جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

باور به حرکت جوهری و به عبارتی سیالیت جهان یکی از باورهای کلیدی در جهان نگری ملاصدراست ، این باور آثاری بسیار پردامنه هم در اخلاق و هم در روان ما آدمیان دارد ، اگرکسی به حرکت جوهری باور داشته باشد هر سه ساحت ذهن وی دستخوش تغییر می شود و این باور بر هر سه ساحت تاثیرات عمده ای می گذارد ، در این مقاله قصد داریم تاثیرات باور به حرکت جوهری را در ساحت شناختی و عقیدتی روان آدمی مورد بحث قرار دهیم و به این پرسش پاسخ دهیم که فرد باورمند به حرکت جوهری و سیالیت جهان مستعد پذیرش چه باورهایی در ساخت شناختی روان و ذهنش خواهد بود؟ و باورهای جدیدی که در ذهنش پدید می آیند چه تاثیری بر دیگر ساحتهای روانش خواهند داشت ؟ مهمترین آثار چنین باوری در حوزه شناختی روان آدمی نخست فرآیند دیدن خود و جهان است دیگر جهان در دیدگاه چنین فردی جوهری ایستا که تمام شده باشد نیست بلکه جهان هر آن در صیرورت است و آدمی نیز هویتی پویا دارد و دائما هویت خود را می سازد ،باور دومی که در اثر فرآیند دیدن خود و جهان تقویت می شود و در شکل گیری احساسات و عواطف بسیار تاثیرگزار است باور به پیش بینی ناپذیری و عدم قطعیت در مورد جهان و انسان است.

در قالب پی دی اف

هانري لوئيس برگسون در کتاب «دو سرچشمه اخلاق و دين» نشان مي دهد که براي اخلاق و دين، دو سرچشمه وجود دارد و به تبع آن دو نوع اخلاق و دين وجود دارد: 1. اخلاق بسته که دين مربوط به آن «ايستا» است، 2. اخلاق گشوده که دين آن «پويا» است. اخلاق بسته و دين ايستا مربوط به انسجام اجتماعي اند و اخلاق گشوده و دين پويا با خلاقيت و پيشرفت ارتباط دارد. اخلاق گشوده کلي و فراگير است و هدفش صلح و صفاست. وي سرچشمه اخلاق گشوده را «عواطف خلاق» مي نامد. اما اخلاق بسته بر چيزي استوار است که برگسون آن را «کارکرد يا نقش وهم انگيز» مي نامد، نقش خاصي است که توهم هاي خودخواسته را پديد مي آورد و اين معنا را القا مي کند که ناظري بر اعمال ما وجود دارد و انگاره هاي ايزدان را ابداع مي کند. دين ايستا همراه و همنشين عقل است، اما دين پويا همراه و همنشين شهود و تحول خلاق است. در بينش برگسون، توسعه ماشيني مي تواند با شهود عرفاني هم جهت شود و در صورتي که بتواند جهت حقيقي خود را پيدا کند و خدماتش متناسب با قدرتش صورت گيرد و بشريت بتواند به واسطه آن توفيق ايستادگي و نظاره کردن بر آسمان را بازيابد، مي تواند عرفان را ياري کند. در اين مقاله به شيوه پيوند ميان تحول خلاق با دين پويا و اخلاق گشوده و شيوه توافق ميان عرفان و اخلاق با ماشين در عصر مدرن توجه شده است.

این کتاب به گفتارهایی در باب دین، اخلاق، عرفان، شر، بقاء پس از مرگ، جامعه، جامعه‌های طبیعی و دموکراسی، ماشین و عرفان و مباحث از این قبیل می‌پردازد و در این نوشتار از سه فصل آن به معرفی فصل دوم و سوم اشاره می‌نماییم.