جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫افلاطون از فيلسوفان يونان باستان، نظريه جامعي در مورد اصالت عالم غير محسوس يا عالم غيب با عنوان عالم مُثُل ارائه کرده و با اين نظريه، مسائل هستي‌شناسي و معرفت‌شناسي فلسفه خود را حل و فصل نموده است. اين نظريه که چند قرن پيش از ميلاد مسيح ارائه شده، همواره مورد تضارب افکار بوده و از زمان ورود فلسفه به جهان اسلام، فلاسفه مهم اسلامي در باره آن نظر داده‌اند. در اين ميان ديدگاه ابن سينا به عنوان سردمدار فلاسفه مشاء و شيخ اشراق به عنوان رئيس فلاسفه اشراقي و ملاصدرا به عنوان نظريه‌پرداز حکمت متعاليه، از اهميت بيشتري برخوردار است. نگارنده موضوع مُثُل افلاطوني را که هم در مباحث فلسفي تأثيرگذار است و هم در مباحث معرفت‌شناسي، از نگاه اين سه فيلسوف اسلامي مورد مطالعه قرار داده و ابتدا به تبيين نظريه افلاطون پرداخته است. طبق اين نظريه آنچه در اين جهان مشاهده مي‌شود، اعم از جواهر و اعراض، اصل و حقيقتشان در جهان ديگر وجود دارد و افراد اين جهان، به منزله سايه‌ها و عکس‌هاي حقايق آن جهان مي‌باشند. مثلا افراد انسان، همه داراي يک اصل و حقيقت در جهان ديگر هستند. وي رابطه مُثُل با افراد طبيعي را از نوع رابطه علت و معلول مي‌داند و مُثُل را علت افراد طبيعي ذکر مي‌کند. به اعتقاد وي معرفت و شناخت تنها از راه مشاهده مُثُل حاصل مي‌شود و از مشاهده محسوسات تنها وهم و پندار حاصل مي‌گردد. شيخ الرئيس با اين نظريه مخالفت مي‌کند و مي‌گويد: آيا فرد محسوس وجود دارد يا نه؟ اگر وجود ندارد، ما هيچ تصور، تخيل، تفکر و تعقلي در باره آن نداريم؛ پس بايد وجود داشته باشد. حال آيا فرد محسوس با فرد معقول شما از نظر نوعيت يکي است، يا نه؟ اگر ماهيت آنها متفاوت باشد، پس اين مثال آن نيست. اگر يکي باشد، پس چگونه مي‌تواند آن مثال که عين خود اين فرد محسوس است، علت براي فرد محسوس باشد؟ وي برهان ديگري براي رد مُثُل ارائه نموده و نظريه عقول را جايگزين مُثُل افلاطون مي‌کند. پس از وي، شيخ اشراق به شدت نظريه مثل افلاطون را تأييد مي‌کند و ملاصدرا نيز در حکمت متعاليه دوباره اين نظريه را احيا کرده و از آن دفاع مي‌کند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسي مقايسه‌اي ماهيت و حقيقت ايمان بين ملاصدرا و آكويناس

نویسنده:

