جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گزاره‌های دین راهبرداستراتژی‌های های لازم را برای برنامه‌ریزی و مدیریتِ جوانب مختلف زندگی ارائه نموده‌اند کرده‌اند و راهبرد فعّاال‌سازی و کارآمدی دین در عرصه ه زندگی، نگرش سیستمی نظام‌مند و استراتژیک راهبردی به گزاره‌های دین است. یکی از عرصه‌ های تحقق جلوه مدیریت دین، شهر می‌باشداست. شهرسازی اسلامی می‌تواند کارآمدی دین را در عرصه شهر تجلی دهد. برای رسیدن به مدل راهبردی شهرسازی اسلامی، روش تحقیق شبکه‌ای مطلوب‌ترین روش در تولید آن است. روش تحقیق در این نوشتار تلفیقی از روش کتابخانه‌ای، تحقیق موردی، تحقیق ترکیبی، و سیستمی است. این روش با رویکرد اجتهاد سیستمی صورت می‌پذیرد. که بر اساس منابع دین با روش اجتهاد جواهری به علاوه منطق استنباط فرآیندها فرایندها حاصل می‌گردد. در این مقاله برانیم برآنیم تا گام‌به‌گام به روش تحقیق درباره موضوع روش تحقیق در تحقق شهرسازی اسلامی به صورت قدم به قدم، بپردازیم تا در نتیجه بر اساس پژوهش با آن بتوانیم به تولید «مدل راهبردی» شهرسازی اسلامی را بپردازیمتولید کنیم.

از مسائل مهم در قلمرو «فلسفۀ معماری»، چیستیِ معنا و فرایندهای مرتبط با آن در معماریِ متن‌وار است. در پژوهش حاضر به این پرسش اصلی پرداخته می‌شود که مؤلفه‌های مؤثر بر خوانش و تأویل معنای یک اثر معماری چیست و براساس این مؤلفه‌ها، آیا می‌توان به تعیّن معنا در آثار معماری معتقد بود یا خیر؟ برای تبیین پاسخ این پرسش، ضمن مقایسۀ تطبیقی نظریات مختلف و سپس ارزیابی آن‌ها، با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و با استناد به متون دینی، مشخص می‌شود که گرچه اعتباریاتی نظیر پیش‌دانسته‌ها و پیش‌فهم‌های مخاطب در تأویل و خوانش معنای اثر مؤثر است، برپایۀ برایند کلیۀ مؤلفه‌های مؤثر بر معنا (شامل معمار، مخاطب، اثر و زمینه)، دامنۀ معناییِ معماریِ متن‌وار، متعیّن و نسبتاً بسته است؛ دامنه‌ای که حدود و کیفیت آن طی نظریۀ ارائه‌شده در این مقاله تبیین شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم سبک زندگی با رویکرد روان‎شناسی، جامعه‎شناسی و اسلام انجام شده است. روش این پژوهش به لحاظ جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها «توصیفی-تحلیلی» است؛ بدین صورت که برای استخراج تعریف دقیق سبک زندگی و نیز سبک زندگی اسلامی، به گزاره‌های دینی و متون روان‎شناختی و کتاب‎های لغت مراجعه شده است و اطلاعات به‌دست‌آمده با روش توصیفی- تحلیلی تجزیه و تحلیل شده‌اند. در این نوشتار، در بررسی و تحلیل واژه سبک، سه تعریف ارائه می‌گردد و در ادامه، تعریف‌های سبک زندگی در سه رویکرد جامعه‌شناسی، روان‎شناسی و اسلامی به دست داده می‌شود و پس از بررسی تفاوت‌ها و وجوه مشترک سه رویکرد در محورهای مختلف، تعریف‌هایی مناسب ارائه می‌شود. در پایان، با استفاده از منابع اسلامی، تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی روشن می‌شود. نتیجه آنکه با توجه بررسی‌ها و مقایسه‌های انجام‌شده در محورهای نه‌گانه، تعریف روان‎شناختی و اسلامی در باب سبک زندگی بسیار نزدیک به هم هستند. البته تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی، قید انطباق با اسلام را در زمینه روش و هدف با خود همراه دارد.

