جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب مفاهیم یجب ان تصحح نوشته محمد بن علوی مالکی اهل عربستان سعودی است. سید محمد بن علوی از معدود علمای حجاز بود که با تکیه بر کرسی تدریس در دانشگاه‌های عربستان و وعظ در مسجد الحرام با شجاعتی قابل وصف به نقد وهابیت پرداخت. این کتاب در عربستان اجازه انتشار ندارد. این کتاب نفیس با عنوان "مفاهیم یجب أن تصحح" در عربستان سعودی عرضه شد ولی با عکس‌العمل شدید برخی علمای وهابی روبرو شد و نویسنده آن از سوی آنان طرد و تکفیر شد؛ به گونه‌ای که مدتها مؤلف در محاصره و تحت نظر بود و چاپ و انتشار این کتاب ممنوع گردید؛ ولی این امر مانع انتشار این اثر ارزنده نگشت؛ بلکه در کشورهای گوناگون از جمله: مصر، سوریه، امارات، پاکستان، مغرب و... مکرر به چاپ رسید و مورد استقبال دانشمندان اهل‌سنت قرار گرفت. خصوصیت منحصر به فرد این کتاب که به پاسخگوئی شبهات و ایرادات وارده از سوی وهابیت می‌پردازد این است که از سوی فردی تالیف گردیده که سالها به عنوان یکی از علمای بزرگ وهابیت در مسجد الحرام به تبلیغ می‌پرداخته و در اواخر عمر وظیفه خویش دانسته تا خطاها و برداشت‌های اشتباه را اصلاح و تا حدی دین خود را به پیامبر (ص) ادا نماید و تمامی‌پاسخ‌های او مستند به کتب و روایات مورد تایید اهل‌سنت و جماعت می‌باشد و حساسیت فوق‌العاده‌ای که در انتخاب احادیث و استنادات به کار گرفته است جای هرگونه شک و شبهه را در اصلاح مفاهیم مذکور از بین برده است. مؤلف، این کتاب را در سه باب تنظیم نموده است: باب اول) مباحث عقیدتى مانند: بدعت، توسل؛ باب دوم) مباحث نبوى که به خصائص و حقیقت انسانى پیامبر پرداخته و مفهوم تبرک به پیامبر و آثار او را تعیین مى‏کند؛ باب سوم) مباحث متفرقه از جمله زندگى برزخى و مشروعیت زیارت پیامبر و مسائل مرتبط با آن از قبیل آثار، مشاهد و مناسبت‏هاى دینى.

کتاب بیان نکث الناکث المتعدی بتضعیف الحارث توسط عبدالعزیز الصدیق الغماری به رشته تحریر در آمده است. البانی از علمای سلفی تندرو و از مخالفین و معاندین شیعیان محسوب می شود. نویسنده کتاب حاضر را در رد نظرات البانی نوشته است. او درباره البانی می گوید: البانی از روی کوتاه اندیشی و جهل و نداشتن اطلاعات علمی این گونه به اهل حدیث عمل می کند از قبول روایات ثقه شیعه، گر چه این روایات شیعه موافق با مذهبش باشد. البانی جهت تایید مذهبش از نواصب و پیروان آنها استفاده می کند و سخنان آنها را می پذیرد و اطراف آن ها می چرخد. این رساله شامل شش مبحث می باشد. مباحث آن عبارتند از: مطالبی پیرامون تبریک و تهنیت گفتن در تعقیبی بر موضوعات صنعانی، مباحثی از علل طعن بر حارث، پیروزی بر طریق و روش اخیار و نیکان صوفیه، هشدار از خطاهای نابلسی در تعبیر رویای فاطمه و حسن و حسین، اعلان و پیشگویی پیامبر به آنچه که خبر داده از احوالات این زمان، بیان شکستن عهد توسط پیمان شکنی که متعدی کرده به ضعیف کردن حارث. نویسنده با بررسی مطالب البانی در مورد روایات شیعه و راویان آن اظهار نظر مبغضانه و منفی داشته است، نظرات البانی را نقد کرده و آن ها را رد نموده است.

