جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شیعیان زیدیه د رخصوص امامت دیدگاهی خاص به خود دارند. آنان اگر چه همچون دیگر شیعیان به امامت علی(ع) و حسن (ع) و حسین (ع) به عنوان امامانی معصوم و منصوص معتقدند ولی از آن پس امام را رهبری غیر منصوص و غیر معصوم می‌دانند که با داشتن مجموعه‌ای از صلاحیت‌ها بر علیه حکومت‌های ظلم و جور قیام می‌کند و رهبری جامعه اسلامی را بر عهده می‌گیرد. به همین دلیل تعریفی که زیدیه از امامت ارائه می‌کنند و دلائلی که برای ضرورت نصب امام اقامه می‌نمایند و صفات و شرایطی که برای امام می‌شمرند همگی به نوعی منطبق بر همین نظریه است. البته دربررسی نظریه امامت در زیدیه ، به نظراتی متفاوت نی زبرخورد می‌کنیم که باید ان را نوعی خلط و تاثیر گرفتن از اندیشه امامتی دانشت که زیدیه در مورد سه امام نخست و دیگر شیعیان از جمله امامیه در مورد امامان خود قائل هستند.

چکیده ندارد.

معاد جسمان از ضرور ات د ن است و انکار آن موجب کفر م باشد اما ک ف ت ا ن معاد جسمان مورد گفتگو بوده و نظر ات مختلف درباره آن ارائه شده است . ک از ا ن نظر ات سخن ش خ احمد احسا بن انگزار مکتب ش خ ه م باشد که م گو د: معاد با جسم است که از عالم هورقل است و باطن عالم عناصر دن و است و برا شرح ا ن مطلب بدن انسان را به جسم و جسد تقس م م کند. و روح را جسم لط ف تعر ف م کند، صدرالمتاله ن ن ز به روش د گر معاد جسمان را ب ان کرده است . در ا ن رساله سع شده است نظ ر ش خ احمد مورد نقد و بررس قرار گ رد و با نظر ملاصدرا مقا سه شود و روش کار بد ن صورت است که با استفاده از آنچه که معتقد ن به ش خ احمد م گو ند و پ دا کردن تناقضها و ناسازگار ها ب ن مقدمات آن اشکالات طرح گرد ده است و اشاره به روش صح ح در ب ان معاد جسمان شده است/

طبق مدعای حرکت جوهری، عالم طبیعت در حال تغییر و نو به نو شدن است به گونه‌ای که آن به آن، صورت جدیدی بر روی صور پیشین قرار می‌گیرد. طبق این نظریه، نفس انسان به جهت علقه‌ای که به عالم طبیعت دارد، نیز مشمول این حرکت و سیلان تدریجی است. حدوث جسمانی نفس، ایجاد نفس را از دل جسم و در نتیجه تحوّل آن می‌داند. در این رساله تأثیرات این دو نظریه در علم اخلاق مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته که روش آن کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی است. آسیب‌شناسی حرکت جوهری نفس و پاسخ به برخی انتقادات قابل طرح به این نظریه، از جمله اهداف آن محسوب می‌شود.غایت اخلاق، تأمین سعادت است، اما طرح حرکت جوهری در نفس، موجب می‌شود تا غایات نفس، متعدد و راه وصول به غایت برای هر فردی نیز عوض شود. از این روی، با تفاوت مطرح در سلوک مختلف نیل به غایات اخلاق، مطلق نبودن و نوعی نسبیّت در اخلاق مطرح خواهد شد. لذا نسبیّت‌گرایی اخلاقی به عنوانی چالشی در ذیل نظریه حرکت جوهری نفس در فصل چهارم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سعی شده است به کمک اصول و مباحث مطرح در مباحث پیشین، پاسخی برای سوال اصلی رساله ارائه شود. تکثرگرایی اخلاقی نیز چالش دیگری است که لازم است مورد توجه قرار گیرد.تفاوت مطرح بین نفوس در ذیل حرکت جوهری، تفاوت تشکیکی است که در سایه آن، ارتقا یا تنزّل درجه مراتب نفوس جایگاه پیدا می‌کنند. بر این مبنا ممکن است بتوان نوعی تشکیک در سعادت را طرح کرد، اما تشخیص‌های خوب یا بد و برداشت‌های احکام در هر مرتبه عمومیت و اطلاق دارد، لذا این نظریه، محملی برای نسبیّت‌گرایی اخلاقی فراهم نمی‌کند. ضمن اینکه نفوس صاحب مراتب برتر به جهت اشرافی که دارند می‌توانند احکام و حالات مراتب پایین‌تر را متناسب با آن مرتبه دریابند. حرکت جوهری نفس و حدوث جسمانی آن، پیامدهای ایجابی و لوازم تربیتی نیز دارد. اشتدادپذیری نفس، کمال‌گرایی بی‌نهایت و تجسّم و تجسّد اخلاق از جمله پیامدهای ایجابی این دو نظریه است و تأثیر افعال و رفتار در ملکات اخلاقی، نقش نیت در تکامل و رشد انسان، اثر معاش در معاد، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن اخلاق و... را می‌توان از لوازم تربیتی حدوث جسمانی و حرکت جوهری نفس دانست.

