جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

واقعه غدیر خم به عنوان یکی از مهم‌ترین مستندات تاریخی در اثبات حقانیت امامت و جانشینی امام علی(ع) همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این میان، اسلوب «مناشده» (سوگند دادن مخاطب برای اقرار گرفتن) به عنوان یکی از شیوه‌های مؤثر در احتجاجات امام علی(ع) و یارانشان جایگاه ویژه‌ای دارد. علامه امینی یکی از اشخاصی است که اقدام به جمع ‌آوری این مُناشَدات کرده است. در این راستا پنج مناشده از خود حضرت علی(ع) و پنج مورد نیز از دیگران مطرح شده‌است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخآن‌های، پنج مناشده از امام علی(ع) و پنج مورد از دیگران را که توسط علامه امینی جمع‌آوری شده، با هدف تبیین جایگاه مناشدات در گفتمان امامت و تحلیل روش علامه امینی مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که علامه امینی در گردآوری این مناشدات از اصولی مانند استناد به منابع معتبر اهل سنت، دقت در نقل روایات و استفاده از نسخه‌های تصحیح‌شده بهره برده است. تحلیل و بررسی این مناشدات نشان می‌دهد که امیرالمؤمنین علی(ع) و یارانشان از این روش نه صرفاً برای اثبات واقعه غدیر، بلکه به عنوان ابزاری کلامی برای اقرارگیری از مخالفان استفاده کرده‌اند. لازم به توضیح است که اگرچه روش علامه امینی در جمع‌آوری این مناشدات از مزایای قابل توجهی برخوردار است، اما برخی کاستی‌ها مانند به‌کارگیری روایات ضعیف و ذکر اسناد متفاوت بدون ارزیابی اعتبار آن‌ها نیز در آن مشاهده می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که علامه امینی در بررسی مناشدات از اصول و معیارهای علمی متعددی بهره برده است. ایشان با تکیه بر مستندات معتبر، استدلال‌های محکم، وضوح بیان، امانتداری علمی، مدیریت زمان و حقیقت‌جویی، به گردآوری و تحلیل این روایات پرداخته‌اند. روش تحقیق ایشان مبتنی بر استدلال‌های منطقی بوده و عمدتاً روایات مناشده را از منابع معتبر اهل سنت استخراج کرده‌اند، ضمن اینکه در مواردی به نقد و بررسی این روایات نیز پرداخته‌اند. تحلیل محتوایی مناشدات با رویکردهای چندبعدی (سیاسی، اجتماعی، روان‌شناختی، ادبی و تاریخی) نشان می‌دهد که امام علی(ع) از این روش به عنوان ابزاری کلامی برای اخذ اقرار از مخاطبان درباره حقانیت واقعه غدیر استفاده می‌کرده‌اند. این یافته به وضوح نشان می‌دهد که ادعای برخی مبنی بر عدم استناد امام علی(ع) به غدیر نادرست است، چرا که بررسی منابع تاریخی حتی منابع اهل سنت نشان می‌دهد ایشان هم در ماجرای شورا و هم پیش از آن در واقعه سقیفه، به غدیر استناد کرده‌اند. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که برخی از فرزندان و یاران امام علی(ع) نیز برای اثبات حقانیت غدیر، اخذ اقرار از مخالفان یا رفع تردیدها از این روش استفاده کرده‌اند که در این پژوهش با رویکردهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفته‌اند.

