جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسلمانان پس از رحلت جانگدار پیامبر (ص) دچار تشتت و افتراق شده و فرقه‌ها و نحله‌های مختلفی در حوزه اسلام پدیدار گردید که هر کدام از این گروهها در خصوص مباحث کلامی صاحب آرا گوناگون بودند. علت عمده این افتراق و گوناگونی بروز اختلافات سیاسی و به تبع آن دوری از کتاب خدا و عترت رسول (ص) بود. یکی از اولین گروهها "خوارج" بود که با برداشتهای انحرافی خود از تعالیم الهی، چهره‌ای خشن و نفرت آور از دین را به تصویر کشیدند. "عملگرایی افراطی" مشخصه بارز این فرقه منحرف بود. تکفیر و به دنبال آن حکم اعدام، تنها موضع آنها در قبال مخالفین خود و مرتکبین معاصی بود. در پی واکنش مسلمین در قبال این دیدگاه افراطی، گروهی دیگر پدید آمدند که "مرجئه" نام گرفتند. اساس اندیشه کلامی مرجئه را "به تاخیر انداختن عمل از ایمان" تشکیل می‌داد که براساس این تئوری ایمان جدای از عمل بوده و با وجود ایمان، گناه ضرری نخواهد داشت ، همانطوری که با وجود کفر، طاعت ، سودی ندارد. براساس این تئوری، قضاوت در مورد خوبی و بدی افراد را هم باید تا روز قیامت به تاخیر انداخت . این تئوری به خاطر ماهیت عافیت‌آور خود مورد استقبال عامه واقع شد و سواد اعظم مسلمین را به دنبال خود کشید و از طرفی به خاطر تامین مطامع حکام جور در پرتو این اندیشه، مورد استقبال امویان قرار گرفت و اصولا به عنوان مذهب امویان قلمداد می‌شد. این مقاله اساس تئوری را که عبادت از جدایی ایمان از عمل باشد، نشانه رفته و سعی کرده است با الهام از آیات الهی و بهره جستن از روایات اثبات کند که عمل، عنصری اساسی در کشب ایمان محسوب می‌شود. هدف از تخریب این اساس ، برگشت به اندیشه افراطی خوارج نیست بلکه بیان طریق معتدل و به دور از افراط و تفریط است ، همان راهی که ائمه معصومین (ص) پیروان خود را به آن راهنمایی کرده‌اند. همچنین سعی شده است که مرز بین امیدواری به بخشش الهی و عمل گریزی و لاابالیگری که از ناحیه اندیشه ارجا وارد جوامع مسلمین شده و صورتهای جدید در تمامی اعصار نمایان شده، مشخص شود.

