جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دغدغه بسط عدالت در حوزه فرهنگ، در کنار عدالت اقتصادی و عدالت سیاسی و ... ما را با ترکیب عدالت فرهنگی روبرو می کند. مفهوم عدالت فرهنگی به معنای عادلانه یا ناعادلانه خواندن کنش ها، سیاست ها، توزیع کالاهای فرهنگی و به طور کل، نظام فرهنگی، مفهومی به غایت پیچیده است که کشف چیستی آن و تعیین معیارها و شاخص هایش، متوقف بر پرسش های اساسی معرفت شناختی می باشد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی در صدد است پرسش های مهم معرفت شناختی عدالت فرهنگی را تبیین کند. نتایج حاصله ما را به این سمت می برد که در تأمل مربوط به «درک مبدأ عدالت فرهنگی»، انطباق انتخاب های فرهنگی با ذات فرهنگ راهگشاست. در پرسش دوم، توجه به اصالت فرهنگ ما را از نسبیت عدالت فرهنگی نجات می دهد. ذیل مقوله «روش دستیابی به معیارهای عدالت فرهنگی»، باید به دنبال پاسخ به چیستی ماهیت فرهنگ و امکان کنترل پذیری آن بود. تکثرگرایی در عدالت فرهنگی و لزوم غایت گرایی دو اصل دیگر عدالت فرهنگی خواهد بود که مقاله بدان می رسد.

هدف پژوهش ارائه الگوی مبانی علم‌شناسی در علوم انسانی با معیار قرآن کریم است. این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی است و جهت تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای مضمونی به شیوه توصیفی-تحلیلی و با لحاظ احتمالی‌بودن نتایج در جهت پرهیز از تفسیر به رأی قرآن استفاده شده است. در این پژوهش از ارتباط عقلایی بین علوم، الگویی برای مبانی علم‌شناسی در علوم انسانی با معرفت‌بخشی از قرآن کریم استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش، مبانی علم‌شناسی با تأکید بر قرآن شناختی را به‌صورت یک سیستم نشان می‌دهد که اجزای آن شامل سه گونهٔ علوم وحیانی، علوم جهانی و علوم انسانی است. در مبحث علوم انسانی در سه بعد خدا، جهان و انسان، می‌توان به مبانی علم‌شناختی رسید که مبدأ و مقصد آن، شناخت انسان است. مبانی علم‌شناسی در علوم انسانی را می‌توان با شناخت و معرفت انسان به خداوند، از طریق شناخت صفات ذاتی، ثبوتی، و حقیقی الهی، با رویکرد تفسیر صادق، شناخت انسان به جهان از آن جهت که جهان کاشف فعل خداوند متعال است، با رویکرد علم نافع و ارزشمند جامع، و شناخت انسان به انسان را از طریق شناخت صفات افعالی، اضافی و خبری با رویکرد علم ثمین غایت‌محور استنتاج کرد.

مکتب انتقال و مکتب تولید و مبادله معنا، دو مکتب مطرح در ارتباطات هستند که از ضریب تأثیر بالایی در نظریه ها و مباحث ارتباطی برخوردارند. این دو مکتب با استمداد از قرآن و به کارگیری روش استنطاق مورد بررسی قرار گرفت.از منظر قرآن نه اثبات گرایی مکتب انتقال و نه تفسیرگرای مکتب تولید و مبادله معنا (به صورتی که این مکتب بیانگر آن است) پذیرفته است؛ بلکه از منظر قرآن فهم و تفسیر مهم دانسته شده و تولید معنا در جامعه ایمانی و در قرآن در چارچوب خطوطی که در قرآن مشخص شده مجاز و معتبر دانسته شده است؛ به گونه ای که تولید معنا در راستای قصد فرستنده حرکت خواهد کرد و نسبیت و بی اعتمادی به پیام را به دنبال نخواهد داشت. از طرف دیگر می توان به رویکرد اخلاقی قرآن اشاره کرد که این دو مکتب در این زمینه حرفی برای گفتن ندارند. سرانجام قرآن بازیابی معنا را در کنار تولید معنا به رسمیت می شناسد و آن را به کار می بندد، و بازیابی را نتیجه به کارگیری روش های همچون انذار، موعظه و توبیخ می داند. روش‌هایی که به دنبال علم آموزی نیست بلکه با استمداد از زبان روح به دنبال یادآوری است.

دغدغه اصلی، این مقاله آن است که آسیب‌های اخلاق اجتماعی ناظر به سورۀ بقره چه بوده و برای برون-رفت از آن‌ها چه راهکارهایی پیشنهاد شده است. در فرضیه بر این امر تاکید شده است که با رجوع به آیات سوره بقره، می‌توان در‌یافت که عمده‌ترین آسیب اخلاقی در جامعة اسلامی مدینه در فرایند شکل‌گیری ، عهدشکنی بوده که آسیب‌های اخلاقی متفاوتی دیگر مانند تعصب، لجاجت، فسادورزی، عدم اطاعت از رهبر، فسق و نفاق را در پی‌آورده است. لذا خدای متعال در روند نزول آیات، گام به گام و تدریجاً در پی شناسایی آن آسیبها برآمده و راهکارهایی مانند تذکر و یادآوری نعمتهای الهی، بردباری، برپایی نماز، انفاق و گسترش تقوا در جامعه اسلامی برای برون‌رفت از آنها را بیان کرده است. در این روند تلاش شده است تا زمینه‌های شکل‌گیری آسیب‌ها، شناسایی آنها و راههای برون‌رفت از آنها معرفی شود و در نهایت گامهای آغازین حرکت جامعة اسلامی به سمت جامعة مطلوب، فراهم گردد. یافته‌های تحقیق نشان از آن دارد که عهدشکنی می‌تواند به آسیب‌های اخلاقی متفاوتی در عرصة فردی، سیاسی و اجتماعی از جمله نفاق و تخلف از دستور رهبر جامعة اسلامی، منجر شود. این پژوهش باروش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است.

