جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندونزی به­عنوان بزرگ­ترین کشور مسلمان در جهان، با جمعیتی بالغ بر 260 میلیون نفر، سومین کشور بزرگی است که بر پایه دموکراسی عمل کرده و بزرگ­ترین اقتصاد را در میان کشورهای سازمان اسلامی دارا می­باشد؛ اما این پیشرفت‌های چشم‌گیر، با رشد جنبش‌های اسلام‌گرای تندرو، که به­عنوان تهدیدی جدی برای توسعه اندونزی به­حساب می‌آید، ‌همراه گشت. اسلام، نخست در سراسر اندونزی از سوی بازرگانان منتشر شد و گسترش صلح‌آمیز آن، موجب ایجاد سازمان‌های اسلامی مستقل و هم‌سو گردید که پایه­ای برای جامعه مدنی قوی ایجاد کرد. این روند تا زمانی­که برخی از مردم اندونزیِ محصل در عربستان و حاجیان این سرزمین، از مراسم حج در سال 1803م، برگشتند، ادامه داشت. دانش‌آموختگان و حاجیان برگشته از کشور عربستان، تحت تاثیرات افکار وهابیت و حاکمان آن سرزمین، اسلام غالب در سرزمین­شان را به­عنوان شرک و حتی ارتداد خواندند و از این‌رو، دست به اعمال خشونت‌آمیز زدند. البته نباید از نفوذ حاکمان عربستان در کشور اندونزی و همراهی برخی از مسئولین عالی­رتبه این دیار در راستای خشونت‌گرایی مردمان این سرزمین نیز چشم‌پوشی کرد؛ به­عنوان مثال، اکنون کشور عربستان، بیش از 150 مسجد در کشور اندونزی تاسیس کرده و کتب درسی آنها را نیز تدوین و هزاران کمک هزینه تحصیلی برای فارغ­التحصیلان در عربستان سعودی پرداخت کرده است. مقاله حاضر با بررسی ریشه‌های خشونت‌گرایی در کشور اندونزی به راه­کارهای اتخاذ شده در برابر این پدیده در ابعاد مختلف اشاره می‌کند و به تحلیل و تاثیر عمل­کرد مسئولین این کشور در کاهش و یا افزایش افراط‌گرایی اشاره کرده است.

این مقاله به ­بررسی تطبیقی دیدگاه ابن­ تیمیه و مکتب دیوبندیه در مبحث تاویل صفات خبری می ­پردازد. در این مقاله مشخص می شود که دیوبندیه با ابن­ تیمیه، در مسأله تاویل صفات خبری از جهاتی اتفاق نظر و از جهاتی دیگر، اختلاف نظر دارد. ابن ­تیمیه در تمام صفات خبری، اصل را بر ظاهرگرایی گذاشته و به هیچ­وجه تاویل را نپذیرفته و حتی اهل تاویل را افرادی منحرف می داند؛ اما علمای دیوبندیه در مسأله رویت خداوند در قیامت، مانند ابن­ تیمیه تمسک به ­ظاهر آیات و روایات نموده و آن را اثبات می کنند. در مسأله اثبات جهت و مکان برای حق­ تعالی، برخلاف ابن تیمیه، این دو صفت را از خداوند سلب می­ کنند؛ ولی در مورد صفات دیگری نظیر (یدالله، وجه‌الله، استوای بر عرش)، دچار اختلاف آرا شده ­اند. برخی نیز مانند ابن­ تیمیه ظاهرگرا شده و برخی دیگر برخلاف او قائل به جواز تاویل هستند. در این نوشتار پس از معرفی اجمالی ابن­ تیمیه، مکتب دیوبندیه و صفات خبری، به‌بررسی تطبیقی دیدگاه ابن­ تیمیه و دیوبندیه راجع به مصادیق صفات خبری می‌پردازیم.

سراج منیر شماره 20: * سرمقاله: جنایت های آل سعود * ابن تیمیه، وهابیت و عربستان سعودی / در مصاحبه با دکتر علی الشعیبی * منهج و روش شناسی وهابیت در تکفیر مسلمانان / رحیم صبور * سیر تاریخ اندیشه سلفی گری در شبه قاره هند از قرن دوازده تا سیزده هجری / علی ملاموسی میبدی * بررسی مسئله سماع موتی از دیدگاه دیوبندیه / مصطفی غفوری * ارزیابی دیدگاه ابن تیمیه در بحث حسن و قبح / سید ابوالفضل حسینی پور * منهج ابن عثیمین در مواجهه با آیات فضایل اهل بیت علیهم السلام / علی اصغر کمالی * وهابیت، سلفیت و اسلام گرایی، دشمن کیست؟ / احمد مصلی با ترجمه: مصطفی ورتابی کاشانیان * سلسله گزارش هایی از آثار اهل سنت در نقد افکار وهابیت (15) * گزارشی از کتاب الشهاب الثاقب علی المسترق الکاذب / علی ملاموسی میبدی * گزارش مقاله: رافضه از ابن سبا تا دجال / مصطفی غفوری - مصطفی ورتابی کاشانیان

حسن و قبح عقلی از موضوعات بحث‌برانگیز در محافل علمی مسلمانان بوده است. معتزله حسن و قبح را عقلی و اشاعره آن را شرعی می‌دانسته‌اند. ابن‌تیمیه، متفکر اصلی سلفیت، کوشیده است هر دو مکتب را نقد، و دیدگاه جدیدی عرضه کند. وی حسن و قبح را عقلی دانسته، اما تأکید کرده است که روش معتزله را در این بحث قبول ندارد، چراکه منجر به تشبیه خدا به بندگان می‌شود. از طرف دیگر، ضمن رد حسن و قبح شرعی، آن را مخالف عقل و نقل می‌داند. هرچند ابن‌تیمیه حسن و قبح را عقلی می‌داند ولی برخی لوازم آن، مانند ذاتی‌بودنش، را نمی‌پذیرد. در مجموع، برخی از دیدگاه‌های ابن‌تیمیه قوت‌هایی دارد و برخی از آنها هم ضعف‌های جدی دارد که در این مقاله بررسی شده است.

این نوشتار گزارشی از آثار و نوشته های نویسندگان مسلمان در پاسخ به عقاید و دیدگاه های وهابیون درباره توسل به اولیای الهی است که در دو بخش «آثار شیعیان» و «آثار اهل سنّت» تنظیم و عرضه شده است.