جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
نام خانوادگی :
*
پست الکترونیک :
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
حروف تصویر :
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه فلسفه
>
حکمت نظری
>
فلسفه (خاص)
>
فلسفه الهی
>
فلسفه اسلامی
>
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
تعداد رکورد ها : 22
عنوان :
درس کلام و فلسفه جاری در حوزه علمیه [کتاب عربی]
نویسنده:
عبدالجبار الرفاعي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
المهدی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
فلسفه اسلامی معاصر
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی فلسفه اسلامی، جلد دوم [کتاب عربی]
نویسنده:
عبدالجبار الرفاعي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بیروت: دارالهادی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
فلسفه اسلامی معاصر
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
علم کلام جدید (درآمدی بر مطالعه کلام جدید و منازعه علم و دین) [کتاب عربی]
نویسنده:
عبدالجبار الرفاعي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بغداد: دار التنویر,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology
,
فلسفه اسلامی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
فلسفه اسلامی معاصر
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی فلسفه اسلامی، جلد اول [کتاب عربی]
نویسنده:
عبدالجبار الرفاعي
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بیروت: دارالهادی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مع الفيلسوف ، حوار تفصيلي مع الفيلسوف د. غلامحسين الابراهيمي الديناني
نویسنده:
عبدالله النصري
نوع منبع :
کتاب , مناظره،گفتگو و میزگرد
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دارالهادی: ,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
حکمت متعالیه
,
تاریخ فلسفه
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
فلسفه اسلامی معاصر
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
درسگفتار درآمدی بر فلسفه اسلامی
مدرس:
زهیر بلندقامت
نوع منبع :
صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات
منابع دیجیتالی :
صوت
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
نهایة الحکمة: علامه طباطبایی
,
بدایة الحکمة: علامه طباطبایی
,
درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی
,
درسگفتار فلسفه اسلامی
,
درسگفتار فلسفه
,
درسگفتار / سخنرانی فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
اصطلاحنامه فلسفه ,
فلسفه اسلامی ,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی] ,
مبادی فلسفه اسلامی (فلسفه) ,
فلسفه اسلامی معاصر ,
چکیده :
به همت موسسه قائم آل محمد علیهم الاسلام حوزه علمیه امام خمینی(ره) تهران،اولین جلسه «درآمدی بر فلسفه اسلامی» با حضور «حجت الاسلام بلندقامت» در حوزه علمیه امام موسی کاظم علیه الاسلام برگزار گردید، در این دوره به تدریس فلسفه در دوره مقدمات و سطح حوزه های علمیه که معمولا با خواندن بخش فلسفه از کتاب آشنایی با علوم اسلامی شهید مطهری شروع و بعد از کتاب بدایه الحکمه، با تدریس کتاب نهایه الحکمه پایان می یابد، پرداخته شد. اما کتاب شهید مطهری درعین دقت، بسیاری از مباحث و عناوین فلسفی را ندارد و