جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله زوجیت در بسیاری از آیات قرآن کریم بیان شده و مشخصا به وجود آن، نه تنها در انسان، حیوان و گیاه بلکه در همه چیز اشاره شده است. از جمله آیاتی که از زوجیت در همه موجودات سخن گفته، آیه 49 سوره ذاریات می‌باشد که مفسران بسیاری به تفسیر این آیه پرداخته‌اند. در این نوشتار بخشی از تفاسیر مربوط به زوجیت عام گردآوری شده است. بی‌شک یکی از معجزات علمی قرآن کریم اشاره به زوجیت در همه چیز در 14 قرن پیش می‌باشد. موضوعی که پس از گذشت صدها سال، در قرن معاصر، جنبه‌هایی از آن آشکار گردیده است. با شروع قرن بیستم و کشفیات جدید در حوزه رادیواکتیو که با عدم توانایی توصیف ماهیت این پدیده همراه بود، افقی نوین در فیزیک پدیدار گشت که منجر به ارائه شاخه جدیدی از علم فیزیک تحت عنوان فیزیک مدرن شد تا بسیاری از پدیده‌های نوظهور توصیف گردند. ظهور فیزیک مدرن و گسترش آزمایشات برای فهم این پدیده‌ها در فیزیک هسته‌ای و همچنین ارائه نظریه‌های جدید جهت توصیف رفتارهای فیزیکی به کشف ذرات زیر اتمی انجامید. ذراتی که به مرور زمان وجود زوج ماده و پادماده برای آنها به اثبات رسید. این پژوهش درصدد آن است تا با استناد به قرآن کریم، به بررسی مبحث مربوط به زوجیت پرداخته و این پدیده را در فیزیک ذرات زیر اتمی و فیزیک هسته‌ای مورد مطالعه قرار دهد.

هدف این نوشتار ارائه آرای دو متفکر عصر حاضر حضرت امام خمینیe و سید ابوالاعلی مودودی درباره حکومت و ولایت می‌باشد. در میان مسلمانان از جمله امام خمینیe و علامه مودودی خلیفه و حاکم بودن پیامبر اسلامa از طرف خداوند از مسلمات است و اینکه بعد از پیامبر اسلامa چه کسی حاکم و خلیفه ولی امت می‌تواند باشد، بین مسلمانان اختلاف واقع شده است. علامه مودودی و امام خمینیe در این باره نظر متفاوتی ارائه کرده‌اند، مودودی نظریه خلافت غیر معصوم را ارائه می‌کند و در ذیل آیه 55 سوره نور Pلَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِO قائل به استخلاف عموم مردم یعنی خلافت غیر معصوم می‌شود و می‌گوید که بعد از پیامبر، حاکم و خلیفه مردم انتخاب می‌کنند که غیر معصوم می‌باشد. ولی امام خمینیe اصل را امامت و حق الهی قرار می‌دهند. بنابر‌این برای بررسی و نقد نظریه خلافت غیرمعصوم (حکومت و ولایت) در پرتو آیات و روایات از نظر مودودی و امام خمینیe پژوهشی مستقل، یک امر ضروری به نظر می‌رسد.

انقلاب شکوهمند اسلامی ایران که در بهمن ماه سال 1357ش به رهبری امام خمینیe در ایران به ثمر رسید، دارای آثار زیادی در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، علمی، اقتصادی و ... بود. در این میان نقش انقلاب اسلامی در پیدایش و رشد مطالعات قرآنی چشم‌گیر بوده است اما در خصوص مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و علوم انسانی قبل از انقلاب اسلامی در ایران، مباحث منسجمی وجود نداشت و به برکت انقلاب این مباحث در سه محور پایه‌گزاری شد: محور پژوهش‌های میان‌رشته‌ای (مثل تفاسیر ـ تک نگاری‌ها ـ مجلات ـ همایش‌ها) و محور آموزش‌های میان‌رشته‌ای (مثل ایجاد رشته‌های دکتری و نیز سطح سه قرآن و علوم و رشته‌های معارف اسلامی و علوم انسانی) و نیز محور نظریه‌پردازی‌های میان‌رشته‌ای (مثل نظریه تفسیر موضوعی میان رشته‌ای، اعجازشناختی قرآن و نظریه‌های مرتبط مثل بطن، نسخ تمهیدی و تدریجی و ...) سپس با تشویق مقام معظم رهبری (دامت برکاته) و با همت حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های متعدد این محورها رشد قابل توجهی پیدا کرده است.

