آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

صحابه بعد از پیامبر و امام علی (ع) نخستین افرادی هستند که با تأثیر­پذیری از تعلیمات آن دو بزرگوار، اقدام به تفسیر قرآن نمودند. استاد معرفت در کتاب «التفسیر الاثری الجامع» با استناد به روایات اهل بیت(ع)، تعریف جدیدی از معنای اصطلاحی «صحابه» ارائه کرده و بر اساس آن، به تعدیل و توثیق تمام صحابه پرداخته و اعتبار مطلق آثار تفسیری ایشان را نتیجه گرفته‌اند. این نوشتار پس از مفهوم­ شناسی «صحابی» و بیان و بررسی دیدگاه استاد در این باره، به نقد سندی و متنی آن دسته از روایات عترت که مستندِ ایشان برای اثبات حجیّت و اعتبار تفسیر صحابی بوده، پرداخته و برداشت استاد از این روایات را مورد بررسی قرار داده است. به نظر نگارنده، مفهوم «صحابی» یک حقیقت لغوی یا عرفی است که گستره معنایی آن محدود به عده‌ای انگشت‌شمار نمی‌شود. همچنین در روایات اهل بیت (ع) هیچ دلیلی بر اعتبار ویژه تفسیر صحابه از آن جهت که صحابه‌اند، وجود ندارد؛ زیرا این روایات اشکال سندی و دلالی دارند.

رجعت یکی از عقاید ویژه مذهب تشیع است که از دیرباز، شیعه امامیه بر آن بوده اند و بدان معروف گشته اند و به واسطه اعتقاد به آن مورد طعن دشمنان قرارگرفته اند، بحثها و گفتگوهاي فراوانی در این باره میان بزرگان شیعه و مخالفین آنهارخ داده که تاریخ آن را ثبت و ضبط نموده است. رجعت در زمان امام عصر عج یکی از مسائل پیچیده مربوط به دوران ظهور حضرت مهدي (عج) است،بر اساس این عقیده گروهی از مومنین به این جهان بازمی گردند تا ظهور دولت حق را مشاهده کنند و از شکوفایی آن لذت ببرند، و نیز گروهی از منافقین بازگردانده می شوند تا کیفر دنیوي اعمال ناشایست خویش را بچشند.

آیت‌الله محمدهادی‌ معرفت (م 1385ش) قرآن‌شناس برجسته هم‌روزگار ماست که دیدگاه‌ها و روش‌های ممتاز وی در علوم قرآنی و تفسیر، تأثیری شگرف بر آینده مطالعات این عرصه دارد. اصل توجه یک فقیه و اصولی ممتاز به دانش‌های قرآنی سرچشمه برکات فراوان است، به‌ویژه آنکه وی در هر زمینه‌ای وارد شده به ‌نوعی نوآور است. منظور از نوآوری به طورعام امتیازات مطالعات و افادات قرآنی ایشان هم در روش و هم در محتواست. نوشتار حاضر ابتدا امتیازات روشی و سلوک علمی ایشان را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که ایشان در هر موضوع علمی اندیشه‌های جالب توجه را به میدان بحث می‌آورد و برای کشف اصل مشترک دیدگاه‌های مختلف و ایجاد توفیق و پرهیز از شعبه‌پنداری و تفرق تلاش می‌نمود، به رویدادهای علمی در روزگار خود بسیار حساس بود و با شبهه‌ها برخوردی بصیرت آمیخته، علمی و دقیق داشت، میان علوم قرآنی و دیگر دانش‌ها پیوند زد و براین باور بود که هر کسی به میزانی که رسوخ در علم دارد می‌تواند به عرصه فهم قرآن وارد شود. این نوشتار آنگاه به برجستگی‌ها و نوآوری‌های محتوایی وی در حوزه تفسیر و علوم قرآن می‌پردازد که شامل آرای ایشان در اعجاز، نزول و جمع قرآن، حفظ قرآن از تحریف، روایات تحریف، وجود لحن در قرآن، زبان قرآن، قصص قرآنی، روایات تفسیری، تأویل و بطن قرآن، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه است.

