جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

درباره اخلاق، علوم گوناگونی پدید آمده است که هر کدام به جنبه خاصی در باره آن می‌پردازد؛ مثل علم اخلاق، اخلاق وصفی، فلسفه اخلاق و ... فلسفه اخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد و می‌توان مباحث آن را به شکل ذیل تنظیم کرد: 1. مبادی تصویری همچون مفاد باید و نباید، حسن و قبح، مسؤولیت، ارزش، الزام. 2. مبادی تصدیقی همچون ماهیت قضایای اخلاقی، مدرک قضایای اخلاقی، معیارهای قضایای اخلاقی، کلیت قضایای اخلاقی، رابطه باید و هست. 3. نظام اخلاق اسلام و مبانی آن بایسته‌های فلسفه اسلامی عبارتند از: ارائه نظام اخلاقی با همه تفاصیل، استخراج یک فلسفه اخلاق از آیات و روایات، بیان نتایج دور و نزدیک نظام اخلاقی اسلام.

فلسفه به معنای عام، به حکمت نظری و عملی تقسیم می‌شود. فارابی گاهی از حکمت عملی با عنوان حکمت انسانی یا علم مدنی یاد کرده که بازتاب و امتداد حکمت نظری در افعال و رفتار انسان است. وی حکمت عملی را علمی برهانی می‌داند. با توجه به ویژگی‌های علوم برهانی و تمایز آنها از علوم غیربرهانی، می‌توان به خصوصیات حکمت عملی از نظر فارابی دست یافت؛ از جمله اینکه قضایای این علم به سبب یقینی‌‌بودن، مطابق با واقع و دارای نفس‌الامر هستند و به اعتبار انسان بستگی ندارند. در حکمت عملی برای تشکیل قیاس باید از مبادی یقینی بهره برد. قضایا و مبادی حکمت عملی از گزاره‌های خبری و گزارشی تشکیل شده‌اند، نه از گزاره‌های انشائی و انگیزشی؛ بنابراین، بایدها و نبایدها جایی در این علم ندارند. موضوع حکمت عملی، فعل ارادی انسان است که در راستای سعادت باشد. با توجه به تمام این خصوصیات باید گفت حکمت عملی، علمی حقیقی و غیراعتباری است

بنا بر تحلیل سه‌جزئی رایج در معرفت‌شناسی غربی، معرفت عبارت است از باور صادق موجه. اما کیث لرر به‌جای باور، پذیرش با هدف احراز حقیقت و اجتناب از خطا را قرار داده، درباره چیستی صدق نیز معتقد به نظریه علامت‌زدایی است. وی در پاسخ به مسأله گتیه، نقض‌ناپذیری و عدم ابتنای توجیه بر باور کاذب را به عنوان شرط چهارم معرفت مطرح می‌کند. و در مقام مهم‌ترین نظریه‌پرداز انسجام‌گروی در توجیه معرفت، با ابداع اصطلاحات متعدد و ارائه مجموعه‌ای پیچیده از تعاریف گوناگون درصدد تبیین تحلیل خویش از حقیقت معرفت با روی‌کرد انسجام‌گروانه در توجیه برآمده، در نهایت بدین نتیجه می‌رسد که S به گزاره p معرفت دارد اگر و تنها اگر (1)S گزاره p را بپذیرد، (2) گزاره p صادق باشد، (3) S در پذیرش گزاره p به‌طور کامل موجه باشد، یعنی پذیرش p برای شخص S بر پایه منظومه مقبول او در آن زمان نسبت به پذیرش‌های رقیب، معقول‌تر باشد، بدین معنا که منفعت معرفتی محتمل آن برای فاعل شناسا بیش از منفعت معرفتی محتمل همه رقبایش باشد، و (4) توجیه S در پذیرش گزاره p با هیچ گزاره کاذبی نقض نشود، یعنی پس از کنار گذاشتن همه باورهای اشتباه از منظومه پذیرشی فرد، پذیرش گزاره p هم‌چنان نسبت به رقبای خود معقول‌تر باشد. حاصل تحلیل لرر این است که معرفت چیزی بیش از توجیه نقض‌ناپذیر نیست. افزون بر نقدهای اساسی که بر مبادی انسجام‌گروی لرر وارد است، اصل دیدگاه وی نیز دارای اشکالات متعددی است. انسجام‌گروی لرر افزون بر اشکالات عام انسجام‌گروی در توجیه مثل لزوم دور و تسلسل در توجیه، گسستگی منظومه منسجم از واقعیت و نسبیت در معرفت، گرفتار اشکالات دیگری نیز می‌باشد که 1) ناتمامی اصل قابلیت اعتماد فاعل معرفت بر خودش، 2) نادرستی تفسیر انسجام به معقولیت یک پذیرش نسبت به رقبایش، 3) ناتمامی فرض منتقد دانای کل و نیز 4) نادرستی شرط چهارم و ابهام در تفسیر نقض‌ناپذیری از جمله آن‌هاست.

کثرت‏گرایى دینى از جمله مباحث مطرح در فضاى فرهنگى جامعه امروز ماست و مطالب متنوع و متفاوتى در باب تبیین و نقد و بررسى آن مطرح شده است. مباحث مذکور جهات مختلف بحث را روشن و آشکار کرده و به مقدار زیادى جهات مثبت و منفى نظریه مذکور را ارائه نموده است. ولى هنوز على‏رغم مباحث مذکور جهات مبهم در این بخش وجود دارد. سعى مقاله حاضر توضیح بعضى از جهات مبهم و نقد و بررسى نظریه مذکور است. در این نوشته ابتداء معانى کثرت‏گرایى دینى و سپس نقد و بررسى معانى مذکور و در ادامه اشاره به زمینه‏ها و علل پیدایش این نظریه و در نهایت نگاهى از منظر قرآن مجید به این بحث ارائه خواهد شد.

