جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مرور > مرور کلید واژه ها

ح. تاریخ و سیره (آثار پر استناد)

12- تاریخ و سیره: شیعه

فارسی (تاریخ و سیره: شیعه)

حیوة القلوب (علامه مجلسی)

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

تعداد رکورد ها : 8

عنوان :

مشخصه‌های سیره‌نگاری علامه مجلسی در کتاب حیوه القلوب (بخش انبیاء)

نویسنده:

پدیدآور: سمیه سادات کریمی ؛ استاد راهنما: مریم عزیزیان ؛ استاد مشاور: سید جلال رجایی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست منابع فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حیوة القلوب (علامه مجلسی)

چکیده :

از ابتدای تشکیل حکومت شیعی صفوی، علمای شیعی نقش مؤثری در ساختار نهاد دینی و سیاست‌گذاری مذهبی داشتند. خاندان مجلسی یکی از سرشناس‌ترین و معتبرترین خاندان‌ها در بین مردم، و نهاد دینی دولت صفوی بودند. محمدباقر مجلسی (م 1037-1110ه.ق) ، به عنوان شیخ‌الاسلام صفوی در عهد شاه سلیمان (حک: 1105-1077 ق) و شاه سلطان حسین (حک: 1105-1135ق)، در دوره‌ای زیست می‌کرد که نهاد دینی در اوج قدرت خود بود. او از این فرصت استفاده کرد تا مذهب تشیع را در جامعه ایرانی نهادینه کند. برای این منظور، دو هدف را به صورت موازی دنبال کرد. ابتدا با گردآوری احادیث شیعه در دائره المعارف بحارالانوار، میراث حدیثی شیعه را از خطر نابودی نجات داد. چراکه در تسلط تصوف و علوم عقلی در جامعه آن روز، احادیث در معرض فراموشی و نابودی قرار داشت. سپس، با ترجمه و تلخیص آثارش به زبان فارسی و به سبک ساده‌نویسی، معارف شیعه را به عموم جامعه شیعی فارسی زبان، منتقل کرد. حیوه القلوب بخشی از این پروژه بزرگ بود که به بیان تاریخ انبیاء از حضرت آدم تا نبی خاتم (ص) و اهل بیت (ع) پرداخته است. تحقیق حاضر به بررسی بخش انبیاء از این اثر می‌پردازد و این پرسش را دنبال می‌کند که مشخصه های سیره نگاری علامه مجلسی در نگارش تاریخ انبیاء، در کتاب حیوه القلوب چیست؟ یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده‌ است این مدعا را اثبات می‌نماید که علامه مجلسی برای تمام انبیاء یک هدف غایی قائل است و آن غایت، برقراری توحید، تصدیق پیامبر خاتم (ص) و اهل بیت او (ع)، و نیز، زمینه‌سازی برای برقراری حکومت ایشان بر روی زمین، می‌باشد. مجلسی بیان می‌کند که چگونه تمام انبیاء از آدم تا مسیح، در مسیر نبوت خود، با توسل به پنج تن از ابتلائات رها شدند تا زنجیره نبوت را به پیامبر خاتم (ص) متصل کنند. برجسته سازی پنج تن آل عبا -به غیر از امام حسن مجتبی (ع)- و حضرت مهدی (ع) به وفور در میان روایات کتاب دیده می‌شود. در چند مورد به حاشیه‌رانی دشمنان اهل بیت پرداخته شده است. اثبات عصمت انبیاء از دغدغه‌های مهم دیگر مجلسی در کتاب است. همچنین او با بیان آنچه به انبیاء وحی شده است، زنجیره‌ای از تعالیم مقدس را در بیان انبیاء، تبیین می‌کند. شیخ‌الاسلام صفوی، با قصه‌های پندآموزی که نقل می‌کند، تلاش دارد مردم را از قصه‌های باطله که به زعم او، در آن دوره رواج داشت، دور کند. در مجموع بخش انبیاء در کتاب حیوه القلوب را می‌توان نوعی سیره‌نگاری پیامبران (ع) با رویکرد کلامی دینی، به ویژه شیعی، جهت انتقال معارف شیعی به عموم ایرانیان برشمرد.

مشخصات اثر