جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يكي از مهم ترين مسائل در هر جامعه اي مسائل نظام آموزشي است. به نظر مي رسد فلسفه تربيتي راه كاري عملي و قابل اجرا براي حل مشكلات آن مي باشد. در اين پژوهش فلسفه تربيتي از ديدگاه سيد علي اكبر حسيني بررسي شده، كه شامل هستي شناسي، انسان شناسي، شناخت شناسي،ارزش شناسي و استلزامات تربيتي هر يك از آنهاست. روش تحقيق توصيفي تحليلي وگرد آوري اطلاعات كتابخانه اي و رايانه اي است. نتايج تحقيق بيانگر آنست كه در هستي شناسي: نه تنها خداوند خالق همه موجودات؛ بلكه نظم دهنده و ارتباط دهنده ي آنها نيز مي باشد. در انسان شناسي: انسان موجودي دو بعدي است و به سوي هدف معيني كه بازگشت به خداست درحال حركت مداوم مي باشد. از مهم ترين ويژگي هاي او روح الهي، عقل، اراده، و مسئوليت پذيري را مي توان نام برد. در شناخت شناسي: شناخت براي انسان امري امكانپذير مي باشد و به وسيله حواس، عقل و قلب ميسر مي گردد. منابع شناخت مجربات، معقولات، اشراق، سنديت واجماع مي باشند. اسارت هاي نفساني ازبزرگ ترين موانع شناخت محسوب مي شوند. در ارزش شناسي: ارزش ها واقعي وملموسبوده و برخاسته از فطرت آدمي مي باشند. ارزش ها داراي مراتب اند و در كل به دو دسته عالي و پست طبقه بندي مي شوند و احكام الهي جز ارزش هاي عالي قرار مي گيرند. استلزامات تربيتي درحوزه هاي تعاريف، اهداف، روش هاي تدريس، محتواي آموزشي، وظايف معلم وشاگرد، نحوه ارزشيابي استخراج و در هر فصل ارائه شده است. در پايان رساله به صورت كلي نظام تعليم وتربيت از منظر حسيني ارائه گرديده است

اگرچه پوزيتيويسم در عرصه روش‎شناختي تنها روش رايج نيست، اما هنوز هم مي‌توان آن را مسلط‌ترين روش در حوزه علوم اجتماعي و از جمله حقوق کيفري و جرم‌شناسي دانست. نظريات پوزيتيويستي در تبيين چيستي بزهکاري، خود را در قالب دو ملاک صوري «نقض قواعد مورد پذيرش در جامعه» و «نقض موارد جرم‌انگاري شده در قانون» و ملاک ماهوي «اصل ضرر» نشان داده است. همچنين نظريات پوزيتيويستي در تبيين چرايي ارتکاب بزهکاري خود را در قالب چهار دسته نظريات «پوزيتيويسم زيستي»، «پوزيتيويسم رواني»، «پوزيتيويسم جامعه‌شناختي» و «نظريات تلفيقي» نشان داده است. نظريات پوزيتيويستي در تبيين بزهکاري داراي مباني، اصول و شاخصه‌هايي است که کاملاً از آن‌ها متأثر بوده است. اين نظريه‌ها بر اساس آن مباني و اصول زاده شده‌اند، اما گاه سير منطقي از آن مباني و اصول به سمت اين نظريه‌ها طي نشده و لذا سازگاري لازم در اين نظريه‌ها وجود ندارد. از سوي ديگر، اين مباني و اصول، عليرغم داشتن پاره‌اي شباهت‌ها با حکمت اسلامي، داراي تفاوت‌هاي اساسي با آن هستند. بر اين اساس، در اين رساله ابتدا به بررسي و نقد سير طي شده از آن مباني و اصول به سمت نظريه‌ها و همچنين ميزان سازگاري نظريه‌ها با آن مباني و اصول پرداخته شده و سپس به نقد و بررسي آن مباني و اصول بر اساس حکمت اسلامي با تأکيد بر انديشه علامه طباطبايي همت گماشته شده است. اين مباني و اصول شامل مباني و اصول معرفت‌شناختي، هستي‌شناختي، انسان‌شناختي و روش‌شناختي است. شناخت اين مباني و اصول و نقد آن‌ها، امکان شناخت محاسن و معايب تبيين‌هاي پوزيتيويستي از بزهکاري نسبت به ساير تبيين‌ها را به ما مي‌دهد و از طرف ديگر، در راستاي بومي‌سازي علوم داعيه‌دار مطالعه بزهکاري، زمينه را براي ترسيم و ارائه يک منظومه فکري جديد براي شناخت دقيق و همه‌جانبه بزهکاري و سامان‌دهي رويارويي با آن در پژوهش‌هاي بعدي فراهم خواهد کرد.واژگان کليدی: پوزيتيويسم، بزهکاری، حکمت اسلامی، علامه طباطبايي، معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، روش‌شناسی

