جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله اخلاق نزد ارسطو و پولس، پاسخ به اين پرسش است كه چگونه بايد بود؟ و نه، چه بايد كرد؟ موضوع در هر دو اخلاق، فضايل هستند و نه اعمال. در نتيجه، اخلاق در هر دو، از مجموعه قواعد و اصول رفتاري، به پرداختن به خويشتن بدل مي شود. با اين حال، اختلاف مباني پولس و ارسطو، امكان يكساني اين دو متفكر را در سامان دهي نـظرية اخـلاقي واحدي فروكاهد. شالوده اخلاق پولس بر پايه سه اصل ايمان، اميد و عشق است. ارسطو بر فضايل چهارگانة عدالت، حكمت، شجاعت و عفت تأكيد دارد كه هريك پيامدهاي معرفت شناختي چندي را در حوزه اخلاق بـه دنبال دارد. ثانياً، تأكيد بر نـقش فيض در سعادت انسان، در اخلاق پولس از يك سو و تعريف متفاوت فضيلت و تكيه بر نقش معرفت شناسانه حكمت عملي در اخـلاق ارسطو از سوي ديگر، اين تفاوت را بارزتر مي سازد. به رغم تأثير پولس از فرهنگ يوناني در شكل دهي الهياتش، وي كاملاً مستقل از اخلاق فضيلت ارسطو، مباني اخلاقي خويش را ساماندهي كرده است. تعريف اخلاق فضيلت نزد ارسطو، بررسي مختصات كلي اخلاق پولس و بازخواني سه اصل مذكور در رسالات وي و شرح و بسط تمايز آن با اخلاق ارسطو، از جمله موضوعاتي است كه اين پژوهش بدان پرداخته است.

مسئلة «جنسيتِ زن» و چگونگي پديداري و چرخش آن در «گردونة سمساره» و نجات از اين چرخه، از جمله موضوعات مطرح در متون آييني جينه است. جنسيت انسان با رهايي در ارتباط است و همواره در متون جيني، مسئلة رهايي زن مورد بحث و مناظره بين فرق شوتامبره يا سپيدجامگان و ديگمبره يا آسمان جامگان بوده است. ديگمبره ها با مطرح كردن وضعيت رواني ـ كرمه اي و نيز جسماني زن، آنان را ناتوان در دستيابي به رهايي دانسته است. اما شوتامبره، تنها دست يافتن به كمال سه گوهر جيني؛ ايمان درست، معرفت درست و رفتار درست را براي دست يافتن به رهايي يك زن يا مرد، در كالبد كنوني خود كافي مي داند؛ يعني ازآنجاكه عوامل جدايي دو مكتب شوتامبره و ديگمبره و مهم ترين عامل، همين مسئله بوده است و رساله هاي هر دو گروه دربردارندة دلايل و مناظره هاي متقابل اين دو فرقه مي باشند، روشن است كه اين مطالعه ما را به رهيافت جديدي از باورهاي يكي از اديان هند، نسبت به جايگاه زن در انديشة ديني شان رهنمون مي سازد.

«اهل كتاب» به عنوان پيروان اديان الهي پيش از اسلام، رفتار ثابتي در برخورد با مسلمانان نداشتند. هرچند دست كم گروهي از آنان، با ابراز دشمني نسبت به مسلمانان، هجمه هاي گوناگوني را بر آنان وارد كردند كه تهاجم اقتصادي يكي از آنهاست. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي تهاجم اقتصادي اهل كتاب بر اسلام پرداخته، نشان مي دهد كه اسلام در برابر اين هجمه ها با اتخاذ رويكردها، روش ها و ابزارهاي مؤثر، واكنش هاي لازم را از خود نشان داده، و با رصد دقيق و كنترل اوضاع اهل كتاب و مسلمانان، گام هاي مؤثري براي كاهش خطرات اين تهاجم ها برداشته است. قرآن، و سيرة معصومان عليهم السلام، هدايت فكري و عملي مسلمانان، را در حفظ امنيت اقتصادي و صيانت از اقتدار همه جانبة جامعة اسلامي بر عهده داشتند. توجه به سلامت اقتصاد داخلي، قطع وابستگي به بيگانگان، كنترل امور اقتصادي اهل كتاب و هزينة مالي براي پيشبرد امور دفاعي، از بارزترين اموري است كه در اين راستا اسلام بدان ها توجه كرده است.

