جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: فیلسوفان از زمان های قدیم از طریق رابطه علت و معلولی بحث کرده اند. پیش از کار نیلز بور، این بحث‌ها فرض می‌کردند که اسناد علّی موفق مستلزم توضیح است. موفقیت نظریه کوانتومی این پیش فرض را به چالش کشید. بور یک اصل مکمل را معرفی کرد که روش جدیدی برای نگاه به علیت و تبیین ارائه می دهد. در این بررسی مختصر از تاریخچه این بحث ها، جان لوزی پیشینه فلسفی بحث های مربوط به رابطه علت و معلولی را ارائه می دهد. او مواضع ارسطو، رنه دکارت، اسحاق نیوتن، دیوید هیوم، امانوئل کانت و جان استوارت میل را مرور می کند. او نشان می‌دهد که چگونه نظریه‌های قرن نوزدهم در فیزیک و شیمی توسط نظریه‌ای مسلط از علیت و چگونگی پیشرفت‌های خاص در فیزیک زمینه‌ای برای ظهور نظریه کوانتومی فراهم کردند. مشکلات ایجاد شده برای تز "علت مستلزم تبیین" با ظهور نظریه کوانتومی به تفصیل بررسی می شود. لوزی پیشنهادهای بور را برای اعمال یک اصل مکمل در فیزیک، زیست شناسی و روانشناسی ارزیابی می کند. او همچنین امکان استفاده از مکمل بودن را به عنوان یک اصل تفسیر در الهیات مسیحی مورد بحث قرار می دهد. این مجلد که شامل نمایه‌ای عمیق است، افزودنی ضروری برای کتابخانه‌های دانشجویان پیشرو در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، فیلسوفان و علاقه‌مندان به علیت و تبیین است.

چکیدهبا ظهور فیزیک کوانتومی در اوایل قرن بیستم، نه تنها پایه های فیزیک کلاسیک (نیوتنی) به لرزه درآمد و بسیاری از اصول آن در جهان زیراتمی ناکارآمد تلقی شد؛ بلکه تحولاتی اساسی در جهان بینی مادی سنتی و مرسوم پدید آمد که تا به امروز در محافل علمی و فلسفی مورد بحث می باشد. نظریه ی کوانتومی، سه اصل مهم موجبیت، تحویل پذیری (جزءنگری) و واقع گرایی را که سالیان دراز زیر بنای فکری فیزیکدانان به شمار می آمد، زیر سوال برد و انقلابی عظیم در حوزه ی علوم تجربی به پا نمود. دستاوردهای جدید در عرصه ی فیزیک کوانتومی و شباهتهای آن با پاره ای آموزه های ادیان شرقی و نظامهای عرفانی آنها، نقطه ی عزیمتی شد تا فیزیکدانان برجسته ای همچون شرودینگر، ویگنر و بوهم به مطالعه ی تعالیم جهان شناختی و مابعدالطبیعی شرقی علاقه نشان داده و در جستجوی امر قدسی، حتی در فیزیک جدید، یعنی قلب علم در دوران مدرن برخیزند. در این راستا، پژوهش حاضر تلاش دارد تا با طرح اصول و دستاوردهایفیزیک کوانتومی و آموزه ها و مفاهیم اساسی دین و عرفان دائویی به تبیین پاره ای از این شباهتها و همسویی ها بپردازد. از آنجا که این قیاس، قیاسی فراتاریخی و فرازمینه ای است، به منظور اجتناب از درافتادن در ورطه ی ساده انگاری و فقدان دقت علمی، ساختار بنیادی هر دو جهان بینی، به صورت مستقل و روشن، تبیین شده است و سعی بر این است که از ورود به جزئیات رهزن و غیرسودمند پرهیز شود و سپس این قیاس در قالب تأملاتی در مقارنه ارائه شود. نتایج این بررسی حاکی از آن است که در طرح جهان شناسی دائویی، عوالم غیب و شهود یا رویا و حقیقت، با دو ساحت عالم زیراتمی یا کوانتومی و عالم ماکروسکوپیک یا جهان مشهود، قابل مقایسه می باشد. عدم تمایز، نفی فردیت و لامکانی، درهم ریختگی و همچنین تبدل و تحرک دائم، از ویژگیهای مشترک ساحت رویا و سطح کوانتومی است.علاوه بر این، لزوم کل نگری – فراتر رفتن از بررسی اجزاء و توجه به متغیرها و مولفه های پنهان– در توجیه و تبیین صحیح رفتار یک سامانه، بروز رفتار متفاوت و گزینش گرایانه ی ذرات زیراتمی -موجی یا ذره ای- در حضور ناظر، تبادل اطلاعات و شعورمندی ذرات زیراتمی و همچنین ماهیت دوگانه، اما مکمل گونه ی این ذرات در تکوین یک سامانه در فیزیک کوانتومی، شباهتهایی با جهان بینی وحدت وجودی عرفان دائویی و تجلی دائو در گستره ی آفرینش، تأثیر مثبت یا منفی عمل آدمی در دائوی طبیعت و تضاد تکمیلی یین و یانگ در قوام چرخه ی هستی، به ذهن پژوهشگر متبادر می سازد. لازم به ذکر است که در باب منشأ ایجاد عالم، عرفان دائویی از دائو به مثابه ی حقیقت متعالی و مطلق عالم سخن می گوید؛ درحالیکه فیزیک کوانتومی در مقام بررسی این ساحت از هستی برنیامده یا آنرا مسکوت گذاشته و تنها با اشاراتی چون منشأ پتانسیل کوانتومی یا خاستگاه اَبَر نظم درونی از آن یاد کرده است. کلمات کلیدی: عرفان دائویی، فیزیک کوانتومی، شعورمندی کائنات، یین و یانگ، تقلیل تابع موج، اصل مکملیت.

یکی از چالش های جدید در برابر برهان نظم، نظریه کوانتوم است. فیزیک کوانتوم که بر پایه عدم قطعیت، احتمال و آمار بنا شده، در تفکرات فلسفی انسان تاثیر به سزایی داشته است. نظم در طبیعت از جمله مفاهیمی است که در پرتو این نظریه با تغییر معنایی شگرفی روبه رو است. در فیزیک جدید، امکان رسم خط قاطعی بین عین معلوم و ذهن عالم وجود ندارد و برخی حتی معتقدند «شیئیت» یک ذره کوانتومی در گرو مشاهده ناظر است. با پذیرش اصل عدم قطعیت، تنها می توان برای آینده احتمالات را محاسبه کرد و به نظر می رسد که قوانین ثابتی در جهان اتمی و زیراتمی وجود ندارد. در این نوشتار، برداشت های متفاوت از نظریه کوانتوم و تاثیر اصل عدم قطعیت بر برهان نظم مورد ارزیابی قرار گرفته و بر فرض صحت این اصل فیزیکی، از نظریه خداوند به عنوان مهارکننده عدم تعین های کوانتومی دفاع شده است.