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

با رشد اندیشه پست مدرنیته در اقصی نقاط جهان نمی توان منکر حضور و تأثیر آن در محافل علمی، آکادمی و حتی زندگی روزمره ایرانیان شد. با ورود اندیشه پست مدرنیته به ایران، چالش ها و فرصت هایی برای ایده حکومت اسلامی امام خمینی(س) به وجود آمد. در نتیجه پرداختن به این بحث از لحاظ عملی و نظری لازم و دارای اهمیت بود. در بخش نظری این پژوهش با بررسی مبانی هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی امام خمینی و اندیشه پست مدرنیته در جهت شناسایی این چالش ها و فرصت ها برآمدیم. در پژوهش حاضر از روش توصیفی – تحلیلی بهره گیری شده است. که در بخش توصیفی آن اندیشه پست مدرنیته و مولفه های آن از یک سو، و ایده حکومت امام خمینی از سوی دیگر بررسی شده است. و در بخش تحلیلی آن چالش ها و فرصت های اندیشه ای پست مدرنیته برای حکومت امام خمینی(س) مورد تبیین قرار گرفته است.اندیشه پست مدرنیته چالش هایی چون رد اسلام به عنوان یک روایت کلان، بحران مشروعیت، نفی واقعیت، آزادی بی حدو حصر را برای ایده حکومت امام خمینی به همراه داشته است. و از طرف دیگر با داشتن مولفه هایی چون بازگشت به سنت و دین برخلاف دوران مدرن، حمایت از خرده روایت ها، نفی عقلانیت محضفرصت هایی را برای ایده حکومت امام خمینی فراهم کرده است. که با استفاده از این فرصت ها و امکاناتی که اندیشه پست مدرنیته در اختیارمان می گذارد، می توان به بازسازی ایده حکومت امام خمینی در دوران حاضر با توجه به شرایط زمان پرداخت.

آراء و اندیشه‌های ابن‌عربی، عارف بزرگقرن هفتم، بلافاصله پس از انتشار مورد توجّه و اهتمام عارفان متعددی قرار گرفت و جریان‌های گوناگون عرفان عملی و نظری را تحت تأثیر خود قرار داد. گروه بی‌شماری در داخل ایران به شرح و ترویج اندیشه‌های ابن‌عربی پرداختند. فخرالدین عراقی، یکی از ناقلان مهم آثار ابن‌عربی است. وی گاه با بیان علمی دقیق و گاه در قالب تعبیرهای شاعرانه، به تحلیل و ترویج مباحث فلسفی و عرفانی ابن‌عربی پرداخته است. در این میان، گاه اندیشه‌های وی با ابن‌عربی تطابق کامل دارد و گاه توأم با نوآوری است که در نتیجه‌ تجربه‌ عرفانه خود عراقی و در نتیجه‌ کشف و شهود به آنها دست یافته است. از این جهت بررسی تطبیقی آراء و اندیشه‌های این دو عارف بزرگ ضروری می‌نماید. در این رساله با استفاده از روش سندکاوی و با بهره‌گیری از فنون تحلیل محتوا به بررسی تطبیقی گزاره‌ها و اندیشه‌های بنیادین عرفانی که محور پاره‌ای از اندیشه‌های دیگر است و قلمروهایی چون هستی شناختی، عشق و زیبایی، اعیان ثابته، تجلّی، انسان کامل و وحدت وجود را دربردارد، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش آن است که عراقی به شدّت تحت تأثیر اندیشه‌های ابن‌عربی است و کمتر اندیشه‌ای از اندیشه‌های عارفانه و فلسفی ابن‌عربی را می‌توان در نظر گرفت که در آثار عراقی بازتاب نیافته باشد. نوآوری عراقی در بهره‌گیری از این اندیشه‌ها در دو ناحیه‌ تأویل و تخیّل شاعرانه جلوه‌گر می‌شود.

