جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که قدرت های استکباری تعالیم اسلام را با منافع خویش در تضاد دیده و اتّحاد مسلمانان جهان را مانعی برای اهداف خود تلقی می کنند و با تمام توان از روش های شیطانی برای مقابله استفاده می کنند که یکی از این روش های شیطانی پروراندن فرقه های جدید برای مسلمانان به تناسب منطقه ی جغرافیایی، مذهب و ملیت و سپس ترویج آن در جهان اسلام می باشد. بر همین اساس یکی از این فرق سلفیه می باشد که بنیان آن گردآمده ای از پاره آرای اجتهادی در زمینه های عقیدتی و احکام عملی است، صاحبان این مذهب آن ها را براساس خواست و به اقتضای طبع و تمایلات خویش از مجموعه بسیار گسترده وگوناگون آرای اجتهادی که از سوی بسیاری از عالمان سلف و برگزیدگان اهل سنت و جماعت ابراز داشته شده است گردآورده اند و آنگاه اعلام کرده اند این تنها چیزی است که می تواند همه «گروه نجات یافته اسلامی» را که در پرتو کتاب وسنت پیش می روند در خود جای دهد و هر که از این دایره بیرون رود و آرای اجتهادی دیگری برگزیند بدعت گزار و گمراه است. بر این اساس در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که«مبانی و گرایش¬های سلفیت چیست؟» برای شناخت این موضوع در ابتدا به بررسی معنی لغوی سلفی و سلفی گری پرداخته و در ادامه مبانی سلفیه و تاریخچه آن در سه دوره جداگانه واکاوی می شود.سپس به این پرسش می پردازیم که سلفی-گری چگونه مکتبی و دارای چه باوری است؟ و سلفیه را از دیدگاه مخالفان آن بررسی و در پایان گرایش های سلفی و معنا و مفهوم جریان سلفی گری و گونه های سلفی گری و دسته بندی های آن و سلفی گری مدرن ، هویت جدید وهابیت امروز و ماهیت ضدشیعی نو وهابیان که از این فرقه پدیدار شده اند را بیان می نماییم.

در قرن بیستم بحران های اجتماعی، و سیاسی زیادی در داخل و خارج کشورهای اسلامی بوجود آمد، کشورهای استعماری در پی استعمار مسلمین بود و جریان های سلفی گری در عربستان و شبه قاره بوجود آمده بودند. اندیشمندان مصر در واکنش به این بحران ها، بازگشت به ارزش ها و آموزه های اسلامی را پیشنهاد کردند و علت عقب افتادگی و انحطاط مسلمین را روی گردانی از آموزه های اصیل دینی دانستند. در این راستا افکار سید جمال الدین اسد آبادی که در پی اصلاح بود، زمینه را آماده تر کردو شاگردان او از جمله محمد عبده، با ادامه دادن را ه او به مفهوم سلفیه نزدیک شدند. اما رشید رضا، در رابطه با بازگشت به سلف افراطی تر بود، و نظریه حکومت اسلامی را نیز مطرح کرد. با روی کار آمدن جریان اخوان المسلمین در مصر، سلفی گری در این منطقه سرعت بیشتری گرفت. سلفی گری مصر با سلفی گری وهابی تفاوتهایی دارد که مهم ترین آن ها این است که وهابیت رویکرد اعتقادی دارند ولی سلفیه مصر رویکردی سیاسی.

سلفی گری به معنای بازگشت به روش گذشتگان است اما گروه های سلفی در مناطق مختلف دارای افکار متفاوتی هستند. سلفی گری در شبه قاره هند توسط شاه ولی الله دهلوی مطرح شد و بعد از او شاه عبدالعزیز دهلوی سردمدار این تفکر در منطقه شبه قاره بود. و با تأسیس مدرسه ی دار العلوم دیوبند این تفکر در این منطقه پایدار شد. سلفی گری مکتب دیوبند در موارد مختلف با سلفی گری وهابیت تفاوت دارد، از جمله در عقل گرایی، تفکر تقریب بین مذاهب، اعتقاد به طریقت و تصوف، و اختلاف در مذهب. اما به مرور زمان وهابیت ر بین آنها نفوذ کرده و برخی را متمایل به اعتقادات خودشان کرده اند.

