جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ساختار فکری دو مکتب کنفوسیوسی و دائویی مشابه است؛ بدین معنا که هیچ یک از آن دو نه در پی وضع قواعد فلسفی - منطقی و اصول اعتقادی جزم آور بوده اند، و نه به مسائل انتزاعی و معقولات ثانوی و کلّیّات عقلی پرداخته اند؛ بلکه توجّه هر دو به امور محسوس و جاری در زندگی و هر آنچه که قابل تجربه برای انسان می باشد، بوده است. به همین جهت مفهوم "متافیزیک" نیز در چین کمی متفاوت است از آنچه که در فلسفه یونان باستان و سپس در عالم اسلامی شاهد آن هستیم. از مهمترین موضوعات متافیزیک، تبیین حقیقت غایی است که در بیشتر موارد دارای نوعی تقدّس برای انسان ها میِباشد . دو مفهومی که از این نظر در این دو مکتب قابل بررسی هستند عبارتند از تی ین یا آسمان و دائو. هردو مکتب به تثلیث آسمان، زمین و انسان توجّه داشته اند و بر ایجاد نوعی سازگاری و توازن میان این سه وجه تأکید دارند. امّا وجه تمایز آن دو بیشتر در نحوهیِ تفسیرشان از دائوست. کنفوسیوس به کمال اخلاقی انسان ها و حسن نظام اجتماعی نظر داشت و دائو را نیز در بطن سنّت و جامعه می شناخت. حال آن که در مکتب دائویی، دائو محور تفسیر هر چیز و حقیقتی ماورائی است که انسان باید جریان موزون آن را بپذیرد و خود را با آن هماهنگ کند . در نتیجه، سعادت انسان نه در جامعه بلکه در طبیعت معنا می یابد. طبیعت، در تفکّر چین هم پدیده های مادّی و هم امور غیر مادّی را در دو ساحت انسان و آسمان فرا می گیرد. در نهایت آن که می توان مکتب کنفوسیوسی را نوعی انسان مداری دانست که اگر به مسائل متافیزیکی توجه م یکرد، به جهت تأثیر آنها بر انسان و جامعه انسانی بوده است و مکتب دائویی را نوعی طبیع تگرایی می توان خواند که دارای رویکرد متافیزیکی است و نگرش انسان را به ماوراء محسوسات و ظواهر فرا می خواند

چکیده رهبانیّت از مهمترین اصول دستیابی به رست گاری در دین بودائی به شمار می رود؛ تا بدانجا که می توان گفت بودا رسیدن به نجات را بدون ترک زندگی معمول دنیوی و در پی ش گرفتن اعمال مرتاضانه ناممکن می دانسته است . "سنگهه" نمود عینی همین مفهوم است که از زمان خود بودا شکل گرفت و با تشکیل جمعی متحد و همسان جایگاهی را برای اجرای نظام و دستورات رهبان ی و نیز آموزش و انتقال دهرمه فراهم کرد. در اهمی ت بسیار سنگهه از جنبه اعتقادی همین بس که سنگهه به عنوان یکی از سه گوهر یا سه پناه بودائی در کنار دو گوهر دیگر یعنی "بودا" و "دهرمه" و همچون حافظ این دو اصل مطرح می شود . از بعد جامعه شناختی نیز سنگهه همچون هر نهاد اجتماعی - اعتقادی دیگری ، با وجود در برداشتن عناصر و کارکردهای مشترک خود در بعد فردی و جمعی ، در هر جامعه ای به صورت خاص خود در آمد . معرفی احکام و قوانین س نگهه و کتب مربوط به آنها، همراه با تحلیل و بررسی ویژگی ها و کارکردهای مشترک سنگهه موضوعات اصلی این نوشتار را تشکیل م یدهند.

ندارد چکیده هر که از وجود و زمان هیدگر خیالِ ترجمه ای بپزد که شاهکاری شود در ترازوی انصاف هم سنگ اصلِ متنِ مترجَم، شاید محال اندیش باشد. باشد یا نباشد، معذور است اگر از هر ترجمه ی فارسی چشم داشته باشد که در آن، بی آن که قدرِ قیمتی دُرّ لفظِ دری شکسته شود نیم رخی از اندیشه ی نکته پردازِ صاحب متن دیدار بنماید. نگارنده، به حکم التزام به مصدوقه ی "چنان که باید، نه به هر سان که آید" و به الزامِ تصور و توقعی بالا بلند (و احتمالاً حالا حالاها بر نیاوردنی) از ترجمه ی یک شاهکار فلسفی به زبان عظیم الشأن فارسی، نخست از صمیمِ جان بر ناتوانی خویشتن انگشت تأکید می گذارد و سپس به اجمالی در خور حال و مقام بر سرِ بررسی ترجمه هایی می رود کزین کتاب به دسترس فارسی زبانان آمده است. ناگفته نگذارد که نگارنده باور دارد فایده ی مقالاتی از این دست، اگر آ نها را فایده ای باشد، جز برافروختنِ آتشِ نبردی نهمار برسر ترجمه ( γιγαντομαχιά περὶ της̃ ε¨ρμηνιάς)نمی تواند بود. امید می برد استادانی که با ترجمه هایشان از کتاب هیدگر او را به نگارش این مقاله برانگیخته اند، جوابش را خاموشی ندانند شبی که ماه مراد از افق شود طالع بُوَد که پرتو نوری به بام ما افتد

