مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫دشمنان اسلام براي دور کردن جوامع بشري از دين اسلام، چهره‌اي خشن و ناسازگار از اين دين ترسيم نموده و روح مسالمت‌جوي اسلام را پنهان ساخته‌اند. پژوهش حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به بررسي آيات قرآن درباره حقوق کفار و اقليت‌هاي مذهبي پرداخته است. مراد از کافر در فقه شيعه، انساني است که ديني غير از اسلام را بپذيرد و يا با وجود پذيرش اسلام، ضروريات دين را انکار نمايد؛ بنابراين، اهل کتاب و مشرکان از مصاديق کافر هستند. آموزه‌هاي اسلامي براي همزيستي و رابطه مسلمانان با کفار، دوگونه از اصول را مقرر نموده است؛ حالت نخستين و اصلي در روابط مسلمانان با کفار، روابط مسالمت‌آميز و همراه با صلح است و بر همين اساس، پاي‌بندي به معاهدات، حل و فصل مسالمت‌آميز اختلاف‌ها، و تأليف قلوب، مورد توجه قرار مي‌گيرد. اما اگر کفار به قصد تجاوز، راه جنگ و خصومت را در پيش بگيرند، اسلام اصولي را در قالب روابط قهرآميز مسلمانان با کفار مقرر کرده است که شامل: آمادگي رزمي، حفظ اسرار و اطلاعات، مقابله ‌به‌مثل، و اسارت دشمن مي‌شود. ابعاد همزيستي مسلمانان، با کافران نيز در اسلام مورد توجه قرار گرفته و در همين راستا رفتار نيک اجتماعي، رعايت عدالت، احسان و نيکي به معاهدان و پاي‌بندي به پيمان‌ها توصيه شده است؛ اما از دوستي و اطاعت کافران، همراز شدن با آنان، خضوع در برابر ايشان و استغفار براي آن‌ها، نهي شده است. کافران حق تبليغ عقايد خود در کشورهاي اسلامي را ندارند. از نظر حقوقي، کافر از مسلمان ارث نمي‌برد، ديه ذمي بر مسلمانان واجب است، حفظ امانت ايشان واجب است، ازدواج مرد مسلمان با زنان اهل کتاب جايز است، و مسلمان به‌خاطر قتل کافر معاهد، قصاص نمي‌شود بلکه تازيانه خورده و تبعيد مي‌شود. از نظر اقتصادي، داد و ستد با کافر غيرحربي جايز است و از نظر سياسي، هيچ عمل و رابطه‌اي که موجب سلطه و سيادت کافران گردد جايز نيست.

‫این پژوهش بر آن است که دیدگاه قرآن کریم را در مورد «¬مدیریت خانواده» تبیین نماید، مدیریت خانواده در قرآن کریم با عنوان قوامیت یاد شده، به همین دلیل آیه 34 سوره مبارکه نساء (الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلىَ النِّسَاءِ...) که مطرح کننده این قوامیت است محور نوشتار حاضر قرار گرفته و مشخص می-شود که قوامیت به معنای ایستادگی بر امور، کارها و نیازهای زن است. عده¬ای از مفسران معتقدند که حکم آیه قوامیت عمومیت دارد و شامل همه مردان و زنان جامعه می-شود ولی برخی دیگر بر این باور هستند که حکم این آیه فقط مخصوص خانواده و روابط زن و شوهر است که در این پژوهش ثابت می¬شود دیدگاه دوم صحیح است و می¬توان گفت که این مدیریت دارای دو رکن اصلی است یکی قوامیت که در رابطه زوجیت مطرح است و دیگری ولایت که در رابطه پدر و فرزندی مطرح می¬شود. در این نوشتار تاکید می¬شود که قوامیت مرد در خانواده طبیعی و فطری است، به عبارتی این مسئولیت مرد به دلیل برتری جنس مرد بر جنس زن از نظر انسانیت نیست بلکه تفاوت در شرایط جسمی و روحی آن دو باعث تفاوت در وظایف و نقش¬های آن¬ها می¬شود و بدون شک در این تقسیم وظایف،از سوی شارع مقدس مصلحت زن و مرد در نظر گرفته شده است. البته از دیدگاه قرآن کریم مرد در صورتی می¬تواند قوام بر خانواده شود که شرایط خاصی را داشته باشد. می¬توان دیدگاه¬های مفسران در مورد نحوه مدیریت مرد بر زن در خانواده را به طور کلی به دو دیدگاه تقسیم کرد که عده¬ای قوامیت مرد را ولایتی همچون سلطه والی بر رعیت می¬دانند و معتقدند که به حکم آیه قوامیت، مردان در همه امور بر زنان تسلطی مطلق دارند و عده¬ای دیگر از مفسران قوامیت شوهر بر زن در خانواده را به مراقبت نیکو از زنان و انجام امور آنان می¬دانند و به عبارتی معتقدند که مردان باید برای حفظ مصالح خانواده تلاش کنند و فقط در آن مواردی که عملکرد زن مغایر با دستورات دین و مصلحت خانواده است او را محدود کنند و مراحلی را که در آیه قوامیت برای اصلاح چنین زنانی بیان شده به ترتیب انجام دهند، بعد از بررسی دقیق آیات و روایات این نتیجه به دست آمد که دیدگاه دوم صحیح¬تر است. با استناد به آیات و روایات ثابت می¬شود که این مسئولیت، قابل انتقال از مرد به زن نیست ولی در مواردی که مرد شرایط لازم برای مدیریت خانواده را ندارد، قوامیت او ساقط می¬شود. طبق آیات قرآن و روایات، پدر با وجود شرایطی بر فرزند خود ولایت دارد یعنی مسئول اداره امور معاش، تربیت، ¬¬تحصیل، پرورش معنوی و ازدواج فرزند است. بعد از بررسی ارکان مدیریت، توضیح اقسام مدیریت آمده که شامل ابعاد مختلف تربیتی، اقتصادی، آموزشی، بهداشتی و ... می¬شود. بخشی از آسیب¬هایی که مدیریت خانواده را تضعیف می¬کند بررسی شده¬اند و روشن شد که عمده این آسیب¬ها و مشکلات خانوادگی به دلیل عدم توجه به آموزه¬های دین مبین اسلام و قرآن کریم در این مسائل است بنابراین تنها راه حل این بحران¬ها نیز عمل به دستورات دین در این زمینه است. واژگان کلیدی: مدیریت، خانواده، قرآن، قوامیت، ولایت، آسیب¬شناسی