‫غلام‌سخي احساني

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

‫اثر حاضر به بررسي ماهيت ايمان و رابطه آن با عمل، معرفت و اختيار، از ديدگاه دو فيلسوف متألّه جهان اسلام و مسيحيت و بيان اشتراك و تفاوت ديدگاه آنان پرداخته است. بحث رابطه ايمان و عمل كه همواره بين متكلمان و فيلسوفان متأله مورد نزاع بوده، ريشه در درك ماهيت ايمان دارد؛ به اين معنا كه آيا ماهيت ايمان يك امر معرفتي است و يا همان عمل مؤمنان در چارچوب انجام مناسك مذهبي است؟ ملاصدرا و آكويناس به معرفتي بودن حقيقت ايمان معتقدند؛ با اين تفاوت كه به عقيده صدرا معرفتي بودن ايمان مبتني بر استدلال و برهان است؛ ولي معرفت مورد نظر آكويناس، بنا به توضيح ناقص نويسنده، بين علم و رأي قرار دارد و حاصل مدارك و شواهد ناكافي است. اما در خصوص رابطه ايمان با عمل، ملاصدرا عقيده دارد كه بين ايمان و عمل رابطه ماهوي برقرار نيست؛ يعني عمل جزء ذاتي ايمان نيست؛ ولي بيگانه از هم نيستند و رابطه وثيقي با هم دارند. او عمل را تجلي بيروني ايمان مي‌داند و براي اثبات ادعاي خويش، مفهوم لغوي ايمان را تحليل کرده و با استناد به آياتي از قرآن كريم و روايات معصومان? چنين استدلال مي‌كند كه اگر عمل در ماهيت ايمان دخالت داشت، نبايد عمل صالح بر ايمان عطف مي‌شد و اين عطف، دليل بر تمايز آنهاست. آكويناس نيز معتقد به عدم دخالت عمل در ايمان است؛ به اين معنا كه ايمان، تنها اعتقاد به مجموعه گزاره‌هاي وحياني است كه در كتاب مقدس منعكس شده است و عمل هيچ دخالتي در ماهيت آن ندارد. اما در باره رابطه ايمان و اختيار، هر دو فيلسوف معتقد به اختياري بودن ايمان هستند. ملاصدرا براي اثبات اين ادعاي خود نيز به آياتي از قرآن استدلال مي‌كند كه انسان را به ايمان آوردن فرا مي‌خواند؛ زيرا در غير اين صورت، دعوت به چيزي كه خارج از اختيار انسان است، از ناحيه حكيم مطلق عقلا قبيح است. در فرايند اين تحقيق، نگارنده از ارائه نظر حكما و فلاسفه اسلامي و متكلمان غربي براي توضيح بيشتر مطالب غافل نبوده و ديدگاه بسياري از آنان را نيز نقد و بررسي کرده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی چیستی وحی از دیدگاه فارابی و ملاصدرا

نویسنده:

‫محمد جعفری

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

‫قم: ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی؛ معاونت آموزش حوزه های علمیه,

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

---

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارتباط وجود ممکن با واجب در نگاه ملا صدرا و ابن سینا

نویسنده:

‫نادعلی علی نیا خطیر

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

---

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

هویت «بدن» از دیدگاه ملاصدرا

نویسنده:

هادی موسوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بدن محسوس , اجزای اصلی بدن , رابطه نفس (ذهن) و بدن (جسم) , بدن نوری

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شناخت‏ خدا (2)

نویسنده:

محمد حسین زاده یزدى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , برهان صدیقین , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

برهان وجودی , وجود محمولی , کمال مطلق , برهان وجودی آنسلم , فلسفه افلاطون , فلسفه دکارت , فلسفه کانت , مُثُل , علیت , وحدت وجود , وحدت تشکیکی وجود , انتقادات کانت به برهان وجودی , برهان فطرت در اثبات وجود خدا , مفهوم تصوری خدا , برهان وجودی دکارت , کمال خدا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

در قسمت نخست این مقاله، بیان شد که دو راه قلب و عقل برای شناخت خدا وجود دارد. سپس به بیان تقریب ابن سینا و ملاصدرا از برهان صدیقیقن پرداختیم. آنگاه، به تفصیل در خصوص برهان وجودی در فلسفه غربی، تقریب آنسلم، نقد گونیلون و پاسخ وی و نقد اکوئینی بحث نمودیم. در این مقاله این مباحث دنبال خواهد شد: تقریر دکارت از برهان، نقد کانت بر برهان وجودی، تدوین برهان وجودی بر اساس منطق ریاضی، نقد جان هیک بر تقریر این برهان.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحول و تجدد در علم کلام

نویسنده:

علی ربانی گلپایگانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , الهیات اسلامی , الهیات مسیحی , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

مسائل کلامی , موضوع کلام , غایت علم کلام , آیه 125 نحل , مبانی معرفتی علم کلام , تحول در علوم , آیه 190 آل عمران , روش بحث های کلامی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری

چکیده :

