آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با هدف بررسی ماهیت تجربه دینی از نظر ویلیام آلستون(فیلسوف معاصر آمریکایی) و امکان کاربرد آن در تعلیم و تربیت انجام شد. براین اساس ازنظر آلستون،تجربه دینینوعی از ادراک است که علاوه بر داشتن ساختار مشترک با تجربه حسی،نقش موثری در موجه ساختن باورها و اعتقادات دینی ایفاء می نماید. لزوم برخورداری از گوهرآگاهی(درونی) بی واسطه به خداوند،وجه متمایز دیدگاه آلستون با سایر فیلسوفان دین محسوب می گردد. لذا از این حیث، برقراری ارتباط و تعامل با خداوند به عنوان هدف آفرینش انسان تلقی شده که با رویکرد اعتماد گرایی سعی در موجه نمودن باورهای صادق می باشد.این تحقیق در صدد پاسخگویی به سئوالاتی اساسی شامل: بررسی مبانی معرفت شناسی وماهیت تجربه دینی ، دلالتها و پیامدهای ناشی از کاربرد آن در تعلیم و تربیت و انتقادهای وارده به دیدگاه آلستون می باشد.به نظر می رسد این تلقی از تجربه دینی حداقل می تواند در سه حوزه اهداف آموزشی، روش یاددهی – یادگیری وپرداختن به هوش معنوی به عنوان روش تربیتی قابل استفاده باشد وهمچنین از حیث ماهیت در زمره تحقیقات نظری و فلسفی قرار دارد و روش پژوهش نیز استنتاجی – تحلیلی است.نظرات و دیدگاههای آلستون و مقالات و کتابهای ترجمه شده در این موضوع به عنوان منابع دست اول و دوم مربوط به جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه به بررسی انتقادات وارده بردیدگاه آلستون از حیث معرفتی و شباهت تجربه دینی و حسی پرداخته شده است. نتیجه حاصل از این بررسی، ارائه یک الگوی پیشنهادی مبتنی بر گزاره- هایی با هدف داشتن ارتباط معنوی با خداوند و با در نظر گرفتن اصل تعالی و کمال متربی و همگانی بودن امکان تجربه می باشد. و لازمه چنین رویکردی، داشتن مربیانی با اوصاف معنوی و ملتزمبه روش مباحثهو مشارکت متربی درفرایند تعلیم و تربیت می باشد.

ترجمه ماشینی: فلسفه دین به عنوان یک رشته متمایز از ابداعات دویست سال اخیر است، اما موضوعات محوری آن - وجود و ماهیت الهی، ارتباط نوع بشر با آن، ماهیت دین و جایگاه آن در زندگی انسان - دارای از ابتدای پیدایش فلسفه با ما بوده است. فیلسوفان از دیرباز حقیقت (و توجیه عقلانی) ادعاهای دینی را به طور انتقادی بررسی کرده‌اند و پدیده‌های جالب فلسفی مانند ایمان، تجربه دینی و ویژگی‌های متمایز گفتمان دینی را بررسی کرده‌اند. نیمه دوم قرن بیستم دوران پرباری بوده است که فیلسوفان از تحولات جدید در منطق و معرفت شناسی برای دفاع پیچیده و حمله به ادعاهای دینی استفاده می کنند. کتاب راهنمای فلسفه دین آکسفورد شامل فصل‌هایی است که به تازگی توسط ۲۱ متخصص برجسته سفارش داده شده است که این حوزه را به شیوه‌ای جامع اما در دسترس پوشش می‌دهند. هر فصل توضیحی، انتقادی و نماینده یک دیدگاه متمایز است. کتاب راهنما به دو بخش تقسیم شده است. اولی، «مسائل»، موضوعاتی را پوشش می‌دهد که اغلب مورد بحث قرار می‌گیرد، از جمله برهان‌هایی برای وجود خدا، مشکل شر و معرفت‌شناسی دینی. دومی «رویکردها» نام دارد و شامل چهار مقاله است که به ارزیابی مزایا و معایب روش‌های مختلف عمل به فلسفه دین می‌پردازد. کتاب راهنما به مشارکت‌کنندگانی با قد بلند ارائه می‌کند که به محوری‌ترین موضوعات پرداخته‌اند. این یک مرجع ضروری برای هر کسی است که به فلسفه و دین علاقه دارد.

چکیده ندارد.

