جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فردوسی از پرآوازه ترین شاعران ادبیات حماسی جهان می باشد که اثر گرانسنگ او یکی از آیینه های تمام نمای روحیه و شخصیت ایرانی است. در این اثر افزون بر صحنه های بزمی و رزمی، نمایه هایی از مفاهیم عرفانی دیده می شود که در ادبیات قرن ششم به بعد بیشتر و به شکل ویژه ای بدان پرداخته شده است.عرفان و شخصیت های عرفانی - اخلاقی شاهنامه با عرفان به معنی ترک تعلقات، رستن از بند خود و معانی اخلاقی عرفان همدوشی می کند.در این جستار بر آنیم تا شخصیت های عرفانی - اخلاقی شاهنامه را از این نگاه مورد بررسی قرار دهیم.

منطقه خراسان دیرباز از لحاظ عرفان حائز اهمیت شایانی بوده است و برخی از پایه گذاران اصلی مسلک تصوف از آن دیار برخاسته اند و سهم این منطقه در تصوف، بیش از سایر مناطق اسلامی است و برخی از بزرگان تصوف بغداد و مراکز دیگر نیز زاده و پرورده این سرزمین بوده اند. یکی از مهمترین ویژگی تاثیرپذیری مکتب خراسان از آیین های رایج در هندوستان بویژه بودئیسم و هندوئیسم می باشد و خانقاه سازی و دنبال کردن مباحث عرفانی در شهر نیشابور بیش از دیگر شهرهای منطقه خراسان بوده است به وجود آمدن اولین فرقه های این مکتب، مانند قلندریه، ملامتی گری از نمادهای این مکتب می باشد. در مقابل این مکتب مکتب عراق قد علم کرد ولی تصوف نظری در خراسان نسبت به عراق رشد بیشتری کرد و تفکرات عرفانی شکل گرفت. و شباهت های موجود در دو مکتب عرفانی بودائی و خراسانی از شاخصه های این مقاله است که در قالب موضوعاتی چون سیر و سفر، مراتب رشد، فنا و نیروانا، مراقبه، ترک دنیا، عدم اعتقاد به شریعت و ساختن خانقاه، دیگر تاثیراتی که این مکتب بر ادبیات و فلسفه گذاشته است مورد بررسی قرار می گیرد.