جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با توجه به منابع تفسیری فریقین و روایات وارده در تفاسیر اثری و مجامع حدیثی در خصوص تحلیل رتبه‌ی امامت و مقام والای امام که در آیه ابتلی آمده است به نتایج زیر دست یافت:1.

حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) همچون دیگر پیامبران بزرگ الهی، که از طرف خداوند سبحان مامور به تبلیغ توحید و دین الهی بودند، الگوهای مناسبی برای رسیدن به حقیقت توحید و بندگی خداوند متعال محسوب می شوند و ازهمین جهت در قرآن کریم معرفی شده و به زندگانی آنها پرداخته شده است. دراین رساله، زندگانی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی(ع) مورد توجه قرار گرفته و سعی شده تا با توجه به آیات قرآن کریم ، نحوه ی دعوت، ماهیت دعوت،عناصر دعوت و نتائج دعوت آنها به توحید و همچنین بازتاب اندیشه ی تابناک توحید در رفتار و منش و شخصیت آنها تحلیل گردد .وجود شباهت در موضوعات فوق و نیز بازشناسی شیوه ی دشمنان آنان یعنی نمرود و فرعون نیز در راستای این تحقیق ، کمکی بود تا شخصیت توحیدی این دو پیامبر عظیم الشان بهتر تبیین گردد.

تعلیم و تربیت به عنوان یک دانش و فن تخصصی که می‌تواند نقش بسزائی در پیشرفت ، توسعه و تحول جامعه و افراد آن داشته باشد، همواره مورد توجه جوامعه مختلف بوده است . در این زمینه مطالعات علمی متعددی صورت گرفته و تعلیم و تربیت از ابعاد مختلف : اهداف ، برنامه‌ها، راهبردها و شیوه‌های اجرائی، ویژگیهای مربیان و غیره مورد بررسی قرار گرفته است . بدیهی است در جامعه اسلامی ما، اهداف برنامه‌ها و شیوه‌های تربیتی باید متناسب با اهداف و برنامه‌های اسلامی، الهی باشد. برای شناخت تعلیم و تربیت اسلامی و اجرای آن، باید در منابع اسلامی بخصوص قرآن کریم و سیره انبیاء الهی تامل و مطالعه دقیق صورت گیرد. در قرآن کریم، قصص انبیا عظیم الشان بخش گسترده‌ای از آیات را تشکیل می‌دهد که در برگیرنده مفاهیم و رهنمودهای تربیتی بسیاری می باشد. در میان این قصص زندگی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) انتخاب گردید. زیرا قرآن کریم اهمیت زیادی به قصص این دو پیامبر الهی داده و در سوره‌های مختلف از آن‌ها یاد نموده‌است . آنان از پیامبران اولوالعزم بوده و شریعت گسترده‌ای داشته‌اند و علاوه بر این مشترکات و مختصاتی در سیره آنها وجود دارد که دلیل انتخاب ما به بعنوان منبع تحقیق در زمینه مسائل تربیتی بوده است . بنابراین هدف این تحقیق، دستیابی و تبیین بیشتر نکات و نشانه‌های تربیتی در زندگی حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع) می‌باشد. پس از بررسی زندگی آنها روشهای تربیتی چندی بدست آمد که مواردی از آن در ذیل ذکر می‌شود: رشد، نقد باورهای جامعه و رسیدن به خالق هستی، ملایمت در جریان تربیت ، برتری فکری مربی، بیدارسازی فطری، قلب سلیم، اعتلا به درجه یقین، استقامت ، حلم و بردباری، آینده‌نگری، توکل، محبت ، درد آشنایی، حیا و آزرم، یادآوری نعمتها، شرح صدر، رسایی سخن و غیره. این موارد و نکات با توجه به آیات دیگر قرآن کریم، احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و با مراجعه به تفاسیر و کتب معتبر مورد بررسی قرار گرفته است .

از جمله بحران‌های انسان در زمینة پرورش خویش، اعتماد به تکیه‌گاه‌های گوناگون و مجازی است. این مشکل، با علم، ایمان و عمل به مفاهیم قرآن کریم در زمینةتوحید مرتفع می‌شود. از جمله مطالب قرآنی که شایان تأمل و بررسی است، داستان پیامبران الهی است. دریافت نکات تربیتی این قصص، نیاز به تفسیر صحیح آیاتِ آن دارد. در میان منابع تفسیری، روایات اهل‌بیت، از جمله منابع اصیل و مهم به شمار می‌رود. داستان زندگانی حضرت ابراهیم در قرآن، نکاتی دقیق دربارة یکتاپرستی و توحید پروردگار دارد. فهم صحیح از شرایط و خصوصیات زندگی این پیامبر الهی که در قرآن گزارش شده است، با تلفیق آیات و روایات ائمه حاصل می‌شود. با بررسی و تحلیل آیات و روایات تفسیری مشخص می‌شود که قرآن چه نقاطی از زندگی حضرت ابراهیم را متذکر شده است و اهل‌بیت به عنوان دانای مطلق به مجموع و مجموعة قرآن، بر چه نکاتی از زندگانی قرآنی حضرت ابراهیم تأکید داشته و چه زوایایی از آیات شریف قرآن را تفسیر و تبیین کرده‌اند. تحقیق پیش‌رو که دربارة بررسی آیات زندگانی حضرت ابراهیم قبل از هجرت به مکه است، به روش توصیفی‌تحلیلی و با مراجعه به روایات شیعه انجام گرفته است. علاوه بر گونه‌شناسیِ روایات تفسیری و نکات فقه‌الحدیثی، بروز جلوه‌هایی از مقام توحید حضرت ابراهیم از جمله دستاوردهای این تحقیق است.

