جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش دقیق و علمی بامحوریت آیات قرآن و شواهد حدیثی به منظور ارائه تفسیری مناسب و تعریفی معقول از ملائکه و نقش آنان درنظام آفرینش ، انسان واستعدادهایش ، جن و مقام و موقعیتش در سازمان هستی و از طرفی زدودن زنگارهای خرافات که بردامن مباحث مربوطه نشسته است و نقد برداشت های مادیگرایانه در رابطه بااین سه موجود عالم امر و خلق بخصوص فرشتگان ، هدف اصلی این تحقیق معین گردیده است روش نمونه گیری : برمبنای آیات کریمه قرآن و روایات مرتبط با موضوع بحث ، نمونه های در دسترس و برخی شبهات ، اعم از نوشتاری و گفتاری که در فرهنگ عامه مطرح است مورد بررسی قرار گرفته است دراین پژوهش روش کتابخانه ای و محاوره ای مورد استفاده بوده است شواهد قرآنی به خصوص از میان تفسیرهای موجود روش مدبرانه مرحوم علامه طباطبائی و احادیث پالایش شده دراین رابطه مقیاس سنجش و ابزار اندازه گیری این بررسی است مبانی شناخت صحیح فرشتگان ، انسان و جن با محوریت وحی به عنوان طرح این پژوهش مدنظر بوده است نتیجه کلی : در فرهنگ متعالی قرآن فرشتگان موجوداتی نورانی و معصوم از گناه بوده و ساحت مقدسشان از اینکه رنگ مادی به خود بگیرد منزه است آنان واسطه های بین خداوند و عالم خلق هستند و در سازمان هستی به عنوان کارگزارانی امین ایفای نقش می نمایند، و انسان نیز بگونه ای تعریف می شود که اگر چه از نظر ذات و سرشت در مرتبه ای پائین تر از ملائکه قرار می گیرد و لکن بواسطه اختیار از ملائک هم فراتر می رود و به مقام خلیفه اللهی تشرف می یابد، جن ها نیز باوجود دارا بودن نیروی مافوق انسانی جهت نفوذ در اشیاآ، جابجائی سریع از نظر مقام در مرحله ای پائین تر از انسان قرار می گیرند. و خلاصه اینکه این سه موجود عالم خلق و امر برای عبادت پا به عرصه وجود گذاشته و سیر الی الله دارند.

چکیده (فارسی): چکیده این پژوهش به بررسی اهمیت فاهمه در فلسفه نظری کانت اختصاص یافته است، بحث درباره اهمیت فاهمه از مباحث اصلی در معرفت شناسی کانت است و در واقع بدون قائل شده به جایگاه و اهمیت فاهمه اصول عینی شناخت غیر قابل تبیین می گردد . بحث درباره اهمیت فاهمه درراستای پاسخ گویی به این پرسش صورت بسته است که آیا بحث از فاهمه در فلسفه کانت جایگاه معقول و مناسب خود را یافته است ؟ آیا در پیشگاه عقل به نحو مناسب و منطقی دستگاه فاهمه و مقولات محض اینگونه عمل میکند . دراین پژوهش به این پرسش ها پاسخ گفته شده است و سعی شده تا حد امکان تفسیری روشن از اهمیت فاهمه در حوزه معرفتی کانت مطرح شود . از این حیث ابتدا تلاش می شود به بررسی معرفت شناسی به منزله مقدمه ای برای ورود به بحث فاهمه توجه شود این فصل به نحو فهرست وار به بحث معرفت شناسی در اندیشه کانت اشاره دارد . زیرا ابتدا باید ویژگیهای معرفت از نظر کانت مطرح شود و سپس به عناصر و سازه های معرفت که همان حس و فاهمه است پرداخته شود . در فصل سوم به نقش حس در امر شناخت اشاره شده و از زمان ومکان به منزله دو صورت شهود حسی سخن گفته شده است زیرا معرفت علمی حاصل داده های تجربی و انطباعات حسی از یک سو و مؤلفه های پیشینی مقدم بر تجربه از سوی دیگر است بنابراین فاهمه و مقولات محض با کمک شهود حسی شناخت را محقق می سازند، در فصل چهارم به بررسی اهمیت فاهمه می پردازیم و به نقش احکام و مقولات در امر شناخت، شرایط تحقق تجربه، خود آگاهی و وحدت آگاهی، ارتباط دو کاربرد فاهمه با تحلیل و ترکیب و اهمیت فاهمه در شاکله سازی و اصول علم و در نهایت به چگونگی ایجاد خطا در فاهمه پرداخته شده و در ادامه به شأن و نقش عقل در امر معرفت سازی و ارتباط فاهمه با عقل اشاره شده است . در این پژوهش تلاش برآن است که با استفاده و بهره گیری از نوشته ها و سخنان مفسرین، مبانی و نتایج اعتقاد به این حوزه مورد بررسی واقع شود و کمتر این حوزه مورد نقادی قرار گیرد . در نهایت به این نکته پرداخته می شود که فلسفه کانت در بحث از فاهمه به دو نتیجه مثبت و منفی دست یافته است و با بررسی انتقادات مطرح شده به این جمع بندی می رسیم که چارچوب کلی فلسفه کانت منسجم و بر مبادی صحیح استوار است و در واقع انتقادات مطرح شده توسط شارحان بعد از او از عظمت و بزرگی فلسفه کانت کم نخواهد کرد .