کتاب الصارم المسلول على من انكر التسمية بعبد النبي و عبد الرسول بقلم محمد عابد السندی المدنی به رشته تحریر درآمده است. وهابیّون و سلفیّه، بعضی از امورات مسلمین را که هیچ گونه منافاتی با شرعیت اسلامی ندارد تحریم نموده و آن اعمال را بدعت و شرک می دانند. آنان حتی به اسامی عدّه بسیاری از مسلمین که با کلماتی چون عبد که به معنای بنده است یا غلام که معنای مرادفی با عبد دارد را از مصادیق بارز شرک محسوب نموده و این اسامی را بدعت و تکفیر از دین می دانند. مؤلف اثر حاضر درصدد برآمده تا بعد از بررسی در موضوع انتخاب اسامی چون عبدالرسول، عبدالنبی، عبدالحسین و ... به اثبات این نوع نامگذاری ها بپردازد و به اثبات برساند که این نمونه نامگذاریها به هیچ وجه از مصادیق شرک به حساب نمی آید. وی برای اثبات سخن خود در ابتدا این مساله را از علما و مراجع تقلید استفتاء نموده و پاسخ آنها را ذکر کرده است. او بحث خود را از همین پاسخ آغاز نموده و طبق پاسخ علما بیان داشته این مسئله به اعتقاد و نیّت شخص بستگی دارد و این افراد نه تنها قصد شرک ندارند بلکه با این کار نیت تقرب نیز نموده اند. این کتاب حاوی مقدمه و مباحثی می باشد. بعضی از مباحث عبارتند از: مؤلف ابتدا به احادیثی در این موضوع اشاره مینماید، احادیثی که در آنها نیّت مؤمن أفضل از عمل او شناخته شده است و تصریح گردیده که عمل هر شخص به نیّت وی بستگی دارد ... در ادامه به آیه 31 آل عمران اشاره مینماید که در آن أتباع رسول مصداق محبّت إلهی بیان شده است سپس به آیه 222 سوره بقره استشهاد گردیده و بیان شده است که این نوع نام گذاریها برای جلب رحمت الهی ونوعی توبه و استغفار میباشد ... در ادامه کتاب احادیث و نقل قولهایی مبنی بر أهمیت نیّت شخص بیان شده و در توضیح آنها آمده اگر شخص قصد تبرّک کرده باشد مثاب خواهد بود. در مبحث دیگر این کتاب به بررسی کلمه (عبد) و کار بردهای آن پرداخته شده و ضمن ذکر نمونه های قرآنی بیان گردیده که این کلمه فقط در مقام مخلوق و ... نیست. چرا که در کلام الهی « عبدکم » نیز وارد شده .... وآنچه در بعضی از أحادیث آمده نهی تنزیهی میباشد. در مبحث دیگر این کتاب به مبحث کلمه غلام و در ادامه آن به بحث مجاز پرداخته و از این منظر این موضوع را بررسی کرده است. مؤلف بعد از بررسی موضوع انتخاب اسامی مسلمین با شروه عبد یا غلام به این نتیجه رسیده است که زاین نوع نام گذاریها مجاز بوده و بدعت محسوب نمی گردد. برای این که این نوع نام گذاریها برای جلب رحمت الهی و نوعی توبه و استغفار میباشد.

کتاب فتح المعین بنقد کتاب الاربعین و یلیه بینی و بین الشیخ بکر تالیف عبدالله بن محمد الصدیق الغماری است. او کتاب خود را در پاسخ به دیدگاه های ابواسماعیل هروی درباره تجسیم و تشبیه که در کتاب الاربعین او آمده است، نگاشته است. کتاب مذکور مشتمل بر یک مقدمه و بیست و دو نقد و یک خاتمه است. نقد اول در باب ایجاب قبول صفت باری تعالی است. نقد دوم در نقد کسانی است که کتمان کنندگان صفات باری تعالی را مورد نقد رد و طرد قرار می دهند. نقد سوم در رد کسانی است که خداوند را شی‌ء ای از اشیاء می داند. نقد چهارم در رد کسانی است کع خداوند متعال را شخص می دانند. نقد پنجم در نقد کسانی است که برای خداوند نفس ثابت می کنند. نقد ششم در نقد کسانی است که خداوند باری تعالی را در آسمان می دانند و بر این مطلب دلیل می آورند. نقد هفتم بر کسانی است که برای خداوند کرسی در نظر می گیرند. نقد هشتم بر کسانی است که برای خداوند تعالی اثبات حدّ می کنند. نقد نهم عبارت است از نقد کسانی که برای خداوند جهت در نظر می گیرند. نقد دهم در نقد صورت برای خداوند است. نقد یازدهم در رد کسانی است برای خداوند چشم در نظر می گیرند. نقد دوازدهم در رد کسانی است که برای خداوند دو دست فرض میکنند. نقد سیزدهم در رد کسانی است که قائلند خداوند با دست خود بهشت را آفرید. نقد چهاردهم در رد و نقد کسانی است که برای خدا خط در نظر می گیرند. نقد پانزدهم، در نقد این دیدگاه است که خداوند صدقه مومن را خود اخذ می کند. نقد شانزدهم در رد کسانی است که برای خداوند انگشتان در نظر می گیرند. نقد هفدهم، هیجدهم و نوزدهم در رد کسانی است که برای خداوند خنده و قدم در نظر می گیرند و قدم را به معنای پا می گیرند. نقد بیستم در رد این دیدگاه است که خداوند هروله( دویدن آرام) دارد. نقد بیست و یکم و بیست و دوم در د اثبات نزول خداوند به سوی آسمان دنیا و دیدن خداوند در بهشت است.

