جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نحوه آشنایی مسلمانان با معارف عقلانی یونان و چگونگی راهیابی آن به جهان اسلام است. روش تحقیق در این پژوهش، ر وش کتابخانه ای است. فصل اول اختصاص به یونانی مابی و مدارس فلسفی اسلام و ظهور مدرسه بغداد و بالاخره نوشتارهای فلسفی و زندگی و آثار مترجمان عصر نهضت در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد: دنیای یونان بوسیله فلاسفه بزرگی نظیر افلاطون، ارسو و دیگر متفکران آن، فرهنگی حیات بخش و پویا به معرض نمایش در مقابل جهانیان نهاد. مجموعه معارف یونان به قسمتهای مختلف جغرافیای عالم انتقال یافت و دراین میان دنیای اسلام نیز سهمی رادارابود. از مظاهر نیرومندیونانی مابی که در این انتقال سهم به سزایی اشتند،مدرسه فلسفی اسکندریه و دانشگاههای فلسفی سریانی بودند. سریانیان به وسیله مدارسی همانند موسسه رهاه، حران، نصیبین و .... توانستند به عنوان حلقه های زنجیر انتقال تمدن یونان عمل نمایند وبعضی از فارغ التحصیلان این مدارس سمت دفاع از عقاید مسیحیت را در درون مرزهای ایران بدست آوردند. سریانیان به ارسطو علاقه مند بوده و منطق وی را از راه آثار نوافلاطونی مدرسه اسکندریه شناختند. سرزمینهای سریانی ماوی و مسکن مترجمان بزرگی چون ثابت بن قره بود. دانشگاه جندی شاپور نیز از مراکز مهم علمی بود که عامل انتقال طب ایرانی و فلسفه یونانی به سرزمینهای اسلامی شد. و نیز برخی از کتب آئینهای مذهبی ایرانیان نیز به عربی ترجمه شد و مسلمانان با عقاید ایرانیان قدیم آشنا شدند. دراین میان عرب جاهلی از تفکرات و رهاوردهای عقلانی بهره نداشت و تنها به لغت و زبان عرب اهمیت می دهد، قرآن کریم و احادیث نبوی به عنوان دو عامل محرک و نیرومند در تشویق عرب به تفکر و تدبر عمل نمودند. خالدبن یزید بن معاویه نخستین اموی بود که شائق به ترجمهه و آشنایی با علوم یونان بود. ولی در این عصر هیچ اثر فلسفی ترجمه نشد. درعصر عباسی، مسلمانان به ترجمه آثار فلسفی بونان شائق شدند، در ابتدا آثار طبی ترجمه شد و سپس آثار منطقی و فلسفی به حوزه اسلامی راه یافتند. بیت الحکمه به عنوان مرکز ترجمه آثار فلسفی و غیر فلسفی یونان تاسیس و گسترش یافت. انگیزه اصلی خلف در حرکت ترجمه، تشدید مناقشات کلامی از سوی فرقه ها و نحله های مختلف و مجهز به فلسفه و منطق می باشد. دراین میان اهل حدیث و سنت از مخالفان سرسخت فلسفه و منطق محسوب می شدند. دنیاز شیعه نیز وضعیتی مشابه داشت. دانشمندان شیعه، بخصوص آنانکه مقید به نصوص کتاب و حدیث بودند، مخالفت خود را آغاز کرده و کتابهایی در رد فلاسفه و مناطقه تدوین کردند. البته دلیل اصلی این مساله، مخالفت با کج فهمی ها و اشتباهاتی است که اشتباها" به فلسفه نسبت داده می شد.

نفس و مراتب کمال و نزول موضوع این پایان نامه است. عناوین بخشهای آن عبارتند از: مفهوم نفس ومراتب نفس در قرآن کریم، مفهوم نفس و درجات عالی و نازل آن طبق مشاهدات و مکاشفات عرفانی و صوفیه و برخی از آیات و روایات، نظریات فلسفی صدرالدین شیرازی در این زمینه؛ فیلسوفی که تعالیم و حیانی ومشاهدات عرفانی را با مقولات عقلی توأم ساخت.

در این پژوهش حیات پس از مرگ در نه گفتار از نظر حکمت متعالیه و قرآن کریم با این موضوعات بررسی گردیده است: گفتار اول، کلیاتی درباره معاد؛ گفتار دوم، نظریات برخی محققین در امر معاد و پاسخ ملاصدرا به آن؛ گفتار سوم، انیت و ماهیت نفس؛ گفتار چهارم، سعادت و شقاوت؛ گفتار پنجم، اصول و مبانی صدرا در اثبات معاد جسمانی و دفع شبهات؛ گفتار ششم، اثبات معاد موجودات؛ گفتار هفتم، ادراک امور اخروی؛ گفتار هشتم، حقیقت قیامت و مقامات آن؛ گفتار نهم، ماهیت بهشت و جهنم.

این پایان نامه در خصوص جعل از اصطلاحات فلسفی است. جعل در آثار فلاسفه تقریبا مترادف آفریدن است. نویسنده موضوع را در دو بخش موردبحث قرار داده است: در بخش اول تحت عنوان جعل درقرآن، آیات حاوی لفظ جعل بررسی و نظرات مفسران درباره آنها یاد شده است. بخش دوم به جعل در فلسفه وعرفان و کلام اسلامی اختصاص یافته است.

در این پایان نامه جدل از نظر فلاسفه و منطقیون وقرآن در تفاسیر شیعه و اهل سنت بررسی شده، اهم مطالب آن بدین قرار است: تعریف منطق و علت آموختن آن، جدل از نظر لغت، تعریف صناعت یا قیاس جدلی، موضع جدل، معنای موضع، اقسام موضع شامل اثبات و ابطال، اولی و آثر و موضع هوهو؛ دستورالعلمها،منافع جدل، غرض از مجادله، نیاز انسان به جدل درمقایسه با برهان، فرق مجادله با مشاغیه و مناظره، نظریه لغزشهای منطقی، چند آیه در مورد جدل، معنای لغت جدل در قرآن، انواع مجادله.

این نوشته مشتمل بر دو بخش است . در بخش اول سعی شده است خواننده با عرفان به صورت اجمالی آشنا شود . از مسائل مطرح شده در این بخش می توان به این موارد اشاره کرد : موضوع علم عرفان، مسائل عرفان، مبادی عرفان، برخی از اصطلاحات عرفان نظری ( مقام ذات، احدیت و عماء، واحدیت و الهیت، اسماء و صفات، فیض اقدس، فیض مقدس، قوس نزول و صعود، . در بخش دوم، که محور اصلی اش کلمات و خطبه های حضرت علی (ع) می باشد راجع به خدا و هستی؛ یعنی قوس نزول: خداشناسی، هستی شناسی، و انسان کامل؛ یعنی قوس صعود: انسان سالم و کامل، بحث شده است.

این پایان نامه به بررسی موضوعاتی چند پیرامون مرگ در فلسفه ملاصدرا و آیات و روایات پرداخته است. این موضوعات در پنج فصل با این عنوان ها آمده است: فصل اول، مرگ از دیدگاه اندیشمندان اسلامی؛ فصل دوم، نفس؛ فصل سوم، مرگ و قبر؛ فصل چهارم، بعث و حشر؛ فصل پنجم، معاد.