جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با عنوان«بررسی تحلیلی سرگذشت حضرت نوح علیه السلام از دیدگاه قرآن و عهدین» که در چهار فصل تنظیم گردیده بر آن است که سرگذشت آن حضرت را بر اساس آیات قرآن و روایات مشهور با گفته های تورات و انجیل دربارة آن حضرت بررسی و تحلیل نماید. در فصل اول با عنوان«کلیات» به مباحثی چون آشنایی اجمالی با قرآن و عهدین(تورات و انجیل) قرآن و مسألة تحریف، اسرائیلیات و تحریف معنوی در قرآن و تفاوت داستان و سرگذشت در قرآن و عهدین پرداخته شده است. فصل دوم این رساله که به شرح زندگانی و دعوت این پیامبر الهی می پردازد، مباحثی چون زندگینامه نوح، دین و شریعت در دوران نوح و اصول و ویژگی های دعوت نوح را مطرح ساخته و آنها را از دیدگاه قرآن و عهدین بررسی کرده است و در آخر هم مبحثی با عنوان علت عدم موفقیت نوح در دعوت و تبلیغ آورده شده است. رئوس کلی موضوعات فصل سوم که شرح واقعه طوفان، چگونگی شکل گیری و ماجرای بعدی آن است، به این قرار است: علت و سبب، نشانه آغازین و نحوة نزول طوفان، فرمان ساختن کشتی و عکس العمل کافران در برابر آن، نقد روایات اسرائیلی دربارة مشخصات و حوادث شگفت انگیز کشتی، سرنوشت فرزندان نوح، اسرائیلیات مطرح شده در این باره، سرچشمة این روایات و ...فصل چهارم تحت عنوان«طوفان نوح جهانی است یا منطقه ای» به موضوعاتی چون دیدگاه تورات، مورخان و مفسران اسلامی دربارة عمومیت طوفان، و اولوالعزم در منطق قرآن و حدیث پرداخته، تنها دو تن از پیامبران اولوالعزم(پیامبر خاتم(ص) و حضرت ابراهیم(ع) را دارای رسالت جهانی دانسته و برای سه پیامبر اولوالعزم دیگر از جمله حضرت نوح(ع) رسالتی قومی و منطقه ای اثبات کرده و سپس شواهد و دلایل قرآنی، تاریخی و باستانشناسی خود را در تأیید رسالت قومی نوح و منطقه ای بودن طوفان آورده است.

این تحقیق در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول شامل کلیات بحث است، از قبیل معناشناسی اسم و صفت، فرق اسم و صفت و بحث توقیفیت اسما. فصل دوم بحث در اسما و صفات از دیدگاه فلسفه است . فصل سوم : در این فصل مباحث فصل دوم از دیدگاه عرفان بررسی شده است. در آخر طی یک ضمیمه ای فهرستی تحقیقی از اسما و صفات الهی آورده شده است

در این پژوهش طی چهار فصل سیره حضرت ابراهیم با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده است. در فصل اول کلیاتی از بحث نظیر تعریف سیره، حنیف، ملت و ابراهیم آمده است. در فصل دوم با عنوان رفتار و شخصیت فردی ابراهیم(ع) از سیر کلی زندگی ابراهیم(ع)، سیره عقلانی، ویژگی های اخلاقی و روش نیایشی او بحث شده است. در فصل سوم با نام شخصیت خانوادگی ابراهیم(ع) به بررسی رفتار ابراهیم(ع) با آزر و والدین، رفتار او با همسران و رفتار وی با فرزندان پرداخته شده است. در فصل چهارم تحت عنوان شخصیت اجتماعی ابراهیم از دعوت آن حضرت به توحید و برائت او از شرک، سیره رفتاری او با فرمانروای معاصر و سیره رفتاری او با قوم لوط سخن رفته است

سهروردی از جمله فیلسوفان مسلمانی است که با روش اشراقی خود، الگویی را ارائه کرد که به طور گسترده به تلفیق و آمیزش وحی با مباحث فلسفی پرداخت و این روند تحولی در فلسفه اسلامی ایجاد کرد که پس از وی نیز تداوم یافت. مسأله این است که اولا آیات قرآن که وحی الهی و تعالیم دینی را شامل می شود، چگونه و با چه هدفی در مباحث عقلی جای گرفته است؟ و ثانیا نقش و تا.ثیر این تأویل و اقتباس از قرآن بهره برده است. قرآن کریم، در ایجاد فرضیه ها ودغدغه های معرفتی جدید و اصول مبنایی شیخ اشراق و حتی ارکان براهین و استدلال های او،نقش ویژه ای داشته است. سهروردی با مطالعه، تعمق و تدبر در قرآن کریم و دیگر اندیشه های انسان ساز، تناسب ها و حلقه مشترکی بین آنها یافته است که همان شناخت نفس و پرورش آن برای رسیدن به حقیقت گمشده ای است که اندیشه انسانی در تکاپوی رسیدن به آن است. او باتوجه به این تناسب ها و تعالیم باطن گرای نبوی به ضوابطی دست یافت که یاریگر او در تفسیر وتأویل آیات قرآن جهت توصیف بهتر حقایق معرفتی و فلسفی شد. شیوه سهروردی در استناد به قرآن تا حد زیادی ضابطه مند و از اشتباهات و تحمیل نظرهایی که دیگران داشته اند به دور است ولذا مورد قبول و الگویی برای آیندگان شد. او در تفکر فلسفی و تأمل قرآنی خود متأثر از تفکرات باطن گرا و بطور شاخص بهره مند از احادیث پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع) بوده است و به همین دلیل در جریان تفکر فلسفی شیعی که با حکمت صدرایی همراه بود. متقابلا تأثیر گذاشت.

