جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظام احسن هستی که صنع پروردگار حکیم است، بر پایه ی سنن، قوانین و روابط ویژه‌ی علت و معلولی بنا شده‌است و به حکم حرکت جوهری، هر جزئی از جهان رو به سوی کمال دارد و در این مسیر، با ابزار و هدایت تکوینی الهی، طی طریق می‌کند. در این سیر تکاملی، بنابر قاعده‌ی تشکیک در وجود و مساوقت وجود با کمالات آن، هر موجودی که به واسطه‌ی صفات و آثار وجودی‌اش، به خداوند- که خیر و کمال مطلق و منشاء تمام خیرات می‌باشد- نزدیک‌تر باشد، به همان نسبت کامل‌تر و الگویی برای مراتب پایین تر از خود می باشد. انسانی که با فضل خدا از نعمت وجود برخوردار شده و فطرت و عقلی به او عطا شده تا به وسیله‌ی آن، طریق هدایت و کمال را بشناسد و در آن قدم بردارد، ضرورتا درمی‌یابد که باید قدر این نعمت‌های بزرگ را بداند و در جست و جوی آنچه سبب تقویت این قوا و هموار شدن مسیرش در سیر تکامل می‌شود، برآید تا شکر آن‌ها را به جا آورد. این پژوهش در صدد آن است با تبیین معنا، مراتب و انواع شکر و نقش آن در کمال انسان و بررسی آن بر اساس مبانی فلسفی حکمت متعالیه، از دیدگاه علامه طباطبایی بپردازد. و در یافتن پاسخ به پرسش‌هایی از قبیل موارد زیر، قدم بردارد.پرسش‌هایی چون : منظور از شکر و مراتب آن کدام‌اند؟ ضرورت شکر مُنعِم چگونه تبیین می‌شود؟ رابطه‌ی عقل وانواع آن با شکر نعمت، چیست؟ مهم‌ترین نعمت‌هایی که شکر آن‌ها واجب است، کدام‌اند؟ جایگاه نعمت ولایت در سرنوشت انسان چیست و شکر آن چگونه انجام می‌شود؟ چگونه تبعیت از ولایت به عنوان مصداق عینی تحقق عدالت در اندیشه و عمل بشر، مطابق برنامه‌ی هدایتی خدای متعال، به کمال و رشد انسان و جامعه‌ی بشری و در نهایت جهان آفرینش به حکم رابطه‌ی علی و معلولی میان پدیده‌ها، از باب ضرورت بالقیاس، کمک می‌کند؟ و عدم بهره‌گیری از این نعمت الهی چه خسرانی برای انسان در بردارد؟ و...

ترجمه ماشینی: مفهوم «خیر و شر» از زمان پیدایش عقل بشری همچنان قابل حل باقی مانده است. هر فردی در زندگی روزمره از اصطلاحاتی مانند خیر و شر، کردار و بدی و فضیلت و بدی و غیره استفاده می کند. او اعمال و آداب خود را از جنبه اخلاقی به تصویر می کشد و شخصیت های دیگران را مورد انتقاد قرار می دهد و آنها را به طیف خیر و شر متهم می کند. ما در زندگی روزمره تجربه می کنیم، اگر دو نفر با هم دعوا کنند. هر کس سعی می کند با استدلال، حقیقت خود را ثابت کند و دیگران را به اشتباه متهم کند. همین روند در میان زندگی ملت ها رایج است. هنگامی که اختلاف از حد فراتر رود، اصول، قواعد و مقررات مختلف به عنوان کمکی برای تشخیص صدق و باطل ذکر می شود و به خوبی یا بدی محکوم می شود. معمولاً تصور شده است که فیلسوفان عقاید اساسی را منحل کرده اند. این یک واقعیت است زیرا فیلسوفان آزاداندیش ادیان را در همه جنبه ها مورد انتقاد قرار دادند. گاه پایه