جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «اخلاقیات امر واقعی: کانت، لاکان» نوشته آلنکا زوپانچیچ، بررسی تطبیقی نظریۀ اخلاقی کانت با نظریات روانکاوانه لاکان است. زوپانچیچ، فیلسوف برجسته اسلوونیایی، به این می‌پردازد که چگونه می‌توان این دو متفکر به‌ظاهر متفاوت را در یک گفت‌وگوی سازنده، به‌ویژه از طریق مفهوم «امر واقعی»، قرار داد. اخلاق کانت مبتنی‌بر ایده یک قانون اخلاقی جهان‌شمول و ضروری است. این قانون مشروط به امیال یا تمایلات شخصی نیست، بلکه از خود عقل ناشی می‌شود. به عقیده کانت رفتار اخلاقی واقعی از پایبندی به این قانون اخلاقی ناشی می‌شود که او آن را در یک امر مقوله‌ای گنجانده است: فقط براساس آن اصل عمل کنید که به موجب آن می‌توانید در‌عین‌حال اراده کنید که این قانون به یک قانون جهانی تبدیل شود. محور اخلاق کانت مفهوم خودمختاری است. برای کانت، اخلاقی‌بودن یعنی خودمختار‌بودن و عمل‌کردن بر‌اساس قوانینی که عقل برای خود تعیین کرده است. این خودمختاری اساس کرامت انسانی و ارزش اخلاقی است. از طرف دیگر مفهوم امر واقعی لاکان یکی از چالش برانگیزترین و جذاب‌ترین ایده‌های اوست. واقعی چیزی است که خارج از زبان و نماد است، قلمرویی که در‌برابر ادغام در نظم نمادین زبان مقاومت می‌کند که با تروما و محدودیت‌های تجربه انسانی همراه است. در‌واقع لاکان با تأکید بر نقش زبان در شکل‌گیری سوژه، نظریه‌های فروید را بازتفسیر می کند. میل از نظر لاکان صرفا یک انگیزه بیولوژیکی نیست، بلکه براساس نظم نمادین و میل دیگری شکل می‌گیرد. کار زوپانچیچ در این کتاب به‌دلیل ترکیب خلاقانه این دو چارچوب قابل‌توجه است. او استدلال می‌کند‌ مفهوم لاکان از واقعیت، یک پنجره جدید برای تفسیر مجدد اخلاق کانتی فراهم می‌کند. به بیان او، هم کانت و هم لاکان راه‌هایی را برای اندیشیدن در مورد اخلاق ارائه می‌کنند که بر مفهوم از پیش تثبیت شده‌ای از «خیر» متکی نیست. از نظر کانت، قانون اخلاقی از هیچ مفهوم خاصی ناشی نمی‌شود، بلکه از شکل (صورت) خود قانون ناشی می‌شود. به‌طور مشابه، اخلاق لاکان در‌صدد دستیابی به یک وضعیت هماهنگ از وجود نیست، بلکه شامل رویارویی با واقعیت، هسته غیرممکن امیال ما‌ست. زوپانچیچ با آوردن امر واقعی لاکان در اخلاق کانتی، اهمیت پذیرش محدودیت‌های چارچوب‌های نمادین ما را برجسته می‌کند. کنش اخلاقی، در این دیدگاه، متضمن رویارویی با امر واقعی است، با چیزی که نمی‌تواند به‌طور کامل در طرحواره‌های اخلاقی موجود ما بیان یا ادغام شود.

این کتاب، می کوشد تا: - دیدگاه های اصلی و مفاهیم کانونی (فرانسیس بیکن) و نقش این مفاهیم و دیدگاه های سازنده در ساخت جهان بینی مدرن را مورد بحث و تحلیل قرار دهد. - به آراء و مفاهیم بنیادین (رنه دکارت) فرانسوی بپردازد به ویژه قضیه بنیادین کوگیتو و نتایج، آثار و پیامد های آن را تحلیل کند. - (توماس هابز) و فلسفه سیاست مدرن او و دیدگاه ها و کلیدی ترین مفاهیم هابز که بیانگر مبانی نظری فلسفه سیاسی اوست را مورد کاوش و تحقیق قرار دهد. - (جان لاک) و اندیشه های محوری، تاثیر گذار و لیبرالی او را مورد بحث قرار دهد و به مفاهیم مرکزی لاک که عناصر سازنده فلسفه سیاسی لیبرالی او یا لیبرالیسم کلاسیک است، بپردازد. - مبانی انسان شناختی و بنیادهای فلسفی مدرنیته سیاسی و گفتمان حقوق بشر در فلسفه عملی، فلسفه اخلاق و حقوق (ایمانوئل کانت) را مورد تحلیل و تفسیر قرار دهد و...

