جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دنیا ازجمله مقولاتی است که تفسیر و برداشت‌های مختلفی از آن شده است و دربارۀ بهره‌مندی از آن، دیدگاه‌های افراطی و تفریطی وجود دارد. در مقالۀ حاضر، تحلیل رابطۀ میان تدین و بهره‌مندی از دنیا با توجه به کلام امیرمؤمنان علی (ع) در نهج‌البلاغه مطالعه و بررسی شده است. آن حضرت (ع) از سویی با بیان ویژگی‌های مذموم دنیا و عواقب دنیاطلبی و از سوی دیگر با تأکید بر استفادۀ صحیح از دنیا، زندگی دنیوی انسان دین‌مدار را در مسیر حیات اخروی او می‌دانند که این همان دنیاداری دین‌مدارانه است. راهکار دستیابی به این زندگی، زهد و شاخصۀ آن ارجحیت دین بر دنیا است.

عنوان پژوهشی که پیش روی شماست بیان دنیا در قرآن و سنت است. این تحقیق از کلیات و پنج فصل تشکیل شده است. و در فصل اول به تعریف دنیا پرداخته شده است که هم از لحاظ لغوی و هم از لحاظ اصطلاحی توضیح داده شده است. در فصل دوم دنیا از دیدگاه روایات و احادیث مورد بحث قرار گرفته است که در این فصل روایات و احادیث چند دسته شده است یک باب در مورد ماهیت دنیا(چه دنیای مذموم و چه دنیای ممدوح) ، باب دیگر در مورد مقایسه دنیا با آخرت در احادیث و روایات بیان شده و روایاتی درباره تشبیهاتی درباره دنیا و همچنین حکمت ها و روایات پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم درباره دنیا در این فصل اشاره شده است. و در فصل سوم دنیا از دیدگاه نهج البلاغه می باشد که در این فصل دنیا و تعریف آن روش برخورد با دنیا و توجه فنا پذیری دنیا از دیدگاه امام علی علیه السلام بیان شده است. در فصل چهارم به انواع دنیا(دنیای مذموم و دنیای ممدوح) پرداخته شده و در این فصل آیاتی که دنیا به عنوان خیر اشاره شده و هم آیاتی که دنیا را مورد نکوهش قرار داده است. دنیا را نکوهش کرده و هم آیاتی که دنیا را ستایش کرده است به طور خلاصه بیان شده است. در فصل پنجم اشاره شد به دنیا پرستی و دنیا طلبی که در این فصل به تعریف دنیا پرستی پرداخته شده و در ادامه ویژگی های اهل دنیا شمرده شده و توضیحی مختصر در هر مورد بیان شده است و انواع دنیا پرستان که از دیدگاه امام علی علیه السلام بیان شده است و زیان های روی آوردن به دنیا و دنیا پرست شدن و همچنین عاقبت دنیا پرستان که از جمله قارون و فرعون در این قسمت اشاره شده است در آخر این فصل به عوامل رقابت به دنیا طلبی و مداوای آفت دنیا طلبی اشاره شده است و بعد از اتمام فصول نتیجه گیری و پیشنهادات بیان شده است.

