جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گوهر مراد شامل امّهات مسائل کلام و حکمت و اخلاق و عرفان و اصول خمسه است، دارای یک مقدّمه و سه مقاله و یک خاتمه است که مقدّمه آن در مورد مرتبهٔ وجود انسان و روشن نمودن راه خدا و فایده علم حکمت و کلام است و سه مقالهٔ آن در خودشناسی و خداشناسی و شناخت فرمان خدا و ابلاغ کنندگان و مجریان راستین آن یعنی انبیاء و امامان-علیهم السلام-و نتیجه عمل به آن یعنی معاد است و خاتمهٔ آن نیز پیرامون تهذیب اخلاق و سلوک مقامات العارفین است. تبویب گوهر مراد، تبویبی خاص است و در دیگر کتب کلامی دیده نمی‌شود. این کتاب علاوه بر مباحث کلامی به مباحث مسائل اخلاقی و عرفانی نیز می‌پردازد. مباحث فلسفی به کتاب راه یافته است؛ از این جهت گوهر مراد را کتابی کلامی-فلسفی می‌توان دانست. اندیشه‌های عرفانی مؤلف کتاب بر مباحث کتاب دیده می‌شود.

کتاب تجريد الاعتقاد، كتاب مشهور و در فن خويش بى‌نظير است كه خواجه نصیر الدین طوسى آراى كلامى خود را با بهترين نظام و قوى‌ترين براهين، در آن گرد آورده است. كتاب مذکور، از كتاب‌هاى مهمى است كه در تبيين عقايد اماميه، نگاشته شده و به گفته برخى،اولين آنها به حساب مى‌آيد. خواجه نصيرالدین، در ابتداى اين اثر، آن را تحرير العقائد ناميده است، اما بعدها، اين كتاب، به اسامى ديگرى همچون تجريد الاعتقاد، تجريد العقائد و تجريد الكلام، مشهور شده است.

«شرح المنظومة» اثر فلسفی ملاهادی سبزواری است. مقصود حكیم سبزواری از این تألیف، ایجاد زمینه و دیدگاه عمومی، منطقی، فلسفی و عرفانی برای ورود و فهم به درس اسفار اربعه ملاصدرا بود. وی با زبردستی و مهارت خاص موفق به انجام این امر شد و در قالب شعرهای زیبا این كار را انجام داد. هیچ كتابی پس از تألیف شرح منظومه، تاكنون نتوانسته جایگزین آن از حیث روش و مبانی گردد. مطالب كتاب كه در هفت مقصد تدوین شده است بدین شرح می باشد: مقصد اوّل: در امور عامه. مقصد دوم: در جواهر و اعراض. مقصد سوم: در الهیات به معنی الاخص. مقصد چهارم: در طبیعیات. مقصد پنجم: در بنوات و منامات. مقصد ششم: در معاد. مقصد هفتم: در علم اخلاق. هر مقصد خود به چند فریده و هر فریده به چند غرر تقسیم می شود.

عصرگاه جمعه ۲۱ خردادماه نشست فلسفه‌ی تاریخ: «فاشیسم‌پژوهی در زمانه‌ی ما» در کتابخانه‌ی ملی ایران برگزار شد. این نشست را موسسه‌ی فرهنگی خورشید راگا و موسسه‌ی سیاووشان با همکاری کتابخانه‌ی ملی برگزار کردند. این نشست یکی از برنامه‌هایی بود که خورشید و سیاووشان با موضوع فلسفه‌ی تاریخ و جدل‌های مهم میان مورخان برگزار خواهند کرد. با وجود آن که موضوع نشست بسیار تخصصی بود و مخاطبانی خاص داشت، شمار زیادی از صاحبنظران و پژوهشگران درباره‌ی جامعه‌شناسی و تاریخ فاشیسم در نشست حضور داشتند و در نیمه‌ی دوم برنامه به بحث و تبادل نظر درباره‌ی نظریه‌ها و آرای موجود در این زمینه پرداختند. سخنران اصلی این برنامه دکتر مهدی تدینی بود که به طور مشروح درباره‌ی چارچوبهای نظری فاشیسم‌پژوهی، فلسفه‌ی تاریخ و روش‌شناسی ارنست نولته و آثار مهم او در این زمینه سخن گفت و گزارشی از ماجرای جدل مورخان را که میان هابرماس و نولته در گرفته بود، ارائه کرد. جدل مورخان کشمکشی نظری میان مورخان آلمانی بود که بیش از بیست سال به درازا کشید و بیش از هزار مقاله و دهها کتاب در جریان آن نوشته شد. دکتر تدینی شاگرد ارنست نولته هستند و طی سالهای گذشته مجموعه‌ای از کتابهای تخصصی درباره‌ی فاشیسم‌پژوهی و به ویژه آثار نولته را به پارسی ترجمه کرده‌اند. سخنران دوم این نشست دکتر شروین وکیلی بود که بحث خود را از جدل مورخان آغاز کرد و به پرسش از مفهوم عینیت در تاریخ پرداخت. او از سویی به نقدهای چپ‌گرایان و نئومارکسیستهایی پرداخت که تاریخ و اصولا علم را امری برساخته و فاقد ارزش علمی می‌دانند و تنها ارزش عملیاتی آن را در نظر می‌گیرند. در سوی دیگر آرای هواداران مکتب روایت‌گرایی (Narrativism) را نقل کرد که به خاطر بافت روایی شبه‌ادبی و سیطره‌ی استعاره در متون تاریخی آنها را از دایره‌ی علم بیرون می‌دانند. دکتر وکیلی از یکسو بر سویه‌های استعاری و قدرت‌مدار دانشهای تجربی تاکید کرد و از سوی دیگر از عینیت تاریخی دفاع کرد و روش‌شناسی‌ای سیستمی را برجسته ساخت که گزاره‌های تاریخی را رسیدگی‌پذیر می‌سازد و امکان داوری درباره‌ی صحت‌شان را فراهم می‌آورد. پس از آن دکتر مرتضی مردیها سخنانی درباره‌ی نقد رویکرد چپ‌گرایانه به تاریخ‌نگاری بیان کردند. ایشان نگاه ابزاری به تاریخ و علم را که از اولویت دادن به پراکسیس مارکسیستی ناشی می‌شود را زیربنای گفتمانی دانستند که سیاست‌زده و علم‌گریز و فریبکارانه است، و نمونه‌هایی از پژوهشهایی را برشمردند که بی‌پایه بودن علمی گفتمانهایی درباره‌ی تاریخ بومیان استرالیا یا نظریه‌های فمینیستی را به دست می‌دهد. نقطه‌ای که هر سه سخنران درباره‌اش توافق داشتند و موضعی که هرسه از آن دفاع می‌کردند، تاکید بر عینیت داده‌های تاریخی بود، و پافشاری بر این که در تاریخ هم مثل همه‌ی دانشهای دیگر امکان ارزیابی گزاره‌ها و داوری درباره‌ی صحتشان وجود دارد و از این رو برخورد ابزاری و سیاست‌بازانه با آن نادرست و فریبکارانه است. نشست با پرسش و پاسخ تا ساعت ۱۹:۳۰ ادامه یافت و حاضران آرای خود را درباره‌ی نولته و فاشیسم‌پژوهی و دستگاههای فلسفی حاکم بر این شاخه از پژوهشهای تاریخی ابراز کردند.

