جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
فلسفه و منطق
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
تعداد رکورد ها : 696
عنوان :
حجاب، حق شخصی ـ اجتماعی
نویسنده:
محمد حسین موسوی مبلغ
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عدم اختلاف در قرآن
,
نوگرایی دینی
,
حقوق اجتماعی زن
,
سوره نور
,
آیات الاحکام
,
آیه حجاب
,
حجاب
,
پوشش زن
,
پوشش زینت زن
,
اجتماعی بودن حجاب
,
سوره نور
,
احکام اجتماعی اسلام
,
حجاب در قرآن
,
وجوب حجاب
,
شخصی بودن حجاب
کلیدواژههای فرعی :
آیه 121 طه ,
آیه 187 بقره ,
آیه 168 بقره ,
آیه 30 نور ,
آیه 31 نور ,
آیه دَین ,
آیه 4 نور ,
زینت زن ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
حجاب،آن گونه که بعضیها پنداشته اند، صرفاً یک تکلیف شخصی نیست؛ بلکه افزون برآن یک مسأله عاطفی، روانی، خانوادگی، اجتماعی است. دراین نوشتار عناوین زیر مورد ارزیابی قرار می گیرد: 1- نخست دیدگاهها و دلایل نظریه پردازانی که معتقدند حجاب تکلیف شخصی محض است و نقد آنها 2- اجتماعی بودن حجاب زن از منظر قرآن کریم گرچه اجتماعی بودن حجاب، از منظرهای گوناگون قابل اثبات است، اما در این نوشتار از منظر ارتباط موضوعی آیات در سوره نور بررسی می شود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 122 تا 135
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تحلیلی سند و مضمون روایات مندرج در جلد هشتم اسفار اربعه [کتاب النفس]
نویسنده:
محمد حسینی نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه و منطق
,
علوم انسانی
چکیده :
چکیده ندارد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
عقلگرایی در فلسفه غرب
نویسنده:
ابوالحسن موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه و منطق
,
عقلگرایی
,
علوم انسانی
,
تجربه گرایی (مسائل جدید کلامی)
,
فلسفه غربی
,
فلسفه اسلامی
,
فلسفه و منطق
چکیده :
رساله حاضر دارای شش بخش است ، بخش اول به بیان عقلگرایی در فلسفه قدیم اختصاص دارد. بحث از زمینههای فکری فلسفه افلاطون آغاز گردیده و پس از بررسی فلسفههای این دوره، عقلگرایی نزد آنان تبیین شده است . در بخش دوم، ضمن بحث از فلسفه مسیحیت ، به نکته برجسته این دوره، یعنی ایمانگرایی پرداختهایم و نحوه تقابل آنرا با عقلگرایی، روشن نمودهایم و همچنین تفکرات عقلگرایانه در این دوره، مدنظر قرار گرفتهاند. در بخش سوم، به مناسبت بحثی که در بخش دوم ارائه شد و به جهت اثرپذیری بعضی از فلاسفه مسیحی از فلاسفه اسلامی، به بیان دیدگاه متکلمین و فلاسفه اسلامی راجع به عقلگرایی در مقابل تجربهگرایی در فلسفه جدید مطرح شده است زیرا اصطلاح "عقلگرایی" در اصل در این دوره با افکار رنهدکارت (1596-1650) فیلسوف فرانسوی شروع گردیده است . نزاع میان عقلگرایی و تجربهگرایی در دوره جدید که باب شناختشناسی در فلسفه را گشوده است در سایر مسائل فلسفی نتثیر بسزایی گذارده و باعث گردیده صورتهای متفاوت تجربهگرایی در دوران معاصر، نمودهای متفاوت تجربهگرایی آشکار میگردد. در بخش ششم که آن را پیامد بحث شناختشناسی تلقی میکنیم ضمن پرداختن به مکاتب اخلاقی در حوزه فلسفه اخلاقی، از شناختگرایی اخلاقی در برابر شناخت ناگرایی اخلاقی، سخن به میان آوردهایم.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقایسه برهان صدیقین در حکمت مشا و حکمت متعالیه