انسان، همواره امید داشته تا روزی، خود را به جایگاه حقیقی وعده داده در قرآن برساند. بدین منظور در میان تمام راه‌ها، هنر و زیبایی را برگزید. در پیمودن این مسیر برای هنرمند مسلمان «قرآن» و «سنت» راهنما بودند. او به آرمانی یگانه یعنی روح آموزه‌های قرآنی، بیان وحدت الهی و وجوه الهی انسان وفادار بود. این نوشتار در پی پاسخ به پرسش‌های ذیل است: هنر اسلامی و اصول زیبایی شناسی حاکم بر آن به چه میزان از قرآن و سنت تأثیر پذیرفته است؟ منبع الهام هنرمند در زیباآفرینی را کجا باید جستجو کرد؟ در واقع این نوشتار در صدد هستی شناسی هنر قدسی اسلامی با استعانت از قرآن و سنت است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در هنر اسلامی آن کسی که در جایگاه صورتگر ازلی قرار دارد، حضرت ذات مطلق الهی می‌باشد. در هنر اسلامی قرآن و سنت سرچشمه کشف رموز موجود در اشیاء و صور آن شناخته شدند. به باور نویسنده زیبایی و هنر در هنر اسلامی و نزد هنرمند مسلمان، به عنوان حاصل ذوق و زیبایی او، منبع الهام وی از متن حاکم بر این زیبایی یعنی قرآن و سنت پیامبرa و ائمهb حاصل شده است. دیگر اینکه تصویر و صناعت اسلامی برآمده از نگاه زیباشناختی الهام گرفته از این دو متن روحانی ( قرآن و احادیث نبوی و امامان) می­باشد.

تفسیر براساس مقتضیات زمان و مکان، آن هم به صورت معتبر و با رعایت ضوابط ومصون ماندن از افتادن در تفسیر به رای وبرداشت های خطا کارانه، از ضروری ترین فرآیندها برای پاسخگویی به نیازهای انسان های معاصر است. بررسی ابعاد مقتضیات زمان، توجه به اصول ومبانی تفسیر براساس اقتضای زمان (عدم تحریف قرآن،الهی بودن الفاظ قرآن ،حجیت ظواهر قرآن ،جاودانگی قرآن و...) و رعایت قواعد و ضوابط آن (عدم مخالفت با سنت قطعی وحکم عقل قطعی ومطالب قطعی علوم تجربی و ...)، و راهکارهایی چون: بطن پژوهی با توجه به دیدگاه‌های مختلف به ویژه بر اساس دیدگاه آیت الله معرفت در بطن گیری از آیات، نسخ پژوهی با تکیه بر نسخ مشروط و تدریجی و تمهیدی، نظریه منطقة الفراغ شهید صدر، توجه به تفسیر موضوعی (درون قرآنی، برون قرآنی ومیان رشته‌ای)، نظریه‌پردازی‌های شهید مطهری،عقل تشریعی،مرجعیت علمی اهل بیت(ع)، امام خمینی(ره) وتوجه به اجتهاد پویا و نقش زمان و مکان در اجتهاد، نقش عرف در تفسیر روزآمد، ابتناء علوم انسانی بر قرآن، رویکردهای علمی و اجتماعی ، از جمله راهکارهای تفسیر بر اساس مقتضیات زمان و مکان معتبر است. این نوشتار در صدد پاسخ به این پرسش است که اصول و راهکارهای تفسیر قرآن براساس نیازهای زمان کدامند؟ روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و با رویکرد اسنادی اما تحلیلی و بنیادی مبتنی بر استخراج دستاوردهای کاربردی است.

قاعده «وفای به عهد»، قاعده اصلی حقوق معاهدات، از نظر آموزه‌های قرآنی بر خلاف نظام حقوق بین الملل، از استحکامی دو چندان برخوردار است. زیرا برخلاف نظام حقوقی یاد شده نه «خروج اختیاری» و نه « تغییر بنیادین اوضاع واحوال زمان انعقاد معاهده»، هیچ یک مستند عدم پایبندی به تعهدات ناشی از معاهدات نمی‌باشند. از منظر این کتاب آسمانی تنها استثنای این قاعده اصلی در حوزه حقوق معاهدات، نقض تعهدات بین المللی از سوی طرف‌های معاهده است. نوشتار حاضر بر اساس روش تفسیر موضوعی میان‌رشته‌ای، اولاً شمول آیات الهی در حوزه عهد بر لزوم اجرای حقوق و تعهدات ناشی از معاهدات را اثبات می‌نماید و ثانیاً استحکام این قاعده در روابط بین‌المللی را در دو ساحت ماهیت التزام و گستره زمانی و مخاطب را تبیین می‌نماید.