صیانة القرآن من التحریف تألیف آیت الله محمد هادی معرفت است که در مورد عدم تحریف در قرآن بحث می کند. با توجه به اینکه مساله تحریف ناپذیری قرآن از طرف علماء شیعه امری مسلم و قطعی است و اکثر قریب به اتفاق علماء بر این مطلب تصریح نموده‌اند، اما از آنجا که جناب حاجی نوری در کتاب فصل الخطاب ، مساله تحریف قرآن را (از طریق اخبار ) مطرح نموده و این موضوع، مستمسک مخالفین شیعه قرار گرفته و باعث شده که قول به تحریف شدن قرآن را به علماء شیعه نسبت دهند، مؤلف محترم در این کتاب، سعی نموده اولا: با ذکر اقوال علماء شیعه و ثانیا با بررسی کتاب فصل الخطاب (اعم از مدارک کتاب ایشان و روایاتی را که به آنها استناد نموده) ساحت شیعه را از این اتهام پاک نماید شکر الله مساعیه. این کتاب شامل یک مقدمه و ده فصل می‌باشد که فهرست مطالب آن به شرح ذیل است مقدمه کتاب: که در آن علت و هدف از نوشتن کتاب، بیان شده فصل اول: تحریف در لغت و اصطلاح. فصل دوم: خلاصه دلایل بطلان شبهه تحریف فصل سوم: بیان کلام بزرگان شیعه (پیرامون عدم تحریف قرآن) فصل چهارم: گواهی بزرگان اهل سنت به پیراستگی شیعه از قول به تحریف فصل پنجم: تحریف در کتب عهدین فصل ششم: تحریف در نزد فرقه حشویه فصل هفتم: تحریف در نزد اخباریون فصل هشتم: پندارهای صاحب کتاب فصل الخطاب (حاجی نوری) فصل نهم: کتابهایی که حاجی نوری به آنها اعتماد نموده فصل دهم: روایاتی که حاجی نوری در کتاب خود ذکر نموده است. کتاب صیانة القرآن من التحریف- پیرامون رد شبهه قول به تحریف است که از طرف اهل سنت به علماء شیعه نسبت داده شده است محور اصلی در این کتاب موضوع تحریف ناپذیری قرآن است که مؤلف محترم پس از تعریف تحریف و اقسام آن به نقد و بررسی کتاب فصل الخطاب حاجی نوری می‌پردازد. برخی از ویژگی‌های کتاب به شرح ذیل است: ۱- در فصل هفتم- ابتدا پندارهای حاجی نوری صاحب کتاب فصل الخطاب در خصوص تحریف قرآن را ذکر سپس مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. ۲- در فصل هشتم- کتابهایی را که حاجی نوری به آنها استناد نموده نقد و بررسی می‌نماید ۳- در فصل دهم- تعداد روایاتی را که حاجی نوری به آنها تمسک نموده ذکر و سپس از نظر سندی مورد بررسی قرار می‌دهد ۴- در فصل سوم: حدود ۳۰ قول از اقوال علماء شیعه از گذشته تا زمان حال (از شیخ صدوق رحمة ا. . علیه تا امام خمینی (قدس سره) را ذکر می‌نمایند که مساله تحریف ناپذیری قرآن را متذکر شده‌اند.