مباحث موجود نیز بسیار اجمالی است به نحوی که برای ورود به مباحث گسترده کتاب بدایه الحکمه مناسب نیست. بنابر این لازم بود برای شروع تدریس کتاب بدایه الحکمه، تمامی مباحث فلسفی موجود در این کتاب به نحو اجمالی و بدون خواندن متن ارائه شود. برای رسیدن به این مقصود، مطالب همه مرحله ها و تقریبا همه فصول کتاب بدایه الحکمه در طی بیست جلسه ارائه شده است. به نظر می رسد آشنایی با مطالب بیان شده، فهم کتاب بدایه الحکمه را تسهیل می کند. مشروح این جلسه تقدیم میگردد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی جلد 2
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
کتاب , رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
16. کلام عقلی
,
فلسفه اسلامی
,
کتب فلسفی
,
تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر
,
شرح منظومه: سبزواری
,
فصوص الحکم: ابن عربی
,
شوارق الالهام: لاهیجی
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
شفاء: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
شرح فصوص الحکم: داود قیصری
,
الاربعین فی اصول الدین: فخر رازی
,
مواقف: قاضى عضدالدین ایجى
,
شرح تجرید فاضل قوشچی
,
احیاء علوم الدین (غزالی)
,
گوهر مراد: ملا عبدالرزاق لاهیجی
,
شرح مواقف: شریف جرجانی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
نهایة الحکمة: علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
صدق و کذب ,
امکان فقری ,
وحدت تشکیکی وجود ,
حمل بسیط ,
حمل مرکب ,
علم حصولی(مقابل علم حضوری) ,
علم حضوری(مقابل علم حصولی) ,
الاوصاف قبل العلم بها اخبار کما ان الاخبار بعد العلم بها اوصاف ,
کل ما هو ابعد عن الکثرة فهو اکمل ,
کل ما اقتضته طبیعة الشیء لذاته فلیس یمکن ان یفارقه الا و الطبیعة قد فسدت ,
الجزئی لایکون کاسبا و لا مکتسبا ,
الجنس ماهیة مبهمة ,
الحادث زمانیا کان او ذاتیا یستلزم المسبوقیة بالعدم ,
الحرکة لاتقع فی الآن ,
لابد فی کل حرکة ان یکون الموضوع فیها ثابتا بوجوده ,
حصول العلة عند حصول المعلول واجب ,
حصول المعلول عند حصول العلة واجب ,
الشیء القائم بذاته المدرک لذاته لایعلم ذاته بمثال لذاته فی ذاته ,
اذا صدر شیء من الفاعل فلایفتقر بعد صدوره منه الی جاعل یجعل ذاته تلک الذات ,
الصورة فی کل شیء تمام حقیقته ,
کل عالم فمعلومه غیر معلوم عالم آخر ,
العلم بالمعلول لایوجب العلم بالعلة ,
الفاعل و الغایة قد یتحدان ,
الفاعل للحرکة القسریة طبیعة الجسم المقسور ,
کل فقیر بالذات من وجه ما هو فقیر بالذات من جمیع الوجوه ,
المعلول یجب ان یکون مسانخا لعلته ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
کتاب «قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی» در حقیقت عنوان رساله دکتری استاد، در ایام تحصیل بوده و تکمیل این اثر گران بها را در سال های بعد و با تأمل بیشتر انجام داده اند. این اثر قبلاً در سه مجلد و اکنون در دو مجلد چاپ شده است. نویسنده، این کتاب را قبل از انقلاب نوشته اند و البته بعد از انقلاب هم تجدید چاپ شد. این نخستین کتابی بود که وی به طور رسمی تألیف کرد و مؤلف اکنون بعد از گذشت حدود چهل سال از زمان تألیف آن، این اثر را مهم ترین اثر قلمی شان می دانند. نویسنده زمانی که می خواستند این اثر را تألیف کنند، تصمیم داشتند درباره چهارصد قاعده فلسفی بنویسند، که این قواعد را از تمام کتب فلاسفه پیشین استخراج کرده بودند. اما این قواعد را به صد و