کتاب احیاء المقبور توسط احمد عبدالله الصدیق الغماری به رشته تحریر در آورده است. نویسنده در مقدمه برای روشن شدن اهمیت موضوع به بیان دونوع از احادیث مبنی برجواز وعدم جواز بنا بر قبور اکتفا مینماید ونسبت به وجه جمع آن با نظر به اینکه طبق نظر عامه، مبنی بر اینکه امت بر خطا جمع نمی شود اظهار تعجب می نماید. موضوع بحث مسائل پیرامون دفن می باشد که مصنف در ابتدا به ویزگیهای محل دفن اعم از اینکه قبلا بنایی در آنجا بوده یا خیر ویا مسجدی ساخته شده یا..وی جواز دفن در بنا را بصورت مطلق به مشهور نسبت می دهد ولی در جواز بنا بعد از دفن دو نظریه مخالف رابیان می کند. در بخش بعد مسئله دفن خواص از جمله اولیا و صالحین را مورد بررسی قرار می دهد در فصل بعدی که جواز تزئین مساجد بحث میشود مصنف می فرماید این افعال از آنجایی که موجب تفخیم واحترام مساجد میباشد بلااشکال بلکه مستحب نیز میباشد.فصل بعدی پیرامون جواز بنا حول قبر میباشد مصنف در این فصل آراء مختلف را می آورد ودست آخر بیان می دارد آنچه موجب رائ به عدم جواز ساخت قبه وحرم شده عدم فهم صحیح حدیث است. در فصل بعدی مصنف خطای صورت گرفته را توضیح می دهد وبیان می کند آنچه نهی شده بالا بردن بنای خود قبر است وسپس 8 نظریه را در این مورد، ذکر می نماید. در فصل بعدی به نقد وبررسی ساخت مساجد بر قبور پرداخته شده وعللی بر این عدم جواز ذکر شده که مهمترین آن ترس از تعظیم بیش از حد شخص مدفون در طول تاریخ است.در فصل بعد مصنف ادله قوی از تاریخ وسنت مبنی بر جواز بنای مسجد می آورد در کتاب اعلام الراکع الساجد آمده که مصنف در مقدمه آن این کتاب را تکمله کتاب قبلی (احیا المقبور) میداند ودرصدد توضیح حدیث (لعن الله الیهود والنصاری اتخذوقبور انبیائهم مساجد ) می باشد.مصنف در ابتدای کتاب ودر بخش اول سند حدیث را تحت عنوان (تخریج حدیث) بیان می نماید در بخش بعدی معنای (اتخاذ القبور مساجد) راشرح میدهد ونظریه های مختلف را از جمله تعظیم، محل سجده و.. را بیان مینماید وبرای هریک از منابع اهل سنت احادیثی ذکر می نماید در بخش بعدی بناء مساجد علی القبور راشرح میدهد و انضمام آن را با حدیث (لعن الله الیهود...)وهم میداند مصنف در بخش (الصلاه الی القبر) بیان می کند آنچه در حدیث (لا تجلسوا علی القبور ولا تصلوا الیها) آمده کراهت را می فهماند. در بخش پایانی مصنف به این نکته اشاره دارد که آنچه از احادیث بر می آید کراهت ساخت مساجد بر قبور میباشد وگناه نبودن این امر ثابت میگردد وآنچه برخی مبنی بر کبیره بودن این عمل پنداشتند سخنی ناصواب است.