عنوان پایان نامه حاضر «حجاب از دیدگاه قرآن و سنت» است که در آن نخست با استفاده از آیات و روایات یاد شده در این پایان نامه، زن باید از: گفتار متواضعانه با مردان دیگر و بیگانه و نامحرم، تبرج و خودنمایی، نازک صدا و آهنگ انداختن به آن خودداری کند و حریم بین محرم و نامحرم را مراعات نماید و جز برای شوهر خود را نیاراید و جز وجه و کفین از بدن خود را نمایان نسازد و حرمت حریم خانه و خانواده و حق و حقوق شوهر را مراعات نماید و وضعیت زنان در روز قیامت از زبان پیامبر در معراج را به یاد آورد و از خدا بترسد.این پایان نامه عوامل گسترش حجاب را: تقویت ایمان و باورهای دینی، تعقل و تفکر وعاقبت اندیشی، دقت در انتخاب دوست، ازدواج، احیای فرهنگ اصیل اسلامی و ارائه الگوی والای اسلامی، ترویج غیرت و حمیت، گسترش امر به معروف و نهی از منکر و فعالیت‌های علمی، فرهنگی، هنری، نظارت بر رسانه‌های ملی و... دانسته است و در مقابل عوامل رشد ویروس و بیماری بدحجابی و بی حجابی را در جامعه، ضعف ایمان، هوسرانی و ارضای تمایلات حیوانی، خودنمایی، ضعف حیا، ضعف غیرت مردان، مدگرایی و تبلیغات سوء دشمنان اسلام، عدم محافظت زن و شوهر از یکدیگر، عدم امر به معروف و نهی از منکر و سهل انگاری و عدم برخورد مناسب مسئولین ذی ربط دانسته است.حجاب برای فرد و خانواده و جامعه آثار و برکات فراوانی دارد و شخصیت، آرامش، فعالیت، پیشرفت، وقار، بزرگی، عظمت، ثبات و استحکام و آزادی معنوی و واقعی، مصونیت و ترقی و تعالی و پاکی و عفت فرد و خانواده و جامعه را تضمین می‌کند و به آنها تکامل، عزت می‌بخشد و در برابر هجوم فرهنگی دشمن بیمه می‌کند و دشمنان را مأیوس می‌نماید.بدحجابی و بی حجابی آثار سوء و مخرب فراوانی برای فرد و جامعه بر جای می‌گذارد و برعکس آنچه در فواید حجاب گفته شد، در ابعاد مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی انحطاط به بار می‌آورد و زن را به حضیض ذلت و خواری و فساد و شهوات سوق می‌دهد و در یک جمله دنیا و آخرت فرد، خانواده و جامعه را خراب می‌کند.و در آخر، طرح شبهات و پاسخ مستدل و منطقی به آنها پرداخته ایم و سپس راهکارهایی را برای مبارزه با پدیده شوم بدحجابی و تهاجم و شبیخون فرهنگی دشمن پیشنهاد و ارائه کرده ایم و سپس عناوین و موضوعاتی چند را برای تحقیق در این زمینه پیشنهاد نموده ایم

تحقیق حاضردر موضوع بررسی امدادهای غیبی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه صورت گرفته است؛ در زندگی بشر یک سلسله مددهای غیبی خاصی وجود دارد . امداد غیبی لطف خاصی است که طبق قانون خاص ، نه قانون عام طبیعت، شامل حال انسان ها می گردد . پیامبران آمده اند که ما را به اینگونه مددهای غیبی مومن نمایند . بهر حال بشر در زندگی خود ، اعم از زندگی فردی یا اجتماعی احیانا مشمول لطف ها و رحمتهای خاصی می شود که او را دستگیری می کند و از سقوط نجات می دهد .کمکهای غیبی گاهی به صورت فراهم شدن شرایط موفقیت است و گاهی به صورت الهامات و هدایتها و روشنیها و روشن بینی ها .در بسیاری از آیات و روایات ، یاری الهی را که مدد غیبی است مشروط می کند به اینکه خدمت و عمل و مجاهدتی در راه خیر عموم صورت بگیرد و مخصوصا در راه خدا باشد یعنی لله و فی الله باشد . علل و زمینه‌هایی در زندگی انسان وجود دارند که موجب می‌شوند انسان در زندگی از خداوند استمداد و یاری بطلبد. یکی از مهم‌ترین نیاز اجتماعی نیاز انسان به امداد و یاری خداوند در مواجهه با ستمگران و دشمنان است. در این تحقیق سعی شده است با روش تحلیلی- نظری و کتابخانه ای ، موضوع بصورت منظم بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد؛ این تحقیق نشان می دهد اعتقاد و باور به امدادهای غیبی روح و جان انسان را تحت تأًثیر قرار می‌دهد و باعث اثرهای تربیتی سازنده در او می‌شود. بر اساس آیات قرآن برخی از آثار و نتایج اعتقاد و باور به امدادهای غیبی عبارتند از امیدواری در زندگی انسان، ایجاد روح توکل، از بین بردن و شکستن غرور و تکبر، تقویت ایمان و شناخت خداوند و شکر و سپاس از او و امنیت و نشاط معنوی.