کتاب « اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریه» رساله دکتری آقای ناصربن عبدالله قفاری است که به عنوان بهترین تحقیق دانشگاه محمدبن سعود عربستان معرفی شده و در سال 1414 ق. در سه جلد چاپ و نشر یافته و مهمترین ردّیه بر مذهب شیعه می باشد. رساله ای که اکنون در دست دارید به بررسی و نقد باب دوم این کتاب اختصاص دارد. در این رساله پس از مقدمه به بیان کلیات پرداخته و توضیح داده شده که صرف وجود یک حدیث درمنابع حدیثی شیعه به معنی پذیرش و اعتقاد به محتوای آن نیست. در بخش دوم رساله ابتدا به بحث از توحید و شرک در عبادت و بیان ملاک های هرکدام پرداخته و سخنان آقای قفاری که تصور کرده توسل یا زیارت و استغاثه و... منافی با توحید هستند نقادی شده و سازگاری آن ها را با توحید بیان کرده ایم. در بخش سوم، توحید در ربوبیت و جایگاه ائمه علیهم السلام در تدبیر جهان بحث شده و در بخش چهارم ذیل عنوان توحید در اسماء و صفات از تأویل قرآن و تشبیه و تنزیه بحث شده و میزان اعتبار ظواهر دینی در اعتقادات مورد بررسی قرار گرفته، آن گاه در بخش پایانی رساله از ایمان و ارکان آن و شهادت ثالثه، عذاب نشدن شیعیان، مصحف فاطمه سلام الله علیها و... بحث شده است. در همة مباحث ابتدا عقیده شیعه تبیین و سپس سخنان آقای قفاری نقل، و آنگاه جواب نقضی و حلّی به نوشته های او داده شده است. این رساله نشان داده است که نوشته آقای قفاری از دقت و اعتبار لازم برخوردار نبوده و کاملاً مغرضانه و با هدف توهین به مذهب شیعه به رشته تحریر درآمده است.

در این پژوهش بر اساس تبیین اندیشه«امکان فهم قرآن» در آغاز به دو رویکرد مهم نسبت میان قرآن و سنت که از عصر نزول تا به اکنون بوجود آمده، اشاره شده است، یکی رویکرد تفکیک و جدایی میان قرآن و سنت و دیگری تلفیق و تحکیم میان قرآن و سنت که بر این اساس برخی به اصالت قرآن و گروهی به اصالت حدیث و جماعتی به هر دو گرایش پیدا کرده اند. در بخش اول بیشتر به تحلیل عقاید اخباریان و اصولیان پرداخته شده و بحث های حجیت ظواهر الفاظ قرآن به تفصیل بیان شده است. ضمن آنکه اندیشه علامه طباطبایی در زمینه فهم پذیری قرآن بدون مراجعه به سنت مورد تأکید قرار گرفته است. در بخش دوم به مباحث معنا شناسی قرآن و مقوله زبانشناسی دینی و ویژگی های زبان قرآن اشاره شده است، ضمن آنکه سیر اندیشه معنا شناسی در جهان اسلام و غرب دنبال شده و به تحلیل عقاید هرمنوتیک ها در زمینه فهم متن پرداخته شده است. در بخش سوم به مقوله فهم پذیری قرآن پرداخته شده است که بر این اساس به تحلیل و نقد عقاید مخالفان فهم:اخباریها، هرمنوتیک ها و عرفان مسلک ها اشاره شده است، آنگاه موانع و دشواریهای فهم قرآن بیان و شرایط و روشهای فهم قرآن تبیین شده است، ضمن آنکه به مسائل ابهام و اجمال و تشابه در آیات پرداخته شده و ثمرات و نتایج هدایتی قرآن کریم بیان شده است. در خاتمه به برخی از نکات مهم و نتایج بدست آمده از این پژوهش اشاره شده است.