طرح موضوع راهبردی «مدیریت جهادی» در شرایط حساس کنونی کشور نیازمند فهم عمیق و تبیین مؤلفه‌ها و پیش‌فرض‌هایی است که بتواند ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع کلیدی را ـ با توجه به مقتضیات و چالش‌های پیش‌روی نظام اسلامی ـ روشن کند. به همین منظور در این مقاله از یک نگاه کلان و راهبردی به مدیریت جهادی پرداخته شده و نشان داده شده است که اساساً چرا فهم و درک عمیق این الگوی مدیریتی به‌عنوان یک الگوی مدیریت بومی و اسلامی، از کلیدی‌ترین مسائل پیش‌روی نظام اسلامی است؛ از‌این‌رو، مبنایی‌ترین پیش‌فرض‌های بنیادی و نظری «مدیریت راهبردی رایج» در مقایسه با «اصول موضوعه و پیش‌فرض‌های اساسی» حاکم بر «مدیریت جهادی» تحلیل شده و مشخص شده است چگونه مبانی مدیریت راهبردی رایج باوجود داشتن وجوه اشتراک با تفکر جهادی، به‌دلیل وجوه اختلاف و تمایزهای اساسی با آن، نمی‌تواند راهگشای چالش‌های پیش‌روی نظام اداری و مدیریت کشور باشد. درصورتی‌که اگر مدیران بخواهند در سطوح خرد و کلان به نظام اسلامی یاری رسانند می‌بایست با باور ‌به پیش‌فرض‌های عینی و واقعی برگرفته از «اعتقادات دینی» و منبعث از «اصول اساسی انقلاب اسلامی در درگیری با نظام سلطۀ جهانی»، به نهادینه‌کردن این الگوی حکمرانی نوین، بومی و اسلامی همت بگمارند.

ایدۀ تولید «علوم اجتماعی اسلامی» از راهکارهای پاسخ به مسئلۀ تبیین و فهم حیات انسانی و اجتماعی انسان و ارائۀ مدل‌هایی برای ادارۀ بهتر جامعه است. اما مقصود از علوم اجتماعی اسلامی و علم دینی چیست؟ طرفداران و کسانی که علم دینی را ممکن می‌دانند پاسخ‌های مختلفی به این پرسش داده‌اند. «الگوی حکمی و اجتهادی علوم اجتماعی» پاسخی برای تبیین چیستی، طبقه‌بندی و روش‌شناسی علوم اجتماعی در مقام موجود و مطلوب و تلاشی در شکل‌دهی به یک برنامۀ پژوهشی برای تولید علوم اجتماعی اسلامی است. در این مقاله با رویکردی توصیفی و تحلیلی پس از ذکر مقدمات و مقصود از الگو و معرفت الگویی در مطالعۀ مرتبۀ دوم علوم اجتماعی، به تشریح دیدگاه الگوی حکمی و اجتماعی در چهار بخشِ: 1. چیستی علوم اجتماعی، 2. نسبت علوم اجتماعی با عقل و حکمت، 3. نسبت علوم اجتماعی با تجربه و 4. نسبت علوم اجتماعی با آموزه‌های نقلی پرداخته می‌شود. براساس این تبیین در دو بخش انتهایی به برخی الزمات روشی و آینده‌نگارانۀ این الگو در تولید علوم اجتماعی اسلامی نیز اشاره می‌شود.

این مقاله به بررسی نظری عوامل و پیامدهای بروز جنسیت در ساختار و کارکردهای خانواده با رویکرد جامعه‌شناسی اسلامی می‌پردازد. به منظور معرفی بهتر رویکرد اسلامی، که هدف اصلی مقاله است، ازسویی در بخش چهارچوب نظری، مبانی عام و خاص این رویکرد به‌اختصار مطرح شده‌اند. مبانی عام به مبانی جامعه‌شناسی اسلامی در همه حوزه‌ها و مبانی خاص به مبانی جامعه‌شناسی اسلامی در حوزه خانواده و جنسیت اشاره دارند؛ ازسوی‌دیگر، در خلال مباحث، با اشاره‌ای گذرا به دیدگاه‌های جامعه‌شناختی، به‌ویژه موضع رویکرد فمینیستی در هر مسئله، زمینه مقایسه و بررسی تطبیقی رویکرد اسلامی با رویکردهای رقیب فراهم شده است. نتیجه این بررسی بیانگر آن است که جامعه‌شناسی اسلامی در الگوی معرفی‌شده، ازحیث روش‌های تجربی و فنون آماری، داعیه ویژگی منحصربه‌فردی را ندارد و ویژگی‌های اصلی آن را باید در ابعاد نظری شامل ابعاد تبیینی، تفسیری و هنجاری جست‌وجو کرد.