کتاب القول الأسَدّ ـ فی بیان حال حدیث «رأیت ربی فی صورۀ شاب أمرد» ـ توسط ابوالیسر عبدالعزیز ابن الصدیق الغماری به رشته تحریر در آمده است و حسن بن علی السقاف بر آن تعلیقیه زده است. مشبهه و مجسمه بر این عقیده اند که خداوند در روز محشر به صورت حضرت آدم بر مردم ظاهر می شود. ابن تیمیه یکی از شخصیت هایی است که خداوند را به صورت جوانی خوش سیما دارای دست و پا که در صورت او مویی نروییده است فرض کرده است. چون خداوند متعال بری از این اوصاف و اوهام می باشد پایه و اساس این عقائد فاسد و مردود ثابت می شود. نویسنده این کتاب در صدد است تا با عقائدصحیح اسلامی با جوابیه ها و ردی های خود به مقابله با این عقائد خرافی بپردازند. برخی مطالب این کتاب از این قرار است. تصحیح شبهه در کلام ابن تیمیه در حدیث الشاب الأمرد بودن خداوند متعال و رؤیتش با چشم، تصحیح قول شیخ حمود التویجری در عقیده اهل ایمان در خلق آدم علی صورۀ الرحمن, ذکر کردن اسانید حدیث الشاب الأمرد، فصلی در کلام بر موضوع حدیث رأیت ربی فی أحسن صورۀ. کتاب إعلام الثقلین بخرافۀ الکرسی موضع القدمین تعلیقه کتاب القول الاسد است که توسط حسن بن علی السقاف القرشی الهاشمی الحسینی به رشته تحریر در آمده است. لفظ کرسی در آیه: «وسع کرسیه السموات و الأرض» نزد منکرین به منظور جایگاه قدمین و دو پای پروردگار جهانیان است که با این تفسیر قائل به جسم بودن خدا می شوند.نویسنده این کتاب، در صدد بر طرف کردن شبهاتی که در این زمینه صورت گرفته می باشد. برخی مطالب این کتاب از این قرار است. قول صحابی نزد اصولیون حجت نیست ، حدیث «له فی کل سماء کرسی برای خداوند متعال در هر آسمانی کرسی و تختی است» و احتجاج کردن ابن قیم به این حدیث، مناقشه اسانید الکرسی موضع و جایگاه قدمین خداوند متعال از ابوموسی اشعری. روایت صحیح از ابن عباس و تفسیر الکرسی به العلم.

کتاب تناقضات الالبانی الواضحات فیما وقع فی تصحیح الاحادیث و تضعیفها من اخطاء و غلطات توسط سید حسن بن علی السقاف به رشته تحریر درآمده است. البانی از علمای برجسته وهابیت دیدگاههای خاصی در علم حدیث، رجال و درایه دارد نویسنده در جلد دوم کتاب تناقضات ، أشکال خطاها و غلط های البانی را بیان می کند . نویسنده بیش از 120 تناقض از گفتارهای البانی را در جلد اول خود می آورد و ادامه بحث تناقضات البانی را به جلدهای بعدی موکول می کند. کتاب در سه مجلد تالیف گردیده است. جلد دوم کتاب از مقدمه و حدود 68 قسمت و خاتمه تشکیل شده است که برخی از این قسمت ها یک یا چند اشکال به البانی را شامل می شود. به طور کلی این قسمت ها شامل اشکالات البانی در تضعیف برخی اشخاص موثق نزد اهل سنت، توثیق راویان ضعیف، تصحیح روایات ضعیف و برخی رویه های رجالی و درایه ای اشتباه البانی را شامل می شود. نویسنده پس از بررسی اقوال البانی، به این مطلب تصریح می کند که البانی هر حدیثی که مخالف دیدگاه وی بوده است را ضعیف شمرده و بر راویان آن طعن وارد کرده است؛ همچنین وی احادیث ضعیفی را تصحیح کرده که در هر دو روش وی، نقدهای فراوانی وارد است.