تحقیق حاضر به تبیین جامعه شناختی رابطه بین الگوهای دینداری و متغیرهای جمعیتی با میزان رواداری اجتماعی بین قومیتهای ساکن در شهرستان کازرون پرداخته است. روش تحقیق از نوع پیمایشی، حجم نمونه آماری 389 نفر ونمونه گیری بر اساس روش خوشه ای چند مرحله ای بوده است. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته، برگرفته ازپرسشنامه دینداری کلارک واستاک و پرسشنامه رواداری اجتماعی برگرفته ازدیدگاه کینگ بوده است؛ ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار spss در دوسطح توصیفی و استنباطی بوده است. براساس یافته ها، میزان رواداری اجتماعی بین قومیتها یکسان است. همچنین میزان رواداری اجتماعی در بین افراد قومیتها با توجه به سطح در آمد، وضعیت شغلی و تأهل تفاوت معناداری ندارد، اما با توجه به سطوح سنی و سطح تحصیلات آزمودنی ها، با یکدیگر متفاوت است. با توجه به نتایج، رابطه معناداری بین دینداری با رواداری اجتماعی با(sig=0/001) وجود دارد، در میان مؤلفه های دینداری بیشترین میزان تأثیر بر رواداری اجتماعی مربوط به مؤلفه باور(اعتقادی) دینداری (Beta=17/8) می باشد؛همچنین مؤلفه های مناسکی با(Beta=15/7)، تجربی(احساسات وعواطف) با (Beta=16/8) و پیامدی(رفتاری) با (Beta=15/5) نوسانات موجود در رواداری اجتماعی بین قومیتها را تبیین نموده اند.

هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر ارزش‌های اخلاقی بر تمایل مردم به رفتارهای خیرخواهانه در بستر ویروس کرونا در شهر کرمانشاه است. جامعه آماری کل شهروندان 20 سال به بالای شهر کرمانشاه است که تعداد آن‌ها برابر 2431782 است. از این تعداد جامعه آماری، 360 نفر بر اساس نمونه‌گیری با نرم‌افزار SPSS Sample Power مشخص و با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای سنجش روایی پژوهش از روایی صوری و برای برآورد پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده گردید. آزمون فرضیه‌ها با استفاده از شاخص همبستگی و رگرسیون انجام گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که ارزش‌های اخلاقی در بُعد کمال‌گرایی (417/0=r)، بُعد اجتناب از رفتارهای نادرست (158/0-=r)، بُعد فضائل اخلاقی (491/0=r)، بُعد بخشش (208/0 =r) و در بُعد هویت اخلاقی (537/0 =r) و در کل (492/0=r) با رفتارهای خیرخواهانه ارتباط معناداری دارد. ضریب بتا برای متغیر میزان هویت اخلاقی برابر (35/0Beta=)، میزان فضائل اخلاقی برابر (29/0Beta=)، میزان کمال اخلاقی برابر (18/0Beta=)، میزان بخشش اخلاقی برابر (16/0Beta=)، میزان سپاسگزاری اخلاقی برابر (17/0Beta=) و میزان اجتناب از رفتارهای نادرست برابر (13/0- Beta=) است. مقدار T برای این شش متغیر در سطح 95 درصد معنادار است.

هدف ما در این پژوهش بررسی چرایی تحول و عدم تحول وضعیت زنان در دو گفتمان سلفی و شیعه می باشد. ما در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه نشان خواهیم داد که اگرچه در گفتمان سنتی شیعه همانند دیگر گفتمان‌های سنتی اسلامی زنان دارای جایگاه فرودست‌تری نسبت به مردان برخوردار بودند اما گفتمان شیعی با استفاده از نهاد اجتهاد توانست در وضعیت زنان تحول ایجاد نماید و بسیاری از نابرابری‌های موجود بین زن و مرد را از بین ببرد. این گفتمان شیعی توانست بسیاری از دال‌های گفتمان مدرن همچون آزادی، برابری، حق مشارکت و ... را حول دال مرکزی عفاف گردآوری و در درون خود جذب نماید و از این طریق به معنادهی مجدد به این دال‌ها بپردازد بر این اساس زنان در گفتمان جدید شیعه بسیاری از حقوق همچون حق آزادی، مشارکت، برابری، و ... را همچون مردان برخوردار گشتند و معانی این دال‌ها نیز دچار تغییراتی گشت به عنوان مثال منظور از آزادی، آزادی است که با عفاف منافاتی نداشته باشد.تحولی عظیم در حوزه زنان ایجاد نماید ولی گفتمان سلفی به دلیل دال‌های آن نتونست به این مهم دست یابد.