اهمیت هدایت انسان در اسلام، تا بدانجا است که مساوی با هدایت و زنده شدن تمامی انسان‌ها شمرده شده است. همچنین اهمیت هدایت انسان، از دستورات خداوند در تبیین رسالت پیامبران و تلاش آنان به ویژه پیامبر اکرم (ص) برای هدایت افراد و بیان پاداش‌های اخروی برای مبلغان دین روشن می‌شود. یکی از مهمترین راه‌های هدایت، تبلیغ است؛ تبلیغ به معنای رساندن پیام، خبر یا فکر، به روح و فکر کسی است و لازمه آن، خوب شناساندن و رسانیدن است و تدریجی بودن آن، علاوه بر طبیعت و لازمه‌اش، از لغت تبلیغ نیز برداشت می شود. همچنین دقت در سیره ائمه و تبلیغ‌هایشان و افراد اعزامی از جانب ایشان و سکنی گزیدن آنها در مکان تبلیغ، تدریجی بودن تبلیغ را می‌رساند. تبلیغ و رساندن پیام یا فکر، علاوه بر گفتار، در عرصه رفتار و عمل نیز می تواند صورت بپذیرد؛ بلکه در مواردی نیز می تواند تأثیر بیشتر و گویاتر از مرحله زبانی داشته باشد. تبلیغ که وظیفه اصلی پیامبران الهی و امامان بوده است، در طول دوران زندگی امام علی (ع) نیز به وضوح قابل مشاهده است؛ بنابراین دغدغه دین و دین‌داری و هدایت مردم، در رفتار امیرالمؤمنین بروز دارد. دستاورد اعزام ایشان به یمن از جانب پیامبر اکرم (ص) گسترش و نفوذ اسلام در آنجا بود و مردم یمن به ویژه قبیله همدان و مذحج شیفته امام شدند و بعدها در شمار نزدیک‌ترین یاران امام در کوفه گردیدند. همراهی با پیامبر اکرم (ص)، پیشتازی ایشان در دین اسلام، جایگاهشان نزد خاتم الانبیاء و سفارش-های ایشان نسبت به امام و همچنین ممتاز بودن امام به ریاست جامعه اسلامی و گسیل افراد برای تبلیغ به مناطق مختلف، همگی از مواردی است که سیره تبلیغی ایشان را حائز اهمیت می‌کند. امیر سخن بودن ایشان و سخنان رسیده از ایشان در نهج البلاغه و غیر آن و همچنین همسویی رفتار با گفتار از موفقیت های امام در امر تبلیغ، محسوب می شود. جمله «پیش از آنکه مرا از دست دهید بپرسیدم»، بارها از امام نقل شده و علاوه بر دانش گسترده و علم غیب ایشان، پیشقدم شدن ایشان در تبلیغ دین را می‌رساند. بخش قابل توجهی از مأموریت تبلیغی ایشان به وسیله خطابه، نامه، موعظه، مناظره و شعر بوده است. از آنجا که تبلیغ، هنر زیبا نشان دادن تعالیم دینی است، ایشان از روش‌های مختلفی مانند طرح مثال‌ها و تشبیه‌های متفاوت، طرح سؤال و مقایسه بین افراد و یا جبهه حق و باطل بهره برده است. همانطور که از زبان نرم و لین، وام می‌گرفت، از انذار و توبیخ و هشدار و گاه بیدارسازی عقل و فطرت بهره می‌جست. البته در تمام این روش‌ها، سخنان با توجه به مخاطبان تنظیم می‌شد. از نکات مهم در سیره تبلیغی امام زبان واقع‌گویی ایشان بود؛ گفتار خود را با کردارش تأیید و تصدیق می‌کرد و پند و توصیه‌ای از زبان ایشان خارج نمی‌شد مگر آنکه آن را عملی می‌ساخت و در بسیاری از اوقات، بدون آنکه سخنی بر زبان جاری کند، با کردار حجت و سرمشق می شد. به عنوان نمونه همان طور که می‌فرمود حق در مرحله گفتار، وسیع‌ترین و در عمل، تنگ‌ترین است، در دوران حکومت چند ساله، حق مداری و عدالت ایشان زبانزد همگان است و آن را در عمل پیاده‌سازی کرد و موارد زیادی از سیره ایشان مؤید این مطلب است. شاید بتوان گفت گفتمان غالب در نهج البلاغه، عدالت‌گرایی، پرهیز دادن از دنیای مذموم و دعوت به زهد و تبیین اینهاست که در سیره عملی آن حضرت نیز جریان کامل داشت. نمونه دیگر سیره عملی امام فروتنی ایشان، علی رغم جایگاه امامت و حاکمیت و ریاست است. هزینه کردن از مال، جان و آبرو، گواه دیگری بر این گزاره است؛ ایشان در ماه رمضان هر شب مردم را به شام دعوت می‌کرد و به آنها گوشت می‌خورانید و خود از آن غذا استفاده