جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شایعه، از مهم ترین پدیده های اجتماعی به حساب می آید که همواره به عنوان نوعی تاکتیک تبلیغاتی مورد استفاده قرار می گیرد. ضرورت آشنایی افراد جامعه، به ویژه جوامع دینی با موضوع شایعه به اندازه ای است که قرآن بارها در خلال آیاتش به آن اشاره کرده است. بیان و تحلیل زمینه های شکل گیری شایعات از یک سو و ارائه راه کار جهت مدیریت این آسیب مخرب از دیگر سو، رویکرد متکاملی است که قرآن به آن دارد. توجه به قدرت تخریب شایعات و آثار شوم آنکه امروزه آن را به سلاحی قدرتمند برای انحلال و شکست نظام های اجتماعی و از جمله نظام مقدس جمهوری اسلامی تبدیل کرده، ایجاب می کند تا با نگاهی نو و از منظر آیات حیات بخش وحی به بازخوانی و بررسی این آسیب اجتماعی پرداخته شود.

آزادی و دامنه مفهومی این واژه، از مباحث گسترده ای به شمار می رود که امروزه بیش از هر مفهوم دیگری مورد توجه است. آزادی در جهان معاصر، با وجود سیطره و جولان تفسیرهای مکاتب لیبرالیستی از آزادی که تفسیری بلامنازع در ادبیات سیاسی محسوب می شود، اهمیّت و نقشی فزاینده یافته است. این امر دانشمندان مسلمان را ملزم به بازنگری تطبیقی این مقوله می نماید. این مقاله برای فهم دقیق مفهوم آزادی، به بررسی آیات قرآن پرداخته تا از طریق زبان وحی حقیقت آزادی را شناسانده و در پرتوی این کتاب آسمانی، گستردگی و مرزهای آن را نشان دهد. این مقاله نشان می دهد در قرآن کریم، از جهات گوناگون به آزادی پرداخته شده است؛ آزادی تکوینی، آزادی معنوی)اخلاقی(، آزادی اجتماعی و آزادی سیاسی )حقوقی(، عرصه های متنوع تحلیل این مفهوم است. البته آزادی مورد بحث در این نوشتار آزادی اجتماعی و سیاسی است.

درباره قرآن کریم از زمان نزول آن مسئله ای به عنوان ظاهر و باطن مطرح شده که هریک، مدار بحث و گفتگوهای بسیاری قرار گرفته است. هدف این نوشتار، بررسی برخی آسیب ها در استفاده از قرآن کریم در جهت ظاهر و یا باطن است. اولین آسیب افراط و یا تفریط است. برخی گفته اند که قرآن برای امت اسلامی در همه امور کفایت می کند و با این سخن ضرورت معلم و مبین را در کنار قرآن انکار کرده اند. در مقابل برخی نظر داده اند که ظاهر قرآن حجت نیست و آنچه از درک ظاهر برای غیرمعصوم حاصل می شود، بدون تأیید مقام عصمت جایگاهی در حوزه دانش وجود ندارد. در این زمینه در این مقاله چنین استدلال می شود: ظاهر قرآن کریم قابل درک و حجت است؛ فهم ظاهر قرآن درجات و مراتبی دارد؛ مجازهای به کار رفته در قرآن از ظاهر محسوب می گردد؛ امت اسلامی برای درک حقایق دین در کنار قرآن نیازمند به رسول اکرم و عترت نورانی او هستند؛ باطن قرآن از نظر بعضی به معنای درک ژرفای متن و در نظر برخی دیگر به معنای حقیقتی است که الفاظ مستقلاً بدان دلالت ندارند؛ باطن قرآن کریم به هر معنا که باشد، نفی ظاهر نمی کند؛ بلکه معارفی افزون بر آن است.

حسن و قبح به عنوان یک زوج مفهوم کلیدی در حوزه کلام و اصول فقه نزد مذاهب مختلف محل بحث بوده و به خصوص برای مذاهب اهل عدل که یکی از برجسته ترین آنها مذهب امامیه است، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در تحقیقاتی که در حوزه حسن و قبح ذاتی در دهه های اخیر انجام گرفته، جنبه های وجودشناسی و معرفت شناسی مسئله مورد بررسی قرار گرفته، ولی جای خالی بحث در باره جنبه معناشناسی مسئله کاملاً محسوس است. در خصوص معناشناسی حسن و قبح باید توجه داشت به ازای هر یک از گفتمان هایی که می توانند خاستگاه برآمدن معنای حسن و قبح در کلام اسلامی باشند، لازم است معناشناسیِ این زوج مفهوم دنبال شود؛ این گفتمان ها را می توان در دو گروه اصلی دنبال کرد: گفتمانی شکل گرفته در عصر آغازین اسلامی که بیشتر تکیه بر آموزه های قرآنی و نبوی دارد و از خلال آیات قرآن کریم و احادیث نبوی و اخبار صحابه و تابعین قابل پی جویی است؛ و گفتمانی شکل گرفته در فضای روابط بین الادیانی که حاصل مواجهه عالمان مسلمان با متکلمان ادیان دیگر، اعم از یهودیان، مسیحیان، زردشتیان، مانویان و براهمه است. بی تردید معنای ساخت یافته در کلام اسلامی، برآیندی از این گفتمان ها و خاستگاه هاست و برای روشن شدن ابعاد و مؤلفه های آن، توجه به خاستگاه های بین الادیانی ضرورتی تمام دارد؛ اما به سبب محدود بودن مجال، این مقاله عهده خاستگاه اول، یعنی گفتمان بازتاب یافته در قرآن و احادیث است.