پژوهش حاضر با عنوان ژرف اندیشی از منظر قرآن که با مراجعه به کتب لغت، تفسیر و حدیث نوشته شده ‏است، در ابتدا به تبیین جایگاه اندیشه از نگاه قرآن می‌پردازد و سپس در راستای بررسی مفهوم ژرف ‏اندیشی، ویژگی های ژرف اندیشان مطرح می شود و در ادامه نیز موانع و عوامل ژرف اندیشی به تفصیل ‏بیان می گردد. تحقیق حاضر به این سوالات پاسخ می‌دهد که در نگاه قرآن، اندیشه از چه جایگاهی ‏برخوردار است؟ و چگونه می‌توان ژرف اندیشی را تقویت و یا تضعیف نمود؟ و این نتایج حاصل می‌شود ‏که قرآن بر فکر و اندیشه‌ای تأکید می ورزد که در مسیر و روشی مناسب به کار گرفته شده و منجر به ‏عبودیت بیشتر انسان گردد. در حقیقت ژرف اندیشی از دیدگاه قرآن، ارتباطی تنگاتنگ با عبودیت و ‏شناخت حقایق دارد و شامل دقت و تأمل در درک و شناسایی آیات الهی در آفاق و انفس، نظر در عواقب ‏امور، ادراک حقایق و تمییز میان امور مختلف، آگاهی مداوم بر آن حقایق و بازداشتن باطن انسان از ‏لغزشهاست برخی ویژگی های فردی و یا شرایط محیطی همچون گناهان، تقلید کورکورانه، پیروی از ‏هوای نفس، شتابزدگی، شبهات و پرداختن به کارهای لغو حجاب دیده جان می شود و انسان را از تشخیص ‏حقایق و سلوک در صراط مستقیم باز می‌دارند و عواملی همچون ایمان، تقوی، قرآن و سیر در تاریخ نیز ‏آدمی را در این زمینه یاری می‌رسانند.‏

ایمان، از واژگان کلیدی قرآن و از مفاهیم اساسی دین است که؛ دارای ساختار مفهومی و معنایی ویژه‌ای می‌باشد.در ساختار لغوی و اصطلاحی مفهوم ایمان، از سه عنصر: تصدیق قلبی، اقرار زبانی و عمل به جوارح سخن گفته شده است.در ساختار معنایی این واژه، دو نسبت ترادفی و تقابلی وجود دارد. ایمان با واژگانی چون: اسلام، تقوا، شک، هدایت، دارای قرابت معنایی می‌باشد.مفهوم ایمان و بسامد های آن در آیات الهی، نقش متعلّقات در روشنگری ماهیت ایمان دینی، موکّد نمودن متعلّقات خاص، بنا بر مضمون سوره به فراخور حال مخاطبان، همچنین تکرار متعلّق خاص، بنا بر شأن نزول سوره‌ها – مکی و مدنی- از موضوعات عمده‌ای است که در این تحقیق پیرامون آنها سخن گفته شده است.

از آنجا که سیر آفاقی موضوعی است که در مأثورات اسلامی به ویژه قرآن کریم بسیار به آن پرداخته شده است،در این پژوهش به استخراج راهکارهای عملی برای استفاده از سیر آفاقی و تأثیر گذاری آن بر تقویت ایمان، با تکیه بر آموزه های نهج البلاغه ،اهتمام شده است و به دلیل وابستگی و رابطه نزدیکی که بین سیر آفاقی و برهان نظم وجود دارد به تبیین تمایز ایندو از یکدیگر و تأثیر برهان نظم بر استفاده بهتر از سیر آفاقی، پرداخته شده است. نتیجه این پژوهش،که در گردآوری آن از روش کتابخانه ای بهره گرفته شده است، استخراج مراحل و نکات اساسی سیر آفاقی از بین فرمایشات امیر المومنین علیه السلام، از قبیل مشاهده دقیق، کشف هماهنگی پدیده ها و ایجاد ارتباط میان این هماهنگی و اوصاف علم، قدرت و حکمت الهی می باشد. هم چنین تأثیر پذیری از دقت و ظرافت فراوانی که در خلقت موجودات، برای پی بردن به هدفداری زندگی و گشودن دریچه ی قلب به سوی عظمت الهی و احساس ایمانی قوی تر و خشیتی فراتر،وجود دارد؛ از دیگر دست آوردهای این پژوهش است.