پنجاه قاعده تقلیل دادند که به اعتقاد نویسنده، حتی می توان این قواعد را کمتر و کمتر نیز کرد تا حدی که می توان آن ها را حتی به یک قاعده تقلیل داد و آن اصل «امتناع اجتماع نقیضین» است. اما از آن جایی که به نظر وی، این صد و پنجاه قاعده بسیار مهم و برای خوانندگان بسیار کارآمد است، همه آن ها را در کتاب آوردند. آنچه که در این اثر درباره این صد و پنجاه قاعده آمده، این است که این قواعد خودشان از چه قواعد یا اندیشه هایی دیگری ناشی شده اند، آن ها مبتی بر چه اصولی هستند و چه اصولی بر آن ها مترتب است. این کتاب برای دانشجویان فلسفه اسلامی و حتی برای تمام علاقمندان به فلسفه مفید است. زیرا قاعده فلسفی، اسلامی و غیر اسلامی یا شرقی و غربی ندارد. قواعد فلسفی جهان شمول و بدون زمان و مکان هستند. قاعده عقلی همیشه قاعده عقلی است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی جلد 1
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
کتاب , رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
اصل امتناع اجتماع نقیضین
,
کتب فلسفی
,
شرح منظومه: سبزواری
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
شفاء: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
الاربعین فی اصول الدین: فخر رازی
,
مواقف: قاضى عضدالدین ایجى
,
شرح مواقف: شریف جرجانی
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
کلیدواژههای فرعی :
امکان فقری ,
انقلاب ماهیت ,
قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق) ,
وجود ذهنی ,
انتقال الاعراض محال ,
انقلاب الحقیقة ممتنع: انقلاب حقیقت محال است ,
اَلبَسیطُ لایُمکنُ اَن یکونَ فاعلاً و قابلاً: موجود بسیط هرگز نمیتواند هم فاعل و هم قابل باشد ,
قاعده فرعیه: ثبوت شیء لشیء فرع لثبوت المثبت له ,
کل حرکة لابد لها من محرک ,
الشیء ما لم یجب لم یوجَد: شیء ممکن تا به مرحلة وجوب وجود از ناحیة علت تامه اش نرسد موجود نمی شود ,
کل ما کان علته اکمل فهو اکمل ,
کل مجرد عاقل ,
کل عاقل فهو معقول ,
العاقل و المعقول متحدان ,
کُلُّ فعلٍٍ اختیاری لابُدَّ لهُ مِن مُرجّحٍ غائی: هر گونه فعلی که بر اساس اختیار از فاعل صادر گردد، ناچار دارای مرجحی است که آن را غایت و غرض می نامند ,
الماهیة من حیث هی لیست الا هی ,
کل مجرد عن المادة نوعه منحصر فی فرده ,
کل متحرک فله محرک غیره: هر متحرک به محرک نیازمند است ,
کل معلوم فهو موجود ,
کل ممکن محفوف بالوجوبین ,
کل نوع یتکرر فهو اعتباری ,
الواجب لذاته واجب من جمیع جهاته ,
کل هیولی هی الطف وجودا فهی اسرع قبولا للصورة ,
کل ما یمتنع تاخره عن وجود موصوفه فهو اعتباری ,
الشیء ما لم یتشخص لم یوجد ,
ممکن اخس (وابسته اخص قاعده امکان اشرف)(حکمت اشراق) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
کتاب «قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی» در حقیقت عنوان رساله دکتری استاد، در ایام تحصیل بوده و تکمیل این اثر گران بها را در سال های بعد و با تأمل بیشتر انجام داده اند. این اثر قبلاً در سه مجلد و اکنون در دو مجلد چاپ شده است. نویسنده، این کتاب را قبل از انقلاب نوشته اند و البته بعد از انقلاب هم تجدید چاپ شد. این نخستین کتابی بود که وی به طور رسمی تألیف کرد و مؤلف اکنون بعد از گذشت حدود چهل سال از زمان تألیف آن، این اثر را مهم ترین اثر قلمی شان می دانند. نویسنده زمانی که می خواستند این اثر را تألیف کنند، تصمیم داشتند