جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هایدگر از جمله فیلسوفانی است که در زمانۀ ما محل توجه بسیاری افراد، اعم از فلاسفه و جامعه‌شناسان و ادیبان و سیاست‌مداران قرار گرفت، و این توجه در کشور ما، به دلایل مختلفی که مجال برشمردن آن‌ها نیست، دوچندان بوده است. همین امر وجود کتاب‌هایی را ایجاب می‌کند که با نثری ساده و روان به معرفی هایدگر برای اشخاص مختلفی بپردازند که لزوماً مطالعات فلسفی ندارند. کتاب مارتین هایدگر،ترجمۀ مجید مددی از این نوع کتاب‌ها است. عنوان اصلی این کتاب هایدگر در نود دقیقه[i]است که در مجموعۀ کتاب‌های آشنایی با فیلسوفان، تألیف پل استراترن می‌گنجد و پیش از انتشار ترجمۀ جناب مددی، نشر مرکز آن را تحت عنوان آشنایی با هایدگر و با ترجمۀ پویا امینی به چاپ رسانده بود.این نوشتار به بررسی و نقد این کتاب با تاکید بر نقد ترجمۀ آن می پردازد

در این نوشته ابتدا کتاب درس‌گفتارهای فلسفه دین هگل که محصول چهار دوره تدریس وی در دانشگاه‌های آلمان است معرفی شده و پس از آن ترجمه انگلیسی و فارسی این اثر مورد کنکاش قرار گرفته و تلاش می‌شود وجوه بارز و کاستی‌های آن‌ها دیده و مطابقت این ترجمه‌ها با متن‌های اصلی ادعا شده، بررسی شود. در نهایت به منظور هگل از فلسفه دین و جایگاه این مباحث در آثار هگل و نسبت دین و فلسفه (یا عناصر اصلی دین و فلسفه یعنی تثلیث و دیالکتیک) در منظر او پرداخته می‌شود

در این نوشتار مترجمان کتاب تاریخ فلسفۀ تحلیلی: از بولتسانو تا ویتگنشتاین، در ابتدا گزارشی مختصر از ورود و تطور فلسفۀ تحلیلی در ایران، از زمان ترجمۀ رسالۀ منطقی- فلسفی ویتگنشتاین تا توجه تقریباً انحصاری به فلسفه‌های مضاف، بیان کرده‌اند. سپس به ذکر مهم‌ترین مراکز ترویج فلسفه تحلیلی در ایران معاصر پرداخته‌اند. در قسمت بعد مشکلات و موانع موجود بر سر راه گسترش فلسفه تحلیلی - که مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از غلبه تقریباً تام فلسفۀ قاره‌ای، و همچنین دشواری‌های ترجمه آثار تحلیلی، به‌اختصار بیان شده است. نهایتاً، ویژگی‌های کتاب مذکور و قوت‌ها و ضعف‌های آن از نظر گذرانده شده است. مهم‌ترین نقطه قوت این کتاب جامعیت نسبی آن و احاطه کامل مؤلف بر مسائل فلسفۀ تحلیلی و همچنین استفاده از رویکرد تحلیلی برای گزارش فلسفه تحلیلی است. در مقابل، نقص اصلی کتاب مذکور عبارت است از التفات اندک به برخی جریان‌های فلسفه تحلیلی، نظیر مکتب آکسفورد

سیری در متافیزیک ترجمۀ کتابی درسی است دربارۀ متافیزیک تحلیلی معاصر. بعد از معرفی مختصر و ذکر نقاط قوت کتاب و جهات مثبت ترجمه آن، چند ضعف این کتاب در ترجمه برجسته می‌شود، از جمله این‌که یک فصل کتاب بدون توضیحی حذف شده است و کتاب به عنوان «پژوهش تازه‌ای دربارۀ مهم‌ترین مسائل در تاریخ اندیشۀ فلسفی انسان» معرفی می‌شود،حال آن‌که صرفاً کتابی درسی است. افزون بر این‌ها، مواردی از نبود یک‌دستی در معادل‌ها، معادل‌های نامناسب، ترجمه‌های نادرست و بی‌توجهی به ادبیات مربوطه ذکر می‌شود. در این میان، برخی ایرادها به‌تنهایی اعتبار و کیفیت کتاب را به چالش می‌کشد و برخی دیگر به صورت اجزایی برای استدلالی انباشتی. در پایان، به نظر می‌رسد بخش زیادی از مسئولیت کتاب به عهده ناشر است