تحقیق حاضر در رابطه با توحید الوهی می باشد که یک تحقیق کتابخانه ای است و منابع درجه اول آن شامل آموزش عقاید(محمد تقی مصباح)، تحف العقول عن آل الرسول(ابن شعبه الحرانی)، تفسیر المیزان(محمد حسین طباطبائی)، توحید در نظام عقیدتی و نظام ارزشی اسلام(محمد تقی مصباح یزدی)، التوحید و الشرک فی القرآن الکریم(سبحانی تبریزی). در ابتدا اهمیت توحید را در محور ادیان آسمانی توضیح می دهد و اینکه اساس دین، توحید می باشد. در نتیجه کل وجود و محور نظام ارزشی را در توحید می داند. تحقیق حاضر منظور خود را در 4 فصل تشریح می کند. در فصل اول سعی شده است معنای توحید الوهی و اقسام توحید از دیدگاه عرفا و متکلیمن و فلاسفه بیان شود. فصل دوم اختصاص به اثبات توحید الوهی دارد. در این فصل برهان توارد، برهان تمانع، برهان فرجه و.... شرح داده شده است. در آخر این فصل برهان وحی به انبیاء نیز توضیح داده شده است. در فصل سوم به بررسی شبهات در توحید الوهی(شبهه ثنویه و مفوضه)اختصاص دارد که از آیات واحادیث و نظر افلاطون و ارسطو و همچنین مکتب شیعی وامر بین الامرین برای اثبات آن استفاده شده است. در فصل چهارم لوازم توحید الوهی(توحید ربوی و عبودی) با توجه به آیات قرآن و تفسیر مورد بررسی قرار گرفته و در ضمن آن عقاید وهابیت نیز مطرح شده است.

رساله حاضر تحت عنوان توحیدالوهی در کلام امیرالمومنین(ع) است که مشتمل بر یازده فصل و هر فصل حاوی مباحث متفاوت است؛ که در فصل اول با عنوان توحید و اقسام آن به تعریف توحید و بررسی انواع آن می پردازد و فصل دوم با عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی فلسفه اولی به بررسی و تشریح موضوع اختصاص یافته است؛ فصل سوم رساله تحت عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی علم طبیعی، به اثبات وحدت عالم از طریق مبادی علم طبیعی پرداخته است و فصل چهارم با عنوان اثبات توحید خالق از راه برهان تمانع به بررسی تقریر دیگر بر آیه«لو کان فیهما الهه» می پردازد و فصل پنجم با عنوان طرح چند شبهه بر مبحث توحید خالقیت از نظر قرآن پرداخته است. فصل هفتم رساله به توحید در نهج البلاغه اختصاص دارد و فصل هشتم به توحید خالقیت در کلام علی(ع) مختص شده است و فصل نهم جبر و اختیار را در کلام مولا علی(ع) بررسی می کند و فصل دهم توحید ربوبیت را در آیات قرآن پژوهش کرده و فصل یازدهم با عنوان توحید عبودی به مباحثی چون تعریف عبادت و توحید عبادت می پردازد که پژوهشگر ابتدا موضوعات را از دیدگاه فلسفه بررسی می کند و سپس در کلام علی(ع) مورد پژوهش قرار می دهد. جهت تدوین رساله حاضر از روش کتابخانه ای استفاده شده است و از منابع مورد استفاده تحقیق می توان به: - اسفار(صدر المتالهین شیرازی) - شرح نهج البلاغه(علامه خوئی) - شرح نهج البلاغه(ابن میثم بحرانی) - شرح حکمت متعالیه(جوادی آملی) و.. .اشاره کرد.