نمی‌کرد و پس از صرف شام برای آنها تبلیغ دین و موعظه می‌کرد و خطبه می‌خواند. ایشان در مواجهه با مخالفان‌ نیز انصاف را رعایت می کرد و اگر حسنی داشتند، آن را بیان می کرد. امام ناگزیر تبلیغ دین برای بسیاری از مناطق را به نیروها و شاگردان می سپرد و در این میان، به توانمندی و شایستگی افراد و همچنین نیاز منطقه توجه داشت و پیش از گسیل آنان، سفارش‌هایی را انجام می‌داد که بسیاری از آنان به صورت مکتوب به ما رسیده و دارای نکات ارزنده‌ای است. مبانی و اصول، مجموعه قواعد کلی حاکم بر آموزه‌هاست و تقریبا در تمامی روش‌های تبلیغی ایشان جاری است و روش، راه و شیوه بکارگیری این مبانی و قواعد کلی است. بنابراین اصولی بر سیره تبلیغی امام (ع) حاکم بود که برخی از آنها عبارتند از: استناد به قرآن و پیامبر اکرم، تبیین دین و اعتقادات، بهره گیری از شیوه های شرعی و اخلاقی و هنری و آشنایی با تبلیغات دشمن و تاکتیک‌هایش و راهکارهای ضد دینی آنان و بهره-برداری از آن به نفع دین، ترجیح رضای خدا بر خلق و تقدم حفظ دین مبلغ بر دیگران یعنی علی‌رغم اهمیت هدایت افراد، نباید در فرد هدایت کننده و دین وی خللی ایجاد شود، استمرار و تدریج، شبکه سازی تبلیغی و تربیت شاگردان مختلف و سازماندهی ایشان، قاطعیت در اصول در عین مدارا. با توجه به تفاوت انسان‌ها امام از قالب ها، ابزارها و روش های مختلفی برای تبیین و تبلیغ دین استفاده می کردند: خطابه(برهان، موعظه و جدل)، مناظره، نامه،بهره گیری از روش های هنری و ادبی، ایجاد بیم و امید، ارائه جایگزین و راه گریز در نهی‌ها، الگوسازی. امام برای کسانی که هدایت مردم و ابلاغ دین را بر عهده می‌گرفته‌اند، ویژگی‌هایی را لازم می‌داند و توصیه‌هایی بیان می‌دارد: حق-مداری، بصیرت و تیزبینی، شرح صدر و صبر در مسیر تبلیغ دین، استفاده از تجربه و مشورت دیگران، رعایت آداب و عرف مکان تبلیغ، خیرخواهی و دلسوزی، همسویی رفتار و گفتار، صداقت. در این پژوهش، تلاش می‌شود با تمرکز بر گزاره‌های به ثبت آمده از امام علی (ع) و مرتبط با تبلیغ دین، مبانی و روش‌های سیره تبلیغی امام علی (ع) استخراج شود و ویژگی‌های مبلغ دینی در کلام امام علی(ع) به دست آید.

مسئله امامت امام علی(ع) به عنوان یکی از نزدیکترین یاران پیامبر(ص) و کسی که در واقعه غدیر به عنوان مولی و سرپرست مؤمنان معرفی شد، همواره مورد بحث و جدل بوده است. در طول تاریخ، دلایل متعددی برای رد جانشینی امام علی(ع) از سوی گروه‌های مختلفی همچون اصحاب سقیفه، اهل سنت، مستشرقان و خوارج مطرح شده است که هرچند در این زمینه تحقیقاتی صورت گرفته، اما به تفصیل و به صورت مستقل به نقد جامع این دلایل پرداخته نشده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی و نقد دقیق دلایل مخالفان جانشینی امام علی(ع) انجام شده و با رویکردی نقادانه، به تحلیل این دلایل می‌پردازد. دلایل مخالفان را می‌توان در چند دسته کلی تقسیم کرد: دلایل عقلی مانند جواز تقدیم مفضول بر فاضل و عدم تحقق مردم‌سالاری با امامت حضرت؛ دلایل تاریخی مانند کینه عرب نسبت به ایشان، مشارکت در قتل عثمان و سکوت حضرت؛ دلایل فرهنگی مانند جوان بودن، شوخ‌طبعی و علاقه به قبیله بنی عبدالمطلب و دلائل قرآنی و روایی. هر یک از این دلایل با استناد به منابع معتبر قرآنی، روایی، تاریخی و عقلی مورد نقد قرار گرفته‌اند. در نهایت، این پژوهش اثبات می‌کند که دلایل مخالفان امامت حضرت علی(ع) از پشتوانه محکمی برخوردار نبوده و بیشتر ناشی از منافع سیاسی، تعصبات قبیله‌ای یا سوءبرداشت از متون دینی است. در مقابل، حقانیت امامت حضرت علی(ع) با دلایل قرآنی، روایی و تاریخی به روشنی قابل اثبات است.

