آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

توجیه معرفت و باور دینی و فرایند آن از جمله مباحث مهم در معرفت شناسی دینی است. از جمله راه‌هایی که در دوره معاصر برای توجیه باور دینی از سوی برخی فیلسوفان دین ارائه شده است، تجربه دینی است. در این روش، تجربه دینی، نقش باور مبنایی برای توجیه باورهای روبنایی را ایفا می‌کند. ویلیام آلستون فیلسوفی است که توجیه برخی از باورهای دینی را بر اساس حس حضور خداوند و تجربه او در زندگی روزمره انسان‌ها تبیین می‌کند. به نظر آلستون ابتناء باورهای دینی روبنایی بر تجربة دینی، نوعی رویّه باورساز اجتماعی تثبیت شده است و از سوی دیگر، همة رویّه‎های باورساز قابل اعتماد هستند و استناد به آنها، معقول است. آلستون با این کار، مبادی استدلال را توسعه داده است. این رویکرد دارای مجموعه‌ای از آثار و نتایج معرفتی و الاهیاتی است از جمله توسعه در گزاره‌های پایه، توجیه معرفتی گزاره‌های جلوه‌بنیاد، اثبات صدق و حقانیت باورهای جلوه‌بنیاد، اثبات واقعی بودن تعامل شخص با خدا، تکثرگرایی دینی و عرضه نقشه راه سعادت

این کتاب مجموعه هشت مقاله در باب مسائل فلسفه دین است. چهار مقاله اول آن از ویلیام آلستون فیلسوف بزرگ معاصر است و سه مقاله از میلتون پینگر و مقاله آخر از دکتر محمد لگنهاوزن می‌باشد.

چکیده ندارد.

آلستون، در دیدگاه جدیدش، موجه بودن را به عنوان ویژگی یکه‏تازی که جایگاه معرفتی بدیل‏ناپذیری به باور ببخشد، نمی‏پذیرد و به جای آن، از وجود ویژگی‏های گوناگونی دفاع می‏کند که همۀ آن‏ها کم یا بیش مهم‏اند؛ به گونه‏ای که وجود هرکدام موجب وضعیت معرفتی مثبت برای باور می‏شود اما نبودش خسارت معرفتی جبران‏ناپذیری را در پی ندارد. اگر دیدگاه آلستون دربارۀ وجود مطلوب‏های معرفتی گوناگون قابل دفاع باشد، آن‏گاه ارزیابی معرفتی باور دینی هم نباید بر محور توجیه معرفتی آن بچرخد، بلکه هرکدام از مطلوب‏های معرفتی می‏توانند وضعیت مثبت معرفتی به باور دینی عطا کنند. اما این دیدگاه آلستون دچار مشکلاتی جدی است. اولاً انکار توجیه به معنای قانع شدن به ارزیابی‏های معرفتی نسبی و نادیده گرفتن اهمیت ارزیابی نهایی و جامع‏نگر دربارۀ باورها است، و این چیزی است که با شهودات مشترک ما نمی‏سازد. و ثانیاً مهم‎ترین مطلوب‎های معرفتی‎ای که آلستون به جای توجیه مطرح می‎کند، همگی به یک ویژگی واحد برمی‎گردند و از این رو، تنوع و تکثر ادعایی آلستون واقعیت ندارد. به نظر می‏رسد راه گریزی از توجیه به عنوان مسئله‏ای مربوط به مقام ارزیابی نهایی باور نیست، هرچند می‏توان در این مقام به بیش از یک معیار و از این رو، به بیش از یک مفهوم برای توجیه قائل شد. یک مفهوم قابل دفاع از توجیه معرفتی مفهوم وظیفه‏شناختی آن است. آلستون، چه در دوران توجیه‏گرایی و چه بعد از آن، با انکار ارادی بودن باور، دایرۀ وظایف مربوط به باور را بسیار تنگ می‏کند و برای وظایف قابل تصور نیز جنبۀ معرفتی قائل نیست. اما به نظر می‏رسد باورهای ما می‏توانند متعلق پذیرش یا عدم پذیرش ما قرار گیرند و چون پذیرش عملی ارادی است، با ورود آن به معرفت‏شناسی زمینۀ طرح وظایف بسیار مهمی فراهم می‏شود. همچنین از آن‏جا که این وظایف در راستای هدف معرفتی صدق طرح می‏شوند، حیثیت معرفتی پیدا می‏کنند و در نتیجه، توجیه وظیفه‏شناختی باور بعد معرفتی می‏یابد. علاوه بر این مفهوم، مفهومی غیر وظیفه‏شناختی و معطوف به صدق نیز برای توجیه قابل تصور است. در مورد باور دینی، از آن‏جا که در معرض چالش‏هایی جدی از قبیل تکثر و تنوع ادیان قرار دارد، توجیه آن، چه مفهوم وظیفه‏شناختی توجیه را لحاظ کنیم و چه مفهوم غیر وظیفه‏شناختی آن، وابسته به وجود دلیلی به سود آن است، گرچه نگرش اعتدال‏گرایانه به معرفت‏شناسی اقتضا می‏کند که این دلیل را منحصر به براهین معتبر منطقی نکرده و وجود شاهد و بینه را نیز برای توجیه باور دینی کافی بدانیم.

