جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهدر این پژوهش سعی بر آن است تا حسد از دیدگاه امام علی (ع) مورد آسیب شناسی قرار گیرد ، سپس راهکارهای درمان آن مطرح گردد . حسد آن است که انسان زوال نعمتی را از برادر یا همنوع خود آرزو کند و یا چه بسا در زوال و نابودی آن نعمت تلاش کند . هدف از پژوهش حاضر آسیب شناسی ابعاد حسادت از دیدگاه امام علی (ع) می‌باشد.

زبان خامه ندارد سر بیان فراق وگرنه شرح دهم با تو داستان فراقشرک این خطای هجران آفرین، انسان را از اعلی علیین به ادنی مراتب هبوط می‌دهد. آشفتگی و اسارت، پراکندگی و افتراقِ آدمیان، همه از سر شرکی است که (پنهان و آشکار) بدان دچارند.آتش این هجران و خسران چنان سوزان است که پیش گیری از ابتلای بدان بسی نیکو، و چاره جویی برای مبتلایان بسی لازم و ضروری است. پس با تأسی به آیات قرآن کریم که بهترین راهنمای شرک زدایی و اقامۀ توحید است زمینه ‌ها و بسترهای شرک را بررسی نموده، آن را بر چهار قسم یافته‌ایم؛ برخی از آیات، طبع کفران پیشۀ انسان را زمینه ساز شرک معرفی نموده است. برخی دیگر، معرِّف زمینه‌های اعتقادی و مبانی نظری شرک است که آسیب های عقل نظری راتبیین می‌کند. گروه دیگری از آيات معرِّف زمینه‌های رفتاری شرک است و آسیب های عقل عملی را متذکر می‌شود. و سرانجام آیاتی که بر زمینه‌های ارتباطی و اجتماعی شرک تأکید دارند که ناظر بر ارتباطات جنی و انسی است.از سوی دیگر تعمق در برخی از آیات، رابطه و تعامل این چهار زمینه را می‌نمایاند. به طوریکه تأثیر زمینه‌های انسان شناختی را بر زمینه‌های اعتقادی، زمینه‌های رفتاری و زمینه‌های ارتباطی شرک به رخ می‌کشد. و به همین گونه تأثیرگذاری سایر زمینه‌ها بر یکدیگر را بیان می‌دارد. بر اساس این شواهد قرآنی و تحلیل های عقلی و ضمنی آن می‌توان گفت این زمینه‌ها با هم تعامل دارند و بر یکدیگر دامن می‌زنند. این در واقع همان تعامل میان ولایت، طبع، عقیده و عمل است.تعقل و توجه به تأثیر متقابل عقیده و عمل، و مناسبات خارجی ناشی از آن، نگرشی نو را در جهت شرک زدایی فراهممی‌کند. این شرک زدایی مبنی بر آسیب شناسی دو نوع تعامل است: یکی تعاملات عقل نظری و عقل عملی، و دیگری تعاملات ولایت، عقل نظری و عقل عملی است. روایات متعددی مؤید است که با اصلاح اساسی آسیب های ارتباطی سایر زمینه‌ها در ره توحید سامان می‌یابد. اصلاح اساسی آسیب های ارتباطی چیزی نیست مگر تحقق و تداوم یافتن حکومت بر حق حضرت بقیة الله الاعظم (روحی و ارواح العالمین له الفداء) که در آن مردم و والی حق یکدیگر را ادا نموده تا حق پروردگار که همان اقامۀ عدل است ادا شود.

