جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

حسن و قبح از منظر فخر رازی و تأثیر آن بر مباحث کلامی ایشان

نویسنده:

روح اله حاجی حسینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , قاعده حسن و قبح عقلی

چکیده :

یکی از مسائل مهم و بنیادین در علم کلام و اعتقادات بحث حسن و قبح است. این مسأله از دیر باز میان عدلیه و اشاعره مورد اختلاف واقع شده است. عدلیه قائل به حسن و قبح عقلی بودهو اشاعره به حسن و قبح شرعی معتقد گشته‌اند. اهمیّت این مسأله بیشتر از این جهت است که نحوه جهت گیری در آن، بر دیگر مسائل کلامی تأثیر گذار است و چهارچوب اعتقادی انسان بر اساس آن شکل می‌گیرد. فخرالدین رازی شخصیتی موثر در حوزه کلام اشاعره می‌باشد. وی از ذهنی جستجوگر و نقّاد برخوردار بوده ودر این بحث دیدگاهی متفاوت با اشاعره بیان داشته است. فخر رازی با آنکه در ابتدا تابع تفکر ایشان در بحث حسن و قبح بوده، در اواخر چرخشی در این زمینه نشان داده و در حوزه‌ی افعال انسان قائل به حسن و قبح عقلی شده است. با توجّه به این مطالب، در این نوشتار دیدگاه و دلائل فخر رازی در مسأله حسن و قبح مورد بررسی قرار گرفته است. در ضمن نحوه تأثیرگذاری این دیدگاه بر دیگر حوزه‌های کلامیِ او نیز مورد پژوهش واقع شده است. نتیجه به‌دست‌ آمده از این پژوهش نشان می‌دهد گرچه فخر رازی در بحث حسن و قبح در افعال انسان، سرانجام حکم عقل را می‌پذیرد و دیدگاهی متفاوت از نظر اشاعره بیان می‌کند؛ ولی از آنجا که هدف اصلی در این بحث بررسی افعال الهی است و رازی در این قسمت همچنان تابع استادان خویش می‌باشد، در دیگر مباحث کلامی اختلاف چندانی با تفکر اشاعره پیدا نکرده و اساس اندیشه کلامیِ او همچنان اشعری باقی مانده است. کلمات کلیدی: حسن و قبح -حسن و قبح عقلی -حسن و قبح شرعی-فخر رازی –عدل الهی -حکمت خداوند -تکلیف ما لایطاق -قاعده لطف

مشخصات اثر

عنوان :

قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت

نویسنده:

رسول ملایی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

آموزش و پرورش , کلام اسلامی , قاعده لطف , علوم انسانی , تعلیم و تربیت , آموزش و پرورش , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , 2- قاعدة اللّطف: قاعده لطف , حکمت , علوم تربیتی , حکمت , قاعده‌ی لطف , قاعده‌ی لطف , قاعده‌ی لطف , قاعده‌ی لطف

چکیده :

چکیده:بیان موضوع: در اصطلاح علم کلام، لطف از جمله افعال الهى است. قاعده‌ی لطف مورد قبول اکثریت متکلمان عدلیه و طرفداران حُسن و قبُح و از متکلمان عقلى مى‌باشد. طبق این قاعده، هر آنچه بنده را به اطاعت خداوند نزدیک سازد و او را از معصیت دور گرداند، انجام آن (لطف خداوند) بر خداوند حکیم و فیاض لازم و ضرورى است. لذا موضوع تحقیق حاضر "قاعده لطف در کلام اسلامی و رابطه آن با تعلیم و تربیت " می‌باشد. هدف کلی: این تحقیق سعی دارد با مطالعه و تحلیل منابع و آثار دست اول و موجود به شناخت نقش و جایگاه قاعده‌ی لطف در تعلیم و تربیت بپردازد.روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع نظری و کیفی می‌باشد که به شیوه‌ی اسنادی – تحلیلی به بررسی افعال، صفات الهی و رابطه آن با تعلیم و تربیت می‌پردازد. یافته‌ها: آفرینش جهان هستی تماماً در دایره لطف و رحمت بی‌پایان الهی قرار گرفته است و این خوان گسترده ‌شده برای انسان و غیرانسان است. لطف هنگامی که در گرایش اکثر مکلفان به طاعت و ترک معصیت موثر باشد از باب حکمت الهی بر خداوند واجب، ولی هنگامی که در گرایش تعداد خاصی از مکلفان موثر باشد انجام آن از باب فضل و کرم است و یک تفضلی از جانب خداوند. جود و رحمت الهی یکی از صفات ذات مقدس تعالی و یکی از صفات خداوند است که می‌توانیم آن را مبنای عقلانی قاعده لطف معرفی کنیم. مبنای لطف برخاسته از صفات ذات حق تعالی است و مبنای بسیار محکمی بر قاعده لطف می‌تواند قرار بگیرد.خداوند به جهت نعمتی که به انسان داده و روح را در کالبد جسم او دمیده است، و با این کارش لطف بزرگی در حق انسان انجام داده است. و از آنجایی که هر موجودی را کمالی است که هدف خلقت او و به تبع آن، هدف تربیتش رسیدن بدان است. بنابراین هدف تعلیم و تربیت آدمی سیر صعودی و استکمالی انسان به سوی حالت کمالی است که در خلقتش به واسطه لطف و عنایت خداوند مقدر شده است.واژگان کلیدی پژوهش: قاعده‌ی لطف، حکمت، کلام اسلامی، تعلیم و تربیت.

مشخصات اثر

عنوان :

قاعده لطف از منظر خواجه نصیر الدین طوسی و فخر الدین رازی

نویسنده:

سمانه چراغی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , 2- قاعدة اللّطف: قاعده لطف

چکیده :

قاعده لطف پیشینه ای طولانی در مباحث استدلالی علم کلام دارد و همواره مورد استناد متکلمان در استدلال و اثبات عقاید دینی قرار گرفته و می گیرد؛ شایسته است در تبیین جایگاه این قاعده در علم کلام، دیدگاه متکلمان نامدار مورد توجه قرار گیرد و پیشینه این قاعده شناخته شود. پژوهش حاضر مروری تاریخی بر دیدگاه متکلم شیعی خواجه نصیر الدین طوسی و متکلم اشعری فخر الدین رازی دارد و موارد استدلال و استناد به قاعده لطف را در اثبات پاره ای از مبانی اعتقادی بیان می دارد. مناقشات پیرامون این قاعده بیان گر توجه و تحرک عقلانی متکلمان اسلامی و مباحثه و مناظره آنان در استدلال بر مبانی اعتقادی می باشد. در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای به بررسی دیدگاه دو متکلم مذکور در اثبات مسایل عمده کلامی از جمله لزوم عصمت و ضرورت نبوت و امامت با استفاده از قاعده لطف پرداختیم.

مشخصات اثر