جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر در هفت فصل به سيماي حضرت عيسي عليه السلام در قرآن و عهد جديد و نقاط اشتراک و اختلاف در آن دو پرداخته است. حضرت عيسي عليه السلام از بزرگ ترين پيامبران الهي و داراي کتاب و شريعت و معجزات بسيار است. در قرآن 11 بار با نام «مسيح» و 25 بار با نام «عيسي» از آن پيامبر ياد شده است. کيفيت ولادت حضرت عيسي عليه السلام در هر دو کتاب بيان شده است. قرآن او را به عنوان «نبي» و «رسول» معرفي ميکند و دعوت او را منحصر به بني اسرائيل و شروع نبوت او را از کودکي ميداند؛ ولي عهد جديد نبوت او را پس از تعميد به دست يحيي دانسته است. هر دو کتاب، او را مؤيد تورات و نوشتههاي پيامبران ميدانند. قرآن انجيل را که به «نور» و «هدايتگر» متصف است، براي او ميداند؛ ولي بر اساس عهد جديد، او چنين کتابي ندارد. عهد جديد او را پسر خدا دانسته و قائل به تثليث است که قرآن اين را شرک ميداند. ويژگيهاي آن حضرت در هر دو کتاب، عبارت است از: تواضع، دعا کردن و نماز خواندن. از ويژگيهاي او در قرآن، نيکوکاري به مادر، تقرب، وجاهت، راستگويي، صابر، عبد و مبارک بودن و پرداختن زکات، و در عهد جديد، محبت، عطوفت و مهرباني نسبت به خطاکاران و توجه به عدالت اجتماعي است. معجزات او در قرآن، مقيد به اذن خدا و علت معجزه داشتن او اثبات نبوت است و در عهد جديد، ترحم و دلسوزي نسبت به محتاجان است. معجزات او در هر دو کتاب، زنده کردن مرده و شفاي بيماران و کور مادرزاد است. قرآن از سخن گفتن در گهواره، ساختن پرنده گلي و دميدن روح در آن و زنده کردن آن و اخبار غيبي، ياد ميکند و عهد جديد از تبديل آب به شراب، راه رفتن بر روي آب و ... ياد ميکند. قرآن، به صليب کشيده شدن حضرت عيسي عليه السلام را نمي پذيرد؛ ولي عهد جديد به تفصيل به اين ماجرا پرداخته است و قائل به فدا شدن اوست. هر دو کتاب، بشارت آمدن پيامبر آخرالزمان و منجي نهايي را دادهاند. عهد جديد بيشتر به جزئيات پرداخته و در آن، از کليات و جهت مندي تاريخ ذکري نيست و نيز تناقضاتي در آن ديده ميشود. اما قرآن بيشتر به کليات پرداخته است؛ زيرا قرآن کتاب تاريخ نيست، بلکه کتاب هدايت است.