پیامبر گرامی اسلام با تحمل سختی های فراوان توانست در بین مسلمانان اتحاد و برادری ایجاد نماید اما خودشان از اختلافاتی که بعد از وفاتشان اتفاق افتاد خبر داده بودند، روایاتی از پیغمبر (ص) نقل شده که مضمون آنها افتراق امت به 73 فرقه است که فقط یک فرقه به فلاح و رستگاری خواهد رسید که از آن فرقه با عنوان فرقه ناجیه یاد کرده اند. اکنون می بینیم وعده های پیامبر (ص) متحقق شده و امت به فرقه های مختلف متفرق شده اما همه فرقه ها خود را فرقه ناجیه می دانند. برای شناخت فرقه ناجیه دو راه وجود دارد 1- بررسی روایاتی که به بیان افتراق فرقه ها پرداخته اند و یافتن نشانه های فرقه ناجیه در درون همان احادیث 2- بررسی سایر روایات و ادله ای که در این راه می توانند ما را یاری کنند. با بررسی این ادله آنچه حاصل می شود این است که فرقه ناجیه همان متمسکان به قرآن و عترت پیامبرند و پیروان اهل بیت پیغمبرند که راکبان کشتی نجات امتند. این رساله تلاشی است در بیان و توضیح و اثبات روایات افتراق و مسائل مربوط به آنها و فرقه ناجیه.

بررسی فلسفه و حقیقت عبادت از منظر قرآن کریم می باشد. رساله حاضر در دو بخش تدوین شده است. نویسنده در بخش اول پس از بررسی مفهوم عبادت و تفاوت آن با اطاعت، به آرای مفسّران اهل سنّت و شیعه در این مقوله اشاره می نماید، و در همین زمینه آرای ابن تیمیّه به عنوان نظریه پرداز فرقه وهابیّت مورد نقد قرار گرفته است. نویسنده به پیوند جهان بینی با عبادت و نقش ایمان در حقیقت عبادت و رابطه آن با عقل می پردازد و نتیجه می گیرد که آموزه های دین با عقل و ادراکات آن ناسازگاری ندارد. وی در بخش دوّم، در ضمن دو فصل پس از بررسی حکمت عبادت و این که پرستش غایت خلقت انسان است، به انگیزه های عبادت اشاره می نماید و آن را امری فطری ذکر می نماید و شرک را نوعی انحراف در پرستش می شمرد. در فصل دوّم به شرایط عبادت و زمینه های کمال آن، از جمله زمینه های درونی مثل معرفت و عوامل بیرونی مثل اماکن مقدّس و زمان های خاص مثل سحرگاهان، شب قدر و روزهای جمعه می پردازد.

تحقیقی است پیرامون عسر و حرج از منظر قرآن کریم. پژوهش حاضر در سه فصل تدوین شده است. «عسر از منظر قرآن کریم» عنوان فصل اول است که شامل ده مصداق از عسر در زندگی انسان با استفاده از آیات قرآن است. از جمله آن ها زمینه سازی عسر برای یسر است بدین معنی که انسان در برخورد با عسر نباید دچار یأس و ناامیدی گردد، بلکه باید هر عسری را زمینه ای برای رسیدن به یسر بداند و بپذیرد که در ورای هر عسری، یسری وجود دارد. نویسنده در فصل بعدی به «یسر از منظر قرآن کریم» پرداخته و در دو بخش ارتباط یسر با اراده خدا و ارتباط یسر با اعمال انسان را بیان کرده است. در پایان نیز فصلی را به «حرج از منظر قرآن» اختصاص داده و معانی مختلف حرج را بررسی نموده است.

در این پژوهش عدم دخالت شیطان در وحی با تکیه بر تاریخ، کلام و قرآن به اثبات رسیده و مطالب آن در یک پیش گفتار و هفت فصل با این عنوان ها آمده است: پیش گفتار: جعل حدیث، اسرائیلیات و قصه پردازان؛ فصل اول، درباره شیطان؛ فصل دوم، افسانه غرانیق؛ فصل سوم، بررسی روایت غرانیق از جهت لغت، سند، متن و اقوال علما؛ فصل چهارم، تفسیر آیه «تثبیت» و آیه «تمنّی» و اقوال مفسران؛ فصل پنجم، بررسی افسانه غرانیق از جهت تاریخی؛ فصل ششم، بررسی افسانه غرانیق از دیدگاه کلام و عقل؛ فصل هفتم، بررسی افسانه غرانیق از دیدگاه قرآن.