ترجمه ماشینی: این جلد منحصر به فرد تعدادی از بهترین کارهای اخیر را در مورد چالش فلسفی که تنوع مذهبی برای باورهای دینی ایجاد می کند، جمع آوری می کند. این کتاب با مشارکت‌کنندگانی از فلسفه، مطالعات دینی و الهیات، با روشی که بسیاری از نویسندگان در بررسی انتقادی مستمر مواضع یکدیگر درگیر می‌شوند، متحد می‌شود. کثرت گرایی جان هیک یک نقطه کانونی از مجموعه را فراهم می کند. هیک استدلال می‌کند که تمام سنت‌های اصلی دینی با واقعیت نهایی یکسانی ارتباط برقرار می‌کنند، هر کدام از طریق انواع شکل‌های فرهنگی شکل‌دهی شده از تفکر و تجربه با آن مواجه می‌شوند، اما همگی راه‌هایی به یک اندازه مؤثر برای رستگاری یا رهایی ارائه می‌دهند. موضع محوری دیگر دفاع ویلیام پی آلستون از رویه مسیحی در شکل‌گیری باورهایی درباره مظاهر خدا در پاسخ به تجربیات حضور یا فعالیت الهی است. مقالات هیک و آلستون استدلال های خود را توسعه می دهند و سایر منتخب ها پاسخ می دهند و جنبه های مختلف یک یا هر دو موضع را نقد یا دفاع می کنند. شکاکیت مذهبی، انحصارگرایی مذهبی، شمول گرایی مذهبی و دیدگاه های دیگر نیز نشان داده شده است. در مقدمه، ویراستاران ارتباط بین مقالات را پیشنهاد می کنند و در مورد تبادلات اضافی بین مشارکت کنندگان گزارش می دهند. تنها گلچینی که پوشش جامعی از بحث های فلسفی جاری در مورد تنوع مذهبی ارائه می دهد، چالش فلسفی تنوع مذهبی برای دوره ها و سمینارهای فلسفه دین، الهیات فلسفی و ادیان جهانی ایده آل است.