اين تحقيق با روش تحليلي و نظري به توصيف، تحليل و نقد داده هاي مربوط به دين نوئر در حوزه خداشناسي مي پردازد. هدف اين است كه با استفاده از مطالعات انسان شناختي اوانس پريچارد، ضمن بررسي مفهوم، كاركرد و صفات خدا، اعتقاد به خداي فطري و ذاتي را در دين ابتدايي نوئر اثبات كند. در گذشته، بسياري مفهوم خدا را در اديان انديشه اي خرافي، وهم آور و از روي ترس دانسته اند. اما پريچارد، با طرح الهيات فطري در دين نوئر و مقايسه آن با اديان متمدن، نشان داد كه مفهوم «الهيات» در اديان امري موهوم نيست. براساس يافته هاي پريچارد، الهيات نوئر الهياتي پيچيده، منحصر به فرد و همسان با اديان متكامل و متمدن است كه با زندگي ديني نوئرها گره خورده است. بر اين اساس، خداي نوئر، خدايي اخلاقي است كه داراي صفاتي به مانند دلسوز، آفريننده، خالق سنت ها و رسوم، بينا، شنوا، حافظ، دوست و پدر انسان ها، قادر مطلق، همه جاحاضر، عطابخش و گيرندة حيات است كه وجود آن در عرش آسمان و در قالب روحي آسماني با نام «كئوث» است.

آموزه تكلم به زبان ها، عطيه اي از عطاياي روح القدس است كه طي آن، فرد به زباني از زبان هاي فراموش شده بشري و يا زبان فرشتگان و يا زبان هايي غامض و نامفهوم تكلم مي كند. پنطيكاستي ها معتقدند استفاده از اين عطيه نشانه حقانيت اين آيين در آخرالزمان محسوب مي گردد. از اين رو، در امر تبشير از آن بسيار استفاده مي كنند. هدف اين پژوهش، بررسي صحت يا سقم اين مسئله از نظر كتاب مقدس است. بنابراين، اين پژوهش با روش تحليلي ـ انتقادي و با بررسي اسناد پنطيكاستي ها، به معرفي اين آموزه پرداخته و با ارائه آياتي از كتاب مقدس، مسئله را مورد سنجش قرار مي دهد. مهم ترين يافته هاي اين تحقيق شامل نقدهايي از كتاب مقدس است كه اين عطيه را مربوط به عصر حضور حضرت عيسي† و حواريون عنوان كرده، و تعميم آن به عصر حاضر را مغاير با آيات کتاب مقدس مي داند.

يكي از عناصر مهم در هر نظام اخلاقي، نظرية ارزش است كه بر اساس آن، ملاك درستي يا نادرستي اعمال در آن نظام اخلاقي تبيين مي گردد. در نظام اخلاقي يهود، نظرية ارزش از نوع غايت محور بوده كه آدمي با عمل به فضايل و دوري از رذايل اخلاقي، به غايت خداگونگي دست يافته و مستحق عناويني همچون مقدس، عادل و صديق مي گردد. اين تحقيق، بر آن است كه ضمن واكاوي لوازم و قلمرو مفهوم خداگونگي بر اساس منابع درون ديني، فرايند آن را بر اساس ادوار چهارگانه اخلاق يهودي تحليل نمايد. به نظر مي رسد، خداگونگي در ادوار اخلاقي پيش از مدرن، جايگاه خود را به عنوان غايت در نظام اخلاقي يهود حفظ كرد. اما در دوران مدرن و با تأثيرپذيري از نظريات كانت، اخلاق يهودي در حال تبدل ماهيت از غايت گرايي به وظيفه گرايي است. با اين حال، نمونه هايي از اصالت خداگونگي را مي توان در اين اخلاق مشاهده كرد.

آيين مسيحيت پس از هفتاد ميلادي، توانست لباس يهوديت را از تن خارج كند. انديشة استقلال و جدايي از يهوديت، اين آيين را وادار به بكارگيري تمدن، فكر و فرهنگ يوناني ـ رومي كرد. پولس و بيشتر از وي، دفاعيه نويسان و پدران كليسا به جهت شكل گيري و تبيين آموزه هاي مسيحي، محتوا يا ساختار مهم ترين شاخصه هاي اعتقادي را از انديشه هاي يوناني ـ رومي عصر خود وام گرفتند. اين جستار، با تحليل اسنادي به تبيين منشأ يوناني ـ رومي تثليث، تجسد، فديه و گناه نخستين، كه از شاخص ترين آموزه هاي مسيحي به شمار مي روند، پرداخته است. حاصل يافته ها نشان مي دهد كه مسيحيت هم محتوا و هم ساختار «الوهيت(تثليث)» و «تجسّد» را در مقوله هاي يوناني تفسير كرد. مسيحيت داراي محتواي «فديه» و «گناه نخستين» بود، اما فرم و ساختار آنها را از فرهنگ يوناني ـ رومي تأثير پذيرفت.