توحید ذات در نزد مرحوم علامه طباطبایی(ره) به معنای آن است که همه اشیاء قائم الذات به یک حقیقت اند و آن یک حقیقت تنها ذات مستقل است و بقیه شؤون اویند و این صحیح ترین معنا از معانی مختلف وحدت شخصی وجود است که مورد پذیرش مرحوم علامه نیز می باشد. و آن، ازلیت وجود واجب تعالی و ضرورت ازلی داشتن آن حقیقت است که موجب اطلاق از همه قیود می باشد. با اطلاق آن ذات اقدس، همه ممکنات به طور کلی از وجودات مستقلی که ربط به حضرت احدیت دارند منسلخ گشته و جز مظهر و ظهور حقیقت وجود چیزی برای آنان باقی نمی ماند. ازلیت واجب تعالی و رجوع معالیل به شؤونات، تصور جدیدی را از رابطه علیت و همچنین تشکیک وجود به ما می دهد زیرا در صورت ازلیت و اطلاق ذات، دیگر در وجود، دومی یافت نمی شود تا بین ذات اقدس و آن وجود، رابطه علیت برقرار باشد و وجودات کثیر حقیقی، واقعیتی نخواهد داشت تا بین این کثرات رابطه تشکیکی باشد. البته بین تعینات آن ذات، مراتب تشکیکی برقرار خواهد بود زیرا تعینات، در اطلاق و تقیید نسبی، با یکدیگر تفاوت دارند و هر کدام از تعینات که از تقید بیشتری برخوردار باشد متأخر و مأخوذ از تعینی است که از تقیید کمتری برخوردار است.

رساله متشکل از یک مقدمه و یک مبحث مقدماتی ودو فصل و سه خلاصة مطالب و دو فهرست است که در صد و بیست و یک صفحه تهیه و جمع آوری شده است و برای نگارش آن از کتابخانه های دانشگاه اصفهان ، کتابخانه عمومی خودر و کتابخانه شخصی بهره گرفته شده است که در همین راستا رجوع به تفاسیر معتبر و دست اول نهج البلاغه بیانگر حساسیت و وسواس نگارنده در تهیه این رساله می باشد.در این رساله علاوه بر مقدمه ای که پیرامون فضائل و مناقب علی (ع) آمده بحثی تحت عنوان مباحث مقدماتی آورده ایم که حاوی مطالب ذیل است :الف) اهمیت بحث توحید : وجوه قداست مبحث توحید عبارتند از : 1- اشرفیت موضوع ، چه موضوع این بحث وجود حق تعالی و شئون ذات و صفات اوست . 2- خلقت انسان به منظور عبودیت خدا بوده که این امر مستلزم ایمان به توحید در جمیع مراتب آن است . 3- توحید از مواقف مهم قیامت است . 4- حیات واقعی انسان در نگرش توحیدی و زندگی توحیدی است . 5- پیامبران برای دعوت مدرم به توحید مبعوث شده اند.ب ) آیا شناخت و توصیف خدا مقدور انسان است ؟ در این خصوص دیدگاههای مختلفی چون : تنزیه ، تشبیه و اثبات بلاتشبیه وجود دارد که دیدگاه معتبر و مورد تأیید نهج البلاغه دیدگاه اخیر است.ج) توحید مراتب آن : 1- توحید نظری . 2- توحید عملی.توحید نظری دارای مراتبی است که عبارتند از : 1- توحید ذاتی . 2- صفاتی . 3- افعالی.فصل اول:توحید ذاتی : این مرتبه از توحید متضمن دو معناست : الف : خداوند متعال وجود یکتاییاست که برای او نظیر و همتایی فرض نمی شود . ب : ذات خداوند بسیط بوده از هرگونه ترکیب عقلی و خارجی پیراسته است.براهین نهج البلاغه در اثبات توحید ذاتی :1-اگر برای پروردگارت شریکی می بود پیامبرانش بسوی تو ارسال می شدند.2-اگر برای پروردگارت شریکی می بود با آثار خلقت و صفات او آشنا می شدی.3-خدا هستی مطلق است و هستی مطلق قابل تعدد نیست.4-شباهت پدیده ها گواه بر عدم شبیه و مثل برای خداست.