با توجه به دستور قرآن به تدبر در قرآن و همین طور مبین بودن پیامبر و اهل بیت ایشان ? برای آیات این کتاب آسمانی، می‏توان با کنار هم قرار دادن تدبر و روایات معصومین ? تفسیری دقیق تر از قرآن را ارائه کرد.در این تحقیق با استفاده از روایات شیعه و روایات نقل شده از پیامبر اکرم ? در تفسیر الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، و با مراجعه به منابع لغت ونظرات مفسران تفسیری با نمود روایی از آیات یک تا پنجاه و پنج سوره‏ی طه ارائه شده است. این کار با گرد آوری روایاتی که می‎تواند در فهم بهتر این آیات به ما کمک کند؛ انجام شده است. از دست‏آورد‏های این پژوهش یافتن چندین روایت مرتبط با آیات است که در کتب تفسیر روایی ذیل آیات مورد نظر نیامده اند. شناسایی و شرح آسیب های محتوایی روایات تا حد امکان از دیگر کار‏های انجام شده است. در این راستا احتمالات مختلف از جمله تقیه، سقط، تصحیف و ... در مورد روایات بررسی شده‏اند. این امر ما را در برداشت بهتر و گزینش مطالب صحیح روایی کمک و به تفسیر درست آیه هدایت نموده اند. همین طور تمام روایات گردآوری شده دسته بندی و در گونه‏های مرتبط و متناسب دسته بندی شده‏اند. از دیگر سو روایات در حد توان تحلیل گشته و شرح داده شده‏اند و فرضیات مختلف با توجه به مطالب ارائه شده‏اند. برای مثال در مورد روایات آیه‏ی دهم که با تعمق درآیه و روایات به حال و هوا و شرایط شخص موسی ? در آن هنگام پی می‏ بریم.مصدر یابی دقیق و تاحد امکان روایات نیز از دیگر امور مورد توجه در این پژوهش بوده است.در نهایت با مراجعه به تفاسیر اجتهادی روایات تفسیری و بررسی در سایر کتب روایی و شرح آنها و جمع بندی مطالب آموزه‏های هدایتی آیات به دست آمده اند.

امروزه روش های گوناگونی برای ایجاد شادی و شادکامی پیشنهاد می شود که بسیاری از آنها یا تاثیر کمی بر شادی دارند یا تاثیر آنها بر شادکامی کوتاه مدت است و یا اثر نا مطلوبی بر روح و جسم انسان می گذارد . پیروان ادیان الهی معتقدند که تنها این ادیان توانسته اند برنامه کاملی برای زندگی انسان ارایه دهند که ضمن پاسخگویی به نیاز های بشر با فطرت او نیز کاملا سازگار بوده و ضامن سعادت واقعی او در دنیا و آخرت می باشد بویژه مسلمانان بنا به گفته کتاب آسمانی خود قرآن چنین باوری را در مورد اسلام دارند آنچه پیش رو دارید پژوهشی است با عنوان بررسی شادکامی از منظر اسلام و دالایی لاما. هدف از تدوین این پژوهش تبیین و بررسی شادی از دیدگاه اسلام با تکیه بر کتاب و سنت و از دیدگاه دالایی لاما کسی که معتقد است که مهم ترین هدف در زندگی رسیدن به شادی است .نتیجه ای که در این رساله می گیریم این است : شادی از نوع مثبت و ممدوحآن تأثیر زیادی در رشد و تعالی انسان دارد . شادی برتر همان است که قرآن و روایات ما معرف می کنند . مبانی و عقاید دالایی لاما مخدوش است و بین شادی مورد تأیید اسلام و آنچه دالایی لاما معرف می کند اختلاف وجود دارد. این رساله مشتمل بر پنج فصل می باشد که در فصل اول شادی و شادکامی را به لحاظ واژه شناسی و مفهوم شناسی بحث کرده ایم و عوامل ایجاد شادی را نیز بیان کرده ایم . در فصل دوم به بحث شادی از دیدگاه دالایی لاما پرداخته ایم و افکار و عقاید وی را دربار? شادی بیان کرده ایم. در فصل سوم شادی را از منظر اسلام با تکیه بر قرآن و روایات مورد پژوهش قرار داده ایم .در فصل چهارم شادی را از دیدگاه اسلام و دالایی لاما به مقایسه و تحلیل گذاشته ایم . در فصل پنجم به عنوان فصل پایانی جمع بندی از فصل ها داشته و نتیجه آن را بیان کرده-ایم.