نویسنده:
سعید ریاحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه و منطق
,
برهان
,
علوم انسانی
,
حکمت متعالیه
,
فلسفه و منطق
,
حکمت مشا
,
حکمت مشا
چکیده :
در فصل اول؛ رساله با عنوان کلیات؛ به بررسی براهین خداشناسی (حرکت، حدوث، وجوب و امکان) پرداخته و ذکر شده که به دلیل ضعف براهین؛ فیلسوفان مسلمان از این براهین عدول کرده و برهان دیگری که از استحکام و توانایی افزون برخوردار بوده بنیان نهادند. در ادامه به تاریخچه برهان صدیقین و جایگاه این برهان در میان مجموعه براهین اشاره شده است. فصل دوم؛ به بررسی برهان صدیقین در حکمت مشاه پرداخته است. نخست حکمت مشا معرفی شده است و سپس مقدمات برهان صدیقین ابن سیا و تقریر وی از برهانش بیان شده است. در ادامه اشکالات وارده بر این برهان ذکر شده و برهان وی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. و نیز دراین فصل تقریرات نوزده گانه حکیم آشتیانی ترجمه شده و تقریر سهروردی نیز بیان شده است. فصل سوم؛ با معرفی حکمت متعالیه آغاز شده و در آن ابتکارات فلسفی ملاصدرا بیان شده است. طرح مقدمات برهان ملاصدرا نیز از دیگر مباحث این فصل می باشد که پس از اثبات آنها تقریر صدرالمتالهین بیان شده، و مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث پایانی فصل سوم اختصاص به تقریر حکیم سبزواری و علامه طباطبایی از برهان صدیقین دارد. در فصل چهارم؛ برهان وجودی در فلسفه غرب مورد بررسی قرار گرفته است. نخست تاریخچه برهان و پس از آن تقریر آنسلم و تقریر دکارت بیان شده است. در ضمن مطالب این فصل، نقادی های وارده بر این برهان نیز ذکر شده است. در پایان این فصل هم برهان صدیقین با برهان وجودی مقایسه شده است. فصل پنجم؛ نیز به مقایسه برهان صدیقین در حکمت مشا و متعالیه پرداخته و در این فصل نیز تقریر برهان ابن سیا و صدرالمتالهین به روش منطقی ریاضی اثبات شده است. در پایان امیداست این پایان نامه که به هدایت و راهنمایی دکتر میرباقری و دکتر رسولی پور به انجام رسیده، بتواند به هدفهای اصلی رساله دست یابد و در شناخت و شناساندن برهان صدیقین از طریق بررسیهای مبتنی بر تحقیق علمی و استدلالهای روشن موثر افتد و مفید واقع شود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
از خود واقعی تا واقعیت: کوششی معرفت شناسانه برای فهم تولید دانش نظری
نویسنده:
حمید عبداللهیان,اباذر توکلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خود اصیل
,
مسایل جدید هستی شناسی
,
پدیده شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
واقعیت بنیادین
کلیدواژههای فرعی :
پدیدار ,
معناسازی ,
هستی شناسی هایدگر (مسائل جدید کلامی) ,
پدیدارشناسی هرمنوتیک هایدگر ,
اندیشه هایدگر ,
اندیشه دکارت ,
پدیدارشناسی کانت ,
اندیشه فوکو ,