‫اين پايان نامه، به مقايسه نوع نگرش قرآن کريم و انجيل (عهد جديد) در مورد شخصيت حضرت مريم( و اوصاف ايشان و ترسيم موارد اشتراک و افتراق ديدگاه‌هاي قرآن و عهد جديد در اين باره پرداخته است. نويسنده، ضمن بيان گوشه‌هايي از زندگاني حضرت مريم( از منظر قرآن و عهد جديد؛ به برخي از فضايل و کرامات ايشان از ديدگاه قرآن اشاره کرده و جريان تولد حضرت عيسي( را از حضرت مريم، از دو منظر عهد جديد و قرآن و عقايد مسيحيان در مورد شخص و شخصيت حضرت مريم( را منعکس نموده است. وي درتبيين گزارش قرآن و عهد جديد در مورد زندگاني و شخصيت حضرت مريم(، ضمن بيان نقاط مشترک؛ معتقد است که در نوع انعکاس شخصيت والاي معنوي ايشان از اين دو منظر، اختلاف هاي فراواني وجود دارد. طرح اين شبهه‌ها و پاسخ آن‌ها بخشي از پايان نامه مي‌باشد. نويسنده در پنج فصل، ضمن معرفي صحيح شخصيت مريم( از نگاه قرآن، به نقد برخي از پندارهاي انحرافي مسيحيان، برگرفته از عهد جديد در اين باره پرداخته است: فصل اول، به بيان کليات تحقيق و معرفي اجمالي مريم( و عيسي( از نگاه قرآن و اناجيل اختصاص دارد. در فصل دوم، زيست‌نامه حضرت مريم( از نگاه قرآن و عهد جديد مقايسه شده و در مورد خاندان مريم، والدين ايشان، تولد حضرت مريم و دوره‌هاي مختلف زندگي وي از اين منظر نکاتي بيان گرديده است. بخشي از مطالب فصل سوم به مقايسه مقام و مرتبت بالاي مريم( نزد خداوند متعال از دو منظر قرآن و عهد جديد اختصاص دارد. عصمت، طهارت و پاکدامني حضرت مريم( از نظر قرآن و کرامات و فضايلي که از ايشان بر اثر عبادت فراوان صادر شده؛ ساير مطالب فصل سوم مي‌باشد. معرفي شخصيت مريم( به عنوان مادر حضرت عيسي از نگاه قرآن و عهد جديد و پاسخ به برخي از اتهامات به آن حضرت از سوي مسيحيان، با نگاهي قرآني از مباحث فصل چهارم مي‌باشد. در فصل پنجم، به بيان برخي از پندارهاي غلط مسيحيان نسبت به مريم، مانند الوهيت ايشان و فرزندش و نيز به نقد اين پندارها مي پردازد.

‫اين پژوهش در سه بخش به ديدگاه کلامي اسلام و مسيحيت درباره شخصيت حضرت عيسي عليه السلام بر اساس منابع اسلامي، به خصوص آيات قرآن کريم و تفاسير و روايات، و بر اساس منابع مسيحيت پرداخته است. درباره مقام عصمت مريم?، اسلام و مسيحيت او را به عنوان يک زن پاک و دور از آلودگيها ميدانند. البته قرآن، خلقت و تولد و رشد او را در سايه توجهات خاص الهي بيان کرده؛ ولي در اناجيل، قبل از باردار شدن توسط روح القدس، وي يک دختر عادي معرفي شده است. همچنين قديسان و پاپهاي کليسا، صفاتي را به آن حضرت نسبت ميدهند که از نظر اسلام پذيرفته شده نيست. در مورد باردار شدن مريم? توسط فرشته، جبرائيل يا روح القدس، اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي قرآن کريم، معجزاتي را در تولد حضرت مسيح عليه السلام بيان کرده است که در اناجيل و کتب مسيحيان يافت نميشود. در مورد عنايات الهي در رشد و بالندگي عيسي عليه السلام در قرآن و روايات مطالبي بيان شده است؛ ولي در منابع مسيحيان سخني از اين اوصاف نيامده است. البته اوصاف ديگري را ياد کردهاند که برخي از آنها از نظر اسلام قابل قبول نيست و برخي ديگر، در منابع اسلامي وجود ندارد. اسلام، عيسي عليه السلام را فرستاده خدا و پيامبر اولوالعزم براي هدايت مردم ميداند. متي، لوقا و مرقس نيز او را نبي الهي ميدانند؛ ولي در انجيل يوحنا و نامههاي پولس، از او تعبير به خدا و پسر خدا شده است. نسبت به بيشتر معجزات بين اسلام و مسيحيت اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي در بعضي موارد و در مورد ريشه اعجاز، ديدگاه اسلام و مسيحيت متفاوت است. قرآن به طور کلي به حواريون عيسي عليه السلام اشاره کرده و روايات هم اندکي بيشتر به اين موضوع پرداختهاند؛ اما منابع مسيحيت با تفصيل به آنها پرداختهاند و اوصافي را براي آنها بيان کردهاند که اسلام نميپذيرد. درباره عروج عيسي عليه السلام به آسمان، با کمي اختلاف، بين اسلام و مسيحيت اتفاق نظر وجود دارد؛ ولي در مورد زمان و ريشه عروج اختلاف وجود دارد. انديشه ظهور مسيح عليه السلام با تفاوت در منابع اسلام و مسيحيت بيان شده است و نسبت به انجيل حضرت مسيح عليه السلام، ميان ديدگاه اسلام و مسيحيت کاملاً اختلاف وجود دارد.