رابطه دین (یعنی شریعت یا متون دینی) با معارف بشری از دیرباز مورد مطالعه محققان قرار گرفته است، تحول پذیری معارف دینی در گرو تحول معارف بشری که از آن، به اصطلاح احکام در خدمت انسان هستند، نه مردم برای احکام، تعبیر می شود. لذا اگر درخواست مردم تغییر پیدا کند، احکام هم باید عوض شوند . در مقابل این نوع قرائت از دین، قرائت غیر انسانی یا فوق انسانی از دین ودین داری قرار دارد و آن این است که بگوییم دین مجموعه ای از علوم احکام غیبی است که از عالم غیب وارد زندگی انسانها شده و انسان هر چه را دارد، با آن عاملی بسنجد که از غیب وارد شده و صحت و سقم آن مسائل را باعامل غیبی مشخص کند. لذا در این پایان نامه، دو نظریه انسان دینی و دین انسانی، در دو بخش، مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد که در نهایت گفته می شود دین، برای خدمت به بشر آمده است. به عبارت دیگر دین برای انسان و در خدمت انسان می باشد. و با پرداختن به این موضوع، بحث رسالت اصلی دین و تعیین قلمرو آن و به تبع انتظارات بشر از دین آغاز می شود و بیان می شود که انتظارات بشر در قلمرو دین، حداکثری است . و همچنین دین دارای کارکردهای بی بدیلی نیز می باشد. در این بحث علاوه بر استفاده از متون دینی همچنین از روش برون دینی نیز بهره گرفته شده است.

اندیشه رویت از دیرباز در دین یهود مطرح بوده و سپس این بحث به حوزه اندیشه دین اسلام نیز سرایت نمود و مورد اختلاف متفکرین اسلام واقع شد. مشکل اصلی این است که آیا خداوند دارای جهت و مکان است یا خیر؟ مجسمه قائلند خدا جسم است و صورت و هیئت دارد و حرکت میکند. مشبهه و کرامیه نیز خدا را دارای جسم میدانند . اما نه مانند اجسام حادث، دست، چشم و وجه داشتن را به صورت حقیقی به او نسبت میدهند. و میگویند خداوند دارای جهت است و استواء‌بر عرش دارد و بر بالای عرش است عده ای همین را دال بر امکان رویت گرفته اند. اشاعره رویت خداوند را در آخرت جایز شمرده اند و برای خدا دست وجه و چشم قائلند اما بدون کیفیت و برای مدعای خویش به برخی آیات و روایات تمسک جسته اند. فخر رازی که از متفکران اشعری است در این مساله به اسلاف خویش اقتدا نموده و قائل به امکان رویت خداوند درآخرت است. سلفیه معتقدند خدا دارای جهت بوده و در دنیا امکان رویت خداوند وجود دارد. ابن تیمیه هم به امکان رویت خداوند در دنیا معتقد است. پیروان مکتب تشیع از جمله خواجه نصیر الدین طوسی خداوند را منزه از این امور دانسته و معتقدند دیدن خداوند به چشم سر و دریافت به قوه عقل، برای احدی ممکن نیست. چشم عقل نیرومند تر از چشم سر است و انسان با چشم عقل چیزی هایی را می بیند که با چشم سر قادر به دیدن آنها نیست و به طریق اولی ادراک بصری با آن همه ضعفی که دارد. ممکن نخواهد بود. اما آنچه در احادیث ماثوره در باره لقاء پروردگار آمده است عنایت به صفای باطن و دست یافتن به ضمیری تورانی برای تماشای جمال حق به چشم دل است. در این نوشتار با دلائل منطق، عقلی و نقلی دیدگاه رازی و ابن تیمیه نفی و دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی اثبات شده است.