این نوشتار، کتاب کشف شبهات التوحید تألیف محمّد بن عبدالوّهاب را نقّادی می‌کند، که در آن اموری همچون: نذر، شفاعت، توّسل، زیارت، و استغاثه به اولیای الهی و پیامبر اسلام شرک خوانده شده و هر کدام که برای غیر خدا صورت گیرد، کفر به خداوند دانسته شده و در شمار عبادات و اعتقادات صحیح یک مسلمان محسوب نمی‌شود. نویسنده می‌کوشد با ارائه معنای دقیق توحید، شرک و عبادت، شبهه های محمّدبن عبدالوّهاب به عقاید شیعیان در زمینه شفاعت، توّسل، زیارت، نذر و قربانی را پاسخ گوید. این پژوهش در سه فصل سامان یافته است. در فصل اوّل نگارنده ابتدا خلاصه‌ای از زندگانی و افکار محمّد بن عبدالوّهاب و مبانی فکری وی - برگرفته از افکار ابن تیمیه - می‌پردازد و سپس به بررسی معنای واژگان شرک، توحید، توّسل، شفاعت و عبادت پرداخته و توحید و شرک و عبادت و مصادیق آن را در کتاب مذکور تفسیر و معنا می‌کند. در همین زمینه نویسنده، واسطه قرار دادن فرد یا افرادی بین خدا و حاجات انسان‌ها که محمّد بن عبدالوّهاب آن را شرک می‌خواند، نقّادی کرده و به تبیین اقسام توحید و شرک و مصادیق واقعی آن می‌پردازد. نویسنده با بر شمردن اقسام شرک و کفر، هیچ منافاتی بین مقوله‌هایی همچون: شفاعت، توّسل و... با مسأله توحید نمی‌بیند. اقسام شرک که وی به آن ها اشاره می‌کند، شرک در اعتقاد، افعال، صفات و نیز شرک خفی و جلی است و طلب شفاعت از پیامبر اسلام، ائمّه و پیامبران دیگر و توّسل به آنان را جزو هیچ یک از مصادیق شرک تشخیص نداده است. وی آن گاه به بررسی معنای حقیقی شفاعت پرداخته و ادلّه قرآنی و روایی آن را ذکر می‌کند. او مرده دانستن پیامبر اسلام و سایر پیامبران الهی و بیهوده بودن درخواست کمک از آنان را نیز نقد کرده و دلیل های قرآنی و روایی بودن حیات داشتن ارواح پس از مرگ طبیعی را توضیح می‌دهد. بیان مشروعیت توّسل و شرک نبودن آن از دیدگاه قرآن، روایات، بزرگان و عالمان از مباحث پایانی این نوشتار محسوب می‌شود.

این کتاب از دیدگاه سلفی وهابی و دیدگاه ابن تیمیه به نقد کلابیه و اشاعره پرداخته است.

کتاب ابن تیمیة و منهجه فی الحدیث بقلم ابومحمد النعیمی به رشته تحریر درآمده است. تحقیقی درباره شخصیت ابن تیمیه و روش وی در نقل و تفسیر احادیث است. در این نوشتار ضمن مطالعه اجمالی سیره علمی و اخلاقی ابن تیمیه، اقوال برخی از علما در مدح و ذم او مطرح شده و قواعد به کار گرفته شده توسط وی در نقل احادیث و بیان سند و دلالت آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از نظر نگارنده در متون حدیثی به کار گرفته شده توسط ابن تیمیه احادیث موضوعه و جعلی فراوانی به چشم می‏خورد که بیشتر آنها از اسرائیلیات می‏باشد. وی همچنین معتقد است که ابن تیمیه احادیث مربوط به فضایل و کرامات اهل‏بیت (ع) را مغرضانه مطرح می‏کند و از کنار آنها به سادگی عبور کرده و امامت و عصمت آنان را زیر بار نمی‏رود. این کتاب شامل مقدمه و پنج فصل می باشد. فصول عبارتند از: فصل اول به سیره ذاتی و شخصی ابن تیمیه پرداخته است. فصل دوم به مبحث قواعد در حدیث نزد ابن تیمیه می پردازد. در فصل سوم منهج و روش ابن تیمیه در حدیث به شکل عام بررسی می شود. فصل چهارم به منهج و روش ابن تیمیه در خصوص احادیث اسرائیلیات پرداخته است. در فصل پنجم به منهج و روش ابن تیمیه به خصوص احادیث در فضائل اهل البیت (ع) می پردازد. مؤلف بعد از بررسی منهج و روش ابن تیمیه در حدیث به این نتیجه رسیده که وی از احادیث جعلی و کذب زیاد استفاده می کرده که غالب این احادیث از اسرائیلیات بودند. لذا به ردّ ابن تیمیه و منهج او در احادیث و روایات پرداخته است.