جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایگاه خبری الجزیره نوشت: نظریه «برخورد تمدن‌ها» هانتینگتون که کشمکش جهان غرب با جهان اسلام را پیش‌بینی و نظریه «پایان تاریخ» فوکویاما که حکمرانی ایدئولوژی لیبرال دموکراسی در سراسر جهان را مطرح می‌کرد، با بروز حوادثی همچون ۱۱ سپتامبر، ظهور تروریسم افراط‌گرایانه، خیزش عربی و رشد ناسیونالیسم در کشورهای اروپایی و آمریکا مطرود بوده و برخورد واقعی در درون تمدن غرب به‌ویژه آمریکا رخ داده است.

پایان تاریخ به عنوان ایده دهه پایانی قرن بیستم از اتمام چندین قرن منازعه ایدئولوژیکی سخن به میان اورد. منازعه‌ای که از عصر روشنگری بین ایدئولوژی‌های مختلف بشری که ادعای کشف قانونمندی حاکم بر تاریخ داشتند، در گرفته بود. فلسفه نظری یا فلسفه جوهری تاریخ به عنوان یک دانش«هستی‌شناسانه» به دنبال فهم هستی تاریخ، سیر تحول آن و کشف معانی نهفته در روندها و رویدادهای کلی تاریخ است. فهم هستی‌شناسانه کمک می‌کند قانونمندی حاکم بر تاریخ را در صورت وجود کشف کنیم. در فلسفه تاریخ با سه پرسش اساسی غایت تاریخ، محرک تاریخ و منازل حرکت تاریخ مواجه هستیم. با وجود جنجال‌های نظری زیادی که بعد از طرح پایان تاریخ فوکویاما مطرح شد و کماکان هم ادامه دارد، تاملی انتقادی از منظر پرسش‌های اصلی فلسفه تاریخ صورت نگرفته است. هدف این پژوهش تاملی انتقادی بر پایان تاریخ فوکویاما از منظر فلسفه تاریخ است، به نظر می‌رسد با بررسی ایده فوکویاما از زاویه پرسش‌های سه‌گانه فوق می‌توان بسیاری از عناصر و مولفه‌های نظریه فوکویاما را که با چینش در کنار هم از جهانشمولی لیبرال دموکراسی دفاع می‌کنند را مورد چالش جدی قرار داد.