سخن از سنت پیامبر(ص) در ساختار فکری اسلام به عنوان یکی از منابع شریعت اسلامی اهمیت به سزایی دارد،.اهمیت سنت و جایگاه آن در تشریع اسلامی، از آنجا معلوم می شود که سنت، بیانگر داده های قرآن و شارح مفاهیم و احکام آن است و انکار سنت به عنوان یکی از منابع تشریع، پیامدی جز انکار عملی بسیاری از اصول و احکام مسلّم اسلام را ندارد.در رساله حاضر، با تمسک به آثارفکری و دینی استاد قرضاوی اندیشمند مصری، کیفیت شناسایی سنت اصیل توسط امت اسلامی و نحوه ی تطبیق بینش و رفتار خویش با آن مورد بحث وبررسی قرار گرفته تا در پرتو آن به بهترین روش که همان روش صحابه و تابعین می باشد، در زمینه تعامل با سنت دست یابد؟از دیدگاه استاد امت اسلامی ما، نیازمند برنامه فراگیروکامل و نوینی است که در شرایط امروزی مبانی ساختن یک امت نمونه و تمدن جدید اسلامی را قلم بزند. وبرای رسیدن به این مهم، بایداز شروط و مقدمات لازم برای رسیدن به آن موقعیت مطلوب، بهره مند باشد و در نخستیین قدم، به تدوین و تنظیم منظومه فکری و فرهنگی امت بپردازد .و همچنین به نظر ایشان جای تردید نیست که با اتکاء به اندیشه ای پویا، ذهن مسلمان معاصر از عهده مطالبات این مرحله در تدوین منظومه فکری و فرهنگی امت برآمده و چنین خیزشی مستلزم قرائت مجدد از مصادر ثابت اسلام – کتاب و سنت نبوی – از روی خود آگاهی و فهم عمیق و دقیق و صحیح است .استاد قرضاوی با رعایت این اصول و درک ضرورت تدوین منظومه فکری و فرهنگی، در پژوهش های سنت و احادیث نبوی خویش، درصدد تدویناصول وضوابطی برای تعامل و مواجهه با سنت است . تا هر محققیبا در نظر گرفتن این اصول و ضوابط، به فهم صحیح و بهره گیری از سنت اصیل نبوی نائل گردد . وی با نگاهی درون دینی به نقد و بررسی برخی از اسلوب های رایج در پژوهش «سنت» دست می زند.همچنین با استناد به منابع متعدد و پیروی از تسامح و تساهل دینی به پاسخ گویی بعضی شبهات موجود در باب سنت اهتمام می ورزد . استاد قرضاوی بر این باور است که: « سنت وسیله مناسب برای تحقق اهداف شریعت در چارچوب مشخص زمانی و مکانی خود است و با توجه به نقش زمان و مکان و عرف و واقعیت های اجتماعی در صدور برخی از احادیث با تغییر شرایط مشکل و صورت مسئله تغییر و ناگزیر اجتهاد جدیدی را می طلبد و مسئله نو پاسخ جدیدی می یابد.»سعی و تلاش جدی او در آثارشان بر این بوده که اثری علمی وموثق عرضه نمایند، از این رو تمام آرا را به گوینده اصلی نسبت داده و هر ادعایی را با دلیل مناسب،قرین و تایید نموده و در این راستا فقط به حدیث صحیح یا حسن استناد نموده و اطمینان از ثبوت و صحت هر حدیث طبق موازین علمی و دقیق حدیث شناسی و در نظر گرفتن دلالت لغت و سیاق و اسباب ورود و بیان هر حدیث و حصول یقین از عدم تعارض حدیث با قویتر از خودش ( قرآن و احادیث صحیح) را برای فهم صحیح سنت نبوی به عنوان اصولی سرلوحه ی کار و تحقیقات خویش قرار داده، تا آنچه را که برای دیگران مقبول و روا نمی داند، خود مرتکب نگردند . مطالب را به دانشمندان امت – خصوصاً در بهترین قرون – ارجاع داده تا از نور معرفت آنها اقتباس کرده واز نهج و روش آنها بهره وافر برده است .در این رساله، مباحث دامنه داری درزمینه معنا و مفهوم و تعاریف سنت نبوی ازدیدگاه استاد قرضاوی و اندیشمندان قدیم و جدید وهمچنین تبیین ویژگی ها وضوابط فهم صحیح وآسیب شناسی فهم آن،به استناد مکتوبات استاد همراه با برخی از نمونه های پژوهشی احادیث نبوی از ایشان آورده شده که تعامل روشمند خاص ایشان را با سنت نبوی در معرض دیدگان اهل قلم و فکر به نمایش می گذارد .