---

کتاب مقدس از همان ابتدای مسیحیت جایگاهی رفیع و بی همتا در دیانت مسیحیان داشت و برای بسیاری از مؤمنان مسیحی هنوز این جایگاه را حفظ کرده است. اما پس از رنسانس، به تدریج تحقیق درباره کتاب مقدس، نویسندگان آن، شیوه نگارشی آن و حتی خطاها و تناقضات آن گسترش یافت؛ تا حدی که پس از عصر روشنگری، کتاب مقدس در زیر تیغ نقادان همچون دیگر آثار بازمانده از روزگار باستان، حلاجی و واشکافی می شد. در نتیجه این نقادی ها، جایگاه کتاب مقدس متزلزل شد و حجیت آن به بحران گرفتار شد. از سویی مسیحیانِ معتقد در برابر این موج انتقادی، به مقابله پرداخته اند و استدلال هایی در دفاع از خطاناپذیری کتاب مقدس اقامه کرده اند و از سوی دیگر نقادان به نقد کتاب مقدس و حتی استدلال های مدافعان این کتاب پرداخته اند. مقاله حاضر چهار استدلال از مهم ترین دلایل مسیحیان در اثبات خطاناپذیری کتاب مقدس را تبیین و نیز بررسی می کند.

‫تحقيق حاضر به تبيين برخي کمالات مشترک حضرت محمدبن عبدالله( وعيسي بن مريم( مي‌پردازد. نويسنده معتقد است هر يک از اين دو پيامبر الهي داراي کمالاتي منحصر به فرد و کامل‌ترين و بافضيلت‌ترين خلق الهي هستند. وي به بعضي شبهه‌ها در زمينه شخصيت و کمالات وجودي اين دو پيامبر نيز پاسخ مي‌دهد. نگارنده پژوهش خود را در چهار فصل سامان داده است. در فصل اول کلياتي از واژگاني مانند کمال، نبي و رسول مطرح مي‌شود. در فصل دوم به معرفي شخصيت و فضايل پيامبر اسلام(، افضل بودن ايشان از فرشتگان الهي، اولويت آن حضرت بر ساير انبياي الهي، عصمت رسول خدا، معجزات ايشان و جنبه‌هايي از اخلاق پيامبر پرداخته است. نويسنده در فصل سوم به تبيين شخصيت حضرت عيسي مسيح( از ديدگاه آموزه‌هاي قرآن و روايات پرداخته و نوع خلقت عجيب حضرت عيسي(، توحيد الهي حضرت مسيح(، رسالت و نبوت ايشان، علم عيسي(، شهادت او در روز قيامت، معجزات و اخلاق مسيح( را نزد مسلمانان و مسيحيان بيان کرده و برخي عقايد مسيحيان مانند پسر خدا بودن، خدا دانستن مسيح( و عقيده به تثليث را ارزيابي مي‌کند. او در فصل چهارم به مقايسه ويژگي‌هاي مشترک حضرت محمد( و حضرت عيسي( همچون: علم، شهادت دادن در قيامت، شفاعت و معجزات آن دو مي‌پردازد و اخلاق آنان و اوصاف اختصاصي عيسي( و پيامبر اکرم( را نيز مطرح مي‌سازد. وي معراج پيامبر اسلام و عروج حضرت عيسي را با هم مقايسه و ضمن منحصر به فرد خواندن ويژگي‌هاي اخلاقي آن‌ها، از شخصيت آن دو تمجيد کرده است.