تحول در علم کلام-همانند علوم دیگر- به صورت کمی و کیفی رخ داده است. یعنی هم مسایل کلامی به تدریج افزایش یافته است و هم در مبانی، روش‌ها و نگرش‌های کلامی تحولاتی پدید آمده است. این‌ تحولات در دنیای جدید ویژگی‌هایی دارد که بدان جهت با نام « کلام جدید » شناخته شده است و از آن در برابر کلام قدیم یا سنتی یاد می‌شود. خاستگاه این تحول و تجدد جهان غرب پس از عصر رنسانس و در دوران مدرنیته و پست مدرنیته است. تحولاتی که در عرصه‌های مختلف فلسفی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رخ داد الاهیات مسیحی را با چالش های جدی روبرو کرد و عکس‌العمل‌های متفاوت متکلمان مسیحی را برانگیخت. گروهی از آنان با روش‌هایی متفاوت بر آن شدند تا از طریق بازنگری آموزه‌های دینی و تبیین آنها متناسب با فضای فکری و فرهنگی جدید دین را به گونه‌ای عرضه کنند که برای بشر جدید قابل فهم و پذیرش باشد و بدین صورت الاهیات جدید مسیحی پدید آمد. شلایرماخر، رودلف بولتمان و پل تیلیش از جمله متکلمان جدید مسیحی‌اند که هر یک روش و نگرش ویژ‌ه‌ای را در الاهیات مسیحی مطرح ساختند. تحولات جدید در عرصه فرهنگ، سیاست، فلسفه، و دیگر شئون جامعه بشری به تدریج به جهان اسلام راه یافت و چالش‌های مشابهی را در برابر کلام اسلامی مطرح ساخت و عکس العمل‌های متفاوت متکلمان اسلامی را برانگیخت. گروهی به این دلیل که این تحولات ریشه در جهان غرب و عالم مسیحیت دارد آن‌ها را نامشروع دانسته و هرگونه بحث و گفت‌وگوی علمی در این باره را ناروا انگاشته‌اند. گروهی دیگر با این توجیه که این تحولات محصول رشد علمی و فکری بشر جدید است یک‌پارچگی آنان را پذیرفته و بر آن شدند تا آموزه‌های دینی را بر اساس آنها تفسیر کنند و اگر قابل تفسیر نبود آنها را کنار بگذارند. عده‌ای دیگر روش التقاط را برگزیدند. اما نخبگانی چون علامه طباطبایی و استاد مطهری بر آن شدند تا ضمن ارج نهادن به این تحولات مثبت در عرضه دانش تجربی مسایل سیاسی و اجتماعی کاستی‌های فلسفی و کلامی غرب را برملا سازند و با بهره‌گیری از مبانی فلسفی و کلامی اسلامی راهی معتدل و معقول را فرا روی بشر جدید قرار دهند تا ضمن بهره‌مندی از مزایای علمی و سیاسی جدید حریم دین و آموزه‌های اصیل و حیاتی را پاس دارد و علم و دین، تخصص و تعهد، پیشرفت و معنویت، دنیا و آخرت را در کنار یک‌دیگر بنشانند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 74

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اصالت وجود

نویسنده:

عبدالرسول عبودیت

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

موجود بالذات , موجودیت , هستی شناسی اسلامی , بالعرض , ماهیت , امر اعتباری , اصالت وجود , اصیل بودن , بالذات , موجود بالعرض

کلیدواژه‌های فرعی :

اعتباریت ماهیت , حکایت وجود , اشتراک لفظی وجود , واسطه در عروض , فرد خارجی , حمل مواطات , حمل اشتقاقی , مجهول الکنه , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , کلی طبیعی((اصطلاح وابسته)، قسیم کلی عقلی و منطقی) , مصداق(اصطلاح وابسته) , معانی موجود , مفهوم انتزاعی , محکی ماهیت , خصوصیات ماهیت , شیئیت مفهومی , خصوصیات وجود , فروعات اصالت وجود , رابطه حاکی و محکی , ماهیت نداشتن واجب , موجود به معنای صدق بر خارج , مجاز فلسفی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

1735-4545

چکیده :

این مقاله به طرح مسئله اصالت وجود می‏پردازد امّا، برخلاف معهود، با توضیح اصطلاحات شروع نشده است، بلکه در ضمن دیالوگی فلسفی، و بدون استفاده از اصطلاحات، هم معنای «اصالت وجود و اعتباریت ماهیت» و هم دلیل صحت آن شرح داده شده است به طوری که اگر خواننده خود را به جای مخاطب قرار دهد و به اقتضای متن، ابتدا جوابگو و سپس اشکال‏کننده و پرسشگر باشد، به راحتی می‏تواند عمق مطلب را دریابد. در هر صورت، برای تکمیل بحث، پس از اتمام دیالوگ، مسئله با زبان اصطلاح نیز تبیین شده است. بدین منظور، ابتدا اصطلاحات لازم؛ مانند «ماهیت»، «موجود»، «بالعرض»، «بالذات»، «اعتباری» و «اصیل»؛ توضیح داده شده و در پی، صورت مسئله تقریر شده است و بالاخره با بیان فرق‏های اصالت وجود و اصالت ماهیت و توضیح پیامدهای بحث، مقاله پایان یافته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 177 تا 206

مشخصات اثر

ثبت نظر

257 258 259 260 261 262 263 264 265 266

تعداد رکورد ها : 4710

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.