جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیر دین‌پژوهی مسیحی، گویای حضور دو نگرش زبانی و تجربی درباره وحی است. رویکرد اول، به دو گروه لفظی و گزاره‌ای، و رویکرد دوم، به دو نوع تجربه تاریخی و تجربه دینی قابل تقسیم است. دیدگاه زبانی، وحی را شامل مجموعه آموزه‌های صادق می‌داند که از سوی خدا فرستاده شده است. نگاه تجربی به انکشاف درونی خدا بر آدمی تأکید دارد. در میان دیدگاه‌های گوناگون، آنچه در مسیحیت حامیان بیشتری دارد، رویکرد تجربی است که در سده ی اخیر به تجربه دینی کشانده شده است. نوشتار پیش روی، پس از تبیین دیدگاه زبانی، عوامل افول آن را می‌کاود. سپس ماهیت رویکردهای تجربی، به ویژه تجربه دینی و لوازم پذیرش و امکان التزام به آن‌ها در باب وحی قرآنی را به بحث می‌گذارد.

این نوشتار بر آن است تا رابطه امامت در دیدگاه تشیع را با سکولاریسم بررسی کند. نخست دلایل ضرورت نبوت و آموزه‌های انبیای الهی برای سعادت انسان بررسی می‌شود و سپس به اثبات می‌رسد که دین اسلام از چنان جامعیتی برخوردار است که برای همه نیازهای انسان و جنبه‌های وجودی او طرح و برنامه دارد. اسلام تنها به جنبه فردی خلاصه نمی‌شود؛ زیرا لازمه اجرای احکام دینی از جمله تحقق عدالت، تشکیل حکومت و تدبیر امور دنیوی مردم است. در ادامه، معنای لغوی و اصطلاحی امامت از دیدگاه تشیع بررسی شده است. امامت به معنای تداوم رسالت انبیای الهی است. در واقع، پس از پیامبر ، امامان معصوم عهده‌دار تبیین وحی و تدبیر امور دنیوی مردم هستند و در زمان غیبت حضرت ولی عصر (عج)، فقیهان جامع الشرایط که آگاه به قوانین اسلامی و عادل و کاردان و مدیر و مدبر هستند، نیابت عام آن حضرت را به عهده دارند. سپس، معنای سکولاریسم و زمینه‌های ظهور آن بررسی شده است. اساساً این گونه ایدئولوژی، یک پدیده غربی است که خاستگاه آن جامعه غربی و آیین مسیحیت است. در ادامه، مبانی سکولاریسم که عقل گرایی و علم گرایی است، بررسی و نقد شده است. درواقع علم گرایی، نوعی مادی گرایی و عقل گرایی نیز نوعی محدودیت بی‌دلیل برای گستره فعالیت عقل است. در پایان، این نکته به اثبات می‌رسد که آموزه امامت در شیعه، با سکولاریسم ناسازگار است.

هر که اندک آشنایی با جبران خلیل جبران و آثار وی داشته باشد، می داند که او از جانب کلیساهای وقت لبنان متهم به بی دینی شده است. اما همین جبران متهم به بی دینی زیباترین کتابها را درباره مسیح (ع) و دین وی نوشته است. زندگی کردن در کنار مسلمانان لبنان، مسیحیان آمریکا، و یهودیان فرانسه اثری از این دینها در ذهن او باقی گذاشت. وی به همه ادیان به دیده احترام می نگریست و خواهان تسامح دینی بود و از تعصب دینی روی می گرداند. جبران معتقد بود که دین حقیقی در سینه مردم جای دارد، به همین خاطر به کشیشانی که دین را وسیله تسلط بر دیگران قرار داده بودند، حمله کرد و در حمله متقابل کشیشان نیز او را به کفر متهم نمودند. او به مسیح (ع)، محمد (ص) و علی (ع)، به دیده احترام می نگرد و در آثارش رگه هایی از کلام بزرگان و کتب آسمانی دیگر ادیان وجود دارد.

کتاب «المسيحیة» نوشته احمد شلبی، دومین کتاب از مجموعه مقایسه و بررسی ادیان است که به بررسی دین مسیحیت، مسیحیان و به طور کلی عقاید مسیحیان پرداخته است. دین مسیحیت یک آیین یکتاپرستانه تثلیثی است که بر آموزه‌ ها و سخنان (مسیح و پولس) استوار گشته‌ است. آموزه‌ هایی چون تثلیث، مرگ خداوند به عنوان کفارهٔ گناهان، تعمید آب و روح القدس از باورهای بنیادین این آیین هستند. این کتاب در واقع دایرة المعارفی است درباره دین مسیحیت، مسیحیان و آموزه ها و عقاید آنان. در این کتاب بعد از توضیح مفصلی درباره دین یهود به اشهر الاتجاهات حول المسیح و المسیحیة پرداخته شده است. سپس مسیح و مسیحیت در نظر مسلمانان شامل ذکریا، یحیی، یوسف، مریم بنت عمران آمده است. در ادامه مقولاتی چون روح، مریم عذرا، تولد حضرت عیسی، قوم بنی اسرائیل قبل از نبوت حضرت عیسی، نبوت حضرت عیسی و معجزات وی، یهودیان و مسیح آمده است. سرگذشتی از حضرت مسیح پس از پیامبری و خیانتی که به وی شد، عروج حضرت به آسمان ها از دیگر مطالبی است که در این کتاب آمده است. در ادامه تفصیل القول عن المسیحیة فی نظر المسلمین و المسیح و المسیحیة فی نظر المسیحیین آمده، خرافات و وضع کنونی مسیحیان هم از دیگر مطالب این کتاب است. باید افزود بحث مفصلی در باره پولس در این کتاب شده است. وی از مهمترین مبلغان مسیحیت و بنیانگذار الهیات و خداشناسی این آئین بود؛ بر خلاف حواریون، پولس هرگز با عیسی دیدار مستقیم نداشته است؛ با این حال این پولس بود که مسیحیت را از یهودیت جدا ساخت، همچون دینی جداگانه. در کتاب اعمال رسولان، پولس پیشوای نصاری (غیر یهودیان) و حواریون پیشوای مسیحیان خوانده شده‌ اند. از دیگر مطالبی که در این کتاب آمده می توان به حواریون، اناجیل مهم و انجیل یوحنا، انجیل متی، مرقص، لوقا و غیره اشاره کرد.