تا کنون پژوهش های دامنه داری پیرامون علم الهی امیرالمومنین علی × صورت گرفته است؛اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد محققان کلام اسلامی وجود دارد .آنچه در این وجیزه بررسی می شود نگاهی متفاوت به علم الهی ایشان است.زاویه ی متفاوت برگرفته از این مسأله است که چگونه می توان به شیوه برهانی وعقلی از رهگذر علم الهی دینی، امامت حضرت علی × را اثبات نمود؟ برهان علم از سه مقدمه تشکیل شده است :اول : اثبات علم الهی دینی امیرالمومنین × بر اساس نصوص معتبر ؛ دوم:عدم اعطای علم الهی به مدعی دروغین امامت ؛سوم:تنها حضرت علی × دارای علم الهی و مدعی امامت منصوص بوده است.مقدمه اول با ادله ی قرآنی و روایی اثبات شده ومقدمه دوم، بر اساس حکم عقلی مسلم است .مقدمه سوم نیز در گزارشات منابع معتبر شیعه و اهل سنت آمده است .بنابر مقدمات با روش های معمول روایی ،توصیفی –تحلیلی ، فرضیه پژوهش اثبات شده است.

مصحف امام علی(ع) جزء اولین تألیفات دربردارنده آیات وحی و میراث فرهنگی مشترک مسلمانان، با اینکه علمای فریقین در صدر اسلام بر وجود، وبعضی ویژگی‌های آن اتفاق‌نظر داشتند، اما با گذشت زمان و احیاناً تأثیر تعصب‌های مذهبی، دیدگاه‌های نادری نسبت به آن بیان شده که جای بررسی وارزشیابی دارد. وجوب همگرایی در جوامع اسلامی به خصوص بین فرهیختگان فریقین با تبیین صحیح دیدگاههای آنان وبیان نقاط مشترک با محوریت رای مشهور علما شیعه واهل سنت ونقد آرا شاذ به ویژه از معاصرین در مورد مصحف امام علی بیانگر اهمیت بررسی تطیبیقی یکی از موضوعات مورد تمسک دشمنان اسلام واحیانا دوستان نا آگاه در ایجاد تشتت فکری واختلاف بین مسلمانان است. این تحقیق با بررسی توصیفی تحلیلی مصحف امام علی در منابع اصلی و آرای نخبگان فریقین امید وار است تصویری جامع از دیدگاه فریقین ارائه نماید، ویافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اصل وجود مصحف امام علی در صدر اسلام و اشتمال آن برکل قرآنِ موجود، همراه با اضافاتی به‌عنوان تفسیر، مورد اتفاق فریقین است، وشبهاتی مانند: انکار وجود مصحف یا تلازم وجود مصحف با تحریف قران وغیر اینها ازنظر مشهور علما فریقین مردود است.

