جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب روح‌القوانین (به فرانسوی: L'esprit des lois) رساله‌ای دربارهٔ نظریه سیاسی نوشته بارون منتسکیو است. مفهوم جدایی سه قوه قضائیه، مقننه و مجریه، یکی از انگاره‌های پایه‌ای قوانین اساسی همه حکومت‌های پارلمانی اروپا و جهان، نخستین بار در کتاب روح‌القوانین تدوین و تنظیم شد. روح‌القوانین تأثیری ژرف بر جمهوری فرانسه و دیگر جنبش‌های دموکراتیک و لیبرال جهان آن روزگار گذاشت و به مهم‌ترین منبع تدوین قانون اساسی آمریکا و اغلب مردم‌سالاری‌های اروپایی بدل شد. در کتاب روح القوانین شارل منتسکیو نقش اقلیم را بر ویژگی های ملت ها برشمرد. وی معتقد بود ملتهای گرمسیر مستعد تنبلی و دیکتاتوری و استبداد و ملتهای سردسیر جاه طلب و خشن و ملتهای با اب و هوای معتدل ازادی خواه و دموکراسی خواه هستند. وی معتقد است بالای 90 درصد جنگها شمالی ها جنوبی ها را مغلوب کردند. شمال نیرو ساز و جنوب از بین برنده نیرو است. تفکیک قوا در نظام جمهوری از یادگارهای این فیلسوف است. کتابهای منتسکیو در کشور خودش فرانسه مورد استقبال قرار نگرفت ولی برعکس وی در بین انگلیسی ها محبوبیت فراوان پیدا کرد منتسکیو این کتاب را نخست بی‌نام‌ونشان به چاپ رساند زیرا نوشته‌های او در معرض سانسور قرار داشتند. روح‌القوانین که در سال ۱۷۴۸ در پاریس انتشار یافت، در مدت چهارده سال، بیست و دو بار به چاپ رسید. ترجمه فارسی: این کتاب نخستین بار با ترجمه سرهنگ علی اکبر مهتدی رئیس دفتر سرلشکر حاج‌علی رزم‌آرا در ۱۳۲۲ شمسی در ایران منتشر شد. پیش از آن بخشهایی از این کتاب را محمدعلی فروغی ترجمه و در روزنامه تربیت منتشر کرده بود. چند فصل این کتاب را هم علی‌اکبر دهخدا ترجمه کرده بود که منتشر نشده است. سید محمد محیط طباطبایی در مقاله ای به نام "دکتر مصدق و دهخدا" بیان می دارد که مصدق قصد داشت دهخدا را به چاپ روح القوانین تشویق کند، اما دهخدا راضی به برعهده گرفتن ترجمه این کتاب نشده بود، و کسان دیگری هم که در زبان فرانسه تخصص داشتند، به احترام دهخدا از ترجمه روح القوانین خودداری کرده بودند تا در نهایت، علی اکبر محمدی، احتمالاً با کمک ذبیح الله منصوری ترجمه نسبتاً ضعیفی را از این کتاب ارائه کرد.

ترجمه ماشینی: فلسفه: مضامین کلیدی یک راهنمای مبتدی برای درک و نقد استدلال های فلسفی است. هر فصل یکی از پنج موضوع اصلی تحت پوشش دروس فلسفه را معرفی می کند: نظریه معرفت، فلسفه اخلاق، فلسفه دین، فلسفه ذهن، و فلسفه سیاسی.

هدف پژوهش حاضر بررسی امکانات تفکر فلسفی در تحلیل آورده‌های وحیانی و نتایج آن برای پیشبرد و پیشرفت جوامع اسلامی و مقابله با ظاهرگرایی و سلفی‌گرایی است. در این راستا، پژوهش حاضر از مراجعه به متون اصلی فلسفه سیاسی و تفسیر آنها، ناظر به شرایط و مسائل کنونی، استفاده می‌کند. مدعای پژوهش این است که از منظر فیلسوفان مسلمان، اجباری نظری برای جمود بر ظواهر و یا مانعی نظری برای پیشرفت جوامع اسلامی وجود ندارد. آنان متن وحیانی را در درون یک نظام عقلی و بر پایه آن تحلیل کرده و تفسیری عقلی از شریعت داشته و فلسفه شریعت عقلی ارائه می‌کنند. تحلیل، مبانی و دستاوردهای اندیشمندان فلسفه سیاسی به پیشبرد و پیشرفت جوامع اسلامی و مقابله با ظاهرگرایی و سلفی‏گرایی می‌انجامد. نتایج حاصل از این پژوهش تقویت عقلانیت و ارائه مبانی و چارچوب برای تحلیل آورده‌های وحیانی بر اساس متون و آثار فلسفه سیاسی اسلامی است.

سلسله جلسات اخلاقِ سیاسی با عناوین گوناگون و با نیم‌نگاهی به وضع سیاست واقعی در کشور نامنظم و بی‌برنامه در دست اجراست. جلسۀ اول آن در تاریخ نمادین دوم خرداد ۹۸ بانام «سیاستِ عذرخواهی و عذرخواهی سیاسی» و جلسۀ دوم آن بانام «آیا مأمور معذور است؟» پانزدهم مرداد ۹۸ اجرا شدند. غَرَض از این جلسات پرسیدن از نسبت‌هایی میان سیاست و اخلاق است. خطیبِ هر جلسه دست‌و‌پایی می‌زند تا بگوید هنوز به لحاظ اخلاقی به‌تمامی کرخت و کودن نشده‌ایم و خرده هوشی برای اخلاق ورزیدن برایمان باقی‌مانده است که با آن مات‌و‌مبهوت به سیاستِ روز خیره بمایم. امید می‌رود در این نشست‌های هرازگاه در روزگار چیرگی ابزار و آلات با صدایی نحیف و بی‌جان از اهداف و غایات بپرسیم. هرچند ماهی نحیفی را می‌مانیم که در تنگ بلورِ «بازار و آزارِ» روزگارمان نه بی‌امان که گهگاه لبی می‌زنیم با این خیال خام که کسی تفسیر کلاممان را از نون و قلم بپرسد.

هانا آرنت جالب‌ترین و بحث‌انگیزترین متفکر سیاسی قرن بیستم است. در میان متفکران قرن بیستم کمتر متفکری چون آرنت مفاهیم سنتی فلسفه سیاسی را مورد تحقیق و بررسی و نقد قرار داده است. ولی با این وجود آرنت را به سختی می‌توان عضوی از مکتب فکری خاصی دانست و یا حتی برچسب سیاسی چون لیبرال، مارکسیست، محافظه‌کار و یا آنارشیست به او زد. از این جهت خواننده با خواندن آثار آرنت قادر به تعیین خط سیاسی خاصی در مورد او نمی‌شود. جالب اینجاست که آرنت در برخی از نوشته‌های خود از دموکراسی شورایی دفاع می‌کند و در برخی دیگر به اندیشمندان محافظه‌کاری چوی ادموند برک ارجاع می‌دهد. به همین منوال گاه به دستاوردهای مدرنیته توجه می‌کند و گاه به عنوان یکی از منتقدان مدرنیته در کنار متفکران پسامدرن قرار می‌گیرد. ولی به هر عنوان آرنت متفکری است که در تمامی نوشته‌ها، سخنرانی‌ها و گفتگوهایش به دو مفهوم سیاست و فلسفه توجه دارد و لحظه به لحظه زندگی خودر را در جهت فهم و درک این دو قلمرو قرار می دهد.