این پژوهش در پی این است که ویژگی ها و آموزه های آیین حضرت ابراهیم را مورد بررسی قرار دهد.قرآن کریم برای آیین حضرت ابراهیم ویژگی هایی چون توحیدی بودن، اعتدال گرایی، عقلانیت، برگزیدگی و آسانی و آموزه هایی چون آموزه های اعتقادی، شعائری و اخلاقی را بیان می کند.دین حضرت ابراهیم، دینی توحیدی، به دور از افراط و تفریط و مطابق با فطرت انسان ها است. چنان که احتجاج های آن حضرت بر محور توحید است. خداوند متعال پیوسته پیامبراکرم را به پیروی از این آیین امر می کند، چراکه این آیین از طرف خداوند برگزیده شده است و رویگردانی از آن ناشی از سفاهت است.حضرت ابراهیم قوم خود را با ساده ترین بیان به توحید و معاد توجه داده است. آموزه هایی مانند نماز، زکات، روزه، اعتکاف در این دین مطرح بوده است؛ امّا کیفیت آنها چندان واضح نیست. نماز در این آیین از چنان جایگاهی برخورداراست که، هدف از سکونت فرزندان ابراهیم و تجدید بنای کعبه، برپایی آن عنوان شده است و اهمیّتش تا حدی است که حضرت ابراهیم در مناجات های خود، از خداوند درخواست می کند او و نسلش را از نماز گزاران قرار دهد. یکی دیگر از برجسته ترین آموزه های این آیین، حجّ است، چنانکه آن حضرت مأمور می شود طی یک فراخوان عمومی، مردم را به مناسک حج دعوت کند. سپس از خداوند درخواست می کند کیفیت مناسک را به ایشان نشان دهد.حضرت ابراهیم در دعوت خود همواره به مباحث اخلاقی تأکید کرده است.آموزه های اخلاقی این آیین، شکرگزاری، ذکرخدا،نیکی کردن، دعا،تزکیه نفس، عبرتآموزی، سلام کردن و مهمان نوازی است.

نوشته پیش رو با عنوان "مقایسه حضرت ابراهیم‌(علیه‌السلام) و حضرت محمد(صلی‌ الله علیه و آله)" در قرآنبا محور قرار دادن آیه 68 سوره مبارکه آل عمران و بررسی جنبه‌های معنوی ـ الهی آن دو پیامبر، در پی اثبات آن است که پیامبر گرامی اسلام و کسانی که با جان و دل و با معرفتی کامل دعوت پیامبر را پذیرفته‌اند نزدیکترین افراد به ابراهیم‌(علیه‌السلام) می‌باشند و سخن آن دسته از افرادی که خود را به جهت نسب به او نزدیکتر می‌دانند ادعایی بیش نیست بلکه ملاک نزدیک بودن به شخص، پیوند روحی و مکتبی و هم خوانی عقیده که استوارترین پیوندهاست می‌باشد. تحقیق حاضر شامل مقدمه و چهار فصل است: در فصل اول دورنمایی از موضوع تحقیق، تحت عنوان کلیات، اهداف تحقیق،‌ اهمیت و ضرورت تحقیق، فرضیات و روش تحقیق، و در نهایت واژه شناسی آمده است. فصل دوم که اختصاص به بررسی دعاها و نیایش‌های دو پیامبر اسوه در قرآن دارد،‌ شامل دو بخشمی‌باشد که در ابتدا جهت ورود به بحث، در زمینه لغوی و معنوی دعا توضیحی مختصر داده شده است. در بخش اولاین فصل، با عنوان «ابراهیم‌(علیه‌السلام ) آموزگار دعا» به بررسی یکی از بارزترین جلوه‌های زندگیابراهیم‌(علیه‌السلام) یعنی دعاهای قرآنی آن حضرت که از طلب امنیت و آبادانی شروع و به طلب غفران و آمرزش الهی ختم می‌گردد پرداخته و در بخش دوم با عنوان «پیامبرگرامی اسلام الگوی عینی دعا» به دعاهای پیامبر (صلی الله علیه و آله) در قرآن توجه و پاره‌ای نکات نغز و ارزشمند و حکمت از خلال ادعیه آن بزرگوار برداشت شده است. فصل سوم با عنوان «محمد(صلی‌ الله علیه و آله) و ابراهیم‌(علیه‌السلام): اسوه، امام و مظهر تام صفات الهی» می‌باشد. در این فصل سعی شده عنوان انتخابی تا حدی گویای مطالب مطرح شده در فصل باشد. این فصل شامل سه بخش است: در بخش اول به مقام الگویی آن دو بزرگوار و به روش الگوگزینی در قرآن توجه شده و در بخش دوم مقام امامت به عنوان یکی از وجوه مشترک شخصیتی ایشان مورد بررسی قرار گرفتهو در بخش سوم عناوین و سرانجام اوصاف مشترک همچنین تمایزات روحی و خلقی این دو پیامبر بزرگ بررسی گردیده است. در فصل آخر که فصل نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات و راهکارها می‌باشد سعی بر آن است که علاوه بر پاسخگویی به سوالات و قبول فرضیه‌های طرح شده در تحقیق، به منظور کاربردی کردن هر چه بیشتر مطالب گرآوری شده، راهکارها و پیشنهادهایی را برای مراکز، ارگانها و سازمان‌های فرهنگی مربوطهارائه دهیم.