در این پایان نامه، موضوع «صحابه در قرآن» با تأکید بر مسأله مورد نزاع شیعه و اهل تسنّن، یعنی عدالت بررسی شده است: در بخش اول، معنای لغوی «صحابه» با استفاده از منابع اصیل لغت بررسی شده و سپس به معنای اصطلاحی آن پرداخته شده و دو شرط لزوم پیروی کردن و طولانی بودن مدت مصاحبت مورد تأکید قرار گرفته و سپس نظر عامّه و خاصه درباره معنای «صحابه» و نیز دیدگاه های مختلف در معنای عدالت بررسی و نقد شده است. در بخش دوم، برای تأیید نظر شیعه درباره عدالت صحابه، به چهل و پنج آیه از قرآن کریم استناد شده است و پس از بررسی میزان دلالت این آیات، به بیان نظر علمای اهل سنّت در تفسیر آن آیات پرداخته و نتیجه گرفته شده است که صحابه از حیث عدالت چند دسته اند: برخی در بالاترین درجه عصمت، برخی عادل، برخی مسلمان فاسق و برخی منافق بوده اند. در بخش سوم، از ادلّه قرآنی اهل سنّت بر عدالت تمامی صحابه، شش آیه از میان تفاسیر اهل سنّت به ترتیب تاریخی ذکر شده و مورد نقد قرار گرفته و نیز روشن گردیده است که عدالت صحابه در زمان پیغمبر(ص) و قرون اول مطرح نبوده و سپس بر قرآن تحمیل شده است و هیچ یک از آیات مزبور نه تنها دلالتی بر عدالت تمامی صحابه ندارد، بلکه گاهی همین آیات بر فسق برخی از صحابه دلالت می کند.

اعتقادات، زیربنای نظام اخلاقی و احکام عملی دین اسلام است. شیوه های گوناگونی در تبیین این اعتقادات رایج است که هر کدام کاستی ها و محسناتی دارد. قرآن کریم توانسته است با روش های فراگیر و جذّاب، راه باورمندی به مسائل اعتقادی را هموار سازد و در این زمینه، روشی خاص دارد و با پیوند شیوه های دلیل گرایانه و اقتدا معیاری، راهی نو ترسیم می کند. نگارنده، با رویکردی قرآنی به مسأله اعتقادات، ابعاد گوناگون مسائل اعتقادی را بررسی کرده که برخی نتایج به دست آمده بدین قرار است: 1. قرآن، میان ضرورت هر یک از اصول اعتقادی و جوانب و ابعاد آن، تفکیک قائل می شود; اصل هر کدام را از اثبات بی نیاز می داند; ولی جوانب هر اصل را نیازمند اثبات می شمرد و برای آنها استدلال می آورد. 2. از دید قرآن، گاهی به اجمال، باید به غیب ایمان داشت، و گاهی به تفصیل، مواردی متعلّقات ایمان برشمرده شده است. 3. از جهات بینشی و تربیتی می توان تقدّم و تأخّرهایی را برای هر یک از اصول اعتقادی در نظر گرفت. 4. قرآن در ارائه اصول اعتقادی از شیوه های استدلالی، تربیتی، هنری، فطری و ارشادی بهره گرفته است.

این تحقیق با موضوع «گریه از نظر قرآن و سنت» در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول به طرح مسئله و ضرورت آن، تعریف موضوع در اصطلاح و لغت، پیشینه تاریخی موضوع و جایگاه آن در مکتب اهل بیت^ اختصاص دارد. در بخش دوم، آثار فردی گریه، اثر دنیوی و اخروی آن از لحاظ قرآن و احادیث اهل بیت^ و پاسخ به شُبهات مورد بررسی قرار گرفته است. این موضوع (گریه) در بعضی از مذاهب اسلامی و غیر اسلامی مورد تهاجم فکری و عقیدتی قرار گرفته است. بخش سوم به آثار اجتماعی گریه (زمان و مکان گریه، فلسفه عزاداری، گریه در بعد سیاسی امروز و...) اختصاص دارد. گریه یکی از رازهای مخلوق با خالق است و حکمت آن را کسی جز خدا و اولیای خدا نمی داند و ترک آن، ترک امر به معروف و نهی از منکر است. در پایان، آثار و کارکردهای گریه و مباحثی چون: معرفت و شناخت حضرت حق، گریه بهترین راه مبارزه با نگرانی و ناامیدی و گریه عامل تهذیب و تزکیه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.