تربیت، مهمترین رکن در اندیشه‌ی اسلامی برای شکل دادن و جهت بخشی به فکر و عمل انسان بر اساس آموزه‌های دینی است که تربیت دینی در حوزه های فردی، اجتماعی و در شاخه های تربیت اخلاقی، تربیت عرفانی، تربیت کلامی، تربیت روحی جسمی و... وجود دارد. آبشخور تربیت اخلاقی، کلامی و جسمی؛ عقل معاش و انسانی و مخاطب آن، توده‌ی مردم است ولی تربیت عرفانی، از عقل الهی است و مخاطب آن، همه‌ی مردم بصورت مشکک است واصل ترتب اندارجی مقامات و منازل، مقابل متربی است. همچنین در تربیت عرفانی هدف قرب به خدا و انسان کامل شدن است و در سلوک‌عرفانی هدف، فناء فی‌الله است. در این میان تربیت عرفانی، لبّ اللباب و غایتِ همه‌ی انواع تربیت‌هاست که بواسطه‌ی آن، انسان با اصول و روش‌های معرفتِ‌الهی با هدف قرب به خدا آشنا می‌شود. رساله‌ی حاضر؛ پژوهشی با هدف شناخت ماهیت و ضرورت تربیت‌عرفانی از منظر امام‌علی(ع) و آشنایی با اصول و راهکارهای تربیت‌عرفانی بر اساس مأثورات امام‌علی(ع) با تأکید بر نهج‌البلاغه است. تربیت متربی بر مبنای شناخت صحیح خداوند به عنوان حقیقت وجود که تمام هستی را فرا گرفته است و تمام موجودات جلوه ‌های اویند و همچنین کمال محبت وبعد از ایندو، اطاعت کامل بر پایه‌ی شریعت و طریقت؛ به‌عنوان مهمترین اصولِ تربیت‌عرفانیِ امام‌علی(ع) در جایگاه امام و مصداق اتم انسان کامل است. فقدان هر یک از این سه اصل از اصول تربیت‌عرفانی ذکر شده در روش تربیتی امام‌علی(ع)، مانع تحقق تربیت‌عرفانی خواهد بود. در این شیوه‌ی تربیتی، متربی؛ سعی در سلوک بر طریق معرفتِ‌الهی برای قرب و فنای فی الهی دارد. بر مبنای اندیشه‌ی امام‌علی(ع)، خداوند متعال در انسان استعدادی قرار داده است که از یک جهت انسان را تا وصول به مقام انسان کامل و از جهت دیگر تا فنای فی الله پیش برد و هرکس به این نکته توجه نکند دچار خسارت شده و جلوگیری از این خسارت واجب است. این نکته بیانگر اهمیت و ضرورت، فراگیری اصول و روش‌های تربیت‌عرفانی بر مبنای مکتب اهل‌بیت(ع) است. روش‌های تربیت‌عرفانی عرفای اسلامی، به میزانی که به اصول و روش‌های تربیتی امام‌علی(ع) منطبق و با آن تنافی نداشته باشد، دارای ارزش و الگوگیری است.

انقلاب اسلامی ایران بر مبنای اصول حق و عدالت شکل گرفته است. با این وجود، از همان ابتدا، دشمنان این انقلاب با تحریف واقعیت‌ها، ایجاد شبهات و فتنه‌انگیزی در پی خدشه‌دار کردن ماهیت آن و ایجاد گسست بین مردم و انقلاب بوده‌اند. آن‌ها با فتنه‌انگیزی و دروغ‌پراکنی سعی دارند تا نه تنها در مسیر انقلاب اسلامی انحراف ایجاد کنند، بلکه علاقه‌مندان به این نهضت را نیز از آرمان‌های خود سرد کنند. در این میان، نقش رهبری انقلاب اسلامی به عنوان عنصر هدایت‌گر و بصیرت ‌بخش امت، اهمیتی ویژه دارد. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین شاخص‌های بصیرت در ابعاد مختلف (فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای و ریشه‌یابی این شاخصه‌ها در کلام و سیره امام علی علیه‌السلام انجام شده است. از این رو، این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، به بررسی این موضوع پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بصیرت، به عنوان یک مفهوم کلیدی، در ادبیات حکمرانی آیت‌الله خامنه‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد. این مفهوم دارای ابعاد گوناگون است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: فرهنگ، سیاست و اقتصاد. هر یک از این ابعاد نیز دارای شاخصه‌های فرعی نظیر معنویت، عقلانیت و عدالت هستند که در تعامل و ارتباط متقابل با یکدیگر قرار دارند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که این شاخصه‌های اصلی و فرعی بصیرت، ریشه در سخنان و سیره امام علی علیه‌السلام دارند و این امر بر اهمیت و جایگاه این مفهوم در نظریه‌پردازی تمدن نوین اسلامی تأکید می‌کند. در واقع، این پژوهش نشان می‌دهد که رهنمودهای مقام معظم رهبری در زمینه بصیرت، برگرفته از آموزه‌های دینی و اندیشه والای امام علی علیه‌السلام است و می‌تواند راهگشای جامعه اسلامی در مواجهه با چالش‌های داخلی و خارجی باشد.