اخلاق پژوهشی شاخه­ای از اخلاق حرفه­ای است که به بررسی مسائل اخلاقی در حرفه پژوهش می­پردازد. این شاخه اخلاقی، اصولی را در پژوهش مدنظر قرار داده است. از جمله1- اصول اخلاقی مرتبط با مشارکت کنندگان در پژوهش: رضایت آگاهانه شرکت­کنندگان، حفظ حریم خصوصی ، ناشناس بودن، محرمانه بودن، آسیب نرساندن، 2-اصول اخلاقی مرتبط با انتشار نتایج پژوهش: صداقت، همگانی بودن، 3 -اصول اخلاقی مرتبط با پژوهشگر: مسئولیت حرفه­ای، امانت داری، شهامت، پرداختن به مسائل جامعه، حقیقت­جویی، نقد­پذیری، نشاط، درک و فهم قوانین، سیاست­ها و مقررات، پاسخ­گویی. اما مسئله اساسی تحقیق این است که آیا در متون اسلامی و قرآنی- که درآن علم و دانش از اهمیت والایی برخوردار است- به اخلاق پژوهشی اهمیت داده شده است؟ لذا برای تحقیق درباره این موضوع مهم به بررسی آثار و تفاسیر قرآنی حضرت آیت الله جوادی آملی که از مفسرین قرآن کریم می­باشد، اقدام شد. روش این تحقیق کیفی بوده وبا تحلیل و تفسیر متون و منابع قرآنی انجام گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داده است که در تفاسیر قرآنی به اصول اخلاق پژوهشی توجه مناسبی شده است.

رعایت حقوق شهروندی به معنای مسئولیت ها و امتیازاتی که شخصِ تابع کشوری از آن برخودار است به عنوان یکی از شاخصه‌های ثبات و امنیت در جوامع مطرح می‌باشد، و در اسلام نیز حقوق شهروندی و عوامل ثبات و امنیت در جامعه اسلامی با توجه به مبانی و اهداف قرآنی آن در قالب شهروند جهانی تحت عنوان خلیفه خدا در روی زمین مطرح می ­باشد. شهروندی که با کرامت اخذ شده از خداوند در راستای برقراری جامعه توحید محور با حفظ ارزشهای الهی - انسانی در پهنای دنیا متعهد است. بر همین اساس بررسی مؤلفه‌های تشکیل‌ دهنده حقوق شهروندی اسلامی لازم و ضروری می‌نماید. گزارش قرآن از دنیا و ارتباط آن با آخرت و محوریت خداشناسی و توحید عبادی و نقش و اهمیت آن در پیشرفته دانستن جوامع اسلامی و مسئولیت حاکمیت و دولت‌ها در برابر رعایت و حفظ و توسعه پایدار حقوق شهروندی در زمینه حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اقتصادی - اجتماعی، حقوق فرهنگی و حقوق قضایی و همچنین تعهد احاد جامعه بشری در مقابل آن از جمله مباحثی است که از دیدگاه قرآن در این مختصر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.

همانگونه که قرآن در مورد بسیاری از علوم روز جهان، دارای اعجاز علمی است، در مورد رویان شناسی نیز دارای اعجاز علمی است. قرآن، مرحله­هایی را برای فرآیند آفرینش انسان در ساختار رویان در رحم مادر ذکر می­کند که عبارتند از: منی، نطفه، علقه، مضغه، شکل­گیری ظاهری، شکل­گیری استخوان، روییدن گوشت، آفرینش روح و تولد نوزاد. این نوع از ذکر فرآیند آفرینش انسان به صورت گسترده و کامل در هیچ جای علوم بشری سابقه ندارد، به خصوص در زمانی که بشر از مانند این مسائل بی اطلاع بوده است و اگر هر یک از این مرحله­ها به تنهایی برای اثبات اعجاز علمی قرآن کافی نباشند، این نوع از ذکر فرآیند آفرینش، دلیل برای اعجاز علمی قرآن است.