در تاریخ بیش از سه هزار ساله ایران، با شخصیت های بزرگی رو به رو می شویم که نظریاتی را در مورد انسان و تربیت او بیان کرده اند. یکی از این شخصیت ها زرتشت است. این پژوهش بر این است که این آیین از مبانی فلسفی ویژه ای برخوردار است. در همین راستا مبانی هستی شناختی، جهان شناختی و انسان شناختی آیین زرتشت مورد بررسی قرار گرفته است و آموزه های تربیتی که از این مبانی استخراج می شوند، ارائه شده اند. از ویژگی های آموزه های زرتشت تأکید بر پیوند منطقی میان نظر و عمل است. ضرورت نظام سازی و اصرار بر ساخت های منطقی در حوزه تربیت از این اصل محوری پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر می آید. از لحاظ محتوایی معلوم شد که زرتشت مبلغ خدایی است واحد و قادر مطلق. درست بر خلاف بعضی از نظریاتی است که دین زرتشت را دوگانه پرست می خواندند. آن چه محور جهان بینی زرتشت قرار گرفته است نبرد میان دو دسته نیروهای مخالف و متضاد است که به طور مستمر در منازعه هستند، اما پیروزی نهایی از آن خوبی ها است. همچنین زرتشت به 5 قوه (اهو، دئنا، بئوز، اوران، فروهر) در نهاد بشری اعتقاد داشته است که هر کدام دارای سلسله مراتبی هستند. از نظر زرتشت انسان موجودی آزاد و مختار است که می تواند تحت تعلیم و تربیت قرار گیرد. اهداف تعلیم و تربیت از نظر دین زرتشت عبارتند از: کسب رضایت اهورامزدا، مردم دوستی، و پرورش روحیه طبیعت دوستی. یکی از ویژگی های اساسی آیین زرتشت ارشاد جهانی و آموزش همگانی بود، که در یسنای 43، بند 6 مطرح شده است. زرتشت خواستار آن بود که همهافراد جامعه از آموزش و پرورش یکسانی برخوردار گردد. اما این اصل مهم در جامعه ایرانی تحقق نیافت و آموزش و پرورش به صورت طبقاتی روند خود را طی کرد.

در این نوشتار تلاش شده است تا ضمن نمایاندن خطوط اصلی اندیشه های هانس-گئورگ گادامردر باب زبان و نقش و اهمیّت آن در هرمنوتیک فلسفی وی، به مقایسه ی آراءِ گادامر با ویتگنشتاین متأخّر نیز پرداخته شود. در عین حال نمی توان از تأثیر هایدگر بر گادامر نیزچشم پوشید. فلاسفه در سنّت های مختلف فلسفی بارها به بحث زبان پرداخته اند،اماگادامر طرحی نودرانداخت. گادامر بنیان هستی شناسی را در زبان می داند.از نظر وی میان زبان و فهم رابطه ای عمیق حاکم است، به گونه ای که اگر زبانی نباشد فهمی رخ نمی دهد و از آنجا که هرمنوتیک دانش تفسیر متن است،تنها پیش فهم موجودبرای هرمنوتیک،زبان است. آراء او درخصوص زبان با آراءِ فلاسفه تحلیلی که رویکردشان به زبان تنها معطوف به جنبه های ظاهری و گزاره ای زبان است در تضاداست. علی رغم این تفاوت های بسیار، نقاطاشتراک قابل توجّهی در آراء گادامر با آراء ویتگنشتاین متأخّر به چشم می خورد، تا آنجا که حتّی خود گادامر نیز به این تشابهات اشاره کرده است.آراء گادامر در هرمنوتیک فلسفی و نقش زبان در تاریخمندی فهم آدمی را تا حدّ زیادی می توان متأثر از آراء هایدگر دانست. اما به حق گادامر کوششی بس وسیع تر وعمیق تر ازهایدگر در این زمینه انجام داده است. هایدگرمی گوید:«زبان خانه هستی است».اما گادامر اهمیّت زبان را تا بدان پایه می رساند که می گوید:«هستی ایی که فهمیده می شود زبان است». لذا ضرورت بررسی آراء گادامر در سایه ی هرمنوتیک هایدگر رخ می نماید.

