جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > اندیشه دینی > 1399- دوره 20- شماره 75
  • تعداد رکورد ها : 6
نویسنده:
نیما نریمانی ، عبدالرسول کشفی ، امیر عباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله در ابتدا با بیان تاریخی شکل‌گیری نگاه علمی جدید، مسأله‌ی تعارض نگاه علمی با فاعلیت الهی طرح می‌شود و در ادامه، انواع رویکرد‌ها به مسأله‌ی فاعلیت الهی و نگاه علمی جدید معرفی می‌شود. پس از آن با تبیین چیستی بستار فیزیکی (Physical Closure) که یکی از ارکان متافیزیکی مهم علم جدید است، نشان داده خواهد شد که این مفهوم مهم‌ترین مانع متافیزیکی در زمینه‌ی ارتباط مؤثر خداوند و جهان است و با پذیرش آن نمی‌توان از ارتباط فعالانه‌ی خداوند و جهان سخن گفت. پس از این تبیین، به‌طور خاص راهکار پلنتینگا در رفع تعارض نگاه علمی و فاعلیت الهی بررسی می‌شود و سپس رویکرد نوین دانشمندان خداباوری بررسی و ارزیابی می‌شود که قصد دارند فاعلیت الهی را ذیل قوانین نامتعین طبیعی بگنجانند. با بررسی این رویکردها نشان داده می‌شود که هیچ‌یک در مواجهه و نقد مناسب بستار فیزیکی موفق نیستند و در پایان، اراده‌ی آزاد و آگاه انسانی، رکنی محکم برای نقض بستار فیزیکی معرفی می‌شود.
صفحات :
از صفحه 109 تا 130
نویسنده:
قدرت الله قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
درباب چگونگی حقانیت و نجات از منظر ادیان، عمدتاً سه رویکرد انحصارگرایی، شمول‌گرایی و کثرت‌گرایی مطرح هستند که هریک مزایا و معایب خودش را دارد. رویکرد تشکیکی بدیل جدیدی است که مطرح می‌شود و تلاش دارد تا ضمن عاری‌بودن از مشکلات نظریات مزبور، مزایای آن‌ها را هم داشته باشد. البته بین این رویکرد و شمول‌گرایی دینی، به‌ویژه در سنت اسلامی، شباهت بسیاری وجود دارد، ولی لزوماً یکی نیستند. در این رویکرد، شناخت حقیقت مطلق الهی و کلیت آموزه‌های ادیان و نیز گشودگی راه سعادت و نجات، به طریق تشکیکی تبیین می‌شود، به‌این‌صورت که همه‌ی ادیان الهی و گاه برخی ادیان غیرالهی، از حقیقت مطلق و طریق نجات، به‌طور تشکیکی و سلسله‌وار بهره‌مند‌ند، با این تفاوت که هر دین متأخر الهی، مانند اسلام، کمالات ادیان پیشین را دارد و حاوی برخی آموزه‌های جدیدی است که ممکن است در ادیان قبلی وجود نداشته باشند؛ علاوه‌بر اینکه همه‌ی ادیان الهی، به‌ویژه در سطح باورهای بنیادی، بیشترین اشتراک تشکیکی را دارند. پس به تناسب بهره‌مندی تشکیکی پیروان ادیان از حقیقت، راه نجات هم برای آنان گشوده است. در این زمینه، با استناد به قرآن، مؤلفه‌هایی چون وحدت تشکیکی در وحی، صراط مستقیم، حقیقت تشکیکی اسلام، تنوع باورهای دینی و نیز اهمیت صفات جمال و رحمانیت الهی می‌توانند تبیین‌کننده‌ی ویژگی منطقی رویکرد تشکیکی به مسأله‌ی حقانیت و نجات باشند. در این مقاله، ضمن اینکه یافتن رویکردی کارآمد برای پاسخ‌گویی منطقی به پرسش حقانیت و نجات از منظر ادیان، مهم شمرده شده است، تلاش شده تا رویکرد تشکیکی به محک آزمون گذاشته شود.