در طول تاریخ اسلام حدیث همواره در تمام علوم اسلامی تأثیرگذار بوده و حتی محور و مبنای برخی از این علوم به‌شمار رفته است.ازجمله‌ کسانی‌که در سده‌های گذشته، به‌ویژه‌ در عصر حاضر به مطالعات وسیعی درباره‌ی حدیث دست زده‌ و منشأ آثار گوناگونی شده‌اند، مستشرقان هستند، ازسوی دیگر، خاصه‌ آن‌که خاورشناسان ضمن ارائه‌ی خدماتی در زمینه‌ی حدیث و با ورود در عرصه‌های گوناگون آن، به طرح‌ پرسش‌ها و شبهاتی نیز پرداخته‌اند.از میان مستشرقان که به مطالعات حدیثی اقبال و اهتمام فراوان داشتند دوتن از مستشرقان دراین یک‌صدوپنجاه‌سال حدیث‌پژوهی غربیان، هم‌چنان پرآوازه‌ است؛ یکی گلدزیهر و دیگری شاخت، که بدین‌ نکته پژوهشگران مسلمان و حدیث‌‌پژوهان غربی اعتراف‌ دارند و بدین‌خاطر مطالعه و نقد و بررسی آراء و آثار مستشرقان در زمینه‌ی حدیث و به‌ویژه آن‌دو از اولویت‌ بسیار برخوردار است.این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیلی- انتقادی انجام شده با بررسی‌های تاریخی، نادرستی ادعاهای خاورشناسان را ثابت کرده است. مطالعات به‌دست‌آمده‌ نشان می‌دهد، مستشرقان ازجهت اهداف و انگیزه‌ و درنتیجه‌ افکار و آثار علمی در یک سطح‌ نبوده، بلکه طیف وسیعی از غرض‌ورزان معاند تا محققان منصف را تشکیل می‌دهند. هم‌چنین مطالعات حدیثی خاورشناسان غالباً بر اصول و ضوابطی مبتنی است‌که نتایج‌ آن‌ برای مسلمانان غیرقابل قبول می‌گردد و ازآن‌جاکه مبانی نظری و اهداف مطالعات مستشرقان متفاوت از مطالعات مسلمانان است، روش‌شناسی آنان در مطالعات حدیثی مسلمانان کارآیی لازم را ندارد.این پژوهش کوششی است در ارائه‌ی اهم اهداف و عملکردهای مستشرقان و بیان شبهات و مسأله‌شناسی آنان در مطالعات حدیثی، و بیانی در ضرورت آسیب‌شناسی آن.

این رساله تحت عنوان "آسیب‌شناسی دین‌داری از نظر تحریف در حوزهء مبانی" بر آن است تحریفاتی را که در اصول پنجگانه اعتقادی امامیه رخ داده شناسایی و آنها را به عنوان آسیبهای دین مورد مطالعه قرار دهد، و کیفیت آسیب‌رسانی این تحریفات را به صورت بین و واضح آشکار نماید. مراد از دین ناب و خالص و قول حق در اینجا معتقدات مشهور امامیه است که از زبان و قلم دانشمندان و عالمان برجسته این فرقهء ناجیه بیان گردیده است . روشن است که سرچشمهء این تحریفات حوزه‌ها و منابع مختلفی دارد و در این رساله تنها صدماتی که از ناحیه دانشمندان در داخل حوزهء تفکر اسلامی به ویژه متکلمین و تا حدودی فیلسوفان مسلمان عارض اصول اعتقادی امامیه گشته مورد بحث واقع شده است . این رساله از یک مقدمه، پنج فصل به همراه نتیجه‌گیری تشکیل شده و هر یک از اصول اعتقادی امامیه (توحید، عدل، نبوت ، امامت ، معاد) یک فصل را به خود اختصاص داده است . این تحقیق نشان می‌دهد که توحید ذاتی و صفاتی و افعالی و عبادی چگونه دچار آفت شده است . و عدل الهی چگونه تحریف گردیده است و اصل ضرورت بعثت انبیاء و عصمت پیامبران به چه طریقی زیر سوال رفته و اعجاز و وحی گاهی چقدر دور از حقیقت تفسیر می‌گردد. و بر چه اساس است که برزخ و معاد جسمانی و روحانی مبهم می‌ماند و شفاعت شرک تحلیل می‌شود. روشنگری آسیب‌رسانی این اندیشه‌ها قصد نگارنده بوده است . پرداختن به مفاهیمی که در اعتقادات مردم به ویژه نسل جوان مصداق دارد و جمع‌آوری اندیشه‌های بیمار و تطبیق آنها با آراء و عقاید امامیه و بیان کیفیت آسیب‌رسانی آنها به زبانی ساده و روان را می‌توان از ویژگیهای این رساله برشمرد.