این مقاله ضمن مروری تحلیلی بر فصول پنج‌گانۀ کتاب خدای سلفیه، به مباحثی چون مفهوم‌شناسی، پیشینۀ اندیشه‌های سلفی در جهان اسلام، تحلیل و نقادی روش‌شناختی، معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و معناشناختی آرای سلفیه در باب توحید، و تأمل در آرای سلفیه در باب صفات خدا می‌پردازد. بخش پایانی نیز نقد مفهومی، روش‌شناختی و محتوایی کتاب است

پرفسور عبدالعزیز ساشادینا[i] استاد تمام دانشگاه ویرجینیای آمریکا است. او از شیعیان تانزانیا است که در دانشگاه علیگر هند دورۀ کارشناسی مطالعات اسلامی را گذراند و سپس در رشتۀ ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد تحصیل کرد و از دانشجویان دکتر شریعتی بود. در کنار تحصیلات دانشگاهی، در مشهد، قم و نجف نزد برخی اساتید وقت دروس حوزوی را گذراند. اگرچه محل سکونت اصلی ایشان در آمریکا است اما ارتباط ایشان با کشورهای اسلامی همچون ایران، عراق، تانزانیا و ... برقرار است و در فرصت‌هایی که فراهم می‌شود برای بحث‌های علمی حضور می‌یابند که فرصت مغتنمی را برای علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی فراهم می‌آورد. روش‌شناسی مطالعات اسلامی در غرب، درس‌گفتارهایی است از ایشان که در سال 1389 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم با حضور جمعی از فضلای حوزوی و اعضای هیئت علمی پژوهشگاه عرضه شد. در این درس‌گفتارها، علاوه بر اصل بحثی که استاد مطرح کرده، پرسش‌ها و پاسخ‌هایی نیز در خلال بحث صورت گرفته است که موجب غنای محتوایی مطالب شده است. کتاب از شش فصل تشکیل شده که استاد ساشادینا در پنج فصل به بررسی و تبیین دوره‌های مختلف اسلام‌شناسی می‌پردازد و در فصل ششم روش اسلام‌شناسی خود را مطرح می‌کند. این اثر را نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مقدمه‌ای از پرفسور ساشادینا و نیز مقدمه‌ای از مدیر محترم گروه، حجت الاسلام حبیب‌الله بابایی، در زمستان 1393 منتشر کرد.[ii] نوشتار حاضر در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست تلاش شده است ضمن حفظ امانتداری، خلاصه‌ای از فصول کتاب عرضه شود. در بخش دوم به بررسی و نقد ضعف‌های این اثر پرداخته می‌شود [i]. در برخی از متون، نام استاد به صورت ساچادینا نیز به نگارش در می‌آید. [ii]. سری دوم درس‌گفتارهای پرفسور ساشادینا با عنوان روش‌شناسی مطالعات اسلامی در غرب، پس از یازده سپتامبر، در شهریورماه 1394 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد که به صورت کتاب در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

پژوهش در اندیشه‌های شیخ الرئیس بو علی سینا، از مهمترین دغدغه‌های علمی و فلسفی محققان هم در مغرب‌زمین و هم در کشور ما می‌باشد. جستار حاضر بر آن است تا به نقد و بررسی یکی از مجموعه‌های پژوهشی منتشر شده در خصوص اندیشه‌های ابن سینا بپردازد که دربردارنده‌ی گزیده‌ای از مقالات همایشی بین المللی در سال 1383 در همدان می‌باشد. از آنجا که مقالات منتشر شده در این مجموعه، از موضوعات عینی و تجربی تا موضوعاتی انتزاعی و عقلی در اندیشه‌ی ابن سینا، را دربرمی‌گیرد، نمی‌توان همه‌ی آنها را از یک زاویه و با یک روش انتقادی مورد تحلیل و بررسی قرار داد. از این رو، در این جستار، در کنار نقد صوری و ساختاری این مجموعه، به تحلیل محتوایی برخی مقالات فلسفی خواهیم پرداخت. نقد محتوایی همه‌ی مقالات این مجموعه، مجالی وسیع‌تر و صاحب‌نظرانی در دیگر حوزه‌های پژوهشی مرتبط با آثار و تفکرات ابن سینا را می‌طلبد

صوفیان و بوداییان عنوان اثری است در حوزۀ مطالعات ادیان و عرفان. مطالعۀ تطبیقی تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی و برشمردن وجوه مشترک میان این دو فرهنگ رهبانی، مهم‌ترین هدف این اثر پژوهشی است. کتاب صوفیان و بوداییان؛ سیری در تصوف اسلامی و رهبانیت بودایی به قلم دکتر محمدرضا عدلی و به همت انتشارات هرمس در 407 صفحه منتشر شده است. این اثرکه در اصل، رسالۀ دکتری جناب عدلی است این اقبال را داشته که در دومین دوره جایزه دکتر فتح‌الله مجتبوی به عنوان بهترین رسالۀ دکتری در حوزه ادیان و عرفان برگزیده و تجلیل شود

این مقاله ضمن اشاره به پیشینۀ سهروردی‌پژوهی در ایران و ضرورت توجه بیشتر به واکاوی ابعاد پنهان شخصیت و میراث فکری شهاب‌الدین سهروردی، ضمن اشاره به نقاط قوت این مجموعه مقالات (سهروردی‌پژوهی) در محورهایی همچون توجه به آخرین نوشته‌های ناظر به اصول فلسفه اشراق، جامعیت و تنوع موضوعی، توجه به فلسفه مقایسه‌ای، دقت در انتخاب مقالات و ویرایش محتوایی و صوری مجموعه و ... به بررسی این اثر پرداخته است. در پایان هم نکاتی اصلاحی- پیشنهادی به منظور ارتقای اثر مطرح شده است.

می‌دانیم از میان شاخصه‌های رشتهٔ علمی، قدما بیشتر به «موضوع» و متأخران به «روش» توجه دارند. در این میان، کتاب روش‌شناسی علم کلام با تلفیقی از خوانش اصولی و برخی آرای تفکیکیان، عهده‌دار بیان اصول استنباط و دفاع از عقاید در قالبی نو است. این اثر، که در قالب سه بخش سامان یافته، می‌کوشد فضای جدیدی برای علاقه‌مندان به مباحث کلامی بگشاید؛ اما در عین بی‌رقیب‌بودن، به لحاظ مقاصد مؤلف محترم، از حیث محتوا و ساختار، کاستی‌هایی دارد. مقاله پیش رو ضمن معرفی اجمالی بخش‌های کتاب، عهده‌دار بیان کلیاتی در باب نقایص این اثر و ذکر نمونه‌های مهمی از بخش‌های اول و دوم آن است، چه بخش سوم کتاب نظم و اتقان بیشتری دارد. بدین‌منظور موضوعاتی همچون دلیل توجه به روش‌شناسی دانش کلام، تفاوت روش‌شناسی علم کلام با اصول آن، تعاریف گونا‌گون از کلام، آرای علمای شیعه در باب تحریف و حجیت کتاب بررسی شده است. نگارنده در اواخر نوشتار، بعضی از مباحث مهم و نیز برخی ایرادهای ساختاری و نگارشی کتاب مد نظر را برجسته می‌کند