جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله که موضوع آن بررسی مقایسه ای مفهوم جوهر از دیدگاه حکمت مشا و حکمت متعالیه است بر 3 بخش و 19 فصل مشتمل است . بخش اول که مشتمل بر سه فصل است در زمینه کلیات است . بخش دوم شامل 6 فصل است و بررسی مفهوم فلسفی جوهر را به عهده دارد، دراین بخش تعاریف مختلف جوهر از دیدگاه ارسطو، ابن سینا، شارحان و متاخران ابن سینا و ملاصدرا مطرح شده است . و در نتیجه مقایسه ای بین تعریف ابن سینا از جوهر و ملاصدرا صورت گرفته است با این توضیح که تعاریف این دو بزرگوار تقریبا هماهنگ بوده است و کمتر اختلافی در ان دیده می شود اگر چه می توان مشکلات ابن سینا را در مبحث جوهر بیشتر از صدرالمتالهین دانست که البته شیخ الرئیس چاره اندیشی هایی برای رهایی از مشکلات داشته است ولی از نظر ملاصدرا مورد قبول واقع نشده و با راه حلهایی که ارائه می کند در صدد نجات ابن سینا از تنگناهای موجود است . بخش سوم مشتمل بر 8 فصل است . که آخرین فصل آن به نظر می رسد مهمترین فصل آن باشد، در زمینه جوهریت خداوند است که هر دو فیلسوف بزرگوار اعتقاد بر عدم جوهریت باریتعالی دارند اگر چه دلائل آنها متفاوت است ولی در نهایت می توان بهترین دلیل را این چنین مطرح کرد که جوهر ماهیتی است اگر در خارج موجود شود از موضوع بی نیاز خواهد بود و این در حالی است که خداوند باریتعالی ماهیت ندارد. ( ماهیته انیته) پس خداوند جل و علا جوهر نیست.

این پژوهش مشتمل بر سوالات اساسی از جمله اینکه آیا عرفان اسلامی مبتنی بر شریعت محمدی (ص) همان تصوف است؟ فرقه ذهبیه که مدعی تنها فرقه ناجیه و ام السلاسل صوفیه است، آیا وجه تمایز و برتری بر دیگر فرق صوفیه دارد؟ رویکرد ذهبیه نسبت به آیات قرآن و روایات معصومین چگونه است؟ و سوالات فرعی همچون اصول و فروع تصوف چیست و آیا با اصول و فروع مکتب اهل بیت یکی است یا خیر؟ نام ذهبیه از چه زمانی وجود داشته و سبب نامگذاری آن به ذهبیه چیست؟ رویکردهای مختلف ذهبیه از جمله رویکرد سیاسی، اجتماعی و غیره چگونه بوده است؟ حجیت ظواهر در نزد ذهبیه چه جایگاهی دارد؟ عملکرد ذهبیه نسبت به احادیث جعلی چیست؟ و ما در این بررسی به این مطلب رسیدیم که صوفیه با اقتباس از ادیان و مکاتبِ دیگر، بسیاری از آموزه های خود را از آنها گرفته است و در دامان اسلام آنها را رنگ و بوی اسلامی داده است. علت ورود آداب و رسوم دیگر مکاتب به صوفیه، به زمان دوره اشرافیگری خلیفه سوم و بعد از آن حکومت بنی امیه می رسد که بناچار عده زیادی از مسلمین برای فرار از آن به زهد و گوشه نشینی روی آوردند و از جهتی دیگر ورود مسیحیان و دیگر ادیان به دین اسلام و همچنین عوامل دیگر، راه نفوذ آداب صوفیه مهیا گردید. در صوفیه اولیه تا قرن هشتم ردپایی از شیعه دیده نمی شود و صوفیان همه اهل سنت می باشند. صوفیه در قرن دوم بوجود آمد کم کم رشد کرد خانقاه جای مسجد قرار گرفت و آدابی مانند ریاضت، سماع، خرقه، مرید و مرادی و...رواج یافت که اینها در اسلام اصیل یا وجود نداشت و یا به شکلِ صوفی آن نبودند. اما ذهبیه، که خود را برتر از دیگر فرق می داند تفاوتی با آنها ندارد زیرا همان آدابی که در فِرَق وجود دارد در ذهبیه هم موجود است. گرچه ذهبیه سعی دارد که سلسله خود را منسوب به امام رضا کرده و نام ذهبیه را به آن زمان برساند ولی هیچ دلیل درستی ذکر نمی کند و باید گفت تا قرن هشتم هیچ منبع صوفی و غیر صوفی نام ذهبیه را ذکر نکرده است و این نام بعد از خروج عبدالله برزش آبادی از بیعت شیخ خود بوجود آمده است. معروف کرخی که آن را موسس ذهبیه ذکر می کنند و معتقدند که وی از امام رضا خرقه گرفته، شخصی مجهول الهویه می باشد که تا قرن پنجم هیچ منبع تاریخی و رجالی نامی از او نبرده اند. نه تنها در مشایخ ذهبیه بریدگی وجود دارد بلکه زمانی که اقطاب خود را بیان می کنند از قطب فعلی شروع کرده تا به امام رضا می رسند و ائمه قبل از حضرت را ذکر می کنند تا رسول اکرم و چهار ائمه بعد از امام رضا را حذف می نمایند. در فصل سوم رویکردهای ذهبیه نسبت به قرآن و حدیث بررسی شده است. ذهبیه به ظواهر قرآن بی توجه بوده و تعبدی به نص ندارد. مواردی مانند سماع را به نفع خود تفسیر می کند.آیات صریح در باره شیطان و فرعون را نادیده می گیرد. در ذهبیه احادیث جعلی فراوان برای اثبات بدعت های خود یافت می شود از جمله برای تقسیمات شریعت و طریقت، نام تصوف و خرقه و... . لذا در سند سازی برای ارکان تصوف ید طولایی دارد و اکثرا توجهی به سند و متن احادیث نمی کند و در وااقع به دلایل ذکر شده و همچنین با گزینشی عمل کردن و توجه خاص آنها به تأویل گرایی، راه افراط و تفریط را پیموده و بدعتها بپا کردهو از اسلام اصیل فاصله گرفته است.