درباره چهارصد قاعده فلسفی بنویسند، که این قواعد را از تمام کتب فلاسفه پیشین استخراج کرده بودند. اما این قواعد را به صد و پنجاه قاعده تقلیل دادند که به اعتقاد نویسنده، حتی می توان این قواعد را کمتر و کمتر نیز کرد تا حدی که می توان آن ها را حتی به یک قاعده تقلیل داد و آن اصل «امتناع اجتماع نقیضین» است. اما از آن جایی که به نظر وی، این صد و پنجاه قاعده بسیار مهم و برای خوانندگان بسیار کارآمد است، همه آن ها را در کتاب آوردند. آنچه که در این اثر درباره این صد و پنجاه قاعده آمده، این است که این قواعد خودشان از چه قواعد یا اندیشه هایی دیگری ناشی شده اند، آن ها مبتی بر چه اصولی هستند و چه اصولی بر آن ها مترتب است. این کتاب برای دانشجویان فلسفه اسلامی و حتی برای تمام علاقمندان به فلسفه مفید است. زیرا قاعده فلسفی، اسلامی و غیر اسلامی یا شرقی و غربی ندارد. قواعد فلسفی جهان شمول و بدون زمان و مکان هستند. قاعده عقلی همیشه قاعده عقلی است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
قاعده امکان اشرف
,
اصول و قواعد فلسفی
,
فلسفه اسلامی
,
قواعد فلسفی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
2- قواعد فلسفی الهیات بالمعنی الاخص
,
1- قواعد فلسفی امور عامه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
کد کنگره:
BBR 15 /الف2 ق9
چکیده :
کتاب حاضر در دو جلد و شامل صد و پنجاه قاعده فلسفی است. چند قاعده از کتاب مذکور شامل: قاعده امکان اشرف، قاعده امکان الاخس، البسیط لایمکن أن یکون فاعلاً و قابلاً و ... می باشد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی - جلد دوم (از دوره دو جلدی)
نویسنده:
غلامحسین ابراهیمی دینانی؛ ویراستار: فاطمه فنا
نوع منبع :
کتاب , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , آثار مرجع , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ,
زبان :
عربی , فارسی
کلیدواژههای اصلی :
قواعد فلسفی [منبع: قواعد کلی فلسفه اسلامی]
,
2- قواعد فلسفی الهیات بالمعنی الاخص
,
1- قواعد فلسفی امور عامه
شابک (isbn):
978-964-426-094-0
چکیده :
قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی تألیف غلامحسین ابراهیمی دینانی از جمله آثار فلسفی معاصر در گردآوری و معرفی قواعد فلسفه اسلامی است. این اثر به زبان فارسی قبلا در سه و اینک در دو جلد منتشر شده است. نویسنده در رابطه با هر قاعده سعی کرده دیدگاههای مختلف را مطرح و مورد نقض و ابرام قرار دهد و در نهایت با نتیجهگیری و ذکر دیدگاه ملاصدرا یا اشعاری از ملاهادی سبزواری یا مانند آن به پایان برد. ساختار کتاب مشتمل بر مقدمه، پیشگفتار و 150 قاعده فلسفی است. گزارش محتوا: نویسنده مقدمه کتاب را با این عبارت آغاز میکند: قدما براى هریک از علوم مدونه سه عنصر اساسى ذکر کردهاند که به ترتیب عبارتند از: موضوع، مسائل و مبادى. او پس از توضیح هر یک، اینگونه ادامه میدهد که در علم فقه تعدادى از قواعد را مىشناسیم که داراى دو خاصیت «منها البرهان» و «لها البرهان» مىباشند. این دسته از قواعد از یکجهت در ردیف مبادى قرار مىگیرند و از جهت دیگر در زمره مسائل بهحساب مىآیند. وجود اینگونه قواعد، تنها به علم فقه اختصاص ندارد؛ بلکه در سایر علوم، بهویژه فلسفه نیز نظیر آنها را مىتوان یافت. یک بررسى کوتاه در آثار فلاسفه اسلامى بهخوبی نشان مىدهد وجود اینگونه قواعد که همواره برزخ بین مبادى و مسائل مىباشند، در فلسفه