کتاب « اسپینوزا، کانت، هگل» نوشته « اسلاوی ژیژک» به همت نشر شب خیز منتشر شده است. ژیژک مدیر بین‌المللی انستیتوی علوم انسانی بیرکبک در دانشگاه لندن، استاد مدعو در دانشگاه نیویورک و محقق ارشد در گروه فلسفه دانشگاه لیوبلیانا است. او عمدتا بر روی فلسفه قاره ای (به ویژه هگلیسم، روانکاوی و مارکسیسم) و نظریه سیاسی و همچنین نقد فیلم و الهیات کار می کند. ژیژک مشهورترین همکار مکتب روانکاوی لیوبلیانا، گروهی از دانشگاهیان اسلوونیایی است که روی ایده آلیسم آلمانی، روانکاوی لاکانی، نقد ایدئولوژی و نقد رسانه ای کار می کنند. کار موفقیت‌آمیز او در سال 1989، موضوع عالی ایدئولوژی، اولین کتاب او به زبان انگلیسی بود که در معرفی افکار مکتب لیوبلیانا به مخاطبان انگلیسی‌زبان تعیین‌کننده بود. او بیش از 50 کتاب به زبان های مختلف نوشته است. سبک خاص حضور در جمع، مقالات مکرر مجلات و آثار آکادمیک، که با استفاده از شوخی‌های زشت و نمونه‌های فرهنگی پاپ، و همچنین تحریکات سیاسی نادرست مشخص می‌شود، باعث شهرت، جنجال و انتقاد او در داخل و خارج از دانشگاه شده است. .

در کتاب حاضر، مؤلف ابتدا نگاهی اجمالی به مفاهیم تربیت و هدف‌های آن و ارتباط آن با اخلاق، پیشرفت، خلاقیت و هنر انداخته است و سپس به بررسی رابطه آزادی و انضباط از دیدگاه مربیان بزرگ، «کانت» و «روسو» پرداخته و دیدگاه‌های هرکدام در مورد آزادی و انضباط و وجوه اشتراک و افتراق هرکدام درباره آزادی و انضباط، همچنین با توجه به مقتضیات مورد بررسی قرار داده است. در این راستا، مؤلف ابتدا تعاریف مختلف آزادی و انضباط و سپس دیدگاه‌های مختلف و متعدد مکاتب، روانشناسان و صاحب‌نظران در تعلیم و تربیت به‌خصوص «کانت» و «روسو» را یادآور شده و نقاط ضعف و قوت هرکدام از این دو موضوع را بررسی کرده است و سپس به تحلیل آرا، مفاهیم و مقایسه آن‌ها و برقراری ارتباط مفهومی پرداخته است.

“درس هایی درباره فلسفه تاریخ” کتابی است نوشته ی “گئورگ ویلهلم فریدریش هگل” و اثر حاضر ترجمه ی جلد دوازدهم کتاب “Werke” یا مجموع کامل آثار هگل است. “درس هایی درباره فلسفه تاریخ” یک اثر اساسی از فلسفه ی تاریخ و در واقع نخستین اثری می باشد که در آن فرض بر این است که منطقی اساسی ، اما نه ناشی از آن ، در تاریخ وجود دارد. این اولین ترجمه ی کامل بعد از گذشت مدت ها از آن چیزی است که بسیاری آن را سهل الوصول ترین اثر “هگل” می دانند. “درس هایی درباره فلسفه تاریخ” ، یک اقدام قدرتمند است ، تلاشی جسورانه برای خلاصه نویسی تاریخ جهان و هدفی است که در پس آن وجود دارد. آیا “هگل” زاده ی دولت قدرت بنیادی بود که آلمان را متحد کرد؟ این مطالب، میوه ی بالغ اندیشه “هگل” هستند و سرنخ های مرتبط بسیاری را ارائه می دهند. “هگل” رشد آزادی را هدف تاریخ می داند ، اما همچنین استدلال می کند که چنین آزادی نمی تواند جدا از کشوری که قادر به تحمیل و اجرای قانون است ، ریشه بگیرد و شکوفا شود.تاریخ از زمانی شروع می شود که عقل خودش را تصویب می کند؛ یا به تعبیر “هگل” ، زمانی که آگاهی از آزادی، خودش شروع به رشد می کند. “درس هایی درباره فلسفه تاریخ” از “گئورگ ویلهلم فریدریش هگل”، به طور منظمی مکمل پدیدارشناسی روح اوست. این اثر به عنوان تنظیمات تاریخی مشخص برای تحول دانش و آگاهی در پدیدارشناسی و فلسفه ی حق او ، متمرکزترین کار “گئورگ ویلهلم فریدریش هگل” در فلسفه ی سیاسی است.

در این کتابچه به اختصار به دیدگاه کانت و هگل در باب هنر و ضرورت آن اشاره گردیده است، برای مثال خاطر نشان شده است: "هگل در نهایت فلسفه خود، تجلی مطلق را در هنر و تنها راه رسیدن به مطلق را، تجلی هنر زیبا می‌داند. از نظر او فلسفه تفسیر متافیزیکی هنر است. این فلسفه است که هنر را به زبان متافیزیک بیان می‌کند. هنر برای هگل جنبه هستی‌شناسی دارد و برای کانت، هنر زیبا، پرورش نیروی معنوی جان و فرهنگ انسانی است که به خودی خود غایت است و در نهایت، ایده‌های اخلاقی را در ما نمایان می‌کند... کانت درک زیبایی را عقلی نمی‌داند، اما با این حال برای تحلیل امر زیبا، از صورت منطقی کیفیت، کمیت، نسبت و جهت استفاده می‌کند و آنها را لحظات چهارگانه حکم ذوقی می‌نامد... کانت و هگل معتقدند که هنر باید محض باشد و هیچ گونه عوارض و قیدی برای آن در نظر گرفته نشود. هنر باید خود را پیراسته کند و تنها ویژگی جان و روح مطلق را ظاهر سازد. هنر محض ناب یعنی صرفا تجلی مطلق. هگل و کانت هر دو معتقدند که اثر هنری نباید تقلیدی باشد. هگل هنرهای زیبا را به سه دسته عمده تقسیم می‌کند: سمبلیک، کلاسیک، و رومانتیک.