کتاب «المسیح، عیسی بن مریم فی القرآن الکریم» نوشته محمد رامز عبدالفتاح عزیزی است. در کتاب مقدس مسلمانان، قرآن کریم، سرگذشت برخی از پیامبران الهی ذکر گردیده، از آن جمله است؛ سرگذشت زندگی حضرت عیسی (ع) که موضوع این کتاب نیز می باشد. خداوند در آیات بسیاری از قرآن نام حضرت عیسی (ع) و همچینن مادر بزرگوارشان حضرت مریم (س) را آورده است که از میان موضوعات می توان به نحوه تولد ایشان، معجزات حضرت، حواریون، چرا عیسی کلمه نامیده شد، زنده بودن حضرت، داستان صلیب، درخواست مائده آسمانی، اسوه بودن حضرت مریم، کودکی و کرامات حضرت مریم و... اشاره کرد. در کتاب ابتدا به تفسیر آیاتی از سوره آل عمران درباره حضرت عیسی مسیح پرداخته است که در آن داستان حضرت مریم و ولادت عیسی را بیان کرده است. سپس به نزول حضرت عیسی در آخر الزمان و حقیقت معراج وی پرداخته است. سپس به سوره نساء و آیات پیرامون حضرت پرداخته و آیات را تفسیر کرده و بعد آن سوره مائده را نیز به همین ترتیب نقد و بررسی کرده است. در چهارمین گام سوره مریم و قصه ولادت حضرت عیسی را نقل کرده و آنگاه به سوره بقره پرداخته است. در این بخش معجزات حضرت عیسی را برشمرده و تکفیر یهود و نصاری را بررسی کرده. سوره توبه، زخرف، حدید، صف، .. از دیگر سور قرآنی هستند که در این کتاب به آن پرداخته شده است.

کتاب «نزول عیسی ابن مریم آخرالزمان» نوشته جلال الدین عبدالرحمن سیوطی است. قرآن اگرچه باور تاریخی یهودی ـ مسیحی مربوط به مصلوب شدن حضرت عیسی را رد می کند اما اعتقاد مسیحیان به عروج عیسی به آسمان در آیه 55 سوره آل عمران را تأیید می کند. این کتاب نیز درباره نزول و رجعت حضرت عیسی در آخر الزمان و هنگام ظهور قائم آل محمد (عج) است. بخش اول آن با دوران زندگی سیوطی شروع می شود و حالت های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوران سیوطی را بیان می کند. در این بخش به زمان تولد، وفات سیوطی، اساتید و کتاب های ایشان و همچنین شاگردان و افرادی که با او هم دوره بودند اشاره شده است. اما قسمت دوم کتاب پیرامون نزول عیسی بن مریم (ع) در آخرالزمان می باشد که در این بخش به عناوینی از قبیل اینکه حضرت عیسی (ع) به چه چیزی حکم می کند، چگونگی حکم عیسی (ع) در میان امت پیامبر، راه های چگونگی حکم حضرت عیسی (ع)، آیا به حضرت عیسی (ع) به طور حقیقی وحی می شود یا الهام، بطلان این سخن که بعد از پیامبر (ص) جبرئیل به سوی زمین نازل نمی شود، چگونگی حکم عیسی (ع) در تقسیم اموال بیت المال، ثبوت نماز حضرت عیسی (ع) پشت سر حضرت مهدی (عج)، احادیث و آثاری که پیرامون موضوع در کتاب ذکر شده و منابع تحقیق این کتاب بیان شده است.

کتاب «أخطر المناظرات؛ هل مات المسيح على الصليب؟» نوشته احمد دیدات است. احمد دیدات در سفرهای خود با شخصیت های بزرگ مسیحی امثال کلارک، جیمی سواجارت، انیس شروش و غیره دیدار کرد و مناظره های ایشان در جهان غرب سر و صدای بزرگی را بر پا کرد که تا هنوز هم آثار آن باقیمانده است. در این کتاب دیدات و فلوید کلارک درباره اینکه آیا حضرت عیسی مسیح به صلیب کشیده شده است یا خیر به بحث و مناظره پرداخته اند.