خداوند متعال ماهیت زاید بر ذات ندارد . زیرا اولاً ماهیت لازم با امکان ذاتی است . ثانیاً فرض ماهیت برای خدا دو جهت فعل و قبول را در ذات لازم دارد که محال است . ثانیاً در صورت ماهیت داشتن خدا ، تقدم وجودی ذات واجب بر وجودش لازم می آید که محذور دور است و محال . رابعاً چنانچه خداوند ماهیت داشته باشد ، ماهیت حضرتش ، تحت مقوله جوهر ، مندرج باشد و اندراج ماهیت خدا در مقوله جوهر به ترکب ذات خداوند از جنس و فعل می انجامد.وحدت حقه حقیقیه الهیه از نحوه وجود منحصر به فرد باری تعالی انتزاع شده که بدین معناست که خداوند ، دوم و ثانی برای او فرض نمی شود ، بلکه فرض دوم برای حضرتش محال است . « کل مسمی بالوحده غیره قلیل» الاحد لابتاویل عدد.فصل دوم :توحید ذاتی : عبارت است از عینیت تمام صفات ذاتی با یکدیگر از طرف دیگر است و تکثر و تعددی هم که در صفات مطرح است از ناحیه مفهوم است نه مصداق و وجود.براهین نهج البلاغه در اثبات توحید صفاتی :الف) اطلاق و عدم تناهی صفات ( الذی لیس لصفته حد محدود).ب ) بساطت ذات حق تعالی.ج ) وجوب ذاتی حق تعالی ، ایجاب می کند که ذات حضرتش واجد همه صفات کمالیه باشد زیرا واجب الوجود من جمیع الجهات واجب است.تقسیم اوصاف خداوند : 1- صفات ایجابیه ثبوتیه . (جمال) 2- صفات سلبیه تقدیسیه ( جلال).صفات ثبوتیه : اوصافی است که از کمال حکایت کرده ، خدا به آنها متصف است.اوصاف سلبیه : بیانگر معنای سلبی است و دلالت بر نقص و محدودیت دارد که ذات حضرتش از آنها پیراسته است.اوصاف ذاتی : اوصافی است که ذات حق تعالی برای انتزاع آنها کافی است و سلب این صفات از خدا محال است . مثل حیات . اوصاف فعلی : اوصافی است که برای انتزاع آنها علاوه بر فرض ذات خداوند وجود مخلوق نیز لحاظ می شود . مثل : خالق ، رازی .....آراء مختلف در خصوص چگونگی اتصاف ذات خداوند به اوصاف ذاتی :الف) دیدگاه حکماء و متکلمین اسلامی ، شیعی : عینیت مصداقی و تغایر مفهومی اوصاف ذاتی.ب : اشاعره : اوصاف ذات زاید بر ذات و ملازم با آن است.ج : کرامیه : اوصاف ذاتی زاید بر ذات و حادث می باشد.د : معتزله : ذات باری تعالی از اوصاف نیابت می کند.ه : عده ای از معتزله : تأویل اوصاف ذاتی به معنای سلبی . مثلاً عالم بودن خدا به معنای جاهل نبودن است.اوصاف سلبی خدا از نهج البلاغه :1-خدا جسم نیست . 2- خدا مکان ندارد . 3- در مرتبه حق تعالی زمان ملحوظ نیست . 4- حرکت و سکون در خدا متصور نیست . 5- خدا منفعل و متأثر نمی شود.اوصاف ثبوتی و جمال خداوند :1-قدرت : شییء از روی آگاهی به خیر بودن فعل و داشتن اختیار در برگزیدن آن ، مبدأ فاعل برای آن باشد.2-علم : علم خداوند از سه جهت قابل بحث است . الف : علم خدا به ذات خود : خداوند مجرد تام است ، نزد خود حضور دارد پس خدا به ذات خود عالم است . ب : علم خدا به مخلوق در مرتبه ذات : خدا همة کمالات مخلوق را به نحو اکمل و اتم داراست پس علم خدا به ذات خود علم به مخلوق نیز می باشد . ج : علم خدا به مخلوق در مرتبة مخلوق : در این زمینه دیدگاههای مختلفی وجود دارد ، عده ای از فلاسفه چون ملاصدرا و علامه طباطبائی معتقدند که علم خدا به مجردات ، به خود مجرادت تعلق می گیرد و علم خدا به موجودات مادی به صور عقلیه آنها تعلق می گیرد ولی از نظر شیخ اشراق و ملاهادی سبزواری علم خدا به مادیات به وجود مادی آنها تعلق می گیرد.3-حیات : حیات به معنای مبدئیت برای ادراک و فعل است.4-سمیع و بصیر : مقصود بینایی و شنوایی خداوند ، علم حضرتش به همة جزئیات و جریانات عالم هستی است.5-ازلیت خداوند: حضرت امیر (ع) از حدوث حوادث و اشیاء بر ازلیت حق تعالی استدلال می کند.