جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به بررسی مناقب و فضایل حضرت ابوطالب پدر عزیز امام علی علیه السلام و عموی پیامبر می پردازد. در این کتاب شبهات پیرامون ایمان ابوطالب بررسی و رد می شود و کمک های بسیاری که ابوطالب در راه نبوت پیامبر داشته اند بیان می شود.

إيمان أبي طالب اثر سيد شمس الدين، فخار بن معدّ موسوى از علماى قرن ششم و هفتم هجرى است. همچنان كه از نامش پيداست در اثبات ايمان ابو طالب، پدر بزرگوار حضرت على( ع) تاليف شده است. البته نام اصلى كتاب« الحجة على الذاهب إلى تكفير أبي طالب» است. شيخ آقا بزرگ تهرانى نام« حجة الذاهب إلى إيمان أبي طالب» و« الرد على الذاهب إلى كفر أبي طالب» را نيز براى كتاب آورده است. در نتيجه« إيمان أبي طالب» نام اصلى كتاب نيست و اين نام را« سيد محمد بحر العلوم» كه كار تحقيق كتاب را به عهده داشته براى كتاب انتخاب كرده تا بنا بر آنچه در مقدمه آمده، نام كتاب كوتاه و زيبا باشد و در اولين نظر بيننده را جلب نمايد. گزارش محتوا مولف استدلالهاى متقن و قوى در طول كتاب طورى ايمان ابوطالب را اثبات كرده كه جاى هيچ شك و شبهه‏اى باقى نماند و نه تنها اجماع مسلّم علماى شيعه را بر اين مطلب اثبات مى‏كند، بلكه بسيارى از اهل سنت را هم كه قائل به اين مطلب بوده‏اند به عنوان مؤيد شيعه ذكر مى‏نمايد. كتاب داراى يك مقدمه و ده فصل و يك خاتمه است: 1 مقدمه: شامل بيان انگيزه تأليف كتاب و مقام اجداد پيامبر و ابو طالب است. 2- فصل‏هاى كتاب: فصل اول: در معناى ايمان و اثبات ايمان ابو طالب از راههاى مختلف. فصل دوم: ادله قائلين به كفر ابو طالب از جمله آيه«إنك لا تهدي من أحببت»و جواب از آنها. فصل سوم: اثبات محبت پيامبر نسبت به ابو طالب كه با توجه به حرمت دوستى كفار ايمان ابو طالب را اثبات مى‏كند. فصل چهارم: كلمات و اشعار ابو طالب كه دلالت بر ايمان او مى‏كند. فصل پنجم: جريان مفقود شدن پيامبر و على عليهما السلام و امر ابو طالب به فرزندش جعفر بر نماز با آنان. فصل ششم: وفات ابو طالب و امر پيامبر به غسل و دفن او. فصل هفتم: مهربانى‏هاى ابو طالب نسبت به پيامبر صلى الله عليه وآله و اشعار دال بر اسلام او. فصل هشتم: قصيده معروفى از ابو طالب و چند واقعه تاريخى كه ايمان ابو طالب را اثبات مى‏كند. فصل نهم: وصيتهاى ابوطالب به اطرافيان براى حمايت از پيامبر صلى الله عليه و آله و انگيزه‏هاى سياسى ايجاد ترديد در ايمان ابو طالب. فصل دهم: دليل كتمان اسلام ابوطالب از سوى خودش و تشبيه ابوطالب به اصحاب كهف و مؤمن آل فرعون كه ايمانشان را مخفى مى‏كردند. 3- خاتمه كتاب: مصنف در خاتمه تأكيد مى‏كند آنچه آورده قطره‏اى از دريا بوده و درخواست اجر و ثواب از خداوند تا همه اعمالش را لوجه الله قرار دهد. وضعيت كتاب‏ تحقيق كتاب در چاپ حاضر به عهده سيد محمد بحر العلوم بوده كه با زحمتى فراوان براى راويان و علمايى كه در متن آمده‏اند شرح حال تهيه نموده، كه چند صد ترجمه كوتاه و بلند جمع آورى شده است. احاديث و آيات را نيز از مصادر استخراج نموده و آدرس داده است. فهرستهايى هم در پايان كتاب آمده از جمله: فهرست مطالب، فهرست ترجمه افرادى كه در پاورقى آمده‏اند، فهرست اعلام و فهرست منابع تحقيق. نسخه‏هاى كتاب‏ 1- نسخه‏اى كه در اختيار استاد سيد صادق كمونه بوده و مربوط به قرن 8 يا 9 هجرى است. 2- نسخه‏اى در كتابخانه شيخ محمد حسين آل كاشف الغطاء به تاريخ 1344 هجرى.

«دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشريعة (بيهقى)»، اثر ابوبكر بيهقى، يكى از آثار مهم در زمينه دلائل‌ نگارى است كه به شيوه روايى و با نقل احاديث مبتنى بر معجزات و دلائل پيامبر (ص)، سعى در اثبات پيامبرى حضرت محمد (ص) دارد. اين كتاب به شيوه روايى، زندگى پيامبر را در 122 فصل مطرح مى‌ كند. عناوين كتاب چنين مواردى را در بر مى‌ گيرد: در قبول اخبار، در اختلاف احاديث، مجموعه ابواب مولد پيامبر، نام‌ ها و كنيه‌ هاى حضرت محمد، در مورد صفات پيامبر، اخبار مربوط به شمايل پيامبر، زهد و پارسايى وى، همنشينى با فقرا و اهل صفه، مثل پيامبر و مثل امت او، پيشگويى سيف بن ذى‌ يزن درباره آينده پيامبر، تجديد بناى كعبه، بعثت، اسلام آوردن اطرافيان پيامبر كه به‌ صورت مجزا به آنها مى‌ پردازد، وفات ابوطالب و خديجه، حديث اسراء، ازدواج‌ هاى پيامبر، جنگ‌ هاى ايشان و... بيهقى در اين كتاب، معجزات و خوارق عاداتى را نقل مى‌ كند كه بسيارى معتبر و برخى ضعيف و قابل خدشه‌ اند. مورخان و سيره‌ نويسان پس از بيهقى، اين كتاب را مرجعى استوار و معتبر براى خود دانسته‌ اند و موثق شمرده‌ اند.

کتاب الاسلام الصحیح نظرات جناب نشاشیبی را در مورد موضوعات مختلف یادآور می شود. کلیت کتاب را می توان گفت که در مورد امامت و مخصوصا ادله اثبات امامت امام علی علیه السلام می باشد. در متن کتاب ادله قائلین به خلافت ابوبکر و عمر بررسی و جواب داده می شود. آیات و روایات معروف در باب اهل بیت و امامت امام علی علیه السلام از جمله آیه اطاعت ، حدیث منزلت و... در این کتاب بر حقانیت امامت امام علی علیه السلا ذکر می شود.

این کتاب به اثبات ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی (ع) می پردازد. نویسنده با استدلال به اجماع شیعیان واقوال اهل سنت به اثبات اسلام ابوطالب پرداخته است. کتاب مذکور از مباحث کلامی بین شیعه و اهل سنت است و استدلالهایی را از ایمان ابوطالب بیان نموده است.

ألْحُجّةُ عَلَی الذّاهب إلی تَکْفیر أبی‌طالب یا ایمانُ أبی‌طالب اثر سید شمس‌الدین فخار بن معدّ موسوی از علمای شیعه است. این اثر در اثبات ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی(ع) نوشته شده است. مؤلف با استدلال به اجماع شیعیان و سخنان اهل سنت به اثبات اسلام ابوطالب پرداخته و در ده فصل به آن استناد می‌کند. ایمان ابوطالب یکی از مباحث کلامی بین شیعیان و اهل سنت است. بنا بر آن چه در برخی روایات و کتب تاریخی آمده است، ابوطالب عموی پیامبر اکرم(ص) و پدر امام علی(ع) به دین اسلام ایمان نیاورده و مشرک از دنیا رفته است. اهل سنت، منکران ایمان ابوطالب هستند و به روایاتی استدلال کرده‌اند که نشان از عدم ایمان آوردن ابوطالب و پافشاری وی به آیین اجداد خویش حتی تا لحظه مرگ دارد. اما شیعیان با توجه به روایات اهل بیت(ع)، بر این مطلب اجماع دارند که ابوطالب به رسول خدا ایمان داشت. علمای شیعه علاوه بر پاسخ به استدلالات منکران، دلایل خویش را بر ایمان ابوطالب ذکر کرده‌اند./ نام کتاب: نام اصلی کتاب «الحجة علی الذاهب إلی تکفیر أبی‌طالب» است. آقا بزرگ تهرانی نام «حجة الذاهب إلی إیمان أبی‌طالب» و نیز «اَلرّدُّ عَلَی الذّاهب إلی کُفْر أبی‌طالب» را برای کتاب بیان می‌کند. اما در چاپ سیدالشهداء قم، عنوان «إیمان أبی‌طالب» را محقق کتاب، سید محمد بحرالعلوم برای آن انتخاب کرده تا بنا بر آن‌چه در مقدمه آمده، کوتاه و زیبا باشد و در اولین نظر، بیننده را جلب نماید.