ماهیت و متعلَق تجربه دینی از دیدگاه آلستون، حضور خداوند است که وی نام آن را تجربه عرفانی نهاده است. از دیدگاه وی، تجارب عرفانی هم‌سنخ با تجارب حسی‌اند. قوانین تجارب حسی با تجارب عرفانی، در نحوه وقوع و معیار صدق، یگانه است. او بنابر این یگانگی، نظریه ظهور را مطرح نموده است که طبق آن، ادراک مساوی با ظهور مدرَک برای مدرِک است. از دیدگاه او، چنین ظهوری، پیش از هرگونه صورت برداری و مفهوم‌پردازی بوده و غیر قابل تحلیل است.در آثار شیخ اشراق، عنوان تجربه دینی وجود ندارد؛ تنها می‌توان از طریق هستی‌شناسی وی و با واکاوی مفاهیمی چون ذوق و ادراک شهودی، به تبیین این مساله پرداخت. بنابر هستی‌شناسی سهروردی، نفس انسان و تمام حقایق بالاتر از آن، حقیقتی نوری دارند. از این رو، تجربه دینی از دیدگاه شیخ اشراق، تجربه حقیقت نورانی انسان نسبت به انوار مافوق خویش است. این ادراک، از طریق عالَمی واسطه به نام عالم مثال به وقوع می‌پیوندد و فرایند تجربه از طریق مباحث شهود و اشراق تبیین می‌شود. شیخ اشراق نیز در حقیقت ادراک، مشابه با آلستون که ادراک را امری قبل از مفهوم‌پردازی و فکر درباره یک چیز می‌دانست، عمل می‌کند. طبق نظریه ادراک سهروردی، علم انسان به همه حقایق عینی از جمله محسوسات، از طریق شهود نفس نسبت به آنها حاصل می‌شود و از این‌رو علمی حضوری است. سهروردی علم حضوری را مبنای معرفت‌شناسی خویش قرار می‌دهد و از طریق علم حضوری، به شهودهای خویش اعتبار می‌بخشد.

سی. دی. براد کوشید تا با اتخاذ رویکردی تجربی به باور دینی بپردازد، رویکردی که پیش از او جیمز و برخی فیلسوفان دیگر نیز اتخاذ کرده بودند. او برای تجارب دینی ارزش معرفت‌شناختی قائل بود و آنها را شاهدی بر باورهای دینی، به ویژه باور به وجود خدا، می‌دانست. شاید بتوان براد را در شمار نخستین متفکرانی دانست که کوشیده‌اند تا تجربۀ دینی را شاهدی بر وجود خدا به حساب آورند و برای این منظور استدلالی اقامه کنند. پس از او، فیلسوفانی چون سوئینبرن، دیویس و آلستون نیز از منظر خود به ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی پرداخته‌اند. به رغم این که مدت زیادی از انتشار مقالۀ «استدلال از طریق تجربۀ دینی» براد می‌گذرد، به نظر می‌رسد استدلال طرح‌شدۀ او در این مقاله همچنان قابل تأمل است. اگر آراء فیلسوفانی را که از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی دفاع می‌کنند و پاسخ‌های آنها به منتقدان را در نظر آوریم، آنگاه می‌توانیم استدلال براد و دفاع او از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی را تقویت و بازسازی کنیم.

پل تیلیش (1886 - 1965) متکلم مسیحی آلمانی است که زبان دین را نمادین می داند. به این معنا که حوزۀ دین سرشار از نمادهای دینی است و نماد دینی را نمادی می داند که بیانگر دلبستگی واپسین باشد. از دیدگاه تیلیش، تمام گزاره های دینی نمادین هستند مگر یک گزاره که «خدا خودِ هستی است» و هر چیز دیگری غیر از این گزاره دربارۀ او بگوییم، نمادین است. تیلیش معتقد است خدا یک وجود در میان سایر وجودات نیست، بلکه خدا خودِ وجود است و نمی توان او را در کنار سایر موجودات، موجود دیگری شمرد، چرا که لازمه موجود بودن خدا در میان سایر موجودات، محدودیت و متناهی بودن اوست. نگارندگان در این مقاله، ضمن تبیین این نظریه آن را نقد می کنند و نتیجه می گیرند که شاید بتوان گفت بیان نمادین در دین و به تبع آن در قرآن وجود دارد، اما نه اینکه کل زبان دین، نمادین باشد. چرا که علاوه بر اشکال های وارد شده بر نظریۀ تیلیش و نقض نظریه های خودش در عمل، هدف ارسال رُسل و انزال کُتب، هدایت همگانی مردم است و این صورت نمی گیرد مگر اینکه عموم مردم توان فهم سخن خداوند را داشته باشند. از این رو حکمت حدوث دین اقتضا می کند زبان هدایت، زبان فراگیر، آشکار و فهم شدنی برای عموم باشد.