نظریات فوکو ,
معنایابی ,
چکیده :
این مقاله در صدد طرح مسئله خود واقعی از طریق تعمق در شیوه طرح آن در جهان معاصر ایرانی است. ما این كار را با به كارگیری دیدگاه جهان دانشگاهی معاصر ایرانی انجام خواهیم داد. بر این اساس، مقاله ابتدا به این امر اشاره دارد كه واقعیت، تفسیر عینی خود واقعی انسان است و نشان میدهد كه تمامی واقعیتها معطوف به معنایی است كه در درون انسان شكل می گیرد. انسان معناساز و معنایاب است و واقعیت، معنایی بیش نیست. واقعیت، معنای اندیشیده شده ای است كه توسط دانش و قدرت ساخته می شود و در بستر تاریخ تثبیت می شود، به طوری كه برای همگان طبیعی جلوه می كند. منشا واقعیت های ساختگی، نخبگان دانش و قدرت هستند كه به تدریج بر توده های متراكم جامعه تاثیر می گذارند. توده های اجتماعی «خود واقعی» نااندیشیده ای هستند كه هژمونی مسلط دانش و قدرت مجال اندیشیدن را از آن ها میگیرد و تقلیدگری را بر آن ها تحمیل می كند. به همین دلیل، واقعیتها اعتبار ذاتی ندارند. تنها واقعیت معتبر، تجربه های فكری و فرهنگی تك تك افراد انسانی هستند كه خود واقعی آن ها را تشكیل می دهند. خود واقعی یك مدل سنجشی خود با دیگری در مقیاس های فردی و اجتماعی است. در پایان به تلاش های جهان دانشگاهی ایرانی اشاره می كنیم تا نقص تولید دانش نظری را در دانشگاه ایرانی نیز مورد دقت قرار داده باشیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 47 تا 67
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی رابطه دین با مبانی اخلاق زیستی
نویسنده:
زهرا مشجرابوزیدآبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه و منطق
,
دین
,
علوم انسانی
,
جهان بینی
,
اخلاق زیستی
,
Religion
,
علوم طبیعی
,
worldview
,
worldview
,
دین زدایی
,
secularization
,
دین زدایی
,
secularization
,
bioethics
,
worldview
کلیدواژههای فرعی :
نسبت = رابطه = ارتباط = ربط ,
چکیده :
چکیده ندارد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی انتقادی مبانی فلسفی دیدگاههای اخلاقی جان دیویی و هیلاری پاتنام
نویسنده:
اعظم قاسمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه و منطق
,
علوم انسانی
,
دوگانگی
,
نظریه انتقادی
,
مردم سالاری
,
علم اخلاق
,
relativism
,
ethics
,
انسانشناسی
,
epistemology
,
critical theory
,
philosophy
,
Dualism
,
democracy
,
نسبیتباوری
,
anthropology
,
عملگرایی
چکیده :
چکیده ندارد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
منظور از آیه: «أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ» (انفال/24) چیست؟ چگونه خداوند بین مرد و قلب او حائل میشود؟ و آیا این حائل شدن به نفع انسان است یا به ضرر او؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
آن چه مسلم است معني «قلب» در قرآن كريم، بيشتر در چيزي استعمال ميشود كه آدمي به وسيلة آن درك ميكند و احكام عواطف باطنياش را ظاهر و آشكار ميسازد، يعني همان روح و عقل آدمي كه به وسيلة آن حكم ميكند، چيزي را دوست و يا دشمن ميدارد، ميترسد، اميداور م
بیشتر ...