صفحات :
از صفحه 87 تا 108
نویسنده:
محمد قائم عابدی ، امیر عباس علیزمانی ، احد فرامرز قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پاسخ به پرسش از معنای زندگی که ممکن است هر انسانی در دوران حیات خود بارها با آن مواجه شود نقشی اساسی و بی‌بدیل در نوع زیستن و انتخاب شیوه‌ای مناسب در زندگی انسان‌ها دارد. ارائه‌ی نظریه و دیدگاهی شایسته و درخور دفاع در باب «زندگی معنادار و مؤلفه‌های آن» یکی از دغدغه‌های اساسی بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان در چند دهه‌ی اخیر بوده است. دستیابی به پاسخی مناسب به این مسأله، متوقف بر درک حقیقت انسان و زندگی انسانی است. در این مقاله، با تبیین مفهوم و حقیقت زندگی انسانی بر اساس دیدگاه‌های صدرالمتألهین شیرازی، تأثیر تصویر دقیقی از «زندگی» در معناداری زندگی نشان داده می‌شود و از همین رهگذر به شاخصه‌های معناداری و بی‌معنایی زندگی پرداخته خواهد شد. صدرالمتألهین انسان را موجودی مرکب ـ به نحو ترکیب اتحادی ـ از نفس و بدن می‌داند. او حیات را در سه معنای عام، خاص و اخص به کار می‌برد. تمایز انسان از سایر موجودات در حیات اخص است که مبتنی بر ویژگی‌های انسان از جمله عقل و اراده می‌باشد و به همین دلیل معنای زندگی را باید در همین مرتبه جست‌وجو کرد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 86
نویسنده:
ابراهیم حسین خانی ، زهرا قاسم نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
تفسیر صفات مشترک انسانی و الوهی از معضلات اساسی در فلسفه و کلام اسلامی است. مفسران نیز همچون فلاسفه، در تفسیر این صفات وحدت رویه ندارند و به روش‌های متعددی به تفسیر پرداخته‌اند. جمال‌الدین قاسمی مفسری منتسب و مشهور به سلفی‌گری است که در تفسیر صفات مشترک انسانی و الوهی رویکردی خاص دارد. قضاوت درباره‌ی حقیقت باور قاسمی در تفسیر صفات، مشکل به نظر می‌رسد؛ زیرا در تفسیرش، با نقل گسترده‌ی سخنان سلف، در صدد تصویب بی‌چون‌وچرای مکتب اثبات است؛ اما ازدیگرسو، میل وی به تأویل و صنایع ادبی (نظیر مجاز و استعاره) و علاقه‌اش به نظرات زمخشری و آلوسی، در تقابل با اثبات‌گرایی اوست. قاسمی اینکه ابن‌تیمیه مجاز را به‌صورت جدی انکار می‌کند، کم‌رنگ جلوه می‌دهد و اشکال دیدگاه وی درخصوص جسمانیت ذات الهی را تخفیف می‌دهد و حتی بر آن است تا اختلاف میان منکران و مؤیدان مجاز را اختلافی لفظی معرفی کند. اثبات بلاکیف برخی صفات، و تأویل دیگر صفات و تمایل به نزدیک‌کردن مکتب اثبات و تأویل، حاکی از تمایزی است که او بین این دسته از صفات قائل است و براساس تفاوت صفات، گاه با زبان استعاری و گاه با زبان آنالوژیک (یعنی تشابه در عین تفاوت) سخن می‌گوید.