چکیده در این مقاله نگارنده کوشیده است تا عرفان را از منظر فازی مورد مداقه قرار دهد و آن را بر این اساس در بستر آسیب شناسی معرفتی و اجتماعی تحلیل نماید. برای این منظور نخست به تعریف مفهوم و پیشینه تاریخی اصطلاح فازی و سپس به توصیف جهان بینی فازی پرداخته است. در پی آن ضمن توضیح منظور از منطق فازی، اصول نظری و قضایای بنیادین آن مورد تبیین و اثبات قرار گرفته‌اند. پس از آن با طرح مفهوم فازی و سنجش نسیت آن با مقولات علم و حکمت، رابطه عرفان با منطق و تفکر فازی بررسی دشه است. بر اساس این بررسیها عرفان ماهیتا واجد خصلتهایی است که با خصلتهای مزبور در تفکر فازی همنوایی نشان می دهد. به همین دلیل، عرفان را باید فازی نما و به تبع، اصول حاکم بر تفکر فازی را شامل حالش دانست. در بحث از آسیب شناسی عرفان، هدف آن است تا با اعمال رویکرد فازی به عرفان راهبردی متعادل و علمی در داوری نسبت به گونه‌های مختلف عرفانی فراهم آید. به اعتقاد نگارنده چنین رویکردی به عرفان، مسیر ناهموار ارزیابی و قضاوت در خصوص تعیین سهم عرفانها از حقیقت و صحت را هموار خواهد نمود.

چکیده مقاله حاضر بررسی ولایت در عرفان اسلامی از نظر حکیم صهبا، آقامحمدرضا قمشه‌ای است. حکیم صهبا به عنوان نماینده عرفان نظری و تبیین کننده نظریات ملاصدرا، شاگردی از شاگردان او می‌باشد. در این بررسی، معنی ولایت از دیدگاه عرفان اسلامی و نیز تقسیمات ولایت به ولایت عامه و خاصه (با توجه به اینکه ولایت خاصه مختص به پیامبر (ص) و اولاد اوست)، و همچنین تقسیم ولایت به دو قسم مطلقه و مقیده مطرح شده است. سپس مراتب ولایت و در نهایت ختم ولایت که در زمان ما حضرت بقیه الله الاعظم (عج) عهده دار این سمت هستند با توجه به دلایلی که آقامحمدرضا قمشه‌ای در این زمینه بیان کرده، آورده شده است. به دنیال آن نظریات ابن عربی در مورد بحث ولایت و نقدهایی که آقا محمدرضا قمشه‌ای بر علامه قیصری در شرح بر نظریات ابن عربی در مورد ختم ولایت وارد کرده مطرح شده است و در آخر نتیجه گرفته شده که حضرت عیسی (ع) خاتم ولایت عامه محمدیه (ص) برای مومنین بوده و امیرالمومنین علی‌بن ابی‌طالب (ع) خاتم اولیا به ولایت مطلقه محمدیه‌اند و به دنبال او معصومین از نسل ایشان که همه نور واحد هستند، این سمت را عهده دارند.

چکیده در دین هندویى همه چیز از وداها شروع مى شود، زیرا چنانکه داسگوپتا اشاره دارد، نفوذ و اقتدار وداها در تمامى دوره هاى تاریخى و نزد همه فرق ه هاى هندویى محفوظ مانده است و با آنکه تاریخ دینى هند، از آغاز ، یعنی از زمان تمد ن ودایى تاکنون ، شاهد دگرگونیهای بسیار بوده است ، این آثار همواره اقتدا ر و مرجعیت دینى خود را حفظ کرد هاند. از آنجا که در وداها با نظام دینى و پرستشى یکسان و یکنواخت روبرو نیستیم، ارائ ۀ تصویرى روشن و قطعى از خداشناسى ودایى نیز امکان پذیر نیست؛ زیرا در وداها ، به ویژه در ریگ ودا، که مجموع ۀ سرودهایى خطاب به خدایان و در ستایش آنها است ، از یک سو، از خدایان متعدّد سخن به میان آمده و در مندل ه هاى متعدد تعداد آنها 333 و یا 3339 دانسته شده است؛ و از سوی دیگر ، در مندل ۀ دهم به خداىِ یگانه ای اشاره شده است که در مندل ۀ اوّل خدایان متعدّد به منزل ۀ نامهاىِ متعدّد او فرض شده اند . این موضوع اختلاف نظرهاى بسیارى را برانگیخت و سبب گردید که دربار ۀ نظام دینى وداها و جایگاه خدا یا خدایان و وجودات مقدّس و برتر در وداها، دیدگاهها و مکاتب مختلفى شکل گیرد . این دیدگاهها از چندگانه پرست ى و طبیع ت پرستى محض تا پرستش خداى یگانه و حتى توحید وجودى را دربردارد . علاوه برآن، خدایان ودایى در تقسیم بندی های گوناگونی جای می گیرد که مه م ترین و قدیمى ترین آنها، طبق ه بندى سنّتى است که بر مبناى آن خدایان به سه طبقۀ خدایان آسمانى، خدایان فضایى و خدایان زمینى تقسیم مى شوند.