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
افعال الهی
,
آیه 24 انفال
,
خدا شناسی در قرآن
,
آیه 024 سوره انفال
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
زواج المتعة في الشریعة الإسلامیة
نویسنده:
عبدالكريم بهبهاني
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
تهران ایران: مركز الطباعة و النشر للمجمع العالمي لأهل البيت عليهم السلام,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
نکاح موقت
,
کتب عمومی شیعه شناسی
کلیدواژههای فرعی :
سنت نبوی صلی الله علیه و آله ,
بدعت های عمر ,
تحریم متعه ,
مسأله ازدواج موقت ,
زنا ,
نکاح متعه ,
آیه تمتع ,
نکاح موقت ,
ارکان نکاح موقت ,
ایجاب و قبول نکاح موقت ,
احکام نکاح موقت ,
شابک (isbn):
964-8686-45-9
چکیده :
" فى رحاب اهل البيت " مجموعه كتابچههايى است كه در بیش از چهل مجلد موضوعات مختلف كلامى، فقهى و احياناً تاريخى و قرآنى را مورد بررسى قرار داده است. سيد عبدالرحيم موسوى و يك گروه تحقيقى تدوين و تنظيم آن را به انجام رساندهاند. "انگيزه تأليف" پاسخگويى و ردّ شبهاتى كه در عصر جديد از طرق شبكههاى اينترنتى و ارتباطى در مسائل اسلامى مطرح مىشود، سبب ايجاد گروههاى بحث و پاسخگويى به شبهات در مجمع جهانى اهل بيت علیهم السلام گرديد كه اين مجموعه حاصل آن جلسات است. "ساختار كتاب" در هر جلد از اين مجموعه مهمترين مباحث پيرامون آن موضوع اعتقادى يا فقهى و نيز نظرات و آراء اهل سنت و شبهات مرتبط به اختصار آمده است. در پايان نيز نتيجه و خلاصه بحث ديده مىشود. "جلد5" موضوع مورد بحث کتاب درباره ازدواج موقت می باشد. خلیفه دوم با ممنوع کردن متعه موجب رواج زنا در بین مسلمانان شد در حالیکه سنت نبوی صلی الله علیه و آله و سلم بود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تفسیر الفخر الرازی المجلد 23 : : المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب
نویسنده:
محمد الرازی فخرالدین ابن العلامه ضیاء الدین عمرالشهیر بخطیب الرینفع الله به المسلمین
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
فهرست
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بیروت: دارالفکر,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
سوره نور
,
سوره حج
,
سوره مؤمنون
,
تفسیر قرآن
,
تفسیر ادبی
,
تفسیر اهل سنت
,
تفسیر فلسفی
,
تفسیر کلامی
,
کتب تفسیر اهل سنت
,
کتب تفسیر عقلی اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
شناخت انسان ,
قاعده لاحرج ,
قیامت ,
طواف حج ,
احکام حج ,
شابک (isbn):
BP94/5/ف3م7
چکیده :
تفسير فخر رازی، تفسيرى كلامى، نوشتهء فخرالدين رازى، متكلم و مفسر اشعرى قرن ششم و هفتم هجرى است. تفسير كبير مهمترين و جامعترين اثر فخر رازى و يكى از چند تفسير مهم و برجستهء قرآن كريم به زبان عربى است. اين كتاب به سبب حجم بسيارش به تفسير كبير مشهور شده، ولى نام اصلى آن مفاتيح الغيب است. فخر رازى، بر خلاف زمخشرى، كه هدف از تفسيرش دفاع از آموزههاى معتزلى است، به صراحت به انگيزه و هدف خود در نگارش اين تفسير اشارهاى نكرده، ولى عملا در جاى جاى آن، به دفاع از مذهب كلامى ابوالحسن اشعرى(متوفى ٣٣۴) و رد آراى مخالفان وى، به ويژه معتزله، پرداخته است. يكى از دلايل شهرت و اعتبار تفسير كبير، تأثير آن بر تفاسير بعدى است. برخى از مفسرانى كه از محتواى تفسير كبير و روش آن استفاده كرده يا تأثير پذيرفتهاند، عبارتاند