محکمی برای باورهای دینی گذاشته اند. علاوه بر این، اعتقادات مذهبی را تقویت کردند. در میان همه فیلسوفان مسلمان در زمینه فلسفه و دین تبحر داشتند. آنها فلسفه را وابسته به دین قرار دادند. مفهوم «خیر و شر» همیشه مفهومی قابل حل باقی مانده است. اما علیرغم وضعیتی که وجود دارد این است که افکار انسان نه توانست آن را تثبیت کند و نه آن را حل کند. خداوند استفاده از عقل و مراقبه را مجاز دانسته است. در عصر حاضر، شر با شیفتگی به نظر می رسد که گویی درست به نظر می رسد و تشخیص خیر و شر بسیار دشوار است، هر چند برای قضاوت در مورد تفاوت آنها، انسان باید بداند که چگونه با نگاهی گذرا به واقعیت خیر و شر با وضوح نگاه کند. . به این ترتیب ممکن است از شر شر خلاص شویم. این مفهوم در زندگی روزمره ما رایج است، بنابراین با اتخاذ خیر، می توانیم شر را از بین ببریم. این فکر به زندگی روزمره ما تعلق دارد، بنابراین شناخت خوب و بد مهم است.

در كتب اخلاقي تأكيد شده است كه اخلاق مطلوب آن است كه موافق حكم عقل و اخلاق نامطلوب مطابق حكم نفس باشد. از اين‌گونه تعابير، اين شبهه به وجود مي‌آيد كه گويا دو نيروي متضاد در درون آدمي وجود دارد. درحالي‌كه چنين نيست؛ اين امر ناشي از اشتراك لفظي و كاربردهاي متفاوت واژه اخلاق است كه گاهي لفظ در معناي حقيقي و گاهي در معناي مجازي به كار مي‌رود. ازاين‌رو، ضروري است كه واژگان و اصطلاحات خاص آنها مورد توجه قرار گيرد. براساس آيات نوراني قرآن، در درون هر انساني، بالقوه دو نوع گرايش وجود دارد: گرايش به اموري كه انجام آن گناه و كارهاي بد، و گرايش به اموري كه موجب كمال و سعادت آدمي است. بنابراين، در هر انساني، هم گرايش به خير و هم گرايش به شر وجود دارد. انسان قادر است با استفاده از عقل، ميل خود را كنترل و تكامل يابد و يا با تبعيت از نفس سقوط كند.

جلسه اول هدف درس حاضر؛ساختار مقالات پژوهشی کلاس؛مفهوم «نظام» در نظام اخلاقی اسلام؛اهمیت نگرش نظام مند به اخلاق اسلامی؛فواید و کاربردهای آشنایی با نظام اخلاقی اسلام؛لزوم تدوین نظام اخلاقی اسلام در عصر حاضر ———— جلسه دوم -‌ معرفی برخی منابع درباره نظام اخلاقی اسلام؛کمبود منبع جامع درباره نظام اخلاقی اسلام؛اهمیت و جایگاه اخلاق در منظومه اندیشه اسلامی؛ویژگی های یک نظام اخلاقی مطلوب؛پیشفرض های وجود نظام اخلاقی در اسلام؛تعریف «نظام اخلاقی اسلام» —————- جلسه سوم -‌وجوه اشتراک نظام اخلاقی اسلام با دیگر نظام های اخلاقی؛ ویژگی های نظام اخلاقی اسلام: ۱٫ جامعیت و شمول ————– جلسه چهارم ادامه ویژگی های نظام اخلاقی اسلام:. ۲٫خدامحوری،۳٫ قاعده مندی۴٫ توان توجیه اخلاقی۵٫ توجه به تفاوت انسان ها ۶٫ چند ساحتی بودن نظام ارزشی ————- جلسه پنجم ادامه ویژگی های نظام اخلاقی اسلام:۷٫ انسجام درونی۸٫ قابلیت تبیین عقلانی۹٫توجه به حسن فعلی و حسن فاعلی۱۰٫ مراتب داشتن ارزش ها۱۱٫ آخرت گرایی ——————- جلسه ششم چرا باید اهداف اخلاق را مشخص کرد؟