ایمان و ماهیت آن یکی از موضوعات مهم فلسفه¬ی دین است. پژوهش حاضر به منظور ارائه و تطبیق دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی و سورن¬آبیه¬کی¬یرکگور در باب مسئله بحث¬برانگیز ماهیت ایمان است. با توجه به اینکه شناخت و آگاهی از مفهوم ماهیت ایمان در میان نحله¬های متعدد جایگاه بسیار مهمی دارد، این پژوهش در نظر دارد که با ارائه و تطبیق دیدگاه این دو متفکر اسلامی و مسیحی در باب این مسئله¬ی مهم بپردازد. برای این منظور سعی شده است که پس از بیان دیدگاه ملاصدرا و کی¬یرکگور در باب تعریف و توجیه ماهیت ایمان دینی،¬ به تطبیق دیدگاه این دو اندیشمند در باب ماهیت ایمان دینی، ذو‌مراتب بودن ایمان، ایمان و تعقل و متعلقات ایمان بپردازد. صدرالمتألهین ایمان را از سنخ علم می¬داند و معتقد است حقیقت ایمان دینی گونه و مرتبه خاصی از علم است که انسان به واسطه آن نسبت به امور غیبی و ماورائی دارای آگاهی برهانی یا شهودی می شود. از این¬رو وی در توجیه ماهیت ایمان محوریت را به معرفت و تصدیق می¬دهد و ایمان منهای تعقل را فاقد اعتبار می¬داند به اعتقاد او کامل-ترین و والاترین نوع ایمان ایمانی است که از طریق کشف و شهود و توسط سیر و سلوک حاصل می¬شود. این در حالیست که دیدگاههای کی¬یرکگور درست در مقابل دیدگاههای ملاصدرا قرار دارد. او ایمان را جست زدن و خطر کردن معرفی می¬کند و کمال آن را نقطه¬ی سیر باطن می¬داند. وی ساحت عقل و ایمان را جدا می¬انگارد و عقل را در رسیدن به معرفت و حقیقت ناتوان می¬داند. لذا در این اثر بر آن شدیم تا با روش توصیفی، تحلیلی به بیان مقایسه نظرات ملاصدرا و سورن کی¬یرکگور در رابطه با ماهیت ایمان بپردازیم و سعی نمودیم تا در این اثر، علی رغم بضاعت ناچیز علمی خود با استمداد از الطاف حق تعالی و با مطالعه اکثر نوشته¬های این بزرگواران در باب ایمان به بحث ظریف و دقیقی در این رابطه بپردازیم.

پژوهش حاضرازجنبه های گوناگون کاربردی و بنیادی حائز اهمیت است .از آنجائیکه حیا از ابزارهای بازدارنده از انجام کارهای زشت و ناپسنداست و محرکی جهت انجام اعمال شایسته و پسندیده لذا درحفظ حریم ها بسیارسازنده است ، به همین جهت مسئله مهم برای محقق بررسی نقش حیا در تربیت اسلامی بوده است .بنا بر ماهیت موضوع تحقیق از روش تحقیق توصیفی ومطالعه ی کتابخانه ایاستفاده شده است. در این پژوهش محقق به بیان سه بخش اساسی مشتمل بر1- مراتب حیا در تربیت اسلامی2-عوامل موثربرایجادحیادرتربیت اسلامی 3- آثارحیا در تربیت اسلامی پرداختهو به سه سوال ویژه ی تحقیق پاسخ و مواردذیل مشخص گردید .درتربیت اسلامی حیا دارای مراتبی است که محقق ازدو منظر یکی از جهت ناظر و دیگری از جهت فعل قبیح آن را مورد بررسی قرار دادهو به طور کلی حیا مشتمل بر پنج مرتبه است که به ترتیب از بالاترین عبارتست از :1- خداوند – 2- فرشتگان -3-حجت های خداوند -4-خود -5-مردم .همچنین عوامل موثر بر ایجاد حیا شامل 22 مورد بوده که عبارتند از : 1- ایمان -2-ترس از سرزنش و عتاب پروردگار 3- رضای الهی و موارد دیگر .در نهایت حیا دارای آثارمهمی در تربیت اسلامی است که مشتمل بر 3 عنوان است . آثار اعتقادی وآثار اخلاقی ، آثار دنیوی و آثار اخروی . آثار اعتقادی و اخلاقی خود شامل 14مورد بوده که عبارتند از : مبنای نظام اخلاقی ، موجب عفاف و مواردی دیگر . آثار دنیوی حیا شامل13مورد بوده که عبارتند از : برطرف شدن عیوب ، تسلط بر نفس و موارد دیگر . آثار اخروی حیا نیز شامل 6 مورد بوده که عبارتست از:ایمنی درروزقیامت،پاکی از گناهان و موارد دیگر .