توجیه اطلاق مفاهیم و اوصاف بشری بر خدای نامحدود، مسأله­ای است که از دیرباز ذهن دانشمندان و فیلسوفان دینی را به خود مشغول کرده است. ویلیام آلستون یکی از برجسته­ترین فیلسوفان دین در آمریکا، نظریه «کارکردگرایی» در روان‌شناسی فلسفی را برای توجیه این مسأله، مطرح کرده و تلاش وافری کرده تا آن را در مقالات مختلف به اثبات برساند. در این نوشتار تلاش شده است که تمام مقالات آلستون در این زمینه بررسی شود.

نسخه‌های اخیر برهان از راه شر علیه خداباوری بر آنند که در پیرامون ما نمونه‌هایی از شر و رنج ظاهرا بی‌وجه دیده می‌شوند؛ و این واقعیت، قرینه تجربی خوبی علیه وجود خدا تشکیل می‌دهد. خداباوری شک‌گرایانه، رویکردی جهت پاسخ به براهین قرینه‌محور علیه خداباوری است؛ رویکردی که بر محدودیت‌های شناختی انسان در درک دلایل خدا جهت تجویز شرور، تاکید دارد. بنا بر این دیدگاه، چنانچه خدا وجود داشته باشد، فهم او بسی برتر و گسترده‌تر از ما است و کاملا محتمل است که برای برخی اعمالش دلایلی داشته باشد که برای ما نامأنوس باشند. به این ترتیب چنانچه نتوانیم در مواردی از تجویز شر، دلایل موجِّه خدا را بیابیم، این نکته نمی‌تواند به عنوان قرینه‌ای بر عدم وجود چنین دلایلی قلمداد شود. این دیدگاه، گرچه پاسخ شاخصی در برابر براهین قرینه‌محور علیه خداباوری فراهم می‌کند، اما پیامدهای وخیمی هم برای باورهای دیگر ما از جمله در حیطه خداباوری سنتی و اخلاق در پی دارد. تقریرهای مختلفی از خداباوری شک‌گرایانه وجود دارد که تقریر ویلیام آلستون و مایکل برگمن، از جمله مهمترین آنها است؛ این رساله عهده‌دار تبیین و بررسی این دو تقریر است. آلستون ابتدا با تاکید بر استلزامات ناشناخته ممکن، ادعا می‌کند که تئودیسه‌ها هنوز هم احتمالات زنده‌ای برای پاسخگویی به برهان قرینه محور فراهم می‌کنند؛ اما در مرحله بعد سعی می‌کند تا انتقاد خود را اساسا بر فهم ناقص ما از دلایل ممکن الاهی مبتنی کند. برگمن نیز با پیروی و بسط نکات آلستون، بیشتر بر این تاکید دارد که دلیلی نداریم که نشان دهد نمونه شناخته‌شده ما از قلمرو خیرها و شرها و استلزامات آنها، نمونه نماینده‌ای است. دیدگاه آنها گرچه در نگاه نخست مقبول می‌نماید، اما وقتی به پیامدهای آن می‌نگریم، در پذیرش آن با تردید جدی مواجه می‌شویم؛ از جمله اینکه این دیدگاه، فهم رایج ما را از صفات و افعال خدا در هم می‌شکند؛ اعتماد ما را به شهودهای رایج اخلاقی‌مان مخدوش می‌کند؛ و تعارضی جدی با دیدگاه فهم عرفی اخلاقی دارد.

معرفت شناسی فضیلت محور، یکی از جدیدترین رویکردهای معرفت شناسی است که به دلیل تمرکز بر فاعل شناسا و فضیلت های معرفتی او، از سایر رویکردهای موجود متفاوت می باشد. این رویکرد، به جهت شباهت با رویکردهای برون گرایی که در ذیل معرفت شناسی اصلاح شده قرار می گیرند، از ظرفیت های قابل توجهی برای نظریه پردازی در معرفت شناسی باورهای دینی برخوردار است. لذا می توان با تعریف پیش فرض هایی چون فضائل معرفتی دینی و منظر دینی، به مفهوم جدیدی از عقلانیت دست یافت. این نظریه، در مقابل استدلال های شکاکان مبنی بر عدم امکان معرفت در حوزه باورهای دینی و نیز استدلال ملحدان مبنی بر عدم وجود خدا، دفاع قابل قبولی از باورهای دینی ارائه می کند.