اصلی ترین نگرانی در روابط شهروندی، تعدی و دست اندازی حاکم به حقوق شهروندی است. این نگرانی در مواردی آن قدر مهم جلوه گری می کند که گاه بستر برخورد خشن و سخت بین حاکم و شهروند را به وجود می آورد. اما آنچه ورای این درگیری باید مد نظر قرار گیرد، علل و عوامل چنین وضعیتی است.مکتب حقوقی اسلام برای حاکمان و کارگزاران، آسیب های رفتاری متعددی را برشمرده است. این آسیب ها را می توان در دو بخش اخلاقی حاکمیتی و اخلاقی شخصیتی مورد بحث قرار داده و با اصلاح حوزه های آسیب پذیر با رویکرد تربیت دینی؛ هم امکان پیشگیری و هم امکان درمان را فراهم نمود. ویژگی منحصر به فرد مکتب حقوقی ـ سیاسی اسلام آن است که با توجه به اهداف استکمالی انسان و از جمله حاکم به آسیب های مذکور توجه نموده است. بر همین اساس، راهکارهای ارائه شده در این مکتب بیش از آنکه بیرونی و متکی به سازوکارهای نظارتی بیرونی و از بالا به پایین باشد بر سازوکارهای درونی و تکیه بر تقوا و درک این معنا که عالم محضر خداوند است بنا شده است.

«عریضه نویسی» امری است که شیعیان آن را نوعی توسل دانسته که بدان وسیله حاجت خود را از خدای متعال، به واسطه امام معصوم علیه السلام، درخواست می کرده اند. این روش، در سال های اخیر و به دلیل توجه رسانه های غربی به چاه جمکران، مورد دقت قرار گرفته و در اثبات یا رد آن سخنانی مطرح شده است.این مقاله که به روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی است، تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد که مستندات عریضه نویسی و آسیب های آن چیست.نتیجه از یک سو حاکی از بدعت نبودن اصل عریضه نویسی است و از سویی گویای عدم تقدس و موضوعیت نداشتن چاه جمکران و آسیب زا بودن توجه به این چاه می باشد. لزوم دقت مجدد در ادله اثبات عریضه نویسی، به دست آوردن مستندات تازه یافت و ارائه مستندات جدید از رسانه های غربی در این موضوع؛ از جمله دلایل نگارش این مقاله است.

اثر پرداختی، به رشتگی مهدویت پژوهی و آسیب های معطوف به آن نظر دارد. رشتگی مهدویت پژوهی به عنوان حوزه جدید علوم انسانی اسلامی، انتظام و انسجام را برای حوزه مطالعاتی مهدویت پژوهی به ارمغان می آورد. بی تردید همه حوزه های معرفتی، همواره دچار سوء برداشت ها و قرائت هایی ناهمگون و آسیب های مختلف قرار می گیرند که حوزه مهدویت پژوهی نیز از این قاعده و قانون، به دور نبوده و نیست.در این نوشتار، افزون بر شناخت روشمند حوزه مهدویت پژوهی با رویکرد رشتگی، درصدد ارائه ادله و براهین لازم برای توجیه حوزه رشتگی مهدویت پژوهی و شناسایی و پالایش چالش ها و نگرش های منفی معطوف به آن، برای تثبیت جایگاه حوزه مهدویت پژوهی خواهیم بود.