موضوع قضاوت و اینکه آیا زنان توانایی عهده دار شدن چنین منصبی را دارند نظر بسیاری از محققین را به خود جلب نموده است. مسئله قضاوت زن در روایات و به تبع آن در اقوال فقها از متقدمین و متاخرین به عنوان یکی از مسائل مهم بحث قضاء مطرح بوده و تقریبا در حکم به عدم جواز قضاوت زن می توانیم اجماع و اتفاق آنها را مشاهده کنیم . در این رساله سعی شده است که مقام زن از جهات متفاوت و در ادیان مختلف مورد بررسی قرار گرفته تا از منظری بالاتر بتوانیم مسئله قضاوت که شانی از شوون انسان است را در مورد زن ترسیم نماییم. فصل های این رساله به ترتیب شامل: نگرش یهودیت و مسیحیت به زن، نگرش عرب جاهلی قبل از اسلام نسبت به زن، نگرش اسلام به زن، ارزشیابی شهادت زنان از دیدگاه فقهای اسلام، بررسی قضاوت زن از دیدگاه اسلام و زن در جاهلیت مدرن می باشد. در نهایت نتیجه گرفته ایم که برداشتن چنین مسئولیت خطیر و حساسی از دوش زنان از ناحیه اسلام نه تنها به مقام و ارزش زن خدشه ای وارد نکرده بلکه اسلام به حالات و جنبه حیاء روحی و عاطفی زنان عنایت ویژه نموده و او را از چنین منصب پر مخاطره و مشوش به دور داشته تا بهتر بتواند به کمالات انسانی که هدف از خلقت می باشد دست یابد.

پژوهشی در بیان الگوهای تربیتی، اخلاقی و علمی جوانان با بهره گیری از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در دو بخش و ده فصل تنظیم شده است. بخش اول با عنوان «جوان، تربیت، روش ها و اهداف» شامل مباحثی چون واژه شناسی جوان و تربیت، روش های تربیتی در اسلام و نیز اهداف تربیتی در اسلام شامل ایمان و آثار آن و تقوی و عبادت است. نویسنده بخش دوم را به «الگوها و اسوه های اخلاقی، علمی، تربیتی و...» اختصاص داده است و در آن جلوه های الگویی پیامبران و پیروان آن ها را یادآوری کرده است. وی در ادامه اسوه هایی از دیگر پیامبران و یاران آن ها همچون طالوت، ثعلبه، جویبر همسر ذلفا و شهید فخ یکی از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) را بر شمرده است. نویسنده در فصلی «اسوه ها و الگوهای تعلیم و تربیت» را بیان کرده است. وی فصل پایانی را به «اسوه ها و الگوهای زنان تاریخ» اختصاص داده و مباحثی همچون نقش الگوهای مناسب در جامعه، الگوهای زنان مؤمن و کافر، مطرح کرده است.

آنچه که در این رساله تقدیم می گردد بیان کلی و مختصری از اصول دعوت از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. رساله را با بیان مفاهیم کلی موضوع شروع و سپس به جوانب مختلف آن؛ از جمله: حکم آن، جایگاه آن در قرآن و سنت و سپس مطرح کردن شبهه ای در این راستا و پاسخگویی به آن و بعد بیان راه دعوت و جوانب مختلف آن پرداخته و در بخش دوم به بیان ارکان موضوع که داعی و مدعو و محتوای دعوت می باشد پرداخته ام و در بخش بعدی روشهای دعوت را ذکر و سرانجام با بیان مصادر و منابع اصلی دعوت و ذکر منابع و مآخذ رساله را خاتمه داده ام.

علم اسماء و صفات الهی از جمله علوم غامض و پر اهمیت دردر الهیات می باشد که در مراحل اولیه تبیین و تفسیر آن توسط حضرت علی(ع) به بهترین و کاملترین وجه انجام گرفته و در کتاب شریف نهج البلاغه گردآوری شده است. هدف از بحث در این مسئله شناخت صحیح اسماء و صفات الهی و حد دستیابی انسان به این معرفت است که منجر به درک بهتری از باری تعالی می گردد. برای رسیدن به این هدف ابتدا به طرح، نقد و بررسی دیدگاههای مختلف پرداخته و در پایان، دیدگاه حضرت علی(ع) به عنوان دیدگاه مقبول و برتر معرفی شده است. در این رساله از منابع معتبر و اصلی استفاده شده که شامل کتب: لغت، تفسیر، حدیث، شروح نهج البلاغه و کتابهای کلامی، فلسفی، عرفانی می باشد. نتایجی که بر این بحث مترتب است عبارتند از: 1 اسم و صفت هر دو علامت و نشانه ای بر وجود خدا هستند، ولی صفت در نشانه بودنش بر وجود کلامی در خداوند نیز اشاره شده دارد. 2 صفاتی که دلالت بر تنبیه و تجسیم دارند، تأویل برده می شوند. 3 رابطه میان صفات خالق با مخلوق، اشتراک معنوی با تشکیک در مراتب می باشد. 4 عدم دسترسی عقول به کنه صفات الهی به علت عینیت صفات با ذات نا محدود است.