چکیده در قالب پی دی اف

رویکرد تاریخی به سنت اسلامی و اندیشه دینی، یکی از رویکردهای جدید در جهان اسلام است که طی دهه‌های اخیر از سوی برخی اندیشمندان و جریان‌های فکری در جهان اسلام مورد توجه قرار گرفته است. دراین‏میان، جریان اعتزال نو و به‌ویژه محمد عابد الجابری و محمد ارکون، این رویکرد را به‏طورجدی به کاربسته و میراث فکری اسلامی را نقد کرده‌اند. هدف آنها از این رویکرد تاریخ‏مندانه، ارائه قرائتی جدید از اسلام و اندیشه اسلامی است؛ قرائتی که بسیاری از آموزه‌های فقهی و اعتقادی اسلامی را تاریخ‏مند می‏داند و منحصر به عصر نزول می‌کند. این رویکرد در پی آن است که با تسری دادن آموزه‌های اسلامی به همه زمان‌ها و مکان‌ها مقابله کند؛ چراکه در این دیدگاه این سریان یافتن، درنهایت به برداشت‌هایی ایدئولوژیک از اسلام می‏انجامد که عامل اصلی عقب‏ماندگی مسلمانان شمرده می‌شود. این دو در رویکرد تاریخی خود، از نگرش تاریخی کلاسیک عبور کرده و از رویکردهای جدید در حوزه تاریخی‏نگری یا همان تاریخی‏نگری نوین (نوتاریخ‏گرایی) بهره برده‌اند که از آن جمله می‌توان به روش مکتب آنال در فرانسه اشاره کرد. البته، هم جابری و هم ارکون در این رویکرد تاریخی متأثر از اندیشمندان پست‏مدرن غربی و به‌ویژه فرانسوی هستند و کوشیده‏اند الگوی آنان را عیناً در فضای فکری اسلامی پیاده سازند. این در حالی است که برخی معتقدند حوزه معرفتی اسلام و غرب، تفاوت‌های بنیادینی با یکدیگر دارند و نمی‌توان برای هردو آنها نسخه واحدی ارائه کرد. در این مقاله نحوه به‏کارگیری رویکرد تاریخی‏نگری نوین از سوی جابری و ارکون درباره اندیشه اسلامی تبیین و بررسی، و سپس با جریان‌های مخالف این رویکرد مقایسه شده است تا خواننده فراتر از نتایج این مقاله بتواند خود به قضاوت بنشیند.

در باب رابطه دین و اخلاق صورت‌های مختلفی تصویر شده است؛ ازجمله رابطه عینیت، تعامل، ابتنا یا تعاند و ضدیت که هرکدام نیز اقسامی دارد. مقصود اصلی مقاله، تأکید بر ابتنای اخلاق و دین بر عقل است. از این ناحیه دین حق و معقول، پایه و اساس اخلاق و ضمانت اجرای آن و اخلاق صحیح و معقول، روح دین و جزء ‌دین و یکی از اهداف دین حق است. پس اگر عقل معیار حق و باطل باشد، نه احساس و عاطفه صرف و نه تعبد محض، آنگاه دین حق و اخلاق معقول به‌نحوی بر یکدیگر مبتنی هستند.

درباره چیستی معنای الفاظ دیدگاه‌های متفاوتی در ساحت فلسفه تحلیلی و به طور خاص در فلسفه زبان بیان شده است. برخی معنای الفاظ را همان مصداق و مدلول آن‌ها می‌دانند و تفکیکی بین معنا و مدلول معتقد نیستند. نظریات گوناگون دیگری نیز وجود دارد و معنا را تصورات ذهنی، توصیفی معین یا نامعین از لفظ، رفتار فعلی یا شأنی مخاطب در هنگام شنیدن لفظ، کاربرد لفظ یا ... می‌دانند. در این پژوهش علاوه بر نقد دیدگاه‌های مذکور، نظرات علمای اصول فقه که به این مسئله پرداخته‌اند و معنای الفاظ را موجودات خارجی، تصورات ذهنی، مطلق مفاهیم یا ... می‌دانند، نقل و نقد گردیده و اشتراکات و افتراقات بین مباحث فلاسفه تحلیلی و علمای علم اصول بیان شده است. نگارنده معنا را حقیقتی منتزع از اشیاء و اشخاص بدون تقّید به وجود ذهنی یا خارجی آن‌ها و مستقل از زبان و ذهن می‌داند.

اندزه‌گیری فلزات سمی در نمونه‌های مختلف در حد مقادیر بسیار کم از اهمیت زیادی برخوردار است در این کار پژوهشی غلظت فلزات Pb,Cr,Cd,Hg و Ni محلول در آب و رسوبات رودخانه اروند در حد فاصل شمال جزیره مینو تا انتهای محوطه مخازن در جنب شهر آبادان در 5 ایستگاه نمونه‌برداری، با روش جذب اتمی توسط سیستمهای شعله، کوره گرافیتی و بخار سرد و همچنین اسپکترومتری فلورسانس اشعه ایکس در سه دوره زمستان، بهار و تابستان اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار گرفت . صحت اندازه‌گیری فلزات موجود در رسوبات توسط آنالیز دو نوع رسوب استاندارد BCSS-1 و MESS-2 تعیین گردید و به جز کرم در سایر موارد اندازه‌گیری از صحت بالایی برخوردار می‌باشد. غلظت فلزات موجود در آب و رسوبات با چند رودخانه مهم دنیا در نواحی صنعتی مقایسه گردید.