پژوهشی است در تبیین معاد و تأثیر اعتقاد به آن در زندگی بشر با بهره گیری از آیات، روایات و منابع کلامی و فلسفی. این پژوهش در سه بخش و هشت فصل تدوین شده است. نویسنده در بخش اول پس از بررسی واژة معاد، جسمانی یا روحانی بودن معاد و آثار ایمان به معاد را مورد توجه قرار داده است. وی سپس حقیقت نفس، تجرد و جاودانگی و ادلة اثبات معاد و امکان آن را تبیین کرده و نمونه های عینی از معاد را آورده است. نویسنده در بخش دوم با عنوان «تأثیر اعتقاد به معاد در بینش ها» بر این باور است، اعتقاد به معاد، نگاه انسان را به دنیا تغییر داده و انسان دنیا را به عنوان هدف مستقل برای خود نمی داند، همچنین در این بخش به هدف آفرینش انسان و جاودانگی اعمال نیز اشاره شده است. نویسنده در بخش پایانی به طور مفصل «تأثیر اعتقاد به معاد در زندگی بشر» را بیان کرده و بر اساس حدیث نبوی مرگ انسان آغاز معاد و اولین مرحله قیامت دانسته شده و سپس سایر مراحل و منازل معاد و آثار فردی و اجتماعی معاد ذکر گردیده است.

عنوان این پایان نامه حدیث و حدیث شناسی در آثار شهید مطهری است . این تحقیق مشتمل بر شش فصل می باشد، فصل اول مربوط به واژه شناسی حدیث، شرط راوی حدیث و جرح راوی می باشد و همچنین در این فصل تعاریف شهید مطهری از چند اصطلاح حدیثی را نیز آورده ایم. در فصل دوم مطالبی پیرامون تاریخ حدیث، مهمترین کتب حدیثی سنی، شیعی، نقش ایرانیان در تاریخ حدیث، جعل حدیث و اخباریون از نظر استاد را نقل کرده ایم. فصل سوم در باره فقه الحدیث است و در آن نمونه هایی از احادیث بررسی شده توسط شهید مطهری را نیز ذکر کرده ایم. در فصل چهارم روشهای شرح حدیث توسط استاد را برشمرده ایم و نمونه هایی را برای این روشها از آثار ایشان ذکر کرده ایم. فصل پنجم مربوط به کاربرد حدیث توسط استاد در مباحث عقیدتی، فقهی، اخلاقی و تفسیر قرآن می باشد. در فصل ششم بیانات استاد در باره نقش حدیث در پیشرفت فلسفه، نظر اهل حدیث در باره مباحث فلسفی و عقلی، و پاسخ حکمای الهی به آنها آمده است، و پس از این مطالب سخنان استاد، پیرامون اندیشه های کلامی و فلسفی حضرت علی (ع) را آورده ایم و سپس نمونه هایی از حدیث در مباحث فلسفی ایشان را نیز ذکر کرده ایم./

آنچه در این مجموعه ارائه گردیده، بخش کوچکی از تصحیح یک نسخه خطی حدیثی و درازدامن به نام«نور الانوار فی شرح کلام خیر الأخیار» است که به خامه دانشمند و فقیه بزرگوار شیعه آیت الله سید نعمت الله جزایری(10501112ه)نگارش یافته و همراه با تحقیقی لازم و مقدماتی گذرا به فراخور یک پایان نامه کارشناسی ارشد تقدیم گردیده است. هدف از این تصحیح و تحقیق در گام نخست آموختن شیوه صحیح و شایسته احیاء میراث گران بهای قرآنی و حدیثی بر جای مانده ازرسول اسلام و اهل بیت طاهرین ایشان است و در گام بعد آماده سازی یکی از تألیفات قرآنی و حدیثی شیعه که تاکنون به زیور طبع آراسته نگشته جهت ارائه به علاقه مندان و مشتاقان این گونه آثار. البته از آن جا که این تألیف، پر برگ و بار(بیش از 500 صفحه وزیری بدون تحقیق) و بسیار فراتر از حجم لازم برای یک پایان نامه کارشناسی ارشد بوده است فقط بخشی از آن در این رساله ارایه گردیده است. همچنین لازم به ذکر است که در تصحیح این اثر سعی بلیغ شده از معتبرترین متد تصحیح متون دینی و در تحقیق آن از منابع و مصادر دست اول بهره گیری شود.

رساله حاضر تحت عنوان تصحیح و تحقیق یک نسخه خطی تفسیری و حدیثی می باشد، که فهرست آن به شرح ذیل می باشد: مقدمه مصحّح مقدمه مؤلف باب اول در اسئله و اجوبة علم تفسیر باب دوم در اسئله و اجوبة علم حدیث شرح اعلام فهرست آیات فهرست احادیث فهرست اشعار و ضرب المثل ها نمایه نامها نمایه کتابها مآخذ چکیدة انگلیسی