جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله سعی شده است که متن تصحیح شده ای از رساله اثبات الواجب الوجود ارائه شود منابع سخنان او نیز به مصادر اصلی داده شده است . فصل اول شامل زندگینامه دوانی، شاگردان، آثار و اشعار ... دوانی است . در فصل دوم خلاصه ی فصول چهارده گانه کتاب اثبات الواجب آورده شده است . در فصل سوم اثبات الواجب، خطبه توحیدی، برهان صدیقن آورده شده است. در فصل چهارم به این مباحث اشاره شده است : ف اثبات واجب الوجود لذاته،فی توحیده، فی علمه تعالی، فی قدرته تعالی و..../

کتاب گرانقدر الصافی فی شرح اصول الکافی نوشته مرحوم ملاخلیل غازی قزوینی متولد سال ‎1001 و متوفای سال ‎1089هجری یکی از بهترین شرح هایی است که به زبان فارسی بر اصول کافی نوشته شده است. روش مرحوم قزوینی در شرح به این صورت است که ابتداء متن حدیث را تحت عنوان اصل آورده و سپس تجزیه و ترکیب لغات و توضیح بعضی از کلمات روایت را که لازم است به عنوان شرح ذکر نموده و بعد از آن با عنوان یعنی روایت را به زبان فارسی ترجمه نموده است. این پایان نامه، تصحیح نسخة خطی شرح کتاب ایمان و کفر آن از باب ‎113 تا باب ‎165 را در بر می گیرد. مقدمه این مکتوب، تحقیقی است پیرامون شرح هایی که بر کتاب کافی نوشته شده است همراه با توضیحاتی پیرامون خصوصیات آنها./

این پایان نامه تصحیح نسخه خطی شرح و ترجمه کتاب ایمان و کفر اصول کافی از کتاب الصافی فی شرح الکافی است که توسط ملا خلیل بن غازی قزوینی (‎10891) از سال ‎1064 هجری تا ‎1084 هجری نوشته شده است./

این پایان نامه تصحیح نسخه خطی شرح و ترجمه کتاب ایمان و کفر اصول کافی است که توسط مرحوم ملاخلیل قزوینی در سال ‎1068 هجری نوشته شده است . وی معاصر با مرحوم فیض کاشانی و علامه مجلسی بوده و از علمای زمان خود می باشد. ایشان ابتدا متن حدیث را با اعراب گذاری کامل نوشته و سپس مشکلات آن را شرح کرده اند و در مرحله بعد آن را ترجمه نموده و چنانچه مواردی را لازم بوده با آیت قرآن نیز منطبق داده اند که در مقدمه به طور مفصل آمده است . ایشان در شرح و ترجمه ارجاعاتی به احادیثی قبل و بعد با ذکر دقیق شماره باب و حدیث می دهند و همچنین به کتبی نظیر شرح المقاصد، "الحجه للقرا السبعه" و ... ارجاع داده اند که دلالت بر مطالعه وسیع و احاطه علمی ایشان دارد. شرح و ترجمه ایشان روان و قابل استفاده عموم مردم می باشد و می توان ادعا کرد تاکنون شرح و ترجمه ای به این سبک و تفصیل به فارسی چاپ نشده است . گر چه جهت اختصار سلسله راویان حدیث را ذکر نکرده ولی در بعضی مورد که در مقدمه بطور کامل گفته شده ریشه یابی افراد و قبایل را انجام داده است . و مجموعا این شرح و ترجمه مفید و برای عموم و خواص راهگشا است ./

عرفان، فلسفه و کلام سه روش و مشرب معرفت شناسی هستند که صدر المتالهین رحمه الله علیه نهایت تلاش را صرف نموده تا با بهره گیری از آنها، دیدگاههای متفاوت در باب هستی شناسی را به هم نزدیک کند، لذا وی از هر سه روش در حل معضلات و مسائل فلسفی بهره گرفته است . از جمله مسائلی که دارای اهمیت وافری بوده و مشمول این تلاش محققانه قرار گرفته است، مسئله تشکیک در وجود می باشد. در اهمیت این مسئله می توان گفت که از قدیم الایام در این مورد چنین گفته اند که:(اصاله الوجود و تشکیکه راس کل معارف ).در این تحقیق ضمن بررسی پیشینهء تاریخی بحث تشکیک و مقایسه و تحلیل آراء و انظار حکما و عرفا و ارزیابی ادله و بیان اشکالات وارده بر آنان و بیان نظریه مختار نگارنده به این نکته اساسی دست یافتیم که در بین نظرات مطرح شده، با این که نظریه ملاصدرا دارای ویژگی هایی خاص نسبت به سایر نظرات می باشد، و لیکن نمی توان مسئله تشکیک را در حد مراتب وجود متوقف کرده بلکه اوج عرفانی آن در مظاهر و تجلیات حق تعالی نمود پیدا می کند و به عبارتی دیگر از بود به نمود صعود می نماید. و شاید این ابیات بتواند این مضمون عالی عرفانی را بیان نماید که: (همچون آن یک نور خورشید سماء صد بود نسبت به صحن خانه ها لیک یک باشد همه انوارشان چون که برگیری تو دیوار از میان)/