این مقاله با این سؤال که اسم اعظم چیست؟ آغاز شده است. آراء و نظریات درباره اسم اعظم، مختلف است که عمدتاً بر دو قسم تقسیم می شود: الف ـ قول شایع این است که اسم اعظم، اسمی است لفظی از اسماء خدا. ب ـ عده ای قائلند اسماء لفظی، اسماء اسماء هستند و عمده خود اسمایند، و پیامبر اسلام (ص)، اعظم اسماء الهی است. این، قول محققان است مانند امام خمینی، علامه طباطبائی، علامه حسن زاده آملی و ... . هریک از اسماء الهی، مربوط است به وصول به حقیقت آن اسماء، و این امر فقط با تهذیب نفس به‌دست می آید. احادیثی از اصول کافی، التوحید و مصباح الشریعه موردتوجه قرار گرفته، هم‌چنین دعاها مانند دعای سِمات نیز مورد نظر بوده است؛ و مختار مؤلف این مقاله، قول محققین است. اشعاری هم از مولوی و حافظ در این مقاله آمده است.

در این مقاله، دستورات بندیکت قدیس راهب مسیحى و خواجه عبداللّه انصارى درباره زهد و دورى از دنیا و ترک گناه مقایسه شده است. این تحقیق با روش توصیفى تحلیلى به هدف آشکار کردن شباهت ها و تفاوت هاى دیدگاه هاى دو شخصیت، به منظور افزایش آگاهى از ادیان ابراهیمى انجام شده است. این مقایسه با توجه به کتاب «منازل السائرین» خواجه و کتاب «قواعد» بندیکت انجام شده است. از مجموع مباحث نتیجه مى شود که آراء بندیکت و خواجه در موارد بسیارى یکسان یا شبیه هستند. ریشه مشابهت دستورات سلوکى بندیکت و خواجه این است که خاستگاه معرفتى آن دو، ادیان آسمانى مسیحیت و اسلام است که بر اساس فطرت مشترک انسانى است. بازگشت تفاوت مکتب خواجه و بندیکت به این است که مکتب عرفانى خواجه نسبت به مکتب بندیکت پیشرفته تر است.

مقاله ای که پیش رو دارید مسأله مهم فلسفی و اخلاقی رضا به قضا و قدر الهی را مورد بحث قرار داده است. در ابتدا حقیقت آن را از دیدگاه فلاسفه تعریف کرده و به فضیلت و اهمیت آن از دیدگاه آیات قران و روایات پرداخته و در بحث دیگر امکان تحقق رضای الهی در انسان را بررسی کرده و در ضمن استدلال بر آن ،اشکال منکران را پاسخ داده است و با ارائه نمونه هایی، بی پایه بودن ادعای آنهارا اثبات کرده است و راه دستیابی به رضا به قضا و قدر الهی را توضیح داده است و در بحث کوتاه دیگری به آثار و فوائد آن اشاره کرده و رفع افسردگی و آرامش روانی و سلامت زندگی را از آثار آن دانسته است. و در بحث پایانی توضیح داده شده که مقام بلند رضا به قضاء الهی با هیچ کدام از دستورات دعا ونیایش ، امر به معروف و نهی از منکر و تلاش و کار در زندگی منافات ندارد ، بلکه خود می‌تواند مشوّقی برای همة آنها قرار گیرد.

رابطه لطف و فیض با تکلیف، از مباحث قابل تأمل در دو مذهب امامیه و مسیحیت کاتولیک است. هرچند دو اصل «لطف» در امامیه، و «فیض» در مسیحیت کاتولیک، در جهت دستیابى انسان ها به سعادت و رستگارى مطرح شده اند، اما در ارتباط با تکلیف، نتایج یکسانى نداشته و راه متفاوتى را طى کردند. مقاله حاضر به روش تطبیقى و با رویکرد اسنادى، درصدد است نشان دهد در کلام امامیه، عمل به تکلیف و شریعت، تحقق بخش موضوع قاعده لطف است، اما در الهیات کاتولیک، محوریت با اصلِ فیض است، و عمل به شریعت، بسیار کم رنگ است. در واقع، اصل ثابت موردنظر در قاعده لطف، مسئله تکلیف است و تحقق لطف الهى براى هدایت و راهنمایى به تکلیف است، اما رکن ثابتِ مورد نظر در آموزه فیض، خود فیض مسیح است که ظهور آن، الغاى تکلیف و شریعت انبیا را به همراه داشت. اعمال، احکام اخلاقى و آیین هاى صادر شده از سوى مسیح و کلیساى کاتولیک در واقع براى کسب فیض الهى مقرر شده اند.