استناد به تجربه‌ی دینی برای توجیه باور به خدا، و از آن مهم‌تر، کسب معرفت درباره‌ی خدا و صفات و افعال او، یکی از نظریه‌های مهمی است که در فلسفه‌ی تحلیلی دین، به نفع خداباوری و توجیه باور به وجود خدا عرضه شده است. ویلیام آلستون با اتکا به حجیت تجربه‌ی دینی و تأکید بر جنبه‌ی معرفتی آن، کوشید برای توجیه باور به خدا، مبنایی تعریف کند و با استناد به همانندی‌های تجربه‌ی دینی با تجربه‌ی حسی، حجیت این نوع تجربه را اثبات کند. برخلاف نظریه‌ی آلستون، ویلیام جیمز بر جنبه‌ی احساسی تجربه‌ی دینی تأکید می‌کند و به تأثیر عملی آن در بهبود زندگی صاحب‌تجربه توجه دارد. جیمز در تعریف خود از تجربه‌ی دینی، به نمونه‌هایی از سنت اسلامی نیز اشاره کرده و دراین‌باره مخصوصاً به آرای غزالی استناد کرده است. بعضی از محققان معاصر با رد نظر جیمز، برآن‌اند که اساساً در سنت اسلامی، تجربه‌ی دینی مصداق معینی ندارد و در آرای غزالی نیز نمی‌توان این نوع تجربه را یافت و به‌همین‌ترتیب، نظریه‌ی آلستون درباره‌ی تجربه‌ی دینی نیز در سنت اسلامی، به‌ویژه نزد غزالی، مصداقی ندارد. در مقاله‌ی حاضر، با بررسی آثار غزالی نشان می‌دهیم که آنچه غزالی با اصطلاح ذوق از آن یاد کرده، می‌تواند مصداق مشخصی از تجربه‌ی دینی و به‌خصوص جنبه‌ی معرفتی آن باشد و از این منظر، با طرح آلستون کاملاً هماهنگ شمرده شود.

مؤلف، با هدف فهم درست و انتقال صحیح اساس نظریه معرفت شناسی آلستون، در حوزه فلسفی، دینی و دانشگاهی، به این تحقیق پرداخته و با طرح سؤالاتی از جمله: آیا تجربه دینی می تواند باور دینی را موجه کند؟ تجربه دینی چیست؟ و ادراک چیست؟ مطلب را آغاز نموده است. این رساله شامل چهار فصل است که در فصل چهارم آن، آرای محمد اقبال لاهوری در باب تجربه دینی را که شباهت زیادی به نظریه آلستون دارد، به عنوان یک مطالعه موردی جهان اسلام گزارش و تحلیل شده است.

چکیده معرفت شناسی دو گونه است: عام و خاص. معرفت شناسی عام، نظریه پردازی دربارة معرفت را وجهة همت خود قرار داده است و اصل معرفت را می کاود. اگر معرفت شناسی، از معرفت در حوزه ای خاص سخن به میان آورد، معرفت شناسی خاص بوده که طبعا از نوع معرفت شناسی پسینی است. «معرفت شناسی تجربه دینی » از شاخه های معرفت شناسی خاص است. مهم ترین پرسشی که در ارتباط با ویژگی معرفت بخشی تجربه های دینی وجود دارد این است که آیا تجربه های دینی می توانند توجیه گر باورهای دینی باشد؟ به منظور پاسخ به این پرسش، در این رساله به بررسی آرای ویلیام آلستون و ملاصدرا می پردازیم. در این راستا، نخست مفاهیم بنیادین موجود در این پرسش، در دو فصل چیستی معرفت و چیستی تجربه دینی با تأکید بر آرای آلستون و ملاصدرا مورد تحلیل قرار می گیرند. سپس با به دست دادن مدل ادراکی آلستون و ملاصدرا، دلایل این دو اندیشمند در اثبات اعتبار معرفت شناختی تجربة دینی به منظور توجیه باورهای دینی مبتنی بر آنها بررسی می شوند. در پایان نیز نویسنده، با برشمردن وجوه تشابه و تفاوت آرای این دو اندیشمند در حیطه معرفت شناسی تجربه دینی و نقد آنها، دلایل آن دو را در حجیت معرفت شناختی تجربه دینی وافی به مقصود نمی داند.