پرداختن به ابعاد وجودی انسان و عوامل ارتقای سلامت معنوی او در زندگی دنیوی و اخروی مبحثی بسیار اساسی و مهم است‌‌، به‌خصوص بعد معنوی انسان که اگر کمتر مورد توجه قرار گیرد‌‌، آسیب‌های جبران ناپذیری به‌دنبال خواهد داشت‌. حتی می‌توان گفت که سلامت و ارتقای بعد معنوی انسان‌‌، سلامت و ارتقای بعد دیگر انسان‌‌، یعنی بعد جسمی او را نیز فراهم می‌کند‌. در تحقیقی اجمالی مشخص ‌می‌شود که میل به سعادت و کمال میلی فطری است و خداوند در وجود انسان به ودیعه گذاشته است‌‌، خدای متعال راه‌ها و مسیرهای مختلف برای رسیدن به این مهم را با توجه به گرایشات و روحیات انسان‌‌، برای بشریت بیان نموده است‌. گرایش انسان به معنویت و امور غیر مادی‌‌، امری فطری و باطنی است‌. چارچوب نظری دراین پایان نامه همان روشی است که عوامل ارتقای سلامت معنوی در ابعاد بینشی‌‌،کنشی و گرایشی‌‌، سلامت معنوی را پوشش می‌دهد و در ارتباط با خدا‌‌،خود‌‌،دیگران و طبیعت قابل بررسی می‌باشد‌. در معارف علوی همه ابعاد جسمی‌‌، روحی و اجتماعی مورد تبیین قرار گرفته است‌. این پژوهش با روش اسنادی با استفاده از معارف علوی و به صورت کتابخانه انجام گرفته و از جهت نوع پژوهش به صورت کاربردی به موضوع مورد بحث پرداخته است‌‌، از جمله عواملی که این پژوهش به آن دست یافت می‌توان به خداشناسی‌‌، خودسازی‌‌، ایثار‌‌، ایمان‌‌، کمال طلبی‌‌، تقوا‌‌، تزکیه‌‌، شکرگزاری‌‌، حسن خلق‌‌، زیباگرایی‌‌، مسئولیت پذیری اشاره نمود و به سوال اصلی پژوهش که عوامل ارتقای سلامت معنوی از منظر امیرالمؤمنین علیه‌السلام است پاسخی ارائه نمود‌.

خداوند در زبان عربی معادل «اللّه» می باشد و در ترکیبی خاص به معانی چون صاحب و مالک نیز به کار رفته است و ذات آن جامع تمامی کمالات و منزه از همه ی کاستی ها می باشد در تعریف از خداوند تاحدی که در توان انسان باشد یکی از موارد مهم سفارش شده در آموزه های دینی می باشد و خداوند نیز راههایی برای رسیدن به این تعریف در نظر گرفته است بنابراین راه برای تعریف خداوند برای انسان وجود دارد با توجه به این اهمیت و ضرورت در تعریف خداوند در این تحقیق به بررسی تطبیقی تعریف خداوند از منظر امام علی( ع) و سنت آگوستین پرداخته ایم. امیرالمؤمنین در کلام و رفتار جایگاه ویژه‌ای نزد مسلمانان و شیعیان دارد و در مقابل، سنت آگوستین جایگاه ویژه‌ای نزد مسیحیان دارد. با توجه به بررسی های صورت گرفته نتایج تحقیق نشان می دهد، در حالی که تعاریف خداوند هم در اندیشه امام علی (ع) و هم آگوستین، معتقد بر سرمدیت است، اما سنت آگوستین تعریف خود را بر مبنای تثلیث بنا نهاده است ولی در مقابل در تعاریف امام علی (ع)، چنین مفهومی از کثرت درباره خداوند نفی توحید است و با آنچه در منابع برجای مانده از ایشان که در امتداد قرآن است، وجود دارد، بیگانه است، زیرا که شرک، شریک قائل شدن برای خدا است، که در اندیشه امام علی نوعی بی‌ایمانی قلمداد می‌شود. امیر المومنین، در احادیث و روایات، به‌طور مکرر و قاطعانه بر یگانگی مطلق خداوند تصریح می‌کند، بنابراین احتمال شراکت شخص دیگری در حاکمیت یا ذات او و خدا ره سه دانستن، همانند آنچه که در اندیشه تثلیث آگوستینی است، را رد می‌نماید.