رساله حاضر، به نام کشف الحقائق، شرحی است برکتاب نفیس و گرانقدر تقویم الایحان. مرحوم میر داماد خواسته است در اثر یک دوره عقاید شیعی را تبیین نماید. خود در مقدمه می فرماید: خواستم کتابی جهت تصحیح عقائد و ارائه معیاری برای سنجش متفکرین و مشتاقان علوم دینی و طالبان حکمت و عرفان عرضه نمایم. پس می توان گفت: تقویم الایحان کتابی است مؤجز در بیان مبانی اصول اعتقادی و با اینکه اثری است اسلامی کلامی، ولی به شکل و روش فلسفی بحث نموده است. تقریباً همه ابواب درباره فلسفه در آن آمده است که نیم اول آن می تواند تمهیدی برای نیم دیگر باشد، همانا بحث الهیات و بخصوص بحثهای مربوط به توحید می باشد. در این کتاب نفیس ارتباط مطالب و نحوه ورود و خروج مطالب به نحوی است که خواننده را به تعجب وا می دارد. نویسنده پس از استناد به ابطال تسلسل و امتناع صدقه، وجود خداوند را اثبات و آنگاه به خصائص ذاتیه می پردازد. و بی همتایی او را از همین راه اثبات می نماید، و بعد وارد بحث صفات ثبوتیه و سلبیه شده و آنرا مشروحاً بیان می کند. و بقیه کتاب روالی بر همین منوال دارد. هر چند سبک نگارش بیان مبانی فلسفی مغایرت با حکمت مشاء ندارد، ولکن می توان گفت: روح فلسفه اشراق بر کتاب حاکم است، مرحوم شارح در مقدمه شرح خود بر این کتاب بدین مطلب اشاره دارد و می فرماید: برای کشف غطاء و آشکار نمودن این کنز مخفی و رفع قناع اجمال از جمال این گرانقدر، اقدام به تألیف این شرح نمودم. از منابع مورد استفاده مؤلف می توان به کتابهای حکمت علائیه، حکمت الاشراق، طبقات، الهیات شفاء، کشاف، رسائل، تقدسات، منطق شفاء، نجات و... اشاره نمود.

پیامبر گرامی از افتراق امت پس از خود به ‎۷۳ فرقه خبر دادند و تنها یک فرقه را اهل نجات شمردند. فرقه ناجیه را نیز " راکبان سفینه اهل بیت و متمسکان قرآن و عترت" تعریف کردند. شیعه امامیه اثنا عشری مدعی دارا بودن چنین ویژگیهایی است و خود را مصداق آن یگانه فرقه ناجیه می شمارد. کتاب حاضر به منظور اثبات همین مدعا به نگارش در آمده است و مولف آن شیخ ابراهیم بن سلیمان مشهور به فاضل قطیفی کوشیده است تا با ارائه دلایل منطقی و مقبول شیعه و اهل سنت بر صحت این ادعا مهر تایید بزند و مخالفان را در عرصه احتجاج در باب عقاید دینی، بویژه اعتقادات شیعه در مورد امامت وائمه اثنا عشر مجاب سازد.

« کشف الحقائق فی تحریر الدقائق » کتابی است در سه علم منطق ، الهیات و طبیعیات که به قلم اثیر الدین ابهری نگاشته شده است . اثر مذکور در دو بخش الهیات و طبیعیات در بسیاری موارد تابع روش فخر رازی در کتاب «لمباحث المشرقیه» است و نیز از آراء فیاسوفانی چون ارسطو ، ابن سینا و سهروردی استفاده می نماید . تصحیح این رساله بر اساس دو نسخه – یکی متعلق به کتابخانة مجلس شورای اسلامی و دیگری میکرو فیلمی است که از روی نسخة موجود در مصر در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد – و به روش توأم صورت گرفته است که بر اساس آن نسخه ای اصل قرار می گیرد و پس از مقایسة انتقادی نسخ ، اصح عبارات گزینش می شود . رسالة حاضر شامل دو بخش الهیات و طبیعیات کتاب کشف الحقایق است که حاوی نکات و نو آوریهای ارزشمندی است که توجه به آنها ریشة برخی از آراء دانشمندان بزرگ بعد از ابهری را روشن می کند.

چکیده (فارسی): المنصص، شرحی است بر "ملخص فخر رازی" که در سه علم منطق، طبیعیات و الهیات به قلم نجم الدین کاتبی قزوینی به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در بخش منطق ،ارجاعات بسیاری به علماء گذشته از جمله بوعلی سینا، ابهری و ... داشته است و همچنین کاتبی قزوینی در شرح ملخص در موارد بسیاری موضع انتقادی اتخاذ نموده و در مواردی نیز نوآوریهایی نسبت به علماء ماقبل خود داشته است. تصحیح این رساله بر اساس چهار نسخه (کتابخانة آستان قدس رضوی، کتابخانة مجلس شورای اسلامی، کتابخانة مدرسه عالی شهید مطهری و کتابخانه ملک) به روش توأم صورت گرفته که بر اساس آن نسخه ای اصل قرار گرفته و پس از مقایسة نسخ، اصح عبارات گزینش می شود. رسالة حاضر شامل بخش نخست منطق کتاب المنصص فی شرح الملخص است.

خواجه نصیر کتاب تجرید الاعتقاد را در شش مقصد براساس اولویت به ترتیب زیر مرتب کرده: مقصد اول: امور عامه/ مقصد دوم: جواهر و اعراض/ مقصد سوم: در اثبات واجب الوجود/ مقصد چهارم: در اثبات نبوت مقصد/ پنجم: در اثبات امامت/ مقصد ششم: در اثبات معاد. آقا حسین خوانساری به مقصد اول یعنی -امور عامه-پرداخته و شرح تجرید را حاشیه زده و اقوال مختلف از حاشیه نویسان و شارحان را آورده و آنها را تحلیل و تفسیر کرده و نظر صائب را مطرح نموده و این رساله در اواخر همین مبحث پایان پذیرفته است./