فراوان است. وی در ادامه توضیح فوق، بررسی و گردآوری قواعد فلسفی در فلسفه اسلامی را سبب نگارش این اثر میداند: «نگارنده این سطور که از مدتها پیش، ضمن بررسى در آثار فلاسفه اسلامى توجه خویش را سخت به این نکته معطوف کرده بود، همواره درصدد بود همانطور که جمعآورى این قواعد در فقه اسلامى بهوسیله برخى فقها انجام گرفته و این خلأ پر شده است، در فلسفه اسلامى نیز این نقصان را جبران سازد. توفیق این کار از سوى پروردگار هنگامى بهدست آمد که تحصیلات دوره دکترى را در رشته فلسفه و حکمت اسلامى به پایان رسانید و موضوع پایاننامه خود را تحت عنوان قواعد کلى فلسفى در فلسفه اسلامى انتخاب کرد. براى بررسى و تنظیم قواعد فلسفى بیشتر آثار فلاسفه و متکلمین اسلامى مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفت و محصول آن پژوهشها بهصورت رسالهاى شامل یکصد قاعده فلسفى گرد آمد». دینانی همچنین در پیشگفتار کتاب با نقد مادهگرایی و ذهنگرایی، طریق وسط و راه روشن را واقعگرایى دانسته است. بیشتر فلاسفه اسلامى، بهخصوص صدر المتألهین، فلسفه خود را بر اساس واقعگرایى بنیاد نهادهاند و در باب ادراک یا مبحث ارزش معلومات، مسئله وجود ذهنى را مطرح کردهاند. در سایر مکتبهاى فکرى و فلسفى در باب ادراکات یا مبحث ارزش معلومات، کمتر با تعبیر «وجود ذهنى» مواجه مىشویم در عین اینکه عموماً مسائل فلسفه اولى داراى کلیت و عمومیت هستند، برخى مسائل وجود دارد که دایره عمومیت و کلیت آنها بهمراتب وسیعتر از سایر مسائل است. اینگونه مسائل را مىتوان تحت عنوان «قواعد فلسفى» مورد بحث و بررسى قرار داد. این قواعد معمولاً از چنان عمومیت و کلیتى برخوردارند که مىتوانند نسبت به سایر مسائل داراى حکم زیربنا و نقش سازنده باشند. پنجاه قاعده ازاینگونه قواعد در بخش اول مورد بحث قرار گرفته و پنجاه قاعده دیگر، به ترتیبى که در مقدمه اول ذکر شد، مورد بحث و گفتوگو قرار میگیرد. در تنظیم قواعد فلسفی نکات زیر رعایت شده است: هریک از قواعد با عنوان معروف خود مطرح شده، بهطورىکه اگر احیاناً مفاد یک قاعده در کتب مختلف با عبارات مختلف ذکر شده، آن عبارت که از همه عبارات معروفتر است، انتخاب شده و عنوان قاعده قرار گرفته است. چون متون اصیل و با اهمیت در فلسفه اسلامى بیشتر به زبان عربى نوشته شده، حفظ عنوان اصلى قواعد ایجاب مىکرد که هریک از آنها با متن اصلى عربى مورد بررسى قرار گیرد. کلیه قواعد به ترتیب حروف تهجّى گرد آمده و ملاک تقدم در هر قاعده حرف اول آن است. حرف اول در هر قاعده، بدون الف و لام تعریف یا کلماتى از قبیل «کل»، «بعض» و مانند آن، در نظر گرفته شده است، بهطورىکه مثلاً قاعده «الواحد لا يصدر عنه الا الواحد»، در حرف «واو» مورد بحث قرار گرفته و قاعده «کل ممکن زوج ترکیبى له ماهیة و وجود»، در حرف «م» مورد بحث واقع شده است. در ادامه به دو نمونه از قواعد ذکر شده در کتاب بهاختصار اشاره میشود: اولین قاعده، «انتقال الاعراض محال» نام دارد. نویسنده در توضیح محالبودن انتقال عرض از موضوعی به موضوع دیگر ابتدا به تعریف ماهیت جوهر و عرض پرداخته است. سپس ادامه میدهد تا آنجا که از مطالعه کتب فلسفی و کلامی برمیآید، کسی قائل به جواز انتقال عرض از یک موضوع به موضوع دیگر نیست؛ بلکه آن را از نظر عقل محال دانستهاند. وی در این رابطه دیدگاه فارابی، سهروردی، فخر رازی و در آخر ملاصدرا را مورد بررسی قرار داده است. ملاصدرا در اینجا جهت اثبات تجرد نفس ناطقه به یک سلسله آیات قرآنى