ازلیت حق تعالی غیر زمانی است زیرا زمان در مرتبة الوهیت ، متصور نیست . ( لاتصحبه الاوقات – سبق الاوقات کونه).6-اولیت و آخریت : اول بودن خداوند ، به معنای سابق نداشتن است نه آنکه ثانی دارد زیرا اولیت خدا اولیت عددی نیست تا دوم داشته باشد . مقصود از آخر بودن خدا این است که همة اشیاء به او منتهی می ‎ شوند . ( باولیته وجب ان لا اول له و بآخرته وجب ان لا آخرته).7-اراده : عده‎ ای از حکماء ( بوعلی و ملاصدرا) اراده الهی را همان علم حضرتش به نظام احسن و اصلح هستی در شکل اتم و اکملش می دانند و از نظر ایشان اراده از اوصاف ذاتی است . ولی علامه طباطبائی این نظریه را رد کرده ، آنرا به جعل اصطلاح نزدیکتر می داند تا یک مطلب مستدل و برهان بردار . وی ارادة الهی را از اوصاف فعلی خدا دانسته که از فعل حضرتش انتزاع شده است.8- کلام خداوند : کلام به معنای فهماندن ما فی الضمیر به مخاطب است . گر چه افهام مطلب در انسان بوسیله نطق و زبان و احیاناً اشاره صورت می گیرد ولی کلام با این حدود اعتباری متعارف از خداوند سلب شده ولی از لحاظ خواص و آثارش برای خدا ثابت است.

آنچه در دست دارید پژوهشی درباره توحید و شرک از منظر شیعه امامیه و سلفیه (وهابیت) است.در این تحقیق ابتدا به واژه شناسی توحید و نیز عبادت پرداخته شده و پس از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی آنها به این نتیجه رسیده ایم که عبادت صرف خضوع و تسلیم نیست بلکه باید این خضوع و تسلیم در برابر موجودی باشد که اعتقاد به ربوبیت آن داشته باشیم و در غیر این صورت آن عمل را عبادت نمی گویند. پس از آن به بحث از توحید نظری و توحید عملی پرداخته شده واقسام توحید عملی مانند توحید در توکل - محبت، استعانت - خوف و رجاء را تبیین کرده وسپس اقسام شرک را توضیح داده ایم، سپس در بخش سوم پایان نامه به بحث از توحید عبادی ازمنظر امامیه به نقد و بررسی افکار حنبلی ها و اهل حدیث پرداخته و توضیح داده ایم که آنان هیچ گونه تأویلی را نپذیرفته و در معارف قرآن کریم اهل جمود بر ظاهر بوده و کاملا اندیشه های عقلی در مورد توحید را کنار گذاشته اند. و پس از بیان ادله توحید در عبادت، شبهات وهابیان را موردبررسی و نقد قرار داده ایم. از نظر آن توسل و شفاعت و قسم و نذر و قربانی و زیارت و تبرک جستن به اولیای الهی مهمترین مظاهر شرک و پرستش غیر خداوند است و ما هر کدام از این شبهات را در فصل سوم از بخش چهارم پایان نامه مفصل مورد نقد قرار داده و توضیح داده ایم که صرف توسل یا شفاعت خواستن یا زیابت یا... شرک نمی باشد، بلکه اگر کسی اعتقاد به ربوبیت اهل بیت(ع) داشته باشد و آنان را زیارت کند یا توسل به آنان بجوید در این صورت مشرک می شود. زیرا اعتقاد به دو واجب الوجود داشته است. اما اگر کسی آنان را واسطه درگاه الهی دانسته و آنان را موثر در این عالم بداند، ولی بگوید بأذن خداوند تأثیرگذار هستند در این صورت عمل اونه تنها شرک نیست، بلکه بهترین مصداق و نمونه توحید است و خود قرآن نیز فرموده وسیله به درگاه الهی اخذ کنید.

