقل کرده است. شخصیت شیخ صدوق دارای ویژگی های متعددی می باشد؛ از جمله: جریان خاص ولادت ایشان، جامعیت، جدیت و تلاش، اطاعت و بندگی و این که وی منادی وحدت فرق اسلامی بوده است. او دارای کرامات زیادی بوده و هست، اما یکی از کرامات برجسته شیخ صدوق؛ جریان مشهور و معروف ظاهر شدن جسد سالم او بعد از گذشت ۸۵۷ سال از رحلت او است. او برای پیشبرد احکام و دستورات دینی اقدامات متعددی صورت داد. یکی از اقدامات مهم و تأثیر گذار شیخ صدوق؛ تشکیل جلسات مناظره در حضور سلطان رکن الدوله و جمع کثیری از مردم ری (پایتخت آل بویه) بود. او به عنوان مشهورترین چهرۀ شیعه در نیمۀ دوّم سدۀ چهارم هجری قمری، علی رغم سختی مسافرت در آن روزگار، به شهرهای بزرگ که دارای مرکزیّت علمی بودند، سفر کرد و در مجامع علمی شرکت نموده، از دریای علوم بیکران و احادیث فراوان خود که متّکی به حافظۀ نیرومندش بود، دیگران را (اعمّ از شیعه و سنی) بهره مند ساخت. در باره اندیشه و مکتب شیخ صدوق باید گفت: آنچه که در مورد او معروف و مشهور است، این است که وی بیشتر یک شخصیت نص گرا (اخباری) و روایی است تا عقل گرا. او از عالمانی است که کثیر التألیف‌ بوده‌ و به‌ گفته خود،‌ بالغ‌ بر ۲۴۵ تألیف‌ داشته‌ است‌. برخی از آثار وی عبارتند از: من لا یحضره الفقیه، الاعتقادات‌، الامالی، التوحید، ثواب‌ الاعمال‌ و عقاب‌ الاعمال، الخصال. جمع زیادى از دانشمندان از خرمن دانش او خوشه ها بر گرفته و بهره هاى فراوان برده اند؛ لذا عدد شاگردان وى را صدها تن نوشته اند. دانشمندان زیادی از محضر وی بهره برده اند که غیر از شیخ مفید، به عنوان نمونه مى توان به نام برخی از این بزرگان اشاره کرد: حسیـن بـن علـى بـن بـابـویه؛ برادر شیخ صدوق و حسـن بـن حسیـن بـن بـابـویه؛ بـرادر زاده شیخ صدوق و حسین بن عبدالله غضائرى. شیخ صدوق در سال ۳۸۱ هجرى قمری در حالى که بیش از هفتاد سال از عمر پر ثمرش مى گذشت، چشم از جهان فرو بست. آرامگاه او در شهر رى در فاصله کوتاهى از مرقد حضرت عبد العظیم حسنى (رضوان اللَّه تعالی علیه) و در کنار باغ طغرل در باغچه مصفّائى قرار گرفته است.

هر نویسنده، در هر کتاب تفسیری، کلامی یا حدیثی، روش ویژه خود را در تدوین ارائه مطلب به کارمی بندد.باز شناسی روش نویسنده،در حوزه علمی‌‌ای که در آن دست به نگارش زده است.آثار و بهره‌های فراوانی را برای اهل دانش در برخواهد داشت. کتاب التوحید نوشته،شیخ صدوق،کتابی حدیثی با موضوع خداشناسی است که هم زمینه‌‌‌های تفسیری را در درون خود داردو هم زمینه‌های کلامی،از این رو یافتن روش ایشان در کتاب،اهمیت بیشتری پیدا می کند. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است،علاوهبر پرداختن به روش کلامی شیخ صدوق،نگارش‌های کلامی وی،روش‌های تفسیری و نوشته‌های او در این زمینه،به موضوع توحید و چگونگی نگاه ایشان به مسایل توحیدی،پرداخته شده است.شیخ صدوق نظرات ارزشمندی در مباحث گوناگون خداشناسی دارد که همه آنها با دقت نظر،بر آیات قرآن و روایات معصومان علیهم‌السلام،مبتنی شده است. کلید واژه:شیخ صدوق،التوحید، خداشناسی، روش شناسی.