روایات تفسیری امام علی علیه السلام در تفسیر الکشف نقش مهم و حیاتی دارد، زیرا این روایات جزء لاینفک و جدایی ناپذیر میراث اسلامی و فرهنگی است که مسلمانان در طول قرون و اعصار حفظ کرده اند. این روایات درک عمیقی از قرآن کریم و مفاهیم دینی و معنوی را به همراه دارد. هدف این پژوهش شناسایی روایات تفسیری امیرالمؤمنین علیه السلام در تفسیر الکشاف و معانی و خطبه ها و فهم احکام فقهی و اخلاقی و فضایل آن است. سوره ها و آیات و نیز شناخت اعجاز گرافیکی از طریق قرائت و تبیین و تبیین مفاهیمی که آیات شریفه آورده و بیان و مضامین آنها را بیان کرده است.روایات امام علی علیه السلام. زمخشری در تفسیر خود، علیرغم اینکه عقیده معتزله را دارد، به این روایات استناد می کند، سندها و راه های انتقال روایات امام علی علیه السلام، چگونگی استخراج حدیث از منابع را مشخص می کند. جستجوی صحت سند و نیز ثقه بودن راویان و تشخیص روایات صحیح از روایات. روش مورد استفاده در این پژوهش، رویکرد توصیفی و تحلیلی است که از طریق آن به تحلیل روایات مندرج در تفسیر الزمخشری که به تبیین آیات اعتقادی، اخلاقی و فقهی ذکر شده در خصوص امام علی علیه السلام پرداخته و روایات معتبر از آن حضرت می پردازیم. زنجیره انتقال. در این تحقیق، یک سوال اصلی را مطرح کردم که نقش روایات تفسیری امیرالمؤمنین علیه السلام در تفسیر الکشاف چیست؟ از طریق این سؤال، سؤالات فرعی برای حصول نتیجه منشعب شد که برجسته ترین آنها این بود - معلوم شد که الزمخشری به ذکر فضیلت اهل بیت و روش هایی که الزمخشری دنبال می کرد بسنده نمی کند. روایات را منتقل کند معلوم شد که به وحی اهمیت نمی دهد، زمخشری به انتقال روایات به جنبه ادبی و زبانی اهمیت می دهد. الزمخشری به جمع آوری روایات امام علی (ع) که شامل قرائات بود، تکیه کرد و در تفسیر معانی و استنباط احکام و نیز آشکار ساختن قرائات از آن بهره برد تا عملکرد لفظی کلام را حفظ کند. قرآن کریم را از تحریف حفظ کند و سلسله صحیح انتقال را که به فرزند بزرگوار محمد (ص) متصل است حفظ کند. با تحقیق و تحلیل بینش زمخشری، مشخص شد که حضرت علی علیه السلام همان پیامبر اعظم است و همان صفات و اخلاقیات را دارد که رسول خدا آورده است و با این بینش روشن می شود که امام علی علیه السلام معصوم است. و شماری از منابعی که به دست من افتاد، اعم از چاپی یا خطی. در این مطالعه تعداد زیادی آیات قرآنی و احادیث نبوی که حاوی حقایق در مورد امام علی علیه السلام است یافتم و مانند دیگران در مورد آن حضرت متحیر شدم، چه کسی می تواند او را در نگارش و تحقیق برآورده کند؟ قرآن کریم آیات فراوانی را بیان کرده است که در آنها به مقام علی علیه السلام و میزان فضیلت آن حضرت برای امت، انسانیت به طور عام و اسلام به ویژه اشاره کرده است.