فلسفه ی زبان از جریان های مهم فلسفه ی تحلیلی است که قایل به تبیین گری محتوای فلسفی توسط کنش زبانی است، و در پژوهش فلسفی به استعمالات واژگان ملازم با مفاهیم فلسفی توجه ویژه ای دارد. مسأله صدق، حکایت، معنا، ضرورت و مسائل دیگری از این دست، موضوع مطالعه فلسفه زبان هستند. سلسله جلسات پیش رو، درس های دکتر مرتضی صداقت زاده آهنگری در دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سال ۱۳۹۲-۱۳۹۳ می باشد که بر محور کتاب مایکل موریس ارایه شده است.

نشست اول : 10 دی ماه 1391؛ مقدمه ای بر امید در فلسفه و تراژدی یونان تأملاتی درباب امید؛ جلسه‌ی دوم : 26 دی ماه 1391. امید در ادیان ابراهیمی با دعوت از آرش آبایی (یهودیت: امید همچون انتظار مسیحا)، یوحنا حنانه (مسیحیت: امید در مقام وعده)، و آرمان ذاکری (اسلام شیعی: امید همچون انتظار منجیِ موعود) تأملاتی درباب امید؛ جلسه‌ی سوم. 3 بهمن ماه 1391 : درباره‌ی الهیات‌های امید: اول. شریعتی، جبر تاریخ و مسئله‌ي امید با دعوت از سوسن شریعتی. دوم. مولتمان و الهیات وعده و امید با دعوت از حسن محدثی تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی چهارم، 11 بهمن ماه 1391 : الف) امید در الهیات‌های یهود: هرمان کوهن، فرانتس روزنتسوایگ، مارتین بوبر؛ ب) سورن کی‌یرکگور و امید و ناامیدی در الهیات پروتستان با دعوت از احمد رستم‌پور: تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی پنجم، 17 بهمن ماه 1391 : الف) سکولاریزاسیون آخرت‌شناسی (eschatology) و امید به پیشرفت در عصر روشنگری با دعوت از مهدی یوسفی؛ ب) هگل، تاریخ و دیالکتیک ایجابی: آیا «روح» ذاتاً امیدوار است؟ با دعوت از محمدمهدی اردبیلی تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی ششم، اول اسفند ماه 1391؛ مارکس، امید و تغییر جهان: آیا با ماتریالیسم تاریخی مارکسی می‌توان به امید فکر کرد؟ تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی هفتم، 8 اسفند ماه 1391 : الف) ارنست بلوخ: هستی‌شناسی ماتریالیستیِ «نه دیگر» و «هنوز نه»، گشودگی آینده و «اصل امید» با دعوت از یحیی شعبانی؛ ب) والتر بنیامین: مورخ ماتریالیست و «دمیدن بارقه‌ي امید در گذشته» با دعوت از آرش حیدری: تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی هشتم، 16 اسفند ماه 1391 : آدورنو و نجات امیدهای گذشته: الف) آدورنو و خاستگاه‌هایش: مارکس (بیگانگی، فتیشیسم)، وبر (عقلانی‌سازی و قفس آهنین)، اوکاچ (شیئی‌وارگی)؛ ب) آدورنو، پراکسیس و رهایی؛ ج) دیالکتیک روشنگری و تفکر اینهمان‌ساز: برابرسازی چیزهای نابرابر تأملاتی درباب امید، جلسه‌ی نهم (نشست آخر) : 23 اسفند ماه 1391، فکرکردن به امید با آدورنو از خلال کانت و نیچه: از «اخلاق صغیر» تا «درسگفتارهای اخلاق» با دعوت از میلاد پشتیوان