ترجمه ماشینی : نیمه اول این پایان نامه استدلال می کند که شک و تردید در مورد نیروی اثباتی تجارب دینی ناشی از نگرانی در مورد شیوه های سنتی است که برای تشخیص بین تجارب «توهم» و «اصیل» استفاده می شود. از آنجایی که این شیوه ها مستلزم تعهد به یک سنت خاص است، ما هیچ راهی برای تصمیم گیری در مورد اینکه به کدام عمل اعتماد کنیم نداریم. علاوه بر این، آزمون‌هایی که رویه‌ها به کار می‌گیرند، بر صحت تجارب تأثیری ندارد. و آنها آنقدر درشت هستند که متکلمان نمی توانند از آنها برای تنظیم باورهای دینی یا جستجوی حقیقت الهیات استفاده کنند. این تز استدلال می کند که باید به دنبال راه های جدیدی برای ارزیابی تجربیات دینی و اعتقادات مبتنی بر آنها باشیم که دغدغه ها را برطرف کند. فصل چهارم رویه‌ای را توسعه می‌دهد که در آن طرفین اختلافات مذهبی، خدا را موجودی کامل می‌دانند و از باورهای اخلاقی مشترک خارج از سنت دینی خود برای تعیین احتمالات برای اعمال احتمالی الهی، از جمله تجارب دینی، استفاده می‌کنند. احتمال وقوع فعل الهی با توجه به آن باورهای اخلاقی، این احتمال است که تجربه دینی واقعی بوده است و نگرانی دوم را مورد توجه قرار می دهد. این روش از نزدیک به منابع مختلف شک و تردید توجه می کند، بنابراین اجتناب از دانه بندی درشت اقدامات سنتی مورد توجه قرار می گیرد. بنابراین، این تز با ارائه یک جایگزین غیر شکاکانه که با جزئیات کافی بیان شده است تا نشان دهد چگونه می توان بر این مشکلات فائق آمد، علیه پاسخ شکاکانه به مشکلاتی که شواهد تجربی مذهبی با آن مواجه است، استدلال می کند. فصل پنجم شرح رویه را کامل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از آن برای رسمیت بخشیدن به اختلافات در کلام فلسفی در مورد اهمیت اثباتی پنهان بودن الهی و تنوع دینی استفاده کرد. فصل ششم با ارزیابی یک روایت آنسلمی از ارجاع «خدا»، از پیش‌فرض این رویه دفاع می‌کند که خدا موجودی کامل است.

این مقاله با هدف بررسی ماهیت «تجربة دینی» از نظر ویلیام آلستون و امکان کاربرد آن در تعلیم وتربیت تحریر شد. بر این اساس از نظر آلستون، تجربة دینی نوعی از ادراک است که علاوه بر داشتن ساختار مشترک با تجربة حسی، نقش مؤثری در موجّه ساختن باورها و اعتقادات دینی ایفا می نماید. لزوم برخورداری از گوهر آگاهی(درونی) بی واسطه به خداوند، وجه متمایز دیدگاه آلستون با سایر فیلسوفان دین محسوب می گردد. لذا از این نظر، برقراری ارتباط و تعامل با خداوند به عنوان هدف آفرینش انسان تلقی شده است. به نظر می رسد این تلقی از تجربة دینی حداقل می تواند در حوزة اهداف و اصول آموزشی قابل استفاده باشد. این تحقیق که از حیث ماهیت در زمرة تحقیقات نظری و فلسفی قرار دارد به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. نظرات و دیدگاه های آلستون و مقالات و کتاب های ترجمه شده در این موضوع به عنوان منابع دست اول و دوم مربوط به جامعة آماری مورد مطالعه قرار گرفت. نتیجة حاصل از این بررسی، پیشنهاد الگویی است مبتنی بر گزاره هایی با هدف داشتن ارتباط معنوی با خداوند و با در نظر گرفتن اصل تعالی و کمال متربی و همگانی بودن امکان تجربه. لازمة چنین رویکردی، داشتن مربیانی با اوصاف معنوی و ملتزم به روش مباحثه از یک سو، و مشارکت متربی در فرایند تعلیم وتربیت از سوی دیگر می باشد.