موسوعة التاريخ الإسلامي در 8 جلد تأليف شده است. در اين كتاب نويسنده به تفصيل، درباره تاريخ اسلام از آغاز بعثت تا پايان حيات پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و تاریخ ائمه علیهم السلام سخن مى‌گويد. مؤلف با بهره‌گيرى از متون تاريخى و تفسيرى عامه و خاصه و منابع سيره، به ويژه سيره ابن اسحاق به شرح حالات و أهم وقايع و حوادث و بيان شأن نزول برخى آيات همت گمارده است. در "جلد اول" ابتداء به جريان پرداختن مسلمانان به تاريخ با آغاز بعثت پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و تدوين سيره نبوى و تاريخ اسلام از جانب ايشان، اصول سيره نبوى و تكامل آن، اولين نويسندگان سيره پيامبر، مورخان صدر اسلام، آثار باقى مانده در سيره، اصطلاحات ابن هشام در سيره ابن اسحاق، نقد كتابهاى سيره، شرايط تحقيق در تاريخ و روش مؤلف در بررسى تاريخ پرداخته شده و پس از آن طى 10 فصل، موضوعاتى مطرح شده است: فصل اول: نگاهى به حوادث و تاريخ قبل از اسلام. فصل دوم: نشو و نماى نبى اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) كه ضمن آن به موضوعاتى چون: ايمان عبدالمطلب، ولادت على (علیه السلام)، سفرهاى پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به شام، ازدواج با خديجه و ولادت فاطمه (سلام اللّه عليها) و... پرداخته شده است. فصل سوم: بعثت مبارك نبى اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) كه مباحثى چون: چگونگى آغاز بعثت، انقطاع وحى و... را دربر مى‌گيرد. فصل چهارم: اعلان دعوت عمومى، كه به خطبه‌هاى پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) براى دعوت علنى، اسلام حمزة و ايمان ابوطالب و... مى‌پردازد. فصل پنجم: معراج پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فصل ششم: هجرت به حبشه. فصل هفتم: هجرت پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به طائف. فصل هشتم: بيعت عقبه و انتشار و گسترش اسلام در مدينه. فصل نهم: هجرت مسلمانان به مدينه. فصل دهم: توطئه ترور پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم).

مقصود از روش عقلی و روش نقلی در این نوشتار منبع بودن عقل و نقل در کسب معرفت است؛ اما عقل گذشته از منبع بودن، در روش نقلی نیز نقش‌آفرینی می کند. بدیهی است در روش نقلی، عقل نیز کارایی دارد، ولی نه به‌منزله منبع بلکه به‌مثابه ابزاری در اختیار متن. کاربست عقل ابزاری در روش نقلی ـ کلامی به‌معنای نقش‌آفرینی عقل در استنباط و دفاع از نقل است. نشان دادن نحوه به‌کارگیری عقل در استفاده کردن از متون وحیانی در کسب معرفت یکی از ضرورت‌های این تحقیق است که در کتب کلامی کمتر به این امر مهم پرداخته و بیشتر به تبیین نقش‌های کلی عقل اشاره شده است. هدف از این نوشتار تبیین نقش‌های مختلف عقل به‌منزله ابزاری در اختیار نقل است. برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته می شود. به همین جهت به کتب کلامی جهت یافتن نمونه‌های مختلف به‌کار گیری عقل در بهره‌بردن از نقل مراجعه می شود. نقش استنباطی، نقش تبیینی ـ دفاعی و نقش اعتبار بخشی از جمله کارکردهایی اند که در نوشته حاضر بدان ها اشاره شده است.