دكترنصرحامد ابوزيـد يكـی از برجسـته تـرين و در عـين حـال پرجنجـال تـرين روشـنفكران مسلمان است كه در صدد ارائـه تفسـير مـدرن از ديـن اسـت.وی مـی كوشـد شـيوه تفسـير و اجتهاد سنتی در فهم مسائل دينی و چارچوب حاكم بر تفكر رايج علما و تفسيرهای دينـی را مورد نقد قرار دهد و در مقابل با روش تفسير هرمنوتيك، شيوه بديع و نـوی در تفسـير متـون ارائه كند. ابوزيد معتقد اسـت ميـراث همـواره در شـكل دهـی بـه آگـاهی مـا سـهيم اسـت و آگاهانه يا ناآگاهانه بر رفتارهای ما اثر می گذارد؛ ازاينرو، اگرنمی تـوانيم ميـراث را ناديـده بگيريم، بايد آن را بازسازی كنيم. ابوزيد در كتاب «دوائرالخوف: قراءه فـى خطـاب المـرأه» بيش ازآنكه نويسنده باشد، منتقد است. اما در كنار نقد، در برخی از مباحث، اظهار نظر و بـر درستى يا نادرستى نظريات خود استدلال می كند. وی ديدگاه هاى محمد عبده، قاسـم امـين، طاهرالحداد، فاطمه مرنيسى و... را بررسی و موافقـت يـا مخالفـت خـود را بيـان مـی دارد. او همچنين گريزهايی به قوانين برخى از كشورها مانند مصر و تونس دارد و مواد آن را بررسـى وتأييد يا نقد می كند. تلاش نصر حامد ابوزيد بر آن اسـت تـا بـا ارائـه روش سـاختاری فهـم متون، با تكيه برمبانی ای همچون ساختار تاريخی متن، تأويـل گرايـی، سـاختار زبـانی و... بـه ارائه ديدگاهی جديد در موضوع زنان بپردازد. نگارنده دراين مقال تلاش می كند تـا برخـی از مهمترين نكات كتاب «دوائرالخوف» را بررسی و نقد كند.

. از آنجا که مهم‌ترین مسأله متمایز کننده پیروان سلفیه وهابی تکفیری با سایر مذاهب اسلامی ـ اعم از شیعه و سنی ـ برداشت منحصر به فردی است که از مسأله توحید دارند، کتب و مقالات متعددی در نقد دیدگاه‌های آنان توسط علمای مذاهب مختلف به رشته تحریر در آمده است. در این تحقیق بر آنیم که با روش توصیفی و کتابخانهای و با استناد به منابعی که مورد قبول و وثوق همان مذهب هستند، به تحلیل و نقد آن دسته از مبانی معرفتشناختی در مذهب سلفیه وهابی بپردازیم که منجر به چنین برداشت‌های نادرست و متفاوتی از مسأله توحید شدهاند.

سلفیه عربستان به رهبری مذهبی آل الشیخ و سیاسی آل سعود در عصر حاضر ، و باتکیه بر مبانی عقیدتی افرادی چون احمد بن حنبل و به خصوص ابن تیمیه ، در هستی شناسی حس گرا بودهو نسبت دادن تمام اعراض به خدای متعال از لوازم کلام آنها برداشت می گردد . سلفیه در مباحث معرف شناسی برای عقل هیچ اعتباری قائل نیستند و فقط بر نقل تکیه داشته و در مباحث معنی شناسی منکر وجود مجاز در قرآن بوده و قائل به توقیفی بودن اسماء و صفاتند و با تاکید بر ظواهر قرآن ، سنّت و فهم سلف صالح ، هرگونه تعقّل را در مباحث عقیدتی غیر قابل قبول دانسته و حتی روایت واحد را بر اصل عقلی مقدّم می دارند . انکار غیب واقعی از لوازم این مبانی فکری است و با توجه به مبنای هستی شناختی ، برزخ به آن معنا که شیعه و اهل سنت قبول دارند ، نفی می گردد و راه معرفت عقلی به این مباحث مسدود خواهد بود . اینان در عصمت فقط پیامبران را در حیطه دریافت و القاء وحی معصوم دانسته و عصمت ذاتی را برای هیچ یک از انبیاء قائل نیستند و با توجه به روایات موجود در صحیحین که عمده منبع صحیح نزد سلفیه به شمار می آید باید صفاتی برای خدا فرض کرد که جسمانی بوده و خدای مجرّد در این مکتب بی معنا است .