استدلال مىکند که مضمون آیات شریفه رجوع و بقاء نفس ناطقه در معاد و رستاخیز است. سپس این استدلال را بر دو اصل و قاعده «امتناع اعاده معدوم» و «استحاله انتقال عرض» که از نظر وى قطعى و ثابتاند استوار مىسازد. وجه ابتناء استدلال بر این دو قاعده آن است که گفته مىشود اگر نفس ناطقه انسان، مجرد و جاودان نباشد، از این دو حالت خارج نیست: هنگام مرگ و مفارقت از بدن، نابود مىشود یا هنگام جدایى از بدن، به بدن برزخى دیگر منتقل مىشود. در این صورت اگر گفته شود که نفس ناطقه پس از مرگ و جدایى از بدن نابود مىشود، با توجه به آیات شریفه که به حضور نفس در معاد تصریح مىکند، اشکال اول یعنى اعاده معدوم، لازم مىآید و اگر گفته شود که نفس ناطقه پس از مرگ و جدایى از بدن به بدن برزخى دیگر منتقل مىشود، اشکال انتقال عرض از یک موضوع به موضوع دیگر لازم مىآید و چون هر دو امر، یعنى اعاده معدوم و انتقال عرض، از محالات عقلى محسوب مىشود، ناچار باید به فرض اول، یعنى مسئله تجرد نفس ناطقه، اعتراف کنیم. در یکصدمین مورد، قاعدهای با عنوان «آنچه علم و ادراک را تحقق میبخشد، چیزی جز نور و روشنایی نیست» مطرح شده است. وی معتقد است که آنچه اهل عرف و جمهور مردم از لغت نور اراده مىکنند، چیزى جز نور محسوس نیست. عامه مردم وقتى از نور سخن مىگویند، همان چیزى را اراده مىکنند که در چشم آنها علت دیدن به شمار مىآید؛ ولى اگر ملاک و معنى نور روشن بودن و روشنکردن است، باید گفت هرچیزى داراى این خصلت باشد نور به شمار مىآید. برخى از حکما بر اساس همین معنى و طبق همین ملاک گفتهاند: «النّور هو الظّاهر لنفسه المظهر لغیره و الظّلمة ما يقابله»؛ یعنى نور عبارت است از چیزى که در حدّ ذات خود روشن باشد و سایر اشیاء را نیز روشن گرداند. اگر این سخن حکما در باب معنى نور درست باشد، ناچار باید گفت مفهوم نور همانند مفهوم وجود یک مفهوم عام و شامل است که همهچیز را در جهان ادراک فرامىگیرد. بهاینترتیب، مىتوان گفت حقیقت ظهور چیزى است که هم در حدّ ذات خود ظاهر است و هم اشیاء دیگر را ظاهر مىگرداند. حقیقت وجود نیز به همین منوال است؛ زیرا هر چیزی که در جهان موجود گردد ناچار به وجود موجود مىگردد. بهاینترتیب، مىتوان گفت حقیقت وجود در حدّ ذات خود موجود است. همه موجودات دیگر نیز به وجود موجود مىباشند. همانگونه که در آغاز این مبحث ذکر شد نور در عرف عام تنها در مورد حس باصره مصداق پیدا مىکند، درحالیکه نسبت میان شاهد و مشهود یا بیننده و دیده شده همان نسبت است که میان سامع و مسموع یا شامه و مشموم وجود دارد. همانگونه که نور در حس باصره ظاهر بالذّات و مظهر غیر است صوت نیز در حس سامعه ظاهر بالذّات و مظهر غیر به شمار مىآید. در مورد سایر حواس و قواى مدرکه نیز وضع به همین منوال است. همانگونه که صوت جز در مورد حس سامعه ظاهر نمىگردد، نور محسوس نیز جز در مورد حس باصره فاقد معنى ظهور و روشنایى است. بهاینترتیب، مىتوان گفت بین صوت و نور در خصلت ظهور هیچگونه تفاوت وجود ندارد؛ زیرا آنچه ظاهر بالذّات و مظهر غیر به شمار آید مصداق معنى نور خواهد بود. معنى این سخن آن است که اگر حقیقت نور وجود نداشته باشد، هیچگونه ادراک در جهان صورت تحقق نمىپذیرد. در این صورت باید گفت آنچه علم و ادراک را تحقق مىبخشد، چیزى جز نور و روشنایى نیست.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
تعداد رکورد ها : 22
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
با موفقیت به ثبت رسید