ألْحُجّةُ عَلَی الذّاهب إلی تَکْفیر أبی‌طالب یا ایمانُ أبی‌طالب اثر سید شمس‌الدین فخار بن معدّ موسوی از علمای شیعه است. این اثر در اثبات ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی(ع) نوشته شده است. مؤلف با استدلال به اجماع شیعیان و سخنان اهل سنت به اثبات اسلام ابوطالب پرداخته و در ده فصل به آن استناد می‌کند. ایمان ابوطالب یکی از مباحث کلامی بین شیعیان و اهل سنت است. بنا بر آن چه در برخی روایات و کتب تاریخی آمده است، ابوطالب عموی پیامبر اکرم(ص) و پدر امام علی(ع) به دین اسلام ایمان نیاورده و مشرک از دنیا رفته است. اهل سنت، منکران ایمان ابوطالب هستند و به روایاتی استدلال کرده‌اند که نشان از عدم ایمان آوردن ابوطالب و پافشاری وی به آیین اجداد خویش حتی تا لحظه مرگ دارد. اما شیعیان با توجه به روایات اهل بیت(ع)، بر این مطلب اجماع دارند که ابوطالب به رسول خدا ایمان داشت. علمای شیعه علاوه بر پاسخ به استدلالات منکران، دلایل خویش را بر ایمان ابوطالب ذکر کرده‌اند. نویسنده، استدلال‌هایی را درباره ایمان ابوطالب ذکر کرده تا جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نماند و نه تنها اجماع مسلّم علمای شیعه را بر این مطلب اثبات می‌کند، بلکه اقوال بسیاری از اهل سنت را هم که قائل به این مطلب بودند به عنوان مؤید شیعه ذکر می‌نماید. کتاب دارای یک مقدمه و ده فصل و یک خاتمه است: الف- مقدمه: شامل بیان انگیزه تألیف کتاب و مقام اجداد پیامبر و ابوطالب است. ب- فصل‎های کتاب: فصل اول: در معنای ایمان و اثبات ایمان ابوطالب از راه‌های مختلف. فصل دوم: ادله قائلین به کفر ابوطالب از جمله آیه «إنک لا تهدی من أحببت» و جواب از آن‌ها. فصل سوم: اثبات محبت پیامبر نسبت به ابو طالب که با توجه به حرمت دوستی کفار، ایمان ابوطالب را اثبات می‌کند. فصل چهارم: کلمات و اشعار ابوطالب که دلالت بر ایمان او می‌کند. فصل پنجم: جریان مفقودشدن پیامبر(ص) و علی(ع) و امر ابوطالب به فرزندش جعفر بر نماز با آنان. فصل ششم: وفات ابوطالب و امر پیامبر به غسل و دفن او. فصل هفتم: مهربانی‌های ابوطالب نسبت به پیامبر(ص) و اشعار دلالت‌کننده بر اسلام او. فصل هشتم: قصیده معروفی از ابو طالب و چند واقعه تاریخی که ایمان ابو طالب را اثبات می‌کند. فصل نهم: وصیت‌های ابوطالب به اطرافیان برای حمایت از پیامبر(ص) و انگیزه‌های سیاسی ایجاد تردید در ایمان ابوطالب. فصل دهم: دلیل کتمان اسلام ابوطالب از سوی خودش و تشبیه ابوطالب به اصحاب کهف و مؤمن آل فرعون که ایمان‌شان را مخفی می‌کردند. ج- خاتمه کتاب: مصنف در خاتمه تأکید می‌کند آنچه آورده، قطره‎ای از دریا بوده و درخواست اجر و ثواب از خداوند تا همه اعمالش را فقط برای خدا قرار دهد.