کورت گودل در فوریه‌ی ۱۹۷۰ با دِینا اسکات درباره‌ی دلیل هستی‌شناسیک خود به بحث نشست و اسکات در پاییز همان سال روایتیْ تا حدی متفاوت از آن را در دانشگاه پرینستُن ارائه کرد. نظام منطقی دلیل، منطق موجهات مرتبه‌ی دوم در نظام S5 است، با این‌همانی و یک اصلِ انتزاع ویژگی‌ها. به شرط پذیرش نظام منطقی، نتیجه‌ی گودل، این‌که ضرورتا موجودی خدای-گونه وجود دارد( )، از مقدمات به دست می‌آید. سوبل اما نشان داد که علاوه بر قضایای گودل، حداقل هفت قضیه‌ی دیگر نیز از سیستم قابل استنتاج است. او در قضایای ۴ تا ۷ خود برخی از ویژگی‌های موجود خدای-گونه را نشان داد و بر مبنای قضیه‌ی ۷، با تکیه بر شهود متافیزیکی خود، استدلال کرد که موجود خدای-گونه‌ی سیستم نمی‌تواند همان خدایی باشد که دلایل هستی‌شناسیک به دنبال اثبات آن هستند. علاوه بر این، او در قضایای ۸ تا ۱۰ خود نیز نشان داد سیستم با مشکلات جدی‌تری مواجه است؛ یعنی در سیستم می‌توان ثابت کرد که وجود همه‌ی موجودات ضروری است، هم‌چنین سیستم با شکست وجهی مواجه است، یعنی در آن مفاهیمِ وجهیِ ضرورت، امکان و واقعیت یکی هستند. برای حل این مشکل، برخی از محققان تلاش کردند تا با اصلاحاتی در سیستم از استنتاج قضایای سوبل جلوگیری کنند. از جمله، سی. انتونی اندرسون تلاش کرد با ضعیف‌تر ساختن برخی مقدمات و تغییر برخی از تعاریف، راه بر شکست وجهی ببندد. هرچند تلاش اندرسون موفق بود و با اصلاحات او سیستم دیگر با شکست وجهی مواجه نیست، سیستم او نیز هنوز با برخی از مشکلات مواجه است. در این پژوهش پس از نگاه کوتاهی به تاریخ دلیل هستی‌شناسیک، تلاش خواهم کرد دلیل هستی‌شناسیک گودل، انتقادات سوبل و برخی از پاسخ‌ها بدان، از جمله اصلاحات اندرسون را بیان کنم.

روش تفسیری علامه طباطبایی در حوزه دانش تفسیر اسلامی و نظریه تفسیری ریکور در حوزه هرمنوتیک معاصر، دو اندیشه خاص در مشرق و مغرب زمین است. از آنجا که رویکرد تفسیری علامه نسبت به متن قرآن در میان مفسران، رویکردی خاص است و از سوی دیگر، رویکرد ریکور به متن در میان هرمنوت ها رویکردی ویژه می باشد؛ لذا تطبیق این دو دیدگاه که هر کدام به نوعی در حوزه خود ویژه اند، شایسته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر این است که پس از بررسی و تبیین مبانی علامه طباطبایی و ریکور در تفسیر متن، به سنجش و تطبیق دیدگاه آن دو در این زمینه بپردازد.در این پژوهش، به تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی که معروف به تفسیر قرآن به قرآن است پرداخته ایم. و سپس نظریه تفسیری ریکور را که متن محوری و امکان برآمدن تفاسیر نامحدود معتبر از متن است، با توجه به سه حوزه هستی شناسی، روانکاوی و ساختارگرایی موضوع پژوهش قرار داده و سرانجام با توجه به باور علامه طباطبایی و ریکور به گونه ای از استقلال متن، وجوه اشتراک و افتراق نظریه تفسیری آن دو را واکاوی نموده ایم.