از: نيشابورى در غرائب القرآن، بيضاوى در انوار التنزيل، آلوسى در روح المعانى، قاسمى در محاسن التأويل، طباطبائى در الميزان و رشيدرضا كه عالمى سلفى و پيرو ابن تيميّه است، در المنار از شيوهء استدلال و محتواى تفسير كبير بسيار استفاده كرده و طنطاوى نيز در الجواهر، قرآن را به همان شيوهء فخر رازى تفسير كرده است. اين اثر شامل سى و دو جلد مىباشد. هر چند فخر رازى در ابتداى تفسير كبير گفته است كه آن را در مقدمه و ابوابى تنظيم كرده و مقدمه نيز شامل ابواب و فصولى است، عملا در همان فصل اول از مقدمه، به تفسير {/«اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم»/} پرداخته است. او تفسير هر سوره را با ذكر نام آن، محل نزول، تعداد آيات و اقوال مربوط به آن آغاز كرده، سپس با ذكر يك يا دو يا چند آيه از آن سوره، توضيح كوتاهى دربارهء مناسبت آنها با آيات قبلى داده است. اين ويژگى از امتيازات بارز اين تفسير است. سپس، چنانچه روايت يا حديثى از پيامبر اكرم(ص)، صحابه يا تابعين دربارهء آيه يا آيات وجود داشته، آنها را بررسى كرده، يا به ذكر مسائلى چون ناسخ و منسوخ يا شرح مصطلحات حديثى(مانند متواتر و آحاد و جرح و تعديل) پرداخته، آنگاه آيه يا آيات مورد نظر را به كوچكترين اجزاى مفهومى، تجزيه كرده و تحت عناوينى؛ چون مسئله، سؤال، وجه، اقوال، امور و غيره، از ابعاد مختلف كلامى و فلسفى و لغوى و ادبى و فقهى و مانند اينها به بررسى و تفسير آنها پرداخته و در پايان، نظر خود را بيان نموده است. اين بحثهاى تفصيلى و پرداختن به ابعاد گوناگون يك مسئله، از ويژگىهاى بارز و منحصر به فرد تفسير كبير است. تفسير كبير را از نظر روش، در شمار تفاسير عقلى و كلامى آوردهاند. ذهبى آن را از نوع تفسير به رأى جائز دانسته است. علامه طباطبائى نيز از طرفى اين تفسير را تفسيرى كلامى ذكر كرده و از طرف ديگر، تفسير متكلمان را تطبيق ناميده و رد كرده است. هر چند تفسير فخر رازى پر از مباحث كلامى و عقلى است، ظاهرا خود او لزوما به دنبال نگارش تفسيرى كلامى يا فلسفى يا تفسير به رأى، چه ممدوح چه مذموم، نبوده است، زيرا در تفسير خود به اين نكته اشارهاى نكرده و در وصيتنامهاش مىنويسد كه هيچ يك از اين روشهاى فلسفى و كلامى در كنار روش قرآنى ارج و ارزشى ندارند. با توجه به اين كه محور غالب مباحث كلامى، آيات قرآن كريم بوده است، در تفسير كبير كه صبغهاى كلامى دارد، مىتوان مجموعهء نسبتا كاملى را از آراى كلامى اشاعره، معتزله، كراميه و برخى فرق ديگر ملاحظه كرد و به يك دورهء كامل از مباحث كلامى دست يافت. برخى از مباحث كلامى - فلسفى كه فخر رازى به آنها پرداخته عبارتاند از: معرفت خداوند و اين كه آيا در شناخت او نظر و استدلال جائز است يا نه، ايمان و اسلام، تفاوت ميان اين دو و اركان ايمان، كلام الهى و بحث از حدوث و قدم آن، رؤيت خداوند، عدل الهى، جبر و اختيار و قضا و قدر، حدوث و قدم عالم، اعجاز قرآن، ارادهء خداوند، مفهوم استواى خداوند بر عرش، تجسيم، تثليث، عصمت انبيا، شفاعت پيامبر اكرم،عقيدهء شيعه در امامت معصوم و احتمال صحت آن، بيان لزوم وجود معصوم در هر زمانى با اين توضيح كه بر خلاف نظر شيعه و بنابر اعتقاد اشاعره و خود فخر رازى، مجموع امت معصوم است نه يك تن، و بحث معاد. در ميان مفسران، فخر رازى بيش از همه در تبيين آيات باران كوشيده است. از آراى خاص تفسيرى رازى، اعتقاد به نبودن واژههاى دخيل و غير عربى در قرآن است، همچنين وى به نقل