؛چگونه میتوان اهداف اخلاق اسلامی را شناخت؟؛اهداف اخلاق در اسلام: – هدف غایی اخلاق در اسلام؛- اهداف کلان؛اهداف واسطه —————– جلسه هفتم نسبت اخلاق با علوم دیگر:نسبت اخلاق با فقه: معرفی منابعی درباره رابطه فقه و اخلاق؛شباهت ها و تفاوت های گزاره های فقهی و گزاره های اخلاقی؛ نسبت استدلال های فقهی با استدلال های اخلاقی. ————— جلسه هشتم – مبانی هستی شناختی وانسان شناختی اخلاق از دیدگاه اسلام ————– جلسه نهم – مبانی معرفت شناختی و ارزش شناختی اخلاق اسلامی؛نسبت اخلاق اندیشی و اخلاق پژوهی های ما با مسائل اخلاقی جامعه چه اندازه است؟

خودسازی پیراستن نفس از رذایل نفسانی، و آراستن آن به فضایل انسانی است و مبانی که قانونمندی‌های شناخته‌شده در رابطه با هستی و انسان را در بر می‌گیرند، اساس آن را تشکیل می‌دهند. اصول و روش‌ها که ناظر بر دستورالعمل‌های کلی و جزئی هستند، راهنمای عملی انسان در این مسیر می‌باشند. خودسازی در فرهنگ قرآن تنها راه رستگاری انسان است، از این‌رو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از سوی دیگر درروایت معصومان(ع)، نفس بزرگترین دشمن انسان معرفی شده است، چون همنشین و فریب‌خورده بزرگترین دشمن قسم‌خورده انسان است، و مبارزه و ایستادگی در برابر آن، در کلام پیامبر اکرم(ص)، جهاد اکبر تعبیر شده است. بنابراین، آدمی مکلف است که با تربیت نفس، و شکوفایی استعدادهای آن، خود را به قرب الهی نزدیک سازد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی برآن است تا مبانی، اصول و روش‌های خودسازی را با تکیه بر دیدگاه استاد مطهری(ره) تبیین نماید. آنچه در فرآیند این تحقیق به دست آمده، این است که انسان موجودی است که دست آفرینش ویژگی‌هایی را در ساختار وجودی او قرار داده است، از جمله اینکه مرکب از جسم و روح است و بعد روحانی او اصالت دارد و خدای متعال عزت و کرامت نفس بر او بخشیده است تا در تربیت خویش، بر مدار کرامت خود حرکت نماید. هدفمند آفریده شده و در حرکت خویش، رسیدن به کمال انسانی را می‌جوید. برخورداری از عقل و تفکر و اختیار از دیگر امتیازات اوست، ولی او برای رشد و تعالی خود، علاوه بر اینها به راهنمایی‌های مکتب وحی نیز نیازمند است. رشد همه استعدادهای وجودی بر اساس ویژگی‌های فطری، برقراری اعتدال در نفس، رفق و مدارا با خود در جهت امتثال از دستورات اسلامی و تلاش بی‌وقفه، از اصولی است که آدمی باید در این مسیر، بر آنها پایبند باشد. توبه در آغاز تربیت نفس، محاسبه نفس با هدف استمرار بر عمل نیک و پیشگیری از آسیب‌هایی چون ریا و. . . تزکیه عقل از تقلیدهای کورکورانه، غضب و. . . جهت رشد و پرورش عقل مطلوب، عبرت‌آموزی از وقایع به منظور پرهیز از غفلت و استعانت از دعا در ایجاد تواضع درونی در برابر خدای متعال، از روش‌هایی هستند که آدمی در تربیت نفس از آنها بهره می‌گیرد.