چکیده نوشتار پیش رو کنکاشی در بررسی ابعاد تمسک در حوزه ایمان از دیدگاه کتاب و سنت است. با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین، ابعاد و آثار و فوائد مختلفی که برای تمسک مومنان مطرح بوده، مورد پژوهش قرار گرفته است. تحقیق حاضر در پنج فصل تدوین یافته است:در فصل اول به کلیات بحث اشاره شده است. در فصل دوم برای درک صحیح مفهوم واژه «تمسک» و واژه های هم عرض آن در قرآن، آراء و نظرات برخی از بزرگان علم لغت مورد تامل و دقت قرار گرفته و به کاربرد آن در قرآن و حدیث، تحقیق شده است. در فصل سوم به بررسی عقلانی این مبحث و هم چنین تمسک به قرآن کریم پرداخته شده است. در فصل چهارم تمسک به امامان معصوم (علیهم السلام) و تمسک ویژه به امام عصر حضرت مهدی(علیه السلام) به عنوان منجی آخر الزمان و آثار و فوائد تمسک به آن حضرت، مورد تحقیق قرار گرفته است که پیشنهادهایی در این باره ارائه شده است؛ و در پایان این رساله در فصل پنجم به جمع بندی نهائی درباره این موضوع پرداخته شده است.کلید واژه ها: تمسک، مرابطه، ملازمت، ایمان، ثقلین، اعتصام

از آنجائی که ایمان بر پایه و ارکان تولی و تبری پی‌ریزی شده،لذا تبری یک مبناءزیر بنائی می باشد، واز اهمیت خاصی در نزد مسلمانان بخصوص متکلمان و مفسران برخوردار می‌باشد بنابراین در این رساله سعی شدهبه جایگاه تبری از دیدگاه مفسران و متکلمان با استفاده از کتب تفسیری و کلامیدر چهار محور اساسی بحث شود: در محور اول به معنای لغوی و اصطلاحی تبری از دیدگاه مفسران و متکلمان پرداخته شده است و همچنین به اقسام تبری پرداخته شده ومفهوم صحیح تبری از مفهوم غلط و انحرافی آن تمایز داده شده است و در تمایز بین تبری ممدوح از مذموم به دو طریق مفهوم کلی و مصداقی سخن گفته شده استو در مورد ذاتی و عرضی بحث شده ودر محور دوم در مورد اینکه آیا تبری احساس مثبت است یا منفی و به بررسی وجوه اشتراک و افتراق آن دو (تبری و خشونت) بحث کرده‌ایم. و در محور سوم به بررسی مفاهیم هم خانواده تبری ( لایحب و لعن و عذاب و....) از دیدگاه مفسران و متکلمان بطور مفصل پرداخته شده استو در محور آخر به آثار فردی و اجتماعی تبری و شیوه‌های تبری چه از لحاظ نظری و چه لحاظ عملی پرداخته شده و فلسفه و علت آن مورد بررسی واقع شده است.