این تحقیق، تحت عنوان دنیا « نهج البلاغه» می باشد که پیرامون جنبه های مثبت و منفی « دنیا» بحث می کند. سعی ما بر آن است که با توجه به سخنان حضرت علی ( ع) در نهج البلاغه، تفاسیر قرآن و کتب اخلاقی به صورت پراکنده آمده، مطالبی پیرامون این موضوع استخراج کنیم و آنها را به صورت تحقیقی جامع دسته بندی کرده و در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهیم تا ایشان با چهره حقیقی « دنیا» آشنا شوند و بتوانند آنطور که شایسته است از نعمت های دنیا در جهت آباد کردن زنگ ابدی آخرت خود استفاده کنند. امید است این رساله چراغی فروزان فرا روی مومنان باشد. در ابتدا این رساله، مطالبی مربوط به کلیات تحقیق، مورد بررسی قرار گرفته؛ از جمله: تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهداف تحقیق، پیشینه موضوع، ساختار تحقیق، سئوالات اصلی و فرعی، کلید واژه ها و محدودیت ها و مشکلاتی که در انجام تحقیق با آن روبرو بوده ام. همچنین این تحقیق از 3 بخش اصلی و یک بخش فرعی تشکیل شده است؛ که عبارتند از: 1- بخش اول تعریف دنیا: درباره تبیین حقیقت دنیا؛ اینکه دنیا چیست؟ حقیقت دنیا کدام است؟ و با توجه به چه منابعی می توانیم دنیا را به خوبی بشناسیم، بحث شده است. 2-بخش دوم: دنیای ممدوح؛ در این بخش نظر حضرت علی ( ع)، درباره دنیای ممدوح، و اینکه این دنیا چه ویژگی هایی دارد و نقش آن در ساختن آخرت چیست؟ مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. 3-بخش سوم: دنیای نکوهیده؛ در این قسمت به تعریف دنیای نکوهیده، ویژگی های این دنیا و بیم دادن از علاقه به آن پرداخته است؛ در ادامه زیان های دلبستگی به دنیای نکوهیده و ریشه و نشانه های این دلبستگی توضیح داده شده است. 4- بخش چهارم: که جز اصل بحث نیست بلکه به صورت یک بخش فرعی آورده شده که در این بخش راهکارها و پیشنهاداتی برای درمان دنیاگرایی ارائه شده که یکی از این راهکارها که « زهد» است به طور مختصر تعریف و تبیین شده است. اینکه زهد چیست؟ اسلام چه نوع زهدی را قبول دارد. و کسی که متصف به این صفت اخلاقی باشد چه ثمره ای برای او به ارمغان می آورد. و در آخر هم، چگونگی زهد حضرت علی ( ع) به طور مختصر بیان شده است.

عنوان پژوهشی که پیش روی شماست. بیان ویژگی های دنیا و دنیا پرستان در نامه ی 31 نهج البلاغه است. آن چه فراهم شده محصول تلاش پیرامون این پند جاودانه از امام علی علیه السلام به فرزندشان امام حسن علیه السلام است این تحقیق از 3 بخش تشکیل شده است. آن چه در بخشی اوّل به آن اشاره شده است این است که نهج البلاغه یک کتاب کامل و جامع است: و نامه ی 31 در نهج البلاغه که بخشی از آن پیرامون دنیا و دنیاپرستان است نامه ای است که حضرت علی علیه السلام آن را به فرزند خود امام حسن علیه السلام نوشته اند. دنیا در مفهوم لغوی و اصطلاحی توضیح داده شده و حقیقت دنیا در حق بندگان مورد بررسی قرار گرفته و در آخر هم به انواع دنیای مطلوب و مذموم پرداخته شده است. دنیا در قرآن و روایات معصومین علیهم السلام بارها مورد مذمت قرار گرفته. که با دسته بندی آیات در این قسمت آیاتی را که دنیا به عنوان خیر اشاره شده هم بیان شده نکوهش دنیا علاوه بر اینکه در گفتار ائمه ی معصومین تأکید شده در کلام شعرا و بزرگان و عالمان دین هم بارها بیان شده است که در این نوشته در حد توان به آن اشاره شده است. در بخش دوّم: انسان و دنیا بررسی شد. نگاه انسان ها به دنیا، رابطه ی مؤمن با دنیا و رابطه ی دنیا و آخرت بیان شده است. و در ادامه ویژگی های اهل دنیا شمرده شده و توضیحی مختصر در هر مورد بیان شده است و بعد هم عوامل و زیان های دنیاپرستی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم: ضرورت آخرت گرایی و ذم دنیا در قالب تمثیل های گوناگون بیان شده و در ادامه هم حب دنیا و آثار آن و راه های علاج علمی و عملی آن بیان شده است. که با این توضیحات و رهنمودهای حضرت علی علیه السلام این بخش تمام شده است.