روش­های تربیتی وتبلیغی متنوعی برای پیشبرد اهداف دینی و توجه افراد جامعه به مقاصد دینی، مورد بهره­برداری قرار می­گیرد.بر این اساس، روش مقایسه در عرصه تربیت و تبلیغ قرآنی کاربرد وسیعی دارد.این روش ابعاد گوناگونی داشته و از جمله فواید آن، اثبات عقاید دینی، ایجاد تفکر صحیح و منطقی، تقریب مسایل غریبه به ذهن و مجاب کردن معاندان می­باشد همچنین مقایسه به اقسامی مانند مستقیم؛ شامل تفضیلی، جزء با کل، ظنّی، تمثیلی، جدلی، استفهامی، تشویقی، تنبیهی،، و مقایسه غیر مستقیم؛ مانند قیاس مضمر، مقایسه الگویی واز لحاظ شکلی به مقایسه ساده ومرکب تقسیم می­شود. از آن­جا که مقایسه مورد تایید فطرت و دانش بشر بوده و در سطوح مختلف مورد استفاده می­باشد،در این تحقیق سعی نموده­ایم ،تا این روش را از رهگذر آیات و برخی دیگر از منابع اسلامی مورد بررسی قرار داده وجایگاه آن را در میان سایر روش­ها مشخص نماییم.حاصل نهایی این مقاله آن است که چنان که قرآن نشان داده است، روش مقایسه می­تواند از بهترین و کارامدترین شیوه­های تربیت و تبلیغ باشد.

داستان به عنوان یک شکل ادبی و هنری دارای شکل هندسی خاصی است که آن را از دیگر اشکال ادبی مانند قصیده، خطبه، مقاله و... متمایز می­سازد. معمولأ یک داستان هنری از این عناصر تشکیل شده است: طرح و پی­رنگ، شخصیت وشخصیت­پردازی، کشمکش، گفتگو، صحنه و صحنه­پردازی (زمان و مکان)، زاویه ­دید و درون­مایه. از میان این عناصر دو عنصر شخصیت­پردازی و گفتگو، رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ بطوری­که نخستین هدف از گفتگو معرفی شخصیت است و در واقع یک راه خوب برای نشان دادن اینکه شخصیت کیست، همین گفتگوست. از آنجا که تحلیل همه­ی عناصر داستانی در داستان­های قرآن به مجال وسیعی نیاز دارد، در این پژوهش فقط به تحلیل و بررسی عنصر شخصیت­پردازی و رابطه­ی آن با عنصر گفتگو در داستان­های قرآن پرداخته شد و در نهایت این نتیجه حاصل شد که در داستان­های قرآن عنصر شخصیت پردازی متنوع است و پردازش شخصیت­ها با پیام خاص داستان و سیاق سوره می­باشد و اینکه درشخصیت­پردازی داستان­های قرآنی عنصر گفتگو نقش اساسی دارد، بطوری که مخاطب داستان­های قرآن از طریق گفتگوی طرفین به نوع شخصیت، عواطف، افکار و اعتقادات آن­ها پی می­برد.

اهمیت مسائل حقوقی درزندگی بشراز آنجا فهمیده می شود که روزانه هزاران نفردر نقاط مختلف جهان جهت احقاق حقوق خود به داد سراهاومحکمه های قضاوت مراجعه می کنند . آنچهبراییک حقوق داندر عرصه قضاوت یا وکالت ، دانستن آن لازم وضروری است، این است که دلیل ومنشاء حکم وقضاوت را در باره امور مختلف بداندوبا مبنای مسائل حقوقی آشنا باشد، یک حقوق دان مسلمان از این قاعده کلی مستثنینیست ، ولی اهمیت دانستن مسائل حقوقی اسلامبا دیگر ادیان ،به میزان اهمیت دادن اسلام به این مباحث نسبت به سائر ادیان است ،که به عنوان کاملترین دینودین جاودانه بسیاری از مسائل جزئیحقوقی را مطرح وپیرامون آن سخن گفته است . حقوق جزا که شاخه ای از حقوق می باشد طبیعتابر مبنای مباحث فقهی مطرح می شودلذا همان مبانی فقه را داراست، به عبارت دیگر مسائل حقوق جزا بر گرفته از کتاب ،سنت ،اجماع و عقل می باشد . از بین این چها رمنبع دو منبع اولی یعنی کتاب وسنتاز اهمیت خاصی به جهت گستردگی مطالب مستنبط از آن برخوردارند .منظور از کتابقرآن کریم ومنظور از سنت ،گفتار ،رفتار یاامضایپیامبر یاامامان معصوم علیهم السلاماستکه توسط روایاتبیانشده استدر این پژوهش مبانی قرآنی وروائیاصطلاحات حقوق جزا گردآوری شدهو پس ازتوضیحهر اصطلاح حقوقیاز آیات وروایات در تبیین آن کوشیده شده است که خوانندهبا مطالعه این رساله اصل شرعی بودن آن اصطلاح جزائی را می یابدو با مبنای قرآنی وحدیثی آن آشنا می شود ودیگر اینکه نمونه ای از مصداق اجرای آن را در برخی از آیات وروایات در قرون گذشته متوجهخواهد شد به عبارت دیگر بیان آیات وروایات ذیل اصطلاحات حقوقی دلیل ، سبق اصطلاحات اسلامی نسبت به اصطلاحات حقوقی است.در این تحقیق آیات وروایات 201اصطلاحدرحقوق کیفری بررسی گردید و به دلیل ضیق وقت فرصت ادامه کار فراهم نبود لذا امید است این تحقیق دنبال شده تا به سر انجام مطلوب برسد