صفحات :
از صفحه 45 تا 66
نویسنده:
مجتبی جاویدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هر نظریه‌ای که در علوم انسانی مطرح می‌شود مبتنی بر مبانی هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی خاصی است. شناخت این مبانی و ارتباط آن‌ها با نظریه‌ی مدنظر را می‌توان «روش‌شناسی بنیادین» نامید. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد روش‌شناسی بنیادین به بررسی نظریه‌ی قرارداد اجتماعی «جان لاک» می‌پردازد و تلاش می‌کند که ارتباط این نظریه را با مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی لاک روشن سازد. به‌لحاظ هستی‌شناسی، سوبژکتیویته و اومانیسم و همچنین سکولاریسم اندیشه‌ی قرارداد اجتماعی لاک را راه‌بری می‌کند. تلفیق تجربه‌گرایی با نوعی مابعدالطبیعه و تضعیف عقل قدسی با قراردادن عقل در مقام داور وحی، دو مبنای مهم معرفت‌شناختی لاک در این نظریه است. به‌لحاظ انسان‌شناسی نیز نگاه خوش‌بینانه به طبیعت انسانی در اندیشه‌ی او تأثیرگذار بوده است. بر این اساس، نظریه‌ی قرارداد اجتماعی لاک که بعد از دوران مدرن مطرح شده است واجد ماهیت جدیدی است؛ ماهیتی که نمایانگر نگرش جدیدی به انسان و نسبت او با جهان است؛ نگرشی که در طی آن، انسان و خواست‌ها و امیال او محور قرار می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 21 تا 44
نویسنده:
علی بابایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در فلسفه‌ی مشائی ماهیات به جوهر و عرض تقسیم می‌شوند و چون حق‌تعالی ماهیت نیست، بنابراین نه جوهر است و نه عرض. اما در حکمت خاص صدرایی، نه‌تنها حق‌تعالی جوهر خوانده می‌شود، بلکه فراتر از آن، حق‌تعالی تنها جوهر هستی است. اعراض از مراتب وجود جوهر به شمار مى‌روند. عرض وجودى مستقل در کنار وجود جوهر نیست. رابطه‌ی میان جوهر و عرض، عمیق‌تر از رابطه‌ی میان دو شیئى است که به هم ضمیمه شده‌اند. این دو، دو مرتبه از یک وجودند؛ یعنى یک وجود است که از مرتبه‌اى از آن، ماهیت جوهر و از مرتبه‌ی دیگر آن، ماهیت عرض انتزاع مى‌شود، نه آنکه جوهر یک وجود داشته باشد و عرض وجودی دیگر و آنگاه، آن دو وجود به یکدیگر ضمیمه شده باشند. سرّ این مطلب آن است که وجود فى‌نفسه‌ عرض، عین وجود عرض براى موضوعش است؛ بنابراین وجود عرض عین تعلق و ارتباط و وابستگى به وجود جوهرى است که موضوع آن است و براى چنین چیزى نمى‌توان وجودى مستقل و مغایر با وجود موضوعش قائل شد، بلکه وجودش لاجرم از مراتب وجود موضوعش است و ماسوای او، هر آنچه می‌توان سراغ گرفت، عرض‌اند. حال سخن اصلی این است که ملاصدرا بر چه اساسی به چنین موضعی دست پیدا می‌کند و آیا می‌توان به حق‌تعالی عنوان جوهربودن را اطلاق کرد؟ پاسخ این است که به دلالت قرائن مختلف، ملاصدرا سه مرتبه‌ی سیر فلسفی را تجربه کرده و در سه مبنای متمایز سخن گفته است: ۱. اصالت ماهوی؛ ۲. اصالت وجودی وحدت تشکیکی؛ و ۳. اصالت وجودی وحدت شخصی. در هر سیر فلسفی صدرا، یک نحوه از تحول در بحث جوهر و عرض صورت می‌گیرد؛ یک‌بار با گذر از اصالت ماهیت به اصالت وجود تشکیکی، ملاصدرا انقلاب جوهری خود را عرضه می‌دارد، بار دیگر هم با گذر از اصالت وجود وحدت تشکیکی به اصالت وجود وحدت شخصی، در بحث جوهر و عرض تحولی ارائه می‌دهد و بر مبنای آن، حق‌تعالی را تنها جوهر هستی می‌خواند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 20
  • تعداد رکورد ها : 6