موضوع این مجموعه تحقیقی، توحید عملی و آثار آن می باشد. توحید را می توان از دو حیث مورد بررسی قرار داد. یکی از حیث شناخت که توحید نظری است و دیگر از حیث عمل که توحید عملی نامیده می شود. کلید واژگان این تحقیق دو واژه توحید و عمل می باشند که بررسی شده اند. توحید در عمل نشانه توحید در عقیده، و نتیجه توحید افعال می باشد، که بیانگر عمل و رفتار انسان است، نسبت به وظایفی که در مقابل پروردگار خود دارد. از آنجا که بسیاری از مشکلات و بحرانها که امروزه در زندگی فردی واجتماعی مسلمین بوجود می آید به علت غفلت کردن از عمل توحیدی است، لازم دانسته شد تا در این زمینه پژوهش و بررسی بیشتری شود تا اینکه توحید عملی و ابعاد آن بهتر مشخص شود. آنچه در این تحقیق مدّنظر بوده، ارائه ی بحثی مستدل و مستند بر طبق آیات و روایات، در مورد توحید عملی می باشد، که در طی سه بخش تنظیم یافته است. بخش اول به بررسی معنای واژگان کلیدی: همچون توحید و توحید نظری و عملی پرداخته شده است که در ادامه تفاوت توحید عملی و توحید نظری بیان گردیده، و در پایان بحثی مختصر در مورد شرک، که نقطه مقابل توحید است، آورده شده است. در قسمت بعد ادله و گستره توحید عملی بیان شده و در پایان بخش اول، رابطه اسلام و ایمان با توحی عملی ذکر گردیده است. در بخش دوم به بیان اقسام توحید عملی اشاره شده که طی سه فصل، توحید در عبادت توحید در اطاعت و توحید در عمل تنظیم یافته است. در بخش سوم نیز به بررسی آثار توحید عملی پرداخته شده، که آثار آن در حیات دنیوی و اخروی بطور مجزا بیان شده است و در پایان راهکارهایی در مورد دستیابی به توحید عملی ذکر شده است. نوع منابعی که در این تحقیق استفاده شده سعی شده از منابع دسته اول همچون تفاسیر و کتب روایی باشد که ذکر شواهد قرآنی در هر زمینه مورد نظر بوده است. آنچه از این تحقیق بدست می آید این است که توحید عملی دارای اهمیت بسیار ویژه ای در فرهنگ دینی ما می باشد که شناخت آن و عمل بر طبق آن، آثار گرانبهایی را برای انسان به ارمغان می آورد که رسیدن به این آثار از غیر طریق توحید عملی حاصل نخواهد شد.

هدف پژوهشگر بیان تعریف و ارتباط و تفاوت معرفت حضوری و حصولی و اثبات این مساله که تمام علوم بشر به علوم حضوری باز میگردند و علم واقعی همان علم حضوری است روش نمونه گیری مراجعه به منابع فلسفی اعم از آثار متاخرین و پیشینیان است روش پژوهش : بیان نظر فلاسفه متاخر و متقدم و ارائه یک نتیجه گیری روشن از مجموع نظرات دیگران است نتیجه با هدف پژوهش و پژوهشگر ارتباط تنگاتنگی دارد در نتیجه کلی این محصول تحصیل شد که انسان و خدا به خود و ما سواد علم دارند و آگاهند انسان به خود علم حضوری دارند و به واسطه علم حضوری به صورت اشیاآ آنها را نیز می شناسد ولی خداوند به تمام موجودات به طور اجمالی و تفصیلی علم حضوری دارد و خود را نیز حضورا در می یابد.