چکیده در این وجیزه کوشش شده است که پس از نگاهی گذرا به شکل گیری اندیشه نگارش کتاب نقد عقل محض ]سنجش خردناب[ و ویژگیهای دو ویراست آن، جمال صورت و معنای آن در آینه آینه داری که از دور و از پس غبار ناهمزبانی بدان می‌نگرد رصد گردد، و برنامه عظیم کانتی در "ارزیابی توانایی عقل محض"، "نجش انواع شناخت نظری"، "تعیین امکان یا امتناع آنها"، "عرضه مابعدالطبیعه عمومی " یا "مابعد الطبیعه ما بعد الطبیعه" یا "پیش آموزی ما بعد الطبیعه"، امید او به پای نهادن ما بعدالطبیعه در "راه امن علم" و دستیابی به "مابعدالطبیعه به مثابه یک ، و سرانجام جایگاه کتاب در جهان فلسفه نشان داده شود.

چکیده با توجه به اینکه فیلسوفان و متکلمان اسلامی واجب الوجود را خیر محض می‌شناسند و به خیر بودن نظام آفرینش اعتقاد راسخ دارند، این سوال مطرح است که چرا خداوند بندگان خود را عذاب بیم داده است و چرا گنهکاران را در آخرت، کیفر می‌دهد؟ آیا تخویف و کیفر با خیر بودن نظام هستی و خیر بودن آفریدگار سازگار است؟ از آنجا که سوالهای فوق، دغدغه‌ همگانی است، این نوشتار به تبیین راه حلهای مختلفی که از سوی فلاسفه و متکلمان اسلامی ارائه شده، می‌پردازد و سرانجام با نقد راه‌حلهای کلامی نتیجه می‌گیرد که راه حل اشکال، همان است که فلاسفه پیموده‌اند.

چکیده این جستار بر آن بوده است تا تصویرى شفاف تر و ، در عین حال، ژر ف تر از تجربۀ عرفانى به دست دهد . به این منظور، نخست نگاهى از فراز بر این مفهوم افکنده و آن را داراى مصادیق، ساحت ها و ابعاد مختلف یافته است. آنگاه با تحدید محدوده بحث بر مفهوم مصطلحِ تجربۀ عرفانى، به بررسى ابعاد چهارگانه این احوال و انکشافات (بعد معرفتى، معرفت شناختى، اَنفسى، و عاطفى ) پرداخته، و سپس با مرورى اجمالى بر توصیف تجربۀ عرفانى در آثار عرفا ن پژوهانِ بنامى همچون جیمز، آندرهیل، سوزوکى، استیس، باک و اُتّو، چهار ویژگىِ معرفتى بودن، شهودى بودن، اَنفسى بودن و عاشقانه بودن را در میان همۀ ویژگى هاى تجربۀ عرفانی واجد شرایط جوهرى بودن (اصالت، کلیت و عمومیت ) دانسته است . و سر انجام، با رویکردى پدیدارشناسانه، جوهرِ جواهر و لب لبابِ تجربۀ عرفانى را، در تجارب عرفانىِ میانى، عبارت از معرفت مستقیم و بی واسطه به واقعیت (مطلقِ واقعیت )، و در تجارب عرفانىِ غایى، عبارت از معرفت مستقیم و بی واسطه به واقعیتِ وحدانىِ هستى (واقعیت مطلق)، دیده است. به اینگونه، رویکرد کلی این جستار به تجربۀ عرفانی، پدیدارشناسانه خواهد بود

چکیده مسئله معاد خصوصا معاد جسمانی در تفکرات فلسفی جایگاه ویژه ای داشته است، التزام به عقل و نقل، حکما را به موضع گیری های مختلف سوق داده است . در این میان ابن سینا و ملاصدرا جایگاه ویژه ای دارند، در این مقاله تقابل ظاهری میان این دو فیلسوف به بوته نقد گذاشته شده و قرابت تفکر آن دو به تصویر کشیده شده است.