روايات اسباب نزول و ذكر قرائتهاى مختلف اهتمام فراوانى داشته است. غلبهء صبغهء كلامى - عقلى در تفسير كبير مانع از اين نشده است كه فخر رازى در مواردى، از شيوهء قرآن به قرآن، در تفسير آيات كريمه استفاده كند؛ ولى با وجود اشاراتى كه به احاديث پيامبر اكرم و امامان شيعه كرده و رواياتى كه از صحابه و تابعين آورده، در تفسير خود اعتماد اندكى به احاديث داشته است. گفته مىشود كه او در نقل احاديث به شيوهاى كه در عصر او معمول بوده، سلسله سند حديث را ذكر نكرده و نيز احاديثى را كه بسيارى از مفسران، حتى عقلى مشربانى چون زمخشرى و طبرسى،در فضائل سورهها و ثواب قرائت آنها نقل مىكنند، نياورده است. در تفسير كبير استفاده از رواياتى كه از اسرائيليات شمرده مىشوند، بسيار اندك است. براى نمونه ذيل آيهء «ن» در سورهء قلم، «ن» را به معناى نهنگى كه زمين بر پشت آن قرار دارد، دانسته است. فخر رازى هر چند اين روايت را در تفسير آيهء مذكور آورده، آن را نه به سبب مخالفت با عقل يا اشكال در سلسله روايت يا محتواى حديث يا از اسرائيليات بودن رد كرده، بلكه از جنبهء ادبى و نحوى مردود دانسته اس. تفسير فخر رازى با وجود صبغهء كلامى، از اشارات صوفيانه خالى نيست و در تفسير برخى آيات به ذكر طريق و شيوهء عارفان در تفسير آيات نيز پرداخته است. از ويژگىهاى بارز روش فخررازى در تفسير كبير، اهتمام جدّى او به بيان مناسبات ميان آيات و سور قرآن كريم است. وى تنها به ذكر يك مناسبت اكتفا نمىكند، بلكه در بيشتر مواقع به بيان چند مناسبت مىپردازد. عنايت به نكات ادبى و بلاغى، از جمله استشهاد به شواهد شعرى دورهء جاهليت در مباحث لغوى و نحوى و بلاغى، از ديگر ويژگىهاى روش تفسيرى فخر رازى محسوب مىشود. وى در اين خصوص، بيشترين استفاده را از كشاف زمخشرى برده است. توجه به مباحث فقهى نيز از جمله خصايص روش فخر رازى در تفسير كبير است. فخر رازى در برخورد با آيات احكام، ابتدا آراى مكاتب و مذاهب مختلف فقهى را در خصوص آنها مطرح مىكند و سپس به تفصيل به بيان گرايش فقهى خود، يعنى مذهب فقهى شافعى، مىپردازد و بر صحت آن استدلال مىكند. تفسير كبير به دليل مهارت فخر رازى در علوم مختلف، سرشار از مباحث كلامى، فلسفى، منطقى، فقهى، ادبى و غيره است و همين ويژگى آن را دايرةالمعارف گونه كرده است. اين گستردگى و اطناب تفسير فخر رازى مىتواند از آن جهت باشد كه وى آن را براى عموم ننوشته است. به نظر برخى از علماى تفسير، اشتمال تفسير فخر رازى بر اين حجم مطالب متنوع، از اهميت تفسيرى آن كاسته است. به گفتهء ابوحيّان غرناطى، (مفسر قرن هفتم و هشتم)، در تفسير فخر رازى مطالبى هست كه در عالم تفسير نيازى به آنها نيست. ابن تيميّه نيز آن را تفسيرى دانسته كه در آن، جز تفسير از هر موضوعى سخنى يافت مىشود. به عقيدهء سيوطى، اين تفسير مملو از سخنان حكما و فلاسفه است و بحثهاى تفسيرىاش بىارتباط با آيات است. ابن خلّكان نيز مىگويد كه در آن مطالب غريب و نا آشناى فراوانى آمده است. عدهاى نيز بر محتواى آن خرده گرفتهاند و معتقدند كه تفسير كبير از اين جهت عيوب فراوانى دارد، از جمله ابوشامه مقدسى (متوفى ۶۶۵) معتقد است كه فخر رازى در تفسير خود شبهات جدّى مخالفان اسلام و اهل سنّت را به بهترين شكل مطرح كرده، ولى از حل